Akademizm (fr.academisme) və ya Akademik stil - Avropa incəsənət akademiyalarında formalaşdırılmış və geniş yayılmış peşəkar tədris metodu və bədii dizayn üslubudur. XVI əsrin ortalarında İtaliyada formalaşmağa başlayan bu üslub bir neçə yüz il ərzində bütün Avropada geniş yayılmış və kolonializm nəticəsində bir çox ölkələrin incəsənətinə ciddi təsir göstərmişdir. Lakin, bu terminlər qarışıq mənaya malikdirlər, çünki, sənətşünaslar bu terminlərə müxtəlif şəkildə yanaşmış, onun anlamını daraltmış və ya genişləndirmiş, bəzən isə tamamilə fərqli bir sahəyə aid etmişlər. Bəziləri üçün akademizm, 1648-ci ildə Şarl LeBrenin rəhbərliyi ilə yaradılmış Fransa Kral Rəssamlıq və Heykəltəraşlıq Akademiyasında pedaqoqların tədris etdiyi yüksək sistematiklik və iyerarxiya ehtiva edən üslubdur. Fransız rəssamlarının bu uğuru ətraf ölkələrə də təsir edərək barokko, neoklassisizm və qismən romantizmin formalaşmasına təsir göstərmişdir. Bəziləri, bu termini daha konkret işlədərək akademiyalarda və onların ətrafında formalaşan akademik incəsənətə və ya akademik stilə aid edirlər. Nəhayət üstünlük təşkil edən, əksər sənətşünaslar bu termini XIX əsrdə akademiyalarda təhsil almış sənətkarların formalaşdırdıqları incəsənət üslubuna aid edirlər. Lakin, bu mövqenin tərəfdarı olan sənətşünaslar əsasən təsviri sənətə akademik obrazların təsirinə diqqət yetirirlər.
Covanni Battista Biskarra - İncəsənət akademiyasında nyud dərs axşamı, 1821, Qədim sənət Turin şəhər muzeyi
Vilhelm Bendz - Danimarka Kral İncəsənət Akademiyasında canlı modellə dərs, 1826
Akademiyalar orta əsr rəssam gildiyalarında çalışanlar üçün, fərdi yanaşma və orijinal yaradıcılıq baxışının əsasında dayanan ümumi sistem və nəzəriyyələrin formalaşdırılması üçün yaradılmışdı. Akademiyalarda sənətkarlar klassik ənənələr və onlarla birlikdə estetik və etik mənbələrin təbliği üçün yarışırdılar. Akademiyalar həm də rəssamın adının gildiya rəssamı səviyyəsindən peşəkar rəssam səviyyəsinə qalxması və əsərlərinin zadəganlar tərəfindən qəbul edilməsi üçün vacib idi. Akademiyalar həm də bütün rəssamlıq sisteminin formalaşmasında açar rolunu oynayırdılar, belə ki, sənəti məhz akademiyalar tədris etdiyindən və zadəgan təbəqənin əsasən akademiyaların yetirmələrinin əsərlərini ciddi qəbul etməsi səbəbiylə, akademiyalar mədəni ideologiya, zövq, tənqid, həmçinin bir çox sənət muzeyləri üçün mənbə rolunu oynamış satış və bazar yolları üzərində monopoliyaya malik idilər. Hakim dairələrlə sıx işbirliyi əsasında yaranmış bu böyük təsir dairəsi nəinki mədəni idealların, həmçinin siyasi və sosial fikirin də istiqamətləndirilməsində iştirak edirdi. Beləliklə, akademiyaların formalaşdığı dövrlərdən etibarən daima akademik dairələrdən kənarda qalan kiçik sənətkar qrupları olmuşdur ki, onlar rəsmi incəsənətin olmasına etiraz etmiş və bu incəsənətin sərt qaydalarını mütləqiyyətin yansıması kimi dəyərləndirmişlər.
XVIII əsrin sonları-XIX əsrin ortalarından başlayaraq, akademik sistem öz təsir gücünü itirməyə başlayır, realizm və impressionizm cərəyanlarının formalaşması akademik sistemi qismən sıxışdırır və akademizm konservativlikdə, individual baxışların sıxışdırılmasında günahlandırılır. XX əsrdə bütün mümkün formalarla ənənəvi rəssamlıq sisteminə qarşı mübarizə aparan və müstəqil fəaliyyəti təbliğ edən modernizmin meydana çıxması ilə ənənəvi akademik sistem tamamilə çökdü. Bununla belə, hətta müasir dövrdə belə qədim sənət məktəbləri olan akademiyaların tədris metodları Bauhaus və başqa sənət məktəbləri tərəfindən yaşadılır, kubizm və simvolizmdəki formal intellektualizasiya, sürrealizmdə alleqoriyalardan istifadə olunmasında akademizmin stilistikası müşahidə olunur. Akademizmin idealları dəyərli hesab edilərək sonradan universitetlərin və sənət məktəblərinin tədris planına qaytarılsa da, rəssamlar üçün iki əsas qayda müəyyən edilmişdir: müasir incəsənət dünyasında tələb olunan səviyyədə yaradıcılıqla məşğul ola bilmək üçün rəssamın möhkəm intellektual bazası olmalıdır və həmçinin ümumi istifadədə olan bəzi qiymətləndirmə meyarlarına sadiq qalınmalıdır. Modernizmin meydana çıxmasından sonra akademizmə qədim dövrlərin qalığı kimi baxılsa da, 1970-ci illərdən etibarən yenidən maraq göstərilməyə başlanmışdır. Hazırda müasir akademik rəssamların əsərləri dünyanın əksər məşhur muzeylərinin salonlarını bəzəyir və onların əsərlərinin qiyməti günü-gündən artır. Bununla belə əvvəl elm kimi qəbul edilən akademizm, əksər müasir sənətşünaslar tərəfindən ritorik qarşılanır və ənənəvi-konservativ yanaşma kimi qəbul edilir.
Etimologiyası
“Akademiya” sözü Qədim Yunanıstanla əlaqəlidir (yun.Ακαδήμεια, Akadimeia). Afina şəhəri yaxınlığında yerləşən və ilahnə Afinaya həsr edilmiş zeytun ağaclarından ibarət müqəddəs bağ bu cür adlandırılırdı. Sözün arxaik forması “Hekademia” (yun.Ἑκαδήμεια) olsa da, klassik dövrdə bağın sahibi olduğuna inanılan qəhrəman Akademin adı ilə assosasiv şəkildə söz “Akadimeia” formasına salınmışdır. Bağ xüsusi qorunmaya sahib olmuş və burdakı zeytun ağaclarından əldə olunmuş zeytun yağı Panafiney oyunlarının qalibinə hədiyyə edilmişdir. Bu ərazidə Platon sonradan Platon akademiyası kimi məşhurlaşmış fəlsəfə məktəbinin əsasını qoymuşdur. Əsrlər sonra, 1427-ci ildə Podco Braççolini ehtimal ki, Siserondan ilhamlanaraq yaradığı məktəbi akademiya adlandırmış və həmin dövrdən etibarən termin platonizmi yenidən dirçəldən humanist italyanlar arasında geniş yayılmağa başlamışdır. 1450-ci ildə bir qrup intellektual Alamano Rinuççininin ətrafında toplaşaraq “Chorus Achademiae Florentinae” yaradır. Növbəti onillik ərzində, 1471-ci ildə Pomponi Let “Akademiya Romana”nın üzvü olan humanistlərlə görüşür, kardinal Vissarion isə özünün adını daşıyan akademiya formalaşdırır. Lakin daha mühüm hadisə 1470-ci ildə Marsilio Finiço tərəfindən əsası qoyulmuş və Ancelo Poliçiano, Kristoforo Landino və Covanni Piko della Mirandolla kimi şəxsləri ətrafında birləşdirmiş “Accademia Platon”un yaradılması olur. Bundan sonra bütün Avropada geniş yayılmış söz intellektuallar, sənətkarlar və klassik dövr tədqiqatçılarının görüş yeri, tədqiqatçılar qrupu və fəlsəfi hərəkat anlamlarında istifadə olunur. Daha sonra əhatə dairəsi daha da genişlənən söz “universitet” sözünə sinonim, konsert/teatr zalı, mədəni, bədii və ya elmi qrup anlamında da istifadə olunurdu. İntibah dövründə yaradılmış ilk akademiyalar formal xarakter daşısalar da, XVI əsrdə Rusiyada qaydaları qısa detallarına qədər müəyyən edilmiş ciddi akademiya yaradıldı. Xüsusi qaydalara malik ilk akademiya 1531-ci ildə Sienada yaradılmış “Academia dei Rozzi” olmuşdur. Akademiyanın bütün fəaliyyəti iki qrupa bölünmüşdü: fəlsəfi tədqiqatlar (filosóficas) və elmi tədqiqatlar. İncəsənəti öyrənən və tədqiq edən xüsusi akademiyalar isə bir müddət sonra formalaşdırılmağa başladı.
Kleiner, Fred. Gardner's Art Through the Ages: The Western Perspective. Cengage Learning, 2009. Vol. II, 13ª ed. p. 655
↑ Academicismo. Enciclopédia Itaú Cultural de Artes Visuais. Atualizado em 29/12/2008
↑ Kino, Carol. Returning the gaze. The National. August 20. 2009 11:11AM GMT
Kulka, Tomáš. Kitsch and art. Pennsylvania State University Press, 1996. p. 60, nota 23
Greenberg, Clement & John O'Brian (editor). The Collected Essays and Criticism: Modernism with a vengeance, 1957-1969. University of Chicago Press, 1995. p. 299
↑ Academic Art Style. Encyclopedia of Irish and World Art
Schwarcz, Lilia Moritz. O Sol do Brasil: Nicolas-Antoine Taunay e as desventuras dos artistas franceses na corte de d. João. São Paulo: Companhia das Letras, 2008. pp. 65-66
Academy of Art in Rome. Encyclopedia of Irish and World Art
Critic's Turn 2010-04-04 at the Wayback Machine. Dahesh Museum of Art
Schmitz, Leonhard. Academus. IN Smith, William. Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. Boston, 1870. Vol. 1, p. 5
Pevsner, Nikolaus. Academias de arte: passado e presente. Companhia das Letras, 2005. pp. 69-72; 76-78
Avqust 12, 2021
akademizm, academisme, akademik, stil, avropa, incəsənət, akademiyalarında, formalaşdırılmış, geniş, yayılmış, peşəkar, tədris, metodu, bədii, dizayn, üslubudur, əsrin, ortalarında, italiyada, formalaşmağa, başlayan, üslub, neçə, yüz, ərzində, bütün, avropada,. Akademizm fr academisme ve ya Akademik stil Avropa incesenet akademiyalarinda formalasdirilmis ve genis yayilmis pesekar tedris metodu ve bedii dizayn uslubudur XVI esrin ortalarinda Italiyada formalasmaga baslayan bu uslub bir nece yuz il erzinde butun Avropada genis yayilmis ve kolonializm neticesinde bir cox olkelerin incesenetine ciddi tesir gostermisdir Lakin bu terminler qarisiq menaya malikdirler cunki senetsunaslar bu terminlere muxtelif sekilde yanasmis onun anlamini daraltmis ve ya genislendirmis bezen ise tamamile ferqli bir saheye aid etmisler Bezileri ucun akademizm 1648 ci ilde Sarl LeBrenin rehberliyi ile yaradilmis Fransa Kral Ressamliq ve Heykelterasliq Akademiyasinda pedaqoqlarin tedris etdiyi yuksek sistematiklik ve iyerarxiya ehtiva eden uslubdur Fransiz ressamlarinin bu uguru etraf olkelere de tesir ederek barokko neoklassisizm ve qismen romantizmin formalasmasina tesir gostermisdir Bezileri bu termini daha konkret islederek akademiyalarda ve onlarin etrafinda formalasan akademik incesenete ve ya akademik stile aid edirler 1 2 Nehayet ustunluk teskil eden ekser senetsunaslar bu termini XIX esrde akademiyalarda tehsil almis senetkarlarin formalasdirdiqlari incesenet uslubuna aid edirler 3 4 5 Lakin bu movqenin terefdari olan senetsunaslar esasen tesviri senete akademik obrazlarin tesirine diqqet yetirirler Covanni Battista Biskarra Incesenet akademiyasinda nyud ders axsami 1821 Qedim senet Turin seher muzeyi Vilhelm Bendz Danimarka Kral Incesenet Akademiyasinda canli modelle ders 1826 Akademiyalar orta esr ressam gildiyalarinda calisanlar ucun ferdi yanasma ve orijinal yaradiciliq baxisinin esasinda dayanan umumi sistem ve nezeriyyelerin formalasdirilmasi ucun yaradilmisdi Akademiyalarda senetkarlar klassik eneneler ve onlarla birlikde estetik ve etik menbelerin tebligi ucun yarisirdilar Akademiyalar hem de ressamin adinin gildiya ressami seviyyesinden pesekar ressam seviyyesine qalxmasi ve eserlerinin zadeganlar terefinden qebul edilmesi ucun vacib idi Akademiyalar hem de butun ressamliq sisteminin formalasmasinda acar rolunu oynayirdilar bele ki seneti mehz akademiyalar tedris etdiyinden ve zadegan tebeqenin esasen akademiyalarin yetirmelerinin eserlerini ciddi qebul etmesi sebebiyle akademiyalar medeni ideologiya zovq tenqid hemcinin bir cox senet muzeyleri ucun menbe rolunu oynamis satis ve bazar yollari uzerinde monopoliyaya malik idiler Hakim dairelerle six isbirliyi esasinda yaranmis bu boyuk tesir dairesi neinki medeni ideallarin hemcinin siyasi ve sosial fikirin de istiqametlendirilmesinde istirak edirdi 2 6 Belelikle akademiyalarin formalasdigi dovrlerden etibaren daima akademik dairelerden kenarda qalan kicik senetkar qruplari olmusdur ki onlar resmi incesenetin olmasina etiraz etmis ve bu incesenetin sert qaydalarini mutleqiyyetin yansimasi kimi deyerlendirmisler 7 8 XVIII esrin sonlari XIX esrin ortalarindan baslayaraq akademik sistem oz tesir gucunu itirmeye baslayir realizm ve impressionizm cereyanlarinin formalasmasi akademik sistemi qismen sixisdirir ve akademizm konservativlikde individual baxislarin sixisdirilmasinda gunahlandirilir XX esrde butun mumkun formalarla enenevi ressamliq sistemine qarsi mubarize aparan ve musteqil fealiyyeti teblig eden modernizmin meydana cixmasi ile enenevi akademik sistem tamamile cokdu Bununla bele hetta muasir dovrde bele qedim senet mektebleri olan akademiyalarin tedris metodlari Bauhaus ve basqa senet mektebleri terefinden yasadilir kubizm ve simvolizmdeki formal intellektualizasiya surrealizmde alleqoriyalardan istifade olunmasinda akademizmin stilistikasi musahide olunur Akademizmin ideallari deyerli hesab edilerek sonradan universitetlerin ve senet mekteblerinin tedris planina qaytarilsa da ressamlar ucun iki esas qayda mueyyen edilmisdir muasir incesenet dunyasinda teleb olunan seviyyede yaradiciliqla mesgul ola bilmek ucun ressamin mohkem intellektual bazasi olmalidir ve hemcinin umumi istifadede olan bezi qiymetlendirme meyarlarina sadiq qalinmalidir Modernizmin meydana cixmasindan sonra akademizme qedim dovrlerin qaligi kimi baxilsa da 1970 ci illerden etibaren yeniden maraq gosterilmeye baslanmisdir Hazirda muasir akademik ressamlarin eserleri dunyanin ekser meshur muzeylerinin salonlarini bezeyir ve onlarin eserlerinin qiymeti gunu gunden artir Bununla bele evvel elm kimi qebul edilen akademizm ekser muasir senetsunaslar terefinden ritorik qarsilanir ve enenevi konservativ yanasma kimi qebul edilir 3 6 9 Etimologiyasi Redakte Akademiya sozu Qedim Yunanistanla elaqelidir yun Akadhmeia Akadimeia Afina seheri yaxinliginda yerlesen ve ilahne Afinaya hesr edilmis zeytun agaclarindan ibaret muqeddes bag bu cur adlandirilirdi Sozun arxaik formasi Hekademia yun Ἑkadhmeia olsa da klassik dovrde bagin sahibi olduguna inanilan qehreman Akademin adi ile assosasiv sekilde soz Akadimeia formasina salinmisdir Bag xususi qorunmaya sahib olmus ve burdaki zeytun agaclarindan elde olunmus zeytun yagi Panafiney oyunlarinin qalibine hediyye edilmisdir 10 Bu erazide Platon sonradan Platon akademiyasi kimi meshurlasmis felsefe mektebinin esasini qoymusdur Esrler sonra 1427 ci ilde Podco Braccolini ehtimal ki Siserondan ilhamlanaraq yaradigi mektebi akademiya adlandirmis ve hemin dovrden etibaren termin platonizmi yeniden dircelden humanist italyanlar arasinda genis yayilmaga baslamisdir 1450 ci ilde bir qrup intellektual Alamano Rinuccininin etrafinda toplasaraq Chorus Achademiae Florentinae yaradir Novbeti onillik erzinde 1471 ci ilde Pomponi Let Akademiya Romana nin uzvu olan humanistlerle gorusur kardinal Vissarion ise ozunun adini dasiyan akademiya formalasdirir Lakin daha muhum hadise 1470 ci ilde Marsilio Finico terefinden esasi qoyulmus ve Ancelo Policiano Kristoforo Landino ve Covanni Piko della Mirandolla kimi sexsleri etrafinda birlesdirmis Accademia Platon un yaradilmasi olur Bundan sonra butun Avropada genis yayilmis soz intellektuallar senetkarlar ve klassik dovr tedqiqatcilarinin gorus yeri tedqiqatcilar qrupu ve felsefi herekat anlamlarinda istifade olunur Daha sonra ehate dairesi daha da genislenen soz universitet sozune sinonim konsert teatr zali medeni bedii ve ya elmi qrup anlaminda da istifade olunurdu Intibah dovrunde yaradilmis ilk akademiyalar formal xarakter dasisalar da XVI esrde Rusiyada qaydalari qisa detallarina qeder mueyyen edilmis ciddi akademiya yaradildi Xususi qaydalara malik ilk akademiya 1531 ci ilde Sienada yaradilmis Academia dei Rozzi olmusdur Akademiyanin butun fealiyyeti iki qrupa bolunmusdu felsefi tedqiqatlar filosoficas ve elmi tedqiqatlar Inceseneti oyrenen ve tedqiq eden xususi akademiyalar ise bir muddet sonra formalasdirilmaga basladi 11 Akademistler RedakteJan Ogust Dominik Enqr Aleksandr Kabanel Vilyam Buqro Karl BrullovIstinadlar Redakte Kleiner Fred Gardner s Art Through the Ages The Western Perspective Cengage Learning 2009 Vol II 13ª ed p 655 1 2 Academicismo Enciclopedia Itau Cultural de Artes Visuais Atualizado em 29 12 2008 1 2 Kino Carol Returning the gaze The National August 20 2009 11 11AM GMT Kulka Tomas Kitsch and art Pennsylvania State University Press 1996 p 60 nota 23 Greenberg Clement amp John O Brian editor The Collected Essays and Criticism Modernism with a vengeance 1957 1969 University of Chicago Press 1995 p 299 1 2 Academic Art Style Encyclopedia of Irish and World Art Schwarcz Lilia Moritz O Sol do Brasil Nicolas Antoine Taunay e as desventuras dos artistas franceses na corte de d Joao Sao Paulo Companhia das Letras 2008 pp 65 66 Academy of Art in Rome Encyclopedia of Irish and World Art Critic s Turn Arxivlesdirilib 2010 04 04 at the Wayback Machine Dahesh Museum of Art Schmitz Leonhard Academus IN Smith William Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology Boston 1870 Vol 1 p 5 Pevsner Nikolaus Academias de arte passado e presente Companhia das Letras 2005 pp 69 72 76 78Menbe https az wikipedia org w index php title Akademizm amp oldid 5716807, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
