iran israil müharibəsi hələ davam etdiyi üçün məqalə tez tez dəyişikliyə məruz qala bilər Məqalənin hazırkı adı da sonra

İran-İsrail müharibəsi — 13 iyun 2025-ci il, səhər saatlarında İsrailin İranın bir neçə bölgəsindəki hədəflərə qarşı genişmiqyaslı hücumu ilə başlayan və İranın əks-reaksiya verməsi ilə davam edən müharibə

İran-İsrail müharibəsi

İran–İsrail proksi münaqişəsi və Yaxın Şərqdə müharibə (2023-cü ildən)yə aiddir.

Tehranda partlayışlar

Tarix

13 iyun 2025 – davam edir

Yeri

Səbəbi

İranın nüvə proqramı

Nəticəsi

Davam edir

• İranın nüvə və hərbi obyektləri vuruldu,
• İranın bəzi hərbi və mülki vəzifəli şəxsləri, həmçinin nüvə alimləri öldürüldü,
• İran İsrailə raket və dronlarla zərbə endirmə başladı

Münaqişə tərəfləri

İran

Yəmən
• Husilər

İsrail
Dəstək:
ABŞ

Komandan(lar)

Tərəflərin qüvvəsi

İran Silahlı Qüvvələri
İran Ordusu
• İran HHM Qüvvələri
İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu
• SEPAH Aerokosmik Qüvvələri
• Qüds qüvvələri
• Bəsic

İsrail Silahlı Qüvvələri
• İsrail Hərbi Hava Qüvvələri
Mossad

İtkilər

Rəsmi
• 224 ölü
• 1277 yaralı

HRANA iddiası
• 639 ölü(263+ mülki, 154+ hərbi)
• 1320 yaralı

İsrail iddiası
• 480+ dron
• 200+ ballistik raket qurğusu
• 120+ HHM sistemi
• 8 AH-1
• 1 KC-707
• 2 F-14

Rəsmi
• 25 ölü
• 2345 yaralı
• 1 Elbit Hermes 900

İran iddiası
• 5 F-35
• 2 pilot əsir alınıb
• 61+ PUA və kruiz raketi
• 44+ Mossad cəsusu həbs edilib
• 1 Mossad cəsusu edam edilib
• 150+ hərbi və kəşfiyyat obyektləri məhv edilib və ya zədələnib

Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İsrailin hücumu

İsrail Müdafiə Qüvvələri və Mossad tərəfindən həyata keçirilən hücumlar nüvə obyektlərində, hərbi obyektlərdə və rəsmilərin iqamətgahında baş verib. İsrailin hücumu İran–İraq müharibəsindən sonra İrana edilən ən böyük hücum idi. Hərbi bazaların yaxınlığında və yüksəkrütbəli komandirlərin məskunlaşdığı məhəllələr də daxil olmaqla, Tehranda partlayışlar baş verib. Şahidlər kütləvi alovları və təkrarlanan partlayışları təsvir ediblər. Partlayışlar ölkənin ən mühüm nüvə obyektlərindən birinin yerləşdiyi İranın İsfahan vilayətinin Natanz şəhərində qeydə alınıb. Xondab və Xürrəmabaddakı nüvə obyektləri də hədəfə alınıb. Hücumlarda İran İnqilab Keşikçiləri Korpusunun komandiri Hüseyn Səlami həlak olub. Həmçinin İran Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi general-mayor Məhəmməd Baqiri, nüvə alimləri Fereydun Abbasi və Məhəmməd Mehdi Tehrançi də öldürülüb.

Hücumlarda həm iranlı hərbçilər, həm də mülki iranlılar həlak olub. Zərər çəkmiş binalara nüvə obyektləri, hərbi obyektlər və yaşayış məntəqələri daxildir. Hücumdan əvvəlki aylarda İran və ABŞ yeni nüvə sazişi üzrə danışıqlar aparırdılar. İran hazırda uranı 60% saflığa qədər zənginləşdirir, silah səviyyəsinə yaxındır və daha təkmil sentrifuqalar quraşdıraraq nüvə inkişafını sürətləndirir. Təhlilçilər xəbərdarlıq edirlər ki, bu fəaliyyətlər hər hansı bir məqbul mülki məqsəddən qat-qat artıqdır. Hücumdan bir gün əvvəl Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (MAQATE) 20 ildə ilk dəfə İranın nüvə öhdəliklərinə əməl etmədiyini müəyyən etdi. İran yeni zənginləşdirmə sahəsini işə salmaqla və qabaqcıl sentrifuqalar quraşdırmaqla cavab verdi.

İranın hücumu

İyunun 13-də İsrailin hücumlarından sonra İran İsrailə qarşı "sərt cavab" verəcəyini bildirdi. Qeyd edildi ki, onlar Yaxın Şərqdəki hərbi bazalarda yerləşən İsrail və ABŞ qüvvələrinə hücum edəcəklər. ABŞ daha sonra İraqdakı bəzi əsgərlərini evakuasiya etdi və həmçinin ABŞ əsgərlərinin ailə üzvlərinin regionda təxliyəsinə icazə verdi.İsrail Müdafiə Qüvvələrinin briqada generalı Efi Defrinin sözlərinə görə, İran ilkin cavab olaraq səhər saatlarında İsrailə doğru 100-dən çox Şahid pilotsuz uçuş aparatı ilə hücum edib. PUA-ın bəziləri İordaniya hava məkanında tərəfindən, bəziləri isə Səudiyyə Ərəbistanı və Suriya üzərində İsrail Hərbi Hava Qüvvələri tərəfindən vurulub.

Yerli vaxtla saat 21:00 radələrində İsrail vətəndaşlarına İranın növbəti hücumu barədə xəbərdarlıq edib. İranın dövlət xəbər agentliyi İRNA yüzlərlə raketin atıldığını bildirsə də, İsrail Müdafiə Qüvvələri hücum zamanı 100-dən az ballistik raketin buraxıldığını qeyd ediblər. İran əks-hücumunun kod adını "Əsl vəd 3" qoyub və bildirib ki, hərbi obyektlər və hava bazaları da daxil olmaqla onlarla hədəfə hücum edilib.Təl-Əvivdəki binalar da daxil olmaqla, İsrailin mərkəzinə bir neçə zərbənin endirildiyi bildirilir. İsrailin milli təcili tibbi yardım xidməti hücum zamanı ən azı 63 israillinin yaralandığını qeyd edib.

İyunun 14-də saat 01:00 radələrindəİran onlarla raketdən ibarət növbəti hücuma başladı. Raketlərin əksəriyyəti vurulsa da, hücum zamanı biri yüngül olmaqla 7 nəfər yaralandı.

İtkilər

Əhəmiyyətli ölümlər

Adı	Vəzifə	Ölüm tarixi	Rütbəsi
Məhəmməd Baqiri	İran Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi	13 iyun	General-mayor
Hüseyn Səlami	İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) baş komandanı	13 iyun	General-mayor
Qulaməli Rəşid	"Hatəm-əl Ənbiya" Mərkəzi Qərargahının komandiri	13 iyun	General-mayor
Əli Şadmani	"Hatəm-əl Ənbiya" Mərkəzi Qərargahının komandiri (Qulaməli Rəşidi əvəzləmişdi)	17 iyun	General-mayor
Əmir Əli Hacızadə	SEPAH-ın Aerokosmik Qüvvələrinin baş komandanı	13 iyun	Briqada generalı
^[fars.]	SEPAH-ın Aerokosmik Qüvvələrinin Hava Hücumundan Müdafiə bölməsinin komandiri	13 iyun	Briqada generalı (2-ci dərəcəli)
^[ing.]	Baş Qərargahın Kəşfiyyat İdarəsi rəisinin müavini	13 iyun	Briqada generalı
Mehdi Rabani	Baş Qərargahın Əməliyyat İdarəsi rəisinin müavini	13 iyun	Briqada generalı
Məhəmməd Kazımi	SEPAH-ın kəşfiyyat təşkilatının komandiri	15 iyun	Briqada generalı
^[ing.]	SEPAH-ın kəşfiyyat təşkilatı komandirinin müavini	15 iyun	Briqada generalı
Fereydun Abbasi	Nüvə alimləri	13 iyun
^[fars.]		13 iyun
^[ing.]		13 iyun
^[fars.]		14 iyun
^[ing.]		13 iyun
^[fars.]		14 iyun
^[ing.]		13 iyun

İstinadlar

"Netanyahu Says Operation 'Rising Lion' Will Last 'as Many Days as It Takes'". The Wall Street Journal.
"Israel launches Operation Rising Lion to target Iran's nuclear threat". The Jerusalem Post. 13 June 2025.
"Iran State Media Says Civilians Killed In Israel Strikes On Tehran". barrons (ingilis). 13 June 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 June 2025.
"مرگ سردار سلامی و تنی چند از فرماندهان سپاه" [Death of General Salami and several IRGC commanders]. IRNA (fars). 13 June 2025. İstifadə tarixi: 13 June 2025.
"Iran's Revolutionary Guard commander Hossein Salami killed in Israeli strike, says Iranian state media". The Times of Israel (ingilis). 13 June 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 June 2025.
"Hossein Salami, Head of Iran's Islamic Revolutionary Guard Corps, Killed in Israel's Attack". WSJ (ingilis). 2025-06-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-06-13.
"Military chief Mohammed Bagheri possibly killed in Israel strike on Iran". The Jerusalem Post (ingilis). 13 June 2025. İstifadə tarixi: 13 June 2025.
"UN nuclear watchdog finds Iran in non-compliance with its obligations". Euro News. 12 June 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 June 2025.
Salem, Mostafa; Pleitgen, Frederik. "Iran threatens nuclear escalation after UN watchdog board finds it in breach of obligations". CNN (ingilis). 12 June 2025. İstifadə tarixi: 12 June 2025.
Lubell, Maayan; Hafezi, Parisa; Holland, Steve. "Israel hits Iran nuclear and missile facilities, appears to block retaliation". Reuters (ingilis). 13 June 2025.
Strobel, Warren P.; Hudson, John; DeYoung, Karen; Shih, Gerry; Balousha, Hazem; Bisset, Victoria; Ledur, Júlia; Shapiro, Leslie. "Israel strikes Iran, as Trump officials say no U.S. military support". The Washington Post (ingilis). 12 June 2025. ISSN 0190-8286.
Liebermann, Oren; Diamond, Jeremy; Regan, Helen; Gan, Nectar; Lau, Chris; Izso, Lauren; Michaelis, Tamar; Blackburn, Piper Hudspeth; Atwood, Kylie; Treene, Alayna; Mogul, Rhea. "Israel strikes Iran nuclear sites and military leadership as Middle East braces for retaliation" (ingilis). CNN. 13 June 2025. İstifadə tarixi: 13 June 2025.
"Iran launches 100 drones on Israel: Army spokesman". Al Jazeera English. 13 June 2025.
"LIVE: Israel launches 'major strike' on Iran's military, nuclear sites". Al Jazeera English. 13 June 2025. 15 June 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 June 2025.
Fabian, Emanuel. "Iran fires barrages of ballistic missiles at Israel, killing woman and wounding dozens". The Times of Israel (ingilis). 2025-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-06-14.
"Iran says it has attacked "dozens of targets, military centers and air bases" in Israel". CNN (ingilis). 13 June 2025. İstifadə tarixi: 13 June 2025.
"Iran's Revolutionary Guard commander Hossein Salami killed in Israeli strike, says Iranian state media". The Times of Israel (ingilis). İstifadə tarixi: 13 June 2025.
"MDA says 63 hurt, including one critically in Iranian missile barrage". The Times of Israel (ingilis). İstifadə tarixi: 13 June 2025.
"IDF: Dozens of rockets fired by Iran in previous barrage, some of them downed". The Times of Israel (ingilis). 2025-06-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-06-13.
"Reports say seven hurt, including one mildly, in latest Iranian missile barrage". The Times of Israel (ingilis). 2025-06-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-06-13.

Həmçinin bax

[1] "Netanyahu Says Operation 'Rising Lion' Will Last 'as Many Days as It Takes'". The Wall Street Journal.

[2] "Israel launches Operation Rising Lion to target Iran's nuclear threat". The Jerusalem Post. 13 June 2025.

[3] "Iran State Media Says Civilians Killed In Israel Strikes On Tehran". barrons (ingilis). 13 June 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 June 2025.

[4] "مرگ سردار سلامی و تنی چند از فرماندهان سپاه" [Death of General Salami and several IRGC commanders]. IRNA (fars). 13 June 2025. İstifadə tarixi: 13 June 2025.

[5] "Iran's Revolutionary Guard commander Hossein Salami killed in Israeli strike, says Iranian state media". The Times of Israel (ingilis). 13 June 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 June 2025.

[6] "Hossein Salami, Head of Iran's Islamic Revolutionary Guard Corps, Killed in Israel's Attack". WSJ (ingilis). 2025-06-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-06-13.

[JPost20250613b-7] "Military chief Mohammed Bagheri possibly killed in Israel strike on Iran". The Jerusalem Post (ingilis). 13 June 2025. İstifadə tarixi: 13 June 2025.

[Euronews20250612-8] "UN nuclear watchdog finds Iran in non-compliance with its obligations". Euro News. 12 June 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 June 2025.

[CNN20250612-9] Salem, Mostafa; Pleitgen, Frederik. "Iran threatens nuclear escalation after UN watchdog board finds it in breach of obligations". CNN (ingilis). 12 June 2025. İstifadə tarixi: 12 June 2025.

[Lubell2-10] Lubell, Maayan; Hafezi, Parisa; Holland, Steve. "Israel hits Iran nuclear and missile facilities, appears to block retaliation". Reuters (ingilis). 13 June 2025.

[11] Strobel, Warren P.; Hudson, John; DeYoung, Karen; Shih, Gerry; Balousha, Hazem; Bisset, Victoria; Ledur, Júlia; Shapiro, Leslie. "Israel strikes Iran, as Trump officials say no U.S. military support". The Washington Post (ingilis). 12 June 2025. ISSN 0190-8286.

[CNNLive20250612-12] Liebermann, Oren; Diamond, Jeremy; Regan, Helen; Gan, Nectar; Lau, Chris; Izso, Lauren; Michaelis, Tamar; Blackburn, Piper Hudspeth; Atwood, Kylie; Treene, Alayna; Mogul, Rhea. "Israel strikes Iran nuclear sites and military leadership as Middle East braces for retaliation" (ingilis). CNN. 13 June 2025. İstifadə tarixi: 13 June 2025.

[13] "Iran launches 100 drones on Israel: Army spokesman". Al Jazeera English. 13 June 2025.

[AlJazeeraLive20250613-14] "LIVE: Israel launches 'major strike' on Iran's military, nuclear sites". Al Jazeera English. 13 June 2025. 15 June 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 June 2025.

[TimesOfIsrael20250613-15] Fabian, Emanuel. "Iran fires barrages of ballistic missiles at Israel, killing woman and wounding dozens". The Times of Israel (ingilis). 2025-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-06-14.

[16] "Iran says it has attacked "dozens of targets, military centers and air bases" in Israel". CNN (ingilis). 13 June 2025. İstifadə tarixi: 13 June 2025.

[TimesOfIsraelLive20250613a-17] "Iran's Revolutionary Guard commander Hossein Salami killed in Israeli strike, says Iranian state media". The Times of Israel (ingilis). İstifadə tarixi: 13 June 2025.

[18] "MDA says 63 hurt, including one critically in Iranian missile barrage". The Times of Israel (ingilis). İstifadə tarixi: 13 June 2025.

[19] "IDF: Dozens of rockets fired by Iran in previous barrage, some of them downed". The Times of Israel (ingilis). 2025-06-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-06-13.

[20] "Reports say seven hurt, including one mildly, in latest Iranian missile barrage". The Times of Israel (ingilis). 2025-06-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-06-13.