fbpx
Wikipedia

Adi canavar

Adi canavar (lat. Canis lupus) — Yırtıcılar dəstəsinin canavar cinsinə aid heyvan növü.

?Adi canavar
Canis lupus
Elmi təsnifat
Aləmi:Heyvanlar
Yarımaləm:Eumetazoylar
Bölmə:İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:Sonağızlılar
Tip:Xordalılar
Yarımtip:Onurğalılar
İnfratip:Ağızçənəlilər
Sinifüstü:Dördayaqlılar
Sinif:Məməlilər
Yarımsinif:Vəhşi heyvanlar
İnfrasinif:Plasentalılar
Dəstəüstü:Lavrazioterilər
Dəstə:Yırtıcılar
Yarımdəstə:Köpəkkimilər
Fəsilə:İtlər
Cins:Canavar
Növ: Adi canavar
Elmi adı
Canis lupus (Linnaeus, 1758)
Areal
LC
Mühafizə statusu
Status göstərilməyib
IUCN: ???

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı
ITIS  
NCBI  
EOL  
PBDB  

Bədənin uzuqluğu 100-140 santimetr, quyruğun 30-50 santimetr, hündürlüyü 80-100 santimetr. Çəkisi 30 - 80 kiloqram. Başı və sifəti uzunsovdur, dişləri iti, böyük qılıqcıqlıdır. Qulaqları dik və sivridir. Çox itil iybilmə qabiliyyəti vardır, onlar 1,5 kilometr məsafədən iyi hiss edə bilirlər. Tükü boz, qışda yaya nisəbətən daha qalın olur. Erkək canavar dişidən iridir. Azərbaycanın bütün ərazisi boyu canavarların yaşayış məskənləri vardır. Səhralardan tutmuş yüksək dağ ərazilərinədək məskan sala bilirlər.

Ümumi məlumat

Avropanın və Asiyanın çox isti olmayan bölgələrində boz canavarlar çoxluq təşkil edir. Şimala tərəf gedilərkən qara və ağ rəngli canavarlara rast gəlmək olar.

Canavarların ölçüləri də regional olaraq dəyişir:

  • Ən böyük canavarlar Latviya, Belorusiya, AlyaskaKanadada görsənir, 160 sm bədən uzunluğuna (+ 52 sm quyruq) və ayaqda olduğu halda, 80 sm boya çatır. Bu canavarlar 80 kg ağırlığına qədər çata bilər.
  • Ən kiçik canavarlar Yaxın Şərq də və ərəb yarımadasında olur, lakin 80 sm bədən uzunluğuna (+ 29 sm quyruq) və 20 kq ağırlığına çatırlar. Ömürləri 24 ildir.

Gecə vaxtı fəaldır, onun ərazisində yaşayan bütün heyvanlarla qidalanırlar. Qışda əsasən dırnaqlı heyvanlarla, yayda isə xırda onurğalılarla (dovşanlar, siçanlar), sürünənlərlə, həşəratlarla və meyvə gilələri onların qida rasionunu təşkil edir.

Ac canavar 10 kiloqram ət yeyə bilər, adi sutka norması isə 2-6 kilqram təşkil edir. Cütləşdirmə vaxtından başqa, canavarlar 6-10 fərddən ibarət olan sürülərlə yaşayırlar. Sürüdə ierxiyaya ciddi riayət edilir. Sürünün başçısı əksər halda erkək olur ("alfa" canavarı). Sürüdə onu dik duran quyruğundan tanımaq olar. Dişiklər arasında da "alfa- canavarı" vardır, o, adətən sürü başçısından qabaqda gedir. Təhlükə olanda və ya ov vaxtı, "alfa" canavarı sürüyə başçılıq edir.

İerarxiya pilləkənın aşağı pilləsində sürü üzvləri və tək canavarlar yerləşir. Ən aşağı pillədə isə böyümüş bala canavarlar qərarlaşırlar, onlar yalnız iki ildən sonra sürünün üzvü olacaqlar. Böyük canavarlar daima başçı canavarların gücünü yoxlayırlar. Nəticədə, böyümüş canavarlar ierarxiya pilləkanın yuxarı pillələrinə qalxır, qoca canavarlar isə aşağı pillələrdə özlərinə yer tuturlar. Bu cür inkişaf etmiş sosial strukturu ovun effektivliyini daha da artırır.

Canavarlar heç vaxt öz qurbanlarını güdmürlər, onu ancaq qovurlar. Heyvanı təqib edərkən , canavarlar kiçik qruplara bölünürlər. Tutulmuş heyvan sürüdə oynadığı rola əsasən sürü üzvləri arasında bölünür. Ovda iştirak edə bilməyən qoca canavarlar, sürünün arxası ilə gedirl və qalan yeməklə kifayətlənirlər.

Canavarlar - monoqamik heyvanlardır

Canavarlar - monoqamik heyvanlardır. Cütləşmə qışda olur. Canavarlar yuvalarını qayaların dar dərələrində, burulub çıxardılmış ağac köklərinin altında yuva qururlar. Hərdən başqa heyvanların yuvalarında məskən salırlar, çox nadir hallarda özləri yuva qazırlar.

Hamiləlik dövrü təxminən 65 gün çəkir. Aprel-may aylarında dişi canavar 4-8 bala gətirir. Altı aylıq canavarlar artıq özlərinə yem əldə edə bilirlər. Yedizdirmə və böyütmə prosesində bütün sürü iştirak edir. Canavarlar məməlli heyvanlardır. Ərazinin sərhədləri nişanlanır və qorunub saxlanılır.

Azərbaycan ərazisində canavarlar

Azərbaycanda canavarla itin arasında hibridləşdirmə faktları bəllidir. Canavar MSOP Qırmızı Kitabına daxil edilib.

Mənbə

canavar, canis, lupus, yırtıcılar, dəstəsinin, canavar, cinsinə, heyvan, növü, canis, lupuselmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, sonağızlılartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarinfratip, ağızçənəlilərs. Adi canavar lat Canis lupus Yirticilar destesinin canavar cinsine aid heyvan novu Adi canavarCanis lupusElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerSinifustu DordayaqlilarSinif MemelilerYarimsinif Vehsi heyvanlarInfrasinif PlasentalilarDesteustu LavrazioterilerDeste YirticilarYarimdeste KopekkimilerFesile ItlerCins CanavarNov Adi canavarElmi adiCanis lupus Linnaeus 1758 ArealLCMuhafize statusuStatus gosterilmeyib IUCN VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 180596NCBI 9612EOL 328607PBDB 44860Bedenin uzuqlugu 100 140 santimetr quyrugun 30 50 santimetr hundurluyu 80 100 santimetr Cekisi 30 80 kiloqram Basi ve sifeti uzunsovdur disleri iti boyuk qiliqciqlidir Qulaqlari dik ve sivridir Cox itil iybilme qabiliyyeti vardir onlar 1 5 kilometr mesafeden iyi hiss ede bilirler Tuku boz qisda yaya nisebeten daha qalin olur Erkek canavar disiden iridir Azerbaycanin butun erazisi boyu canavarlarin yasayis meskenleri vardir Sehralardan tutmus yuksek dag erazilerinedek meskan sala bilirler Mundericat 1 Umumi melumat 2 Canavarlar monoqamik heyvanlardir 3 Azerbaycan erazisinde canavarlar 4 MenbeUmumi melumat RedakteAvropanin ve Asiyanin cox isti olmayan bolgelerinde boz canavarlar coxluq teskil edir Simala teref gedilerken qara ve ag rengli canavarlara rast gelmek olar Canavarlarin olculeri de regional olaraq deyisir En boyuk canavarlar Latviya Belorusiya Alyaska ve Kanadada gorsenir 160 sm beden uzunluguna 52 sm quyruq ve ayaqda oldugu halda 80 sm boya catir Bu canavarlar 80 kg agirligina qeder cata biler En kicik canavarlar Yaxin Serq de ve ereb yarimadasinda olur lakin 80 sm beden uzunluguna 29 sm quyruq ve 20 kq agirligina catirlar Omurleri 24 ildir Gece vaxti fealdir onun erazisinde yasayan butun heyvanlarla qidalanirlar Qisda esasen dirnaqli heyvanlarla yayda ise xirda onurgalilarla dovsanlar sicanlar surunenlerle heseratlarla ve meyve gileleri onlarin qida rasionunu teskil edir Ac canavar 10 kiloqram et yeye biler adi sutka normasi ise 2 6 kilqram teskil edir Cutlesdirme vaxtindan basqa canavarlar 6 10 ferdden ibaret olan surulerle yasayirlar Surude ierxiyaya ciddi riayet edilir Surunun bascisi ekser halda erkek olur alfa canavari Surude onu dik duran quyrugundan tanimaq olar Disikler arasinda da alfa canavari vardir o adeten suru bascisindan qabaqda gedir Tehluke olanda ve ya ov vaxti alfa canavari suruye basciliq edir Ierarxiya pillekenin asagi pillesinde suru uzvleri ve tek canavarlar yerlesir En asagi pillede ise boyumus bala canavarlar qerarlasirlar onlar yalniz iki ilden sonra surunun uzvu olacaqlar Boyuk canavarlar daima basci canavarlarin gucunu yoxlayirlar Neticede boyumus canavarlar ierarxiya pillekanin yuxari pillelerine qalxir qoca canavarlar ise asagi pillelerde ozlerine yer tuturlar Bu cur inkisaf etmis sosial strukturu ovun effektivliyini daha da artirir Canavarlar hec vaxt oz qurbanlarini gudmurler onu ancaq qovurlar Heyvani teqib ederken canavarlar kicik qruplara bolunurler Tutulmus heyvan surude oynadigi rola esasen suru uzvleri arasinda bolunur Ovda istirak ede bilmeyen qoca canavarlar surunun arxasi ile gedirl ve qalan yemekle kifayetlenirler Canavarlar monoqamik heyvanlardir RedakteCanavarlar monoqamik heyvanlardir Cutlesme qisda olur Canavarlar yuvalarini qayalarin dar derelerinde burulub cixardilmis agac koklerinin altinda yuva qururlar Herden basqa heyvanlarin yuvalarinda mesken salirlar cox nadir hallarda ozleri yuva qazirlar Hamilelik dovru texminen 65 gun cekir Aprel may aylarinda disi canavar 4 8 bala getirir Alti ayliq canavarlar artiq ozlerine yem elde ede bilirler Yedizdirme ve boyutme prosesinde butun suru istirak edir Canavarlar memelli heyvanlardir Erazinin serhedleri nisanlanir ve qorunub saxlanilir Azerbaycan erazisinde canavarlar RedakteAzerbaycanda canavarla itin arasinda hibridlesdirme faktlari bellidir Canavar MSOP Qirmizi Kitabina daxil edilib Menbe RedakteVehsi heyvanlar Arxivlesdirilib 2012 01 05 at the Wayback Machine Heyvanlar ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Menbe https az wikipedia org w index php title Adi canavar amp oldid 5716502, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.