Əli Quşçu (Osmanlı Türkçəsi: Ebu’l-Kasım Alaaddin Ali b. Muhammed el-Kuşçu; d. Səmərqənd, 1403 – ö. İstanbul, 16 dekabr 1474) — görkəmli Özbəkastronomu, riyaziyyatçısı və dilşünası.
Əli Quşçu
türk.Ebu’l-Kasım Alaaddin Ali b. Muhammed el-Kuşçu
Əsl adı, Əli bin Məhəməddir. Türk – İslam dünyasının böyük riyaziyyat, astronomiya, mexanika, dil, bəlağət və kəlam alimi olan Əli Quşçu, XV əsrin əvvəllərində 1403-cü ildə Səmərqənddə anadan olmuşdur. Atası Muhammed (Mahmud, Məhəmməd), məşhur türk sultanı və astronomu Uluq Bəyin Şahin başçısı olduğu üçün, ailəsi "Quşçu" ləqəbi ilə məşhur oldu.
1449-cu ildə Həccə getmək istədi. Lakin elə bu vaxt Teymurilər dövlətinin hökmdarı Əbdüllətif Əli Quşçunun edam edilməsi haqqında fərman verdi. Səmərqənddən qaçan Əli Quşçunu TəbrizdəAğqoyunlu hökmdarı Uzun Həsən böyük ehtiramla qarşçladı. Ağqoyunlul və Osmanlı arasında ziddiyyətlər kəskinləşdikdə Uzun Həsən ondan Osmanlı sultanı Fateh Mehmet ilə sülhməramlı görüşmələrində yardım istədi. Əli Quşçu, Uzun Həsənin elçiliyini etdikdən sonra Fatehin dəvəti ilə ikinci dəfə İstanbula gəldi. Osmanlı – Ağqoyunlu sərhədboyunda II Mehmedin əmri ilə böyük bir mərasimlə qarşılanan Əli Quşçu, Ayasofya mədrəsəsinə 200 axça maaşla müdərris təyin edildi.
1473-cü il mart ayında Sahn-ı Seman Mədrəsəsindən (Fateh Mədrəsəsi) təqaüd almışdır.
16 dekabr 1474-cü ildə İstanbulda vəfat etmişdir. Məzarı Eyyub Sultandadır.
Təhsili
Kiçik yaşlarından etibarən riyaziyyat və astronomiyaya maraq göstərən Əli Quşçu, dövrünün ən böyük elm adamları olan Bursalı Qadızadə Rumi, Qıyasəddin Cəmşid (Qiyas əl Kaşi) və Muinuddin Kaşidən riyaziyyat və astronomiya elmlərini öyrəndi.
Daha sonra təhsilini artırmaq üçün Uluq Bəydən icazəsiz Kirmana getdi. Burada "Hall-ü Eşkal-i Qəmər (Ay səhifələrinin açıqlanması) adlı risalə ilə "Şərhi-Təcrid" adlı əsərini yazdı. Kirmanda təhsilini tamamlayıb Səmərqəndə döndü və Uluq Bəyə Kirmanda dərc etdiyi risalələri təqdim edərək ona yardımçı olmuşdur.
Elm tarixi üçün əhəmiyyəti
Riyaziyyat üçün; Hermetik-Pitaqorasçı mistisizmi
Astronomiya və optik üçün; Aristotelçi fizika və metafizik prinsipləri aydınlaşdırmağa çalışdı. Əl-Fəthiyyə
Kopernik (1473 – 1543)
Hoca Sinan Paşa, Molla Lütfi və Əli Quşçunun oğlu Mirim Çələbi (Mahmud B. Muhammed B. Muhammed B. Musa Qadızadə), Takiyüddin kimi alimlər onun dərslərində yetişmişdilər.
Osmanlı mədəniyyəti üçün əhəmiyyəti
Osmanlı İmperiyası padşahı Fatih Sultan Məhəmməd (II Mehmed) adına qurulan ilk Osmanlı universiteti olan Fatih Mədrəsəsinin tədris planını qələmə aldı.
Əli Quşçu nəslindən olanlar XVIII əsrin sonlarına qədər Osmanlı İmperiyasında mühüm vəzifələr gördü. Əbussuud Əfəndi və uşaqları şeyxülislam, kazasker, müdərris kimi vəzifələr tutdular.
Əli Quşçudan sonra Osmanlı dili bütün islam aləmi üçün elm dili olub. Fars və ərəb dilləri öz əhəmiyyətini itirdi.
Risalə Fi-Hey-ə: (1457-ci ildə Səmərqənddə, fars dilində yazmışdır) Osmanlı İstanbul Mühəndisxanasında (İstanbul Texniki Universiteti) XIX əsrin əvvəllərində dərs kitabı olaraq istifadə edilirdi.
Mədsrəsələrdə riyaziyyat və s. elm dərslərinin oxudulmasında önəmli rolu olmuşdur.
Əsərləri
Əməklerinden bir səhifə, aslı İstanbul – Süleymaniye Kitabxanasında mövcud
əli, quşçu, osmanlı, türkçəsi, kasım, alaaddin, muhammed, kuşçu, səmərqənd, 1403, istanbul, dekabr, 1474, görkəmli, özbək, astronomu, riyaziyyatçısı, dilşünası, türk, kasım, alaaddin, muhammed, kuşçudoğum, tarixi, 1403doğum, yeri, səmərqənd, teymurilər, dövlət. Eli Quscu Osmanli Turkcesi Ebu l Kasim Alaaddin Ali b Muhammed el Kuscu d Semerqend 1403 o Istanbul 16 dekabr 1474 gorkemli Ozbek astronomu riyaziyyatcisi ve dilsunasi Eli Quscuturk Ebu l Kasim Alaaddin Ali b Muhammed el KuscuDogum tarixi 1403Dogum yeri Semerqend Teymuriler dovletiVefat tarixi 16 dekabr 1474Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiDefn yeri Eyyub qebiristanligiEyyubsultanVetendasligi Teymuriler dovletiOsmanli imperiyasiIs yeri Uluqbey resedxanasiAya Sofya Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Tehsili 3 Elm tarixi ucun ehemiyyeti 4 Osmanli medeniyyeti ucun ehemiyyeti 5 Eserleri 5 1 Astronomiya eserleri 5 2 Riyaziyyat eserleri 5 3 Kelam ve Usul i Fikih eserleri 5 4 Kimya ve Fizika eserleri 5 5 Mexanik Aletleri Haqqinda eseri 5 6 Dil ve Belaget eserleri 6 Istinadlar 7 Edebiyyat 8 Hemcinin bax 9 Xarici kecidlerHeyati Redakte Ali Kuscu Ulug Bey resedxanasina mudir olub Esl adi Eli bin Mehemeddir Turk Islam dunyasinin boyuk riyaziyyat astronomiya mexanika dil belaget ve kelam alimi olan Eli Quscu XV esrin evvellerinde 1403 cu ilde Semerqendde anadan olmusdur Atasi Muhammed Mahmud Mehemmed meshur turk sultani ve astronomu Uluq Beyin Sahin bascisi oldugu ucun ailesi Quscu leqebi ile meshur oldu 1436 1439 ci illerde Uluq Bey Resedxanasina mudir olmusdur 1449 cu ilde Hecce getmek istedi Lakin ele bu vaxt Teymuriler dovletinin hokmdari Ebdulletif Eli Quscunun edam edilmesi haqqinda ferman verdi Semerqendden qacan Eli Quscunu Tebrizde Agqoyunlu hokmdari Uzun Hesen boyuk ehtiramla qarscladi Agqoyunlul ve Osmanli arasinda ziddiyyetler keskinlesdikde Uzun Hesen ondan Osmanli sultani Fateh Mehmet ile sulhmeramli gorusmelerinde yardim istedi Eli Quscu Uzun Hesenin elciliyini etdikden sonra Fatehin deveti ile ikinci defe Istanbula geldi Osmanli Agqoyunlu serhedboyunda II Mehmedin emri ile boyuk bir merasimle qarsilanan Eli Quscu Ayasofya medresesine 200 axca maasla muderris teyin edildi 1473 cu il mart ayinda Sahn i Seman Medresesinden Fateh Medresesi teqaud almisdir 16 dekabr 1474 cu ilde Istanbulda vefat etmisdir Mezari Eyyub Sultandadir Tehsili RedakteKicik yaslarindan etibaren riyaziyyat ve astronomiyaya maraq gosteren Eli Quscu dovrunun en boyuk elm adamlari olan Bursali Qadizade Rumi Qiyaseddin Cemsid Qiyas el Kasi ve Muinuddin Kasiden riyaziyyat ve astronomiya elmlerini oyrendi Daha sonra tehsilini artirmaq ucun Uluq Beyden icazesiz Kirmana getdi Burada Hall u Eskal i Qemer Ay sehifelerinin aciqlanmasi adli risale ile Serhi Tecrid adli eserini yazdi Kirmanda tehsilini tamamlayib Semerqende dondu ve Uluq Beye Kirmanda derc etdiyi risaleleri teqdim ederek ona yardimci olmusdur Elm tarixi ucun ehemiyyeti RedakteRiyaziyyat ucun Hermetik Pitaqorasci mistisizmiAstronomiya ve optik ucun Aristotelci fizika ve metafizik prinsipleri aydinlasdirmaga calisdi El FethiyyeKopernik 1473 1543 Hoca Sinan Pasa Molla Lutfi ve Eli Quscunun oglu Mirim Celebi Mahmud B Muhammed B Muhammed B Musa Qadizade Takiyuddin kimi alimler onun derslerinde yetismisdiler Osmanli medeniyyeti ucun ehemiyyeti RedakteOsmanli Imperiyasi padsahi Fatih Sultan Mehemmed II Mehmed adina qurulan ilk Osmanli universiteti olan Fatih Medresesinin tedris planini qeleme aldi Eli Quscu neslinden olanlar XVIII esrin sonlarina qeder Osmanli Imperiyasinda muhum vezifeler gordu Ebussuud Efendi ve usaqlari seyxulislam kazasker muderris kimi vezifeler tutdular Eli Quscudan sonra Osmanli dili butun islam alemi ucun elm dili olub Fars ve ereb dilleri oz ehemiyyetini itirdi Risale Fi Hey e 1457 ci ilde Semerqendde fars dilinde yazmisdir Osmanli Istanbul Muhendisxanasinda Istanbul Texniki Universiteti XIX esrin evvellerinde ders kitabi olaraq istifade edilirdi Medsreselerde riyaziyyat ve s elm derslerinin oxudulmasinda onemli rolu olmusdur Eserleri Redakte Emeklerinden bir sehife asli Istanbul Suleymaniye Kitabxanasinda movcud Astronomiya eserleri Redakte Serh i Zic i Ulug Bey Risale fi Halli Eskali Muaddili l Kamer li l Mesir Risale fi Asli l Haric Yumkin fi s Sufliyyeyn Serh ale t Tuhfeti s Sahiyye fi l Hey e Risale der Ilm i Hey e Risale fi Halli Eskali l Kamer Riselet ul fi l hey et Farsca Risale el Fethiyye fi ilmi l hey el Fethiyye Riyaziyyat eserleri Redakte Risaletu l Muhammediyye fi l Hisab Risale der Ilm i Hisab SuleymaniyeKelam ve Usul i Fikih eserleri Redakte Es Serhu l Cedid ale t Tecrid Hasiye ale t TelvihKimya ve Fizika eserleri Redakte Unkud uz Zevahir fi Man ul Cevahir Mucevherlerin Dizilmesinde Gorulen Salkim Mexanik Aletleri Haqqinda eseri Redakte Tezkire fi Alati r Ruhaniyye Kultur Bakanligi Ankara 2001 Dil ve Belaget eserleri Redakte Serhu r Risaleti l Vadiyye El Ifsah El Unkudu z Zevahir fi Nazmi l Cevahir Serhu s Safiye Risale fi Beyani Vadi l Mufredat Fa ide li Tahkiki Lami t Ta rif Risale ma Ene Kultu Risale fi l Hamd Risale fi Ilmi l Me ani Risale fi Bahsi l Mufred Risale fi l Fenni s Sani min Ilmihal Beyan Tefsiru l Bakara ve Ali Imran Risale fi l Istisare Mahbub ul Hamail fi kesif il mesail Tecrid ul Kelam Tecrid ul Kelam Sozun Tecridi Istinadlar RedakteEdebiyyat RedakteI Hakki Uzuncarsili Buyuk Osmanli Tarihi Cilt 2 Sh 653 100 boyuk turk Baki 1991 seh 36 37 Hemcinin bax RedakteMuhyiddin Mehmed i Iskilibi yegeni sagirdi ve damadi Mevlana Ebussuud Imadi torunu ve Osmanli seyxulislami Uluq Bey Uluq Bey Resedxanasi Sahn i Seman Medresesi Mirim Celebi Xarici kecidler RedakteHeyati Eserlerinin siyahisi Heyati Eseri haqqinda melumat Arxivlesdirilib 2007 10 10 at the Wayback Machine Ulug Bey ve Ali Kuscu Heyati ve eserleriMenbe https az wikipedia org w index php title Eli Quscu amp oldid 6078043, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
