Alpout — Azərbaycan Respublikasının Qazax rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Kənd | |
Alpout | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Rayon | Qazax rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 551 m |
Saat qurşağı | , yayda |
Əhalisi | |
Əhalisi | 658 nəfər (2008). nəfər |
Milli tərkibi | azərbaycanlılar |
Rəsmi dili | Azərbaycan dili |
Qazax rayonunun eyniadlı inzibati ərazi vahidində kənd. Coğaz çayının sol sahilində, dağ ətəyindədir.
Tarixi
- Toponim qədim türk mənbələrində 8 əsrdən adı çəkilən alpout (alpavut) tayfaların adı ilə əlaqədardır. Onlar XI-XII əsrlərdə Səlcuqi oğuzlarının, XIV-XV əsrlərdə Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu, XV əsrin axırlarından isə qızılbaş tayfasının tərkibində Ön Asiya və Cənubi Qafqazın siyasi hadisələrində fəal iştirak etmişlər. Səfəvilərə hərbi xidmət etdiklərinə görə Cənubi Qafqazın müxtəlif yerlərində, o cümlədən Qazaxda, torpaqlar almışdılar.
- Əvvəllər Azərbaycanın Quba, Ağdam, Şamaxı, Samux rayonlarının ərazilərində də Alpout adlı kəndlər qeydə alınmışdır. Etnotoponimdir. Məlumdur ki, VIII əsrdən adları çəkilən alpoutlar Səfəvilərə hərbi xidmət etdiklərinə görə Cənubi Qafqazın müxtəlif yerlərində torpaqlar almışdılar. Bu da Alpout adının yayılma arealına öz təsirini göstərmişdir.
- Hazırda bu adda yaşayış məskəni Laçın, Göyçay, Ucar, Goranboy və Bərdə rayonlarında da vardır. Mənbələrdə bu sözün Alp Azux, Alp-ər Tonqa, Alp Arslan tərkiblərinə də rast gəlinir. Alp igid mənasında XV əsərə qədər Azərbaycan dilində işlənmişdir. XV əsrdən sonra mənbələrdə bu sözə rast gəlinmir. "Dədə Qorqud"da "alp" sözü ilə yanaşı "dəli" sözü də igid mənasında işlənnmişdir (Dəli Domrul, Dəli Budaq). XV əsrdən sonra alp sözü arxa plana keçmiş, dəli sözü igid mənasında ümumişləklik qazanmışdır. "Koroğlu" dastanında (Dəli Həsən) igidlərin hamısı dəli adlanandırılır (Koroğlunun dəliləri deyilir). Sonralar bu söz də arxaikləşmiş və dilimizdə igid sözü işlənmişdir.
- Alpout sözündəki ikinci komponent "oud" isə bout, boyat, boud, oud, bayat-el mənasında işlənir. Yəni igid boyat eli, igid oğuz eli (oud-oğuz) mənasında işlənir.
Əhalisi
2009-cu ilin məlumatına əsasən kəndə 666 nəfər əhali yaşayır. Əhalinin 326 nəfəri kişilər, 340 nəfəri qadınlardan ibarətdir.
Görkəmli şəxsləri
- Əhməd Vəliyev (d. 1946) — alim, Odlar Yurdu Universitetinin rektoru, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin III (2005-2010) və IV (2010-2015) çağırış deputatı, Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, "Şöhrət" ordenli. Amerika Riyaziyyatçıları Cəmiyyətinin və Nyu-York Elmlər Akademiyasının üzvü Sosial və pedaqoji Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvüdür.
- Samir Vəliyev (Samir Əhməd oğlu Vəliyev) - Hüquq elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Respublikası təhsil nazirinin müşaviri, Təhsil Nazirliyinin Akkreditasiya və Nostrifikasiya İdarəsinin rəisi. Əhməd Vəliyevin oğludur. Alpout kəndindəndir, Bakı şəhərində anadan olub.
- - (Munir Əhməd oğlu Vəliyev) - İqtisadiyyat üzrə fəlsəfə doktoru, professor. Əhməd Vəliyevin oğludur. Alpout kəndindəndir, Bakı şəhərində anadan olub.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Azərbaycan Respublikasi Qazax Rayon İcra Hakimiyyəti
Mənbə
- Azərbaycan toponimlərinin ensklopedik lüğəti. II cilddə. Bakı: 2007, I cild, səh.38.
- Əli Əliyev. Laçın – Qədim Oğuz yurdu. Bakı: Avropa, 2009, səh.20.
İstinadlar
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 389. ISBN .
- "Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti". İki cilddə. I cild. Bakı, "Şərq-Qərb", 2007.
- "Arxivlənmiş surət". 2015-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-09-04.
- Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Siyahıyaalınması. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. Bakı-2010. Səh.629
Qazax rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Alpout Alpout Azerbaycan Respublikasinin Qazax rayonunun inzibati erazi vahidinde kend KendAlpout41 05 15 sm e 45 12 45 s u Olke AzerbaycanRayon Qazax rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 551 mSaat qursagi UTC 4 yayda UTC 5EhalisiEhalisi 658 nefer 2008 neferMilli terkibi azerbaycanlilarResmi dili Azerbaycan diliXeriteni goster gizle Alpout Qazax rayonunun eyniadli inzibati erazi vahidinde kend Cogaz cayinin sol sahilinde dag eteyindedir TarixiToponim qedim turk menbelerinde 8 esrden adi cekilen alpout alpavut tayfalarin adi ile elaqedardir Onlar XI XII esrlerde Selcuqi oguzlarinin XIV XV esrlerde Qaraqoyunlu ve Agqoyunlu XV esrin axirlarindan ise qizilbas tayfasinin terkibinde On Asiya ve Cenubi Qafqazin siyasi hadiselerinde feal istirak etmisler Sefevilere herbi xidmet etdiklerine gore Cenubi Qafqazin muxtelif yerlerinde o cumleden Qazaxda torpaqlar almisdilar Evveller Azerbaycanin Quba Agdam Samaxi Samux rayonlarinin erazilerinde de Alpout adli kendler qeyde alinmisdir Etnotoponimdir Melumdur ki VIII esrden adlari cekilen alpoutlar Sefevilere herbi xidmet etdiklerine gore Cenubi Qafqazin muxtelif yerlerinde torpaqlar almisdilar Bu da Alpout adinin yayilma arealina oz tesirini gostermisdir Hazirda bu adda yasayis meskeni Lacin Goycay Ucar Goranboy ve Berde rayonlarinda da vardir Menbelerde bu sozun Alp Azux Alp er Tonqa Alp Arslan terkiblerine de rast gelinir Alp igid menasinda XV esere qeder Azerbaycan dilinde islenmisdir XV esrden sonra menbelerde bu soze rast gelinmir Dede Qorqud da alp sozu ile yanasi deli sozu de igid menasinda islennmisdir Deli Domrul Deli Budaq XV esrden sonra alp sozu arxa plana kecmis deli sozu igid menasinda umumisleklik qazanmisdir Koroglu dastaninda Deli Hesen igidlerin hamisi deli adlanandirilir Koroglunun delileri deyilir Sonralar bu soz de arxaiklesmis ve dilimizde igid sozu islenmisdir Alpout sozundeki ikinci komponent oud ise bout boyat boud oud bayat el menasinda islenir Yeni igid boyat eli igid oguz eli oud oguz menasinda islenir Ehalisi2009 cu ilin melumatina esasen kende 666 nefer ehali yasayir Ehalinin 326 neferi kisiler 340 neferi qadinlardan ibaretdir Gorkemli sexsleriEhmed Veliyev d 1946 alim Odlar Yurdu Universitetinin rektoru Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin III 2005 2010 ve IV 2010 2015 cagiris deputati Fizika riyaziyyat elmleri doktoru professor Sohret ordenli Amerika Riyaziyyatcilari Cemiyyetinin ve Nyu York Elmler Akademiyasinin uzvu Sosial ve pedaqoji Elmler Akademiyasinin heqiqi uzvudur Samir Veliyev Samir Ehmed oglu Veliyev Huquq elmleri doktoru professor Azerbaycan Respublikasi tehsil nazirinin musaviri Tehsil Nazirliyinin Akkreditasiya ve Nostrifikasiya Idaresinin reisi Ehmed Veliyevin ogludur Alpout kendindendir Baki seherinde anadan olub Munir Ehmed oglu Veliyev Iqtisadiyyat uzre felsefe doktoru professor Ehmed Veliyevin ogludur Alpout kendindendir Baki seherinde anadan olub Hemcinin baxAlpavut oymagi Qazax rayonuXarici kecidlerAzerbaycan Respublikasi Qazax Rayon Icra HakimiyyetiMenbeAzerbaycan toponimlerinin ensklopedik lugeti II cildde Baki 2007 I cild seh 38 Eli Eliyev Lacin Qedim Oguz yurdu Baki Avropa 2009 seh 20 IstinadlarAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 389 ISBN 978 9952 441 02 4 Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti Iki cildde I cild Baki Serq Qerb 2007 Arxivlenmis suret 2015 10 17 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 09 04 Azerbaycan Respublikasi Ehalisinin Siyahiyaalinmasi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Baki 2010 Seh 629 Qazax rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin