Aşıq Paşa Anadoluda Kırşəhərdə doğulmuş və orada da vəfat etmişdir. Əsərlərini türk dilində yazmışdır. Təsəvvüf fəlsəfəsini yaymaq, dərvişliyi öyrətmək məqsədilə yazdığı "Qəribnamə"si on iki min beytdən ibarətdir. Əruzla yazılmış bu əsər didaktik mahiyyətdədir. Əsərində türk dilinin əhəmiyyətini xüsusi olaraq vurğulayır. Aşıq Paşa Yunus İmrənin təsiri ilə bəzən heca, bəzən də əruzla ilahilər və qəzəllər yazmışdır.
Aşıq Paşa türk dilinin inkişafında və yayılmasında böyük xidmətləri olan və türkcə şeirlər yazan ilk şairlərdəndir. 1272-ci ildə Kırşəhərdə dünyaya gələn Aşıq Paşa tanınmış mütəsəvvüf Baba İlyasın nəvəsidir. Baba İlyas XIII əsrin əvvəllərində Orta Asiyadakı Xorasan bölgəsindən Anadoluya köçmüş, Kırşəhər və ətrafındakı türkmən oymaqlarının şeyxi olmuş, onlarla birlikdə Səlcuqlu sultanı II Keyxosrova qarşı təşkil olunan Babayi üsyanında iştirak etmişdir. Oğlu Mühlis Paşa Osman Qazinin güvəndiyi adamlardan olmuşdur. Kırşəhərdə yaşayan Mühlis Paşanın üç oğlundan ən böyüyü Əlaəddin Əli idi. Buna görə də Əlaəddin Əli Baş ağa, yəni ən böyük qardaş olaraq tanınmışdır. Baş ağa adı zamanla Beşə, sonra da Paşa olaraq söylənmiş, şeirlərində də Paşa təxəllüsündən istifadə etdiyi üçün əsl adı unudularaq Aşıq Paşa kimi tanınmışdır.
Aşıq Paşa din və təsəvvüfü kırşəhərli Şeyx Süleymandan öyrənmişdir. Osmanlı dövləti yeni qurulduğu illərdə atası ilə birlikdə Osman Qazinin yanında xidmət etmişdir. Sultan Orxan Osmanlı bəyliyində hakimiyyətdə olduğu illərdə Kırşəhərə geri qayıdaraq ata-baba yurdunda yaşamışdır. Aşıq Paşa Kırşəhərdə Əxilik təriqətinin "mürşid"i olmuş, ətrafına toplanan Oğuz boylarına dostluq və qardaşlıq hisslərini aşılamış, onlarla türk dilində ünsiyyət qurmuş, şeirlərini birmənalı olaraq türkcə yazmışdır. Aşıq Paşa ətafındakılarla türkcə danışmaq, əsərlərini türkcə yazmaqla kifayətlənməmiş, eyni zamanda o vaxt dəbdə olan ərəb və fars dilləri qarşında türk dilinin qızğın müdafiəçisi olmuşdur.
Anadolu Səlçuqlu sultanları türk olsalar da, türk Oğuz boylarıyla Anadoluda ilk türk dövlətini qursalar da İslamın təsiriylə ərəb, İran mədəniyyətinin təsiri ilə fars dilinə rəsmi dil kimi yanaşmışlar. Buna qarşı ilk etiraz Anadolu Oğuz boylarından gəlmiş, hatta 1277-ci ilin may ayında Karamanoğlu Məhmət Bəy, Səlcuqlunun paytaxtı Konyanı alaraq türk dilini dövlət dili elan etmiş və bununla bağlı fərman çıxarmışdır. Bu fərmandan sonra türkcə yazan şairlərin sayı artmış, Mövlanənin oğlu Sultan Vələd, Şəyyad Həmzə, Yunus İmrə kimi şairlər türk dilinin ən gözəl şeir nümunələrini yaratmışlar.
Aşıq Paşa da bu şairlərdən biri olmuşdur. Hətta öz "Qəribnamə"sində türk dilinə lazımi qədər əhəmiyyət vermədikləri üçün o dövrün ziyalılarından gileylənmişdir. Aşıq Paşa şeirlərində türkün tanrı və yurd sevgisini, sülhpərvər dünyagörüşünü, dostluq və qardaşlıq hisslərini təbliğ etmişdir.
Aşıq Paşanın ən məşhur əsəri türkcə yazdığı 12 000 beytlik "Qəribnamə"dir. Məsnəvi olaraq yazılan on fəsilli bu əsər dini nəsihətlərlə zəngin əxlaq kitabıdır. İllər sonra Süleyman Çələbi bu əsəri oxumuş və ondan təsirlənmişdir. Aşıq Paşanın əruz və heca vəznində yazılmış şeirləri, qəzəlləri, ilahiləri də vardır.
Aşıq Paşa 3 noyabr 1333-cü ildə Kırşəhərdə vəfat etmiş, məzarı üzərində naxışlarla bəzədilmiş, ağappaq mərmər döşənmiş türbə ucaldılmışdır.
Xarici keçidlər
VikimənbədəMüəllif:Aşıq Paşa ilə əlaqəli məlumatlar var.
Avqust 17, 2021
aşıq, paşa, 1272, 1333, anadolu, aşığı, nın, kırşəhərdəki, türbəsidoğum, tarixi, 1272doğum, yeri, kırşəhər, anadoluvəfat, tarixi, 1333vəfat, yeri, kırşəhər, anadoludəfn, yeri, kırşəhərvətəndaşlığı, osmanlı, imperiyasıfəaliyyəti, şair, yazıçı, vikianbarda, əlaq. Asiq Pasa 1272 1333 Anadolu asigi Asiq PasaAsiq Pasanin Kirseherdeki turbesiDogum tarixi 1272Dogum yeri Kirseher AnadoluVefat tarixi 1333Vefat yeri Kirseher AnadoluDefn yeri KirseherVetendasligi Osmanli imperiyasiFealiyyeti sair yazici Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati RedakteAsiq Pasa Anadoluda Kirseherde dogulmus ve orada da vefat etmisdir Eserlerini turk dilinde yazmisdir Tesevvuf felsefesini yaymaq dervisliyi oyretmek meqsedile yazdigi Qeribname si on iki min beytden ibaretdir Eruzla yazilmis bu eser didaktik mahiyyetdedir Eserinde turk dilinin ehemiyyetini xususi olaraq vurgulayir Asiq Pasa Yunus Imrenin tesiri ile bezen heca bezen de eruzla ilahiler ve qezeller yazmisdir Asiq Pasa turk dilinin inkisafinda ve yayilmasinda boyuk xidmetleri olan ve turkce seirler yazan ilk sairlerdendir 1272 ci ilde Kirseherde dunyaya gelen Asiq Pasa taninmis mutesevvuf Baba Ilyasin nevesidir Baba Ilyas XIII esrin evvellerinde Orta Asiyadaki Xorasan bolgesinden Anadoluya kocmus Kirseher ve etrafindaki turkmen oymaqlarinin seyxi olmus onlarla birlikde Selcuqlu sultani II Keyxosrova qarsi teskil olunan Babayi usyaninda istirak etmisdir Oglu Muhlis Pasa Osman Qazinin guvendiyi adamlardan olmusdur Kirseherde yasayan Muhlis Pasanin uc oglundan en boyuyu Elaeddin Eli idi Buna gore de Elaeddin Eli Bas aga yeni en boyuk qardas olaraq taninmisdir Bas aga adi zamanla Bese sonra da Pasa olaraq soylenmis seirlerinde de Pasa texellusunden istifade etdiyi ucun esl adi unudularaq Asiq Pasa kimi taninmisdir Asiq Pasa din ve tesevvufu kirseherli Seyx Suleymandan oyrenmisdir Osmanli dovleti yeni quruldugu illerde atasi ile birlikde Osman Qazinin yaninda xidmet etmisdir Sultan Orxan Osmanli beyliyinde hakimiyyetde oldugu illerde Kirsehere geri qayidaraq ata baba yurdunda yasamisdir Asiq Pasa Kirseherde Exilik teriqetinin mursid i olmus etrafina toplanan Oguz boylarina dostluq ve qardasliq hisslerini asilamis onlarla turk dilinde unsiyyet qurmus seirlerini birmenali olaraq turkce yazmisdir Asiq Pasa etafindakilarla turkce danismaq eserlerini turkce yazmaqla kifayetlenmemis eyni zamanda o vaxt debde olan ereb ve fars dilleri qarsinda turk dilinin qizgin mudafiecisi olmusdur Anadolu Selcuqlu sultanlari turk olsalar da turk Oguz boylariyla Anadoluda ilk turk dovletini qursalar da Islamin tesiriyle ereb Iran medeniyyetinin tesiri ile fars diline resmi dil kimi yanasmislar Buna qarsi ilk etiraz Anadolu Oguz boylarindan gelmis hatta 1277 ci ilin may ayinda Karamanoglu Mehmet Bey Selcuqlunun paytaxti Konyani alaraq turk dilini dovlet dili elan etmis ve bununla bagli ferman cixarmisdir Bu fermandan sonra turkce yazan sairlerin sayi artmis Movlanenin oglu Sultan Veled Seyyad Hemze Yunus Imre kimi sairler turk dilinin en gozel seir numunelerini yaratmislar Asiq Pasa da bu sairlerden biri olmusdur Hetta oz Qeribname sinde turk diline lazimi qeder ehemiyyet vermedikleri ucun o dovrun ziyalilarindan gileylenmisdir Asiq Pasa seirlerinde turkun tanri ve yurd sevgisini sulhperver dunyagorusunu dostluq ve qardasliq hisslerini teblig etmisdir Asiq Pasanin en meshur eseri turkce yazdigi 12 000 beytlik Qeribname dir Mesnevi olaraq yazilan on fesilli bu eser dini nesihetlerle zengin exlaq kitabidir Iller sonra Suleyman Celebi bu eseri oxumus ve ondan tesirlenmisdir Asiq Pasanin eruz ve heca vezninde yazilmis seirleri qezelleri ilahileri de vardir Asiq Pasa 3 noyabr 1333 cu ilde Kirseherde vefat etmis mezari uzerinde naxislarla bezedilmis agappaq mermer dosenmis turbe ucaldilmisdir Xarici kecidler Redakte Vikimenbede Muellif Asiq Pasa ile elaqeli melumatlar var Menbe https az wikipedia org w index php title Asiq Pasa amp oldid 5529614, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
