fbpx
Wikipedia

İnyupik dili

İnyupik diliİnyupiklərin ana dili. Eskimos-Aleut dil ailəsinin İnuit qrupuna daxildir. Amerika Birləşmiş Ştatlarının Alyaska ştatında və Uummarmiutun dialekti Kanadanın İnuvik və Aklavik şəhirlərində danışılır.

İnyupik dili
Orijinal adı Iñupiatun
Ölkələr Amerika Birləşmiş Ştatları (Alyaska ştatı), Kanada
Region Alyaska
Danışanların ümumi sayı
  • 5.580 nəf.
Təsnifatı
Nostratik dillər
Eskimos-aleut dilləri
Inuit languages[d]
İnyupik dili
Yazı Latın əlifbası
Dil kodları
QOST 7.75–97 инп 218
ISO 639-1 ik
ISO 639-2 ipk
ISO 639-3 ipk
Dilin strukturlarının dünya atlası inu
Atlas of the World’s Languages in Danger 253
Ethnologue ipk
ELCat 2369
IETF ik
Glottolog inup1234
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
İnyupik dilinin istifadə xəritəsi-1 North Slope Borough (Əsl Şimali Alyaska İnyupikçəsi)
İnyupik dilinin istifadə xəritəsi-2 Northwest Arctic Borough(Malimiut)
İnyupik dilinin istifadə xəritəsi-3 Nome Census Area (Seward Yarımadası İnyupikçəsi)

Dialektləri

  • Seward Yarımadası İnyupikçəsi (İngilis dilində Seward Peninsula Inupiaq)
    • Bering Boğazı İnyupikçəsi (İngilis dilində Bering Strait Inupiaq)
      • Diomede
        • İngalikmiut
        • İmaqliq
      • Wales
        • Kiŋikmiut
        • Tapqaġmiut
      • Ukiuvaŋmiut
    • Qawiaraq
      • Qərb Qawiaraq
        • Siñġaġmiut
        • Qaviaraġmiut
        • Ayaqsaaġiaaġmiut
        • Aziagmiut
      • Şərq Qawiaraq və ya Iġałuiŋmiut
  • Şimali Alyaska İnyupikçəsi (İngilis dilində Northern Alaskan Iñupiaq)
    • Malimiut
      • Kotzebue
        • Pittaġmiut
        • Kaŋiġmiut
        • Qikiqtaġruŋmiut
      • Kobuk
        • Kuuŋmiut
        • Kiitaaŋmiut və ya Kiitaaġmiut
        • Siiḷviim Kaŋianiġmiut
        • Nuurvinmiut
        • Kuuvaum Kaŋiaġmiut
        • Akuniġmiut
        • Nuataaġmiut
        • Napaaqtuġmiut
        • Kivalliñiġmiut
    • Əsl Şimali Alyaska İnyupikçəsi (İngilis dilində North Alaskan Inupiatun)
      • Tikiġaġmiut
      • North Slope İnyupikçəsi (İngilis dilində North Slope Inupiatun)
        • Utuqqaġmiut
        • Siḷaliñaġmiut
          • Kukparungmiut
          • Kunmiut
        • Kakligmiut
          • Sidarumiut
          • Utkiavinmuit
          • Nuvukmiut
        • Kuulugruaġmiut
        • Ikpikpagmiut
        • Kuukpigmiut
          • Kañianermiut
          • Killinermiut
          • Kagmalirmiut
      • Nunataaġmiut
      • Uummarmiut (xalq), Uummarmiutun (dil)

Anadili

 
İsaġvik Kolleconin əsas binası və balina başının heykəli
 
İngiliscə (Welcome to Barrow) və İnyupikçə (Paġlagivsigiñ Utqiaġvigmun) Borroya xoş gəlmisiniz tablosu və hər iki tərəfdə qoyulan balina heykəli

13.500 nəfərlik etnik İnyupik əhalisindən yalnız 3000 nəfəri anadilində danışa bilir. 6 – 16 yaş arası bütün İnyupik uşaqları qanuni olaraq sayları 73 olan federal Bureau of Indian Affairs məktəblərinə getməyə məcburdurlar. Digər tərəfdən Alyaska ştatında 77 kənd məktəbi vardır. North Slope bölgəsində dərs ili avqust ayında başlayır və cəmi 180 gün davam edir.. Barrowda orta məktəbin ən yüksək hissəsinə,keçid imtahanı Iḷisaġvik College adlı kolecdə keçirilir.

Alyaskada 19801992-ci illərdə, Eskimo-Aleut dillərində dannışa bilən əhali

Ayaska etnik sayı anadilində danışa bilənlərin sayı % danışa bilənlərin orta yaş həddi
1980 . . . .
Sibir Yupikləri 1.100 1.050 95 Orta nəslin çoxu və uşaqların hamısı
Yupikler 17.000 14.000 80 Orta nəslin çoxu və uşaqların bir qismi
İnyupikler 12.000 5.000 40 Orta nəslin çoxu və uşaqların bir qismi
Supikler 3.000 1.000 33 Orta nəslin çoxu və uşaqların bir qismi
Aleutlar 2.200 700 35 Orta nəslin çoxu və uşaqların bir qismi
1992 . . . .
Sibir Yupikləri 1.100 1.050 95 Orta nəslin hamısı və uşaqların böyük bir qismi
Yupiklər 18.000 12.000 67 Orta nəslin hamısı və uşaqların kiçik bir qismi
İnyupiklər 13.000 4.000 31 Orta nəslin çoxu və uşaqların bir qismi
Supiklər 3.100 600 19 Orta nəslin çoxu və uşaqların bir qismi
Aleutlar 2.100 400 19 Orta nəslin çoxu və uşaqların bir qismi

Əlifbası

Alyaska İnyupik əlifbası

A Ch G Ġ H I K L Ł Ł̣ M N Ñ Ŋ P Q R S Sr T U V Y
a ch g ġ h i k l ł ł̣ m n ñ ŋ p q r s sr t u v y
/a/ /tʃ/ /ɣ/ /ʁ/ /h/ /i/ /k/ /l/ /ʎ/ /ɬ/ /ʎ̥/ /m/ /n/ /ɲ/ /ŋ/ /p/ /q/ /ʐ/ /s/ /ʂ/ /t/ /u/ /v/ /j/

Dialektlerin əlifbası:

  • Diomede : e
  • Bering  : w , z , zr
  • Kobuk :
  • Seward : b

Kanada İnyupik əlifbası

Kanadada Uummarmiut dialektinin əlifbası:

A Ch F G H Dj I K L Ł M N Ñ Ng P Q R Ȓ T U V Y
a ch f g h dj i k l ł m n ñ ng p q r ȓ t u v y

AlyaskaKanada dialektləri

Alyaska dialekti Kanada dialekti Azərbaycanca adı
Uummaġmiutun Uummarmiutun Kanada İnyupikçəsi
siksrik hikřik Urocitellus parryii
qugruk qugřuk Amerika qu quşu
aaġlu arlu orka
amaġuq amaruq adi canavar
isuŋŋaġluk ihun’ngaq sahilqağayısı
kaŋuq kanguq qaz
qunŋiq qun’ngiq şimal maralı
tiġiganniaq tiriganiaq Qütb tülküsü
umiŋmak umingmak qoyunöküz

Ədədlər

Şimal Alyaska dialekti Şimal-qərb Alyaska dialekti Ukiuvaŋmiut dialekti mənası
atausiq atausriq atausiq 1
malġuk malġuk maġluuk 2
piŋasut piñasrut piŋasut 3
sisamat sisamat sitamat 4
tallimat tallimat tallimat 5
itchaksrat itchaksrat aġvinikłit 6
tallimat malġuk tallimat malġuk tallimat maġluuk 7
tallimat piŋasut tallimat piñasrut tallimat piŋasut 8
quliŋuġutaiḷaq quliŋŋuutaiḷaq qulinŋutailat 9
qulit qulit qulit 10
qulit atausiq qulit atausriq qulit atausiq 11
qulit malġuk qulit malġuk qulit maġluuk 12
qulit piŋasut qulit piñasrut qulit piŋasut 13
akimiaġutaiḷaq akimiaŋŋutaiḷaq agimiaġutailaq 14
akimiaq akimiaq agimiaq 15
akimiaq atausiq akimiaq atausriq agimiaq atausiq 16
akimiaq malġuk akimiaq malġuk agimiaq maġluuk 17
akimiaq piŋasut akimiaq piñasrut agimiaq piŋasut 18
iñuiññaŋŋutaiḷaq iñuiñaġutaiḷaq inuinaġutailat 19
iñuiññaq iñuiñaq inuinnaq 20
iñuiññaq qulit iñuiñaq qulit inuinaq qulit 30
malġukipiaq malġukipiaq maġluutiviaq 40
malġukipiaq qulit malġukipiaq qulit maġluutiviaq qulit 50
piŋasukipiaq piñasrukipiaq piŋasuutiviaq 60
piŋasukipiaq qulit piñasrukipiaq qulit piŋasuutiviaq qulit 70
sisamakipiaq sisamakipiaq . 80
sisamakipiaq qulit sisamakipiaq qulit . 90
tallimakipiaq tallimakipiaq tallimativiaq 100
kavluutit . kabluutit 1000

Vikipediya versiyası

  1. İnyupik dilindeki Vikipediya versiyası : Makpiġaaq Kanna

İstinadlar

  1. Ethnologue. 19 Dallas, Texas: SIL International, 2016.
  2. . 2006-04-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-08-04.
  3. . 2010-06-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-08-04.
  4. . 2010-06-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-08-04.
  5. Panu Hallamaa (1997), Unangam Tunuu and Sugtestun: A Struggle for Continued Life 2012-11-14 at the Wayback Machine,
  6. Interactive IñupiaQ Dictionary
  7. Inuvialuit Settlement Region – TK Study, August 2006[ölü keçid]
  8. . 2015-09-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-08-04.

inyupik, dili, inyupiklərin, dili, eskimos, aleut, ailəsinin, inuit, qrupuna, daxildir, amerika, birləşmiş, ştatlarının, alyaska, ştatında, uummarmiutun, dialekti, kanadanın, inuvik, aklavik, şəhirlərində, danışılır, orijinal, adı, iñupiatunölkələr, amerika, b. Inyupik dili Inyupiklerin ana dili Eskimos Aleut dil ailesinin Inuit qrupuna daxildir Amerika Birlesmis Statlarinin Alyaska statinda ve Uummarmiutun dialekti Kanadanin Inuvik ve Aklavik sehirlerinde danisilir Inyupik diliOrijinal adi InupiatunOlkeler Amerika Birlesmis Statlari Alyaska stati KanadaRegion AlyaskaDanisanlarin umumi sayi 5 580 nef 1 TesnifatiNostratik dillerEskimos aleut dilleriInuit languages d Inyupik dili dd dd dd Yazi Latin elifbasiDil kodlariQOST 7 75 97 inp 218ISO 639 1 ikISO 639 2 ipkISO 639 3 ipkDilin strukturlarinin dunya atlasi inuAtlas of the World s Languages in Danger 253Ethnologue ipkELCat 2369IETF ikGlottolog inup1234 Vikianbarda elaqeli mediafayllarInyupik dilinin istifade xeritesi 1 North Slope Borough Esl Simali Alyaska Inyupikcesi Inyupik dilinin istifade xeritesi 2 Northwest Arctic Borough Malimiut Inyupik dilinin istifade xeritesi 3 Nome Census Area Seward Yarimadasi Inyupikcesi Mundericat 1 Dialektleri 2 Anadili 3 Elifbasi 3 1 Alyaska Inyupik elifbasi 3 2 Kanada Inyupik elifbasi 4 Alyaska ve Kanada dialektleri 5 Ededler 6 Vikipediya versiyasi 7 IstinadlarDialektleri RedakteSeward Yarimadasi Inyupikcesi Ingilis dilinde Seward Peninsula Inupiaq Bering Bogazi Inyupikcesi Ingilis dilinde Bering Strait Inupiaq Diomede Ingalikmiut Imaqliq Wales Kiŋikmiut Tapqaġmiut Ukiuvaŋmiut Qawiaraq Qerb Qawiaraq Sinġaġmiut Qaviaraġmiut Ayaqsaaġiaaġmiut Aziagmiut Serq Qawiaraq ve ya Iġaluiŋmiut Simali Alyaska Inyupikcesi Ingilis dilinde Northern Alaskan Inupiaq Malimiut Kotzebue Pittaġmiut Kaŋiġmiut Qikiqtaġruŋmiut Kobuk Kuuŋmiut Kiitaaŋmiut ve ya Kiitaaġmiut Siiḷviim Kaŋianiġmiut Nuurvinmiut Kuuvaum Kaŋiaġmiut Akuniġmiut Nuataaġmiut Napaaqtuġmiut Kivalliniġmiut Esl Simali Alyaska Inyupikcesi Ingilis dilinde North Alaskan Inupiatun Tikiġaġmiut North Slope Inyupikcesi Ingilis dilinde North Slope Inupiatun Utuqqaġmiut Siḷalinaġmiut Kukparungmiut Kunmiut Kakligmiut Sidarumiut Utkiavinmuit Nuvukmiut Kuulugruaġmiut Ikpikpagmiut Kuukpigmiut Kanianermiut Killinermiut Kagmalirmiut Nunataaġmiut Uummarmiut xalq Uummarmiutun dil Anadili Redakte Isaġvik Kolleconin esas binasi ve balina basinin heykeli Ingilisce Welcome to Barrow ve Inyupikce Paġlagivsigin Utqiaġvigmun Borroya xos gelmisiniz tablosu ve her iki terefde qoyulan balina heykeli 13 500 neferlik etnik Inyupik ehalisinden yalniz 3000 neferi 2 anadilinde danisa bilir 6 16 yas arasi butun Inyupik usaqlari qanuni olaraq saylari 73 olan federal Bureau of Indian Affairs mekteblerine getmeye mecburdurlar 3 Diger terefden Alyaska statinda 77 kend mektebi vardir 4 North Slope bolgesinde ders ili avqust ayinda baslayir ve cemi 180 gun davam edir Barrowda orta mektebin en yuksek hissesine kecid imtahani Iḷisaġvik College adli kolecde kecirilir Alyaskada 1980 ve 1992 ci illerde Eskimo Aleut dillerinde dannisa bilen ehali 5 Ayaska etnik sayi anadilinde danisa bilenlerin sayi danisa bilenlerin orta yas heddi1980 Sibir Yupikleri 1 100 1 050 95 Orta neslin coxu ve usaqlarin hamisiYupikler 17 000 14 000 80 Orta neslin coxu ve usaqlarin bir qismiInyupikler 12 000 5 000 40 Orta neslin coxu ve usaqlarin bir qismiSupikler 3 000 1 000 33 Orta neslin coxu ve usaqlarin bir qismiAleutlar 2 200 700 35 Orta neslin coxu ve usaqlarin bir qismi1992 Sibir Yupikleri 1 100 1 050 95 Orta neslin hamisi ve usaqlarin boyuk bir qismiYupikler 18 000 12 000 67 Orta neslin hamisi ve usaqlarin kicik bir qismiInyupikler 13 000 4 000 31 Orta neslin coxu ve usaqlarin bir qismiSupikler 3 100 600 19 Orta neslin coxu ve usaqlarin bir qismiAleutlar 2 100 400 19 Orta neslin coxu ve usaqlarin bir qismiElifbasi RedakteAlyaska Inyupik elifbasi Redakte A Ch G Ġ H I K L Ḷ L L M N N Ŋ P Q R S Sr T U V Ya ch g ġ h i k l ḷ l l m n n ŋ p q r s sr t u v y a tʃ ɣ ʁ h i k l ʎ ɬ ʎ m n ɲ ŋ p q ʐ s ʂ t u v j Dialektlerin elifbasi Diomede e Bering w z zr Kobuk Seward bKanada Inyupik elifbasi Redakte Kanadada Uummarmiut dialektinin elifbasi A Ch F G H Dj I K L L M N N Ng P Q R Ȓ T U V Ya ch f g h dj i k l l m n n ng p q r ȓ t u v yAlyaska ve Kanada dialektleri RedakteAlyaska dialekti 6 Kanada dialekti 7 Azerbaycanca adiUummaġmiutun Uummarmiutun Kanada Inyupikcesisiksrik hikrik Urocitellus parryiiqugruk qugruk Amerika qu qusuaaġlu arlu orkaamaġuq amaruq adi canavarisuŋŋaġluk ihun ngaq sahilqagayisikaŋuq kanguq qazqunŋiq qun ngiq simal maralitiġiganniaq tiriganiaq Qutb tulkusuumiŋmak umingmak qoyunokuzEdedler RedakteSimal Alyaska dialekti 6 Simal qerb Alyaska dialekti 6 Ukiuvaŋmiut dialekti 8 menasiatausiq atausriq atausiq 1malġuk malġuk maġluuk 2piŋasut pinasrut piŋasut 3sisamat sisamat sitamat 4tallimat tallimat tallimat 5itchaksrat itchaksrat aġviniklit 6tallimat malġuk tallimat malġuk tallimat maġluuk 7tallimat piŋasut tallimat pinasrut tallimat piŋasut 8quliŋuġutaiḷaq quliŋŋuutaiḷaq qulinŋutailat 9qulit qulit qulit 10qulit atausiq qulit atausriq qulit atausiq 11qulit malġuk qulit malġuk qulit maġluuk 12qulit piŋasut qulit pinasrut qulit piŋasut 13akimiaġutaiḷaq akimiaŋŋutaiḷaq agimiaġutailaq 14akimiaq akimiaq agimiaq 15akimiaq atausiq akimiaq atausriq agimiaq atausiq 16akimiaq malġuk akimiaq malġuk agimiaq maġluuk 17akimiaq piŋasut akimiaq pinasrut agimiaq piŋasut 18inuinnaŋŋutaiḷaq inuinaġutaiḷaq inuinaġutailat 19inuinnaq inuinaq inuinnaq 20inuinnaq qulit inuinaq qulit inuinaq qulit 30malġukipiaq malġukipiaq maġluutiviaq 40malġukipiaq qulit malġukipiaq qulit maġluutiviaq qulit 50piŋasukipiaq pinasrukipiaq piŋasuutiviaq 60piŋasukipiaq qulit pinasrukipiaq qulit piŋasuutiviaq qulit 70sisamakipiaq sisamakipiaq 80sisamakipiaq qulit sisamakipiaq qulit 90tallimakipiaq tallimakipiaq tallimativiaq 100kavluutit kabluutit 1000Vikipediya versiyasi RedakteInyupik dilindeki Vikipediya versiyasi Makpiġaaq KannaIstinadlar Redakte Ethnologue 19 Dallas Texas SIL International 2016 Alaska Native Languages 2006 04 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 08 04 Norman A Chance Growing Up in an Inupiat Village 2010 06 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 08 04 Norman A Chance The Economics of Dependency 2010 06 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 08 04 Panu Hallamaa 1997 Unangam Tunuu and Sugtestun A Struggle for Continued Life Arxivlesdirilib 2012 11 14 at the Wayback Machine 1 2 3 Interactive InupiaQ Dictionary Inuvialuit Settlement Region TK Study August 2006 olu kecid Ugiuvaŋmiuraaqtuaksrat Future King Island Speakers 2015 09 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 08 04 Menbe https az wikipedia org w index php title Inyupik dili amp oldid 6008554, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.