Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İndividual psixologiya (lat. individuum - bölünməz) — dərinlik psixologiyasının istiqaməti, XX əsrin 20-ci illərində Alfred Adler tərəfindən hazırlanmış psixoterapevtik sistem.
Adler bu istiqaməti Z.Freydin psixoanalizi əsasında yaratmış, “valideyn” məktəbinin bəzi ideyalarını inkar etmişdir.
Təsviri
Klassik psixoanalizdən fərqli olaraq, individual psixologiya belə hesab edir ki, xarakterin əsasını tərbiyəyə ehtiyacı olan anadangəlmə “sosial hiss” təşkil edir. İnsan davranışının strukturunda və dinamikasında əsas rolu şüursuzluq deyil, insan şüuru, bioloji deyil, sosial motivlər oynayır. İnsanlar fərd olaraq aciz varlıqlar, qurbanlar və ya keçmiş təcrübələrinin passiv daşıyıcıları deyillər. Onlar aktivdirlər və öz indilərini yarada bilirlər, eləcə də öz gələcəklərini nisbətən qeyri-iradi seçirlər. Bu prosesdə intellekt və insanın öz dəyər və ideallarını dərk etməsi mühüm rol oynayır. Freydin libidosundan fərqli olaraq, individual psixologiyada insanın sosial fəaliyyətinin əsas hərəkətverici qüvvəsi onun hakimiyyətə can atması və insanın şüuraltında dərin kök salmış natamamlıq kompleksidir. Bu kompleksdən irəli gələn əsas insani nöqsanlar boşboğazlıq və şöhrətpərəstlik, fəzilətlər isə cəsarət və əməkdaşlığa meyildir. İndividual psixologiya XX əsrin 20-40-cı illərində Qərbi Avropa və ABŞ-da məşhur idi və neofreydizmin yaranmasına mühüm təsir göstərmişdi.
Yaranma tarixi
A.Adler Vyananın kənarında yəhudi ailəsində anadan olub. Uşaq ikən qardaşına qarşı rəqabət hissi keçirir, tez-tez və ağır xəstələnirdi. Beş yaşında az qala sətəlcəmdən öləcək bir hala düşmdüşdü. Bütün bunlar onun həkim peşəsini seçməsinə təsir etdi. Vyana Universitetinin Tibb fakültəsini bitirdikdən sonra oftalmoloq kimi fəaliyyət göstərmişdir. Bununla belə, sinir sisteminin fəaliyyətinə artan marağı səbəbindən Adlerin tədqiqat sahəsi psixiatriya və nevrologiyaya doğru dəyişməyə başladı.
1902-ci ildə Freydin yuxugörmələrin izahı ilə bağlı kitabına heyran qalaraq onunla elmi əməkdaşlığa can atmağa başladı. Tezliklə Adler Freydin psixoanalitik ideyaları inkişaf etdirmək və yaymaq üçün yaradılmış dərnəyinə qoşuldu. Görüşlər 1908-ci ilə qədər hər çərşənbə günü Freydin evində keçirilirdi. Bu dairə tez bir zamanda populyarlıq qazandı və genişləndi, 1908-ci ilə qədər " Vyana Psixoanalitik Cəmiyyəti " adlı bir cəmiyyət yaradıldı. 1910-cu ildə Freydin təklifi ilə Adler ona rəhbərlik etdi. Bununla belə, Adler tezliklə Freydin bəzi əsas müddəalarına zidd olan ideyalar hazırlamağa başladı. 1911-ci ildə növbəti iclasda Freyd Adlerin fikirlərini kəskin tənqid etdi və o, cəmiyyətin prezidenti vəzifəsindən imtina edərək tezliklə onu tərk etdi. Həmin ilin oktyabrında Adler və tərəfdarları öz dərnəklərini, sonradan “İndividual Psixologiya Assosiasiyası” kimi tanınan “Azad Psixoanalitik Araşdırmalar Cəmiyyəti”ni təşkil etdilər.
1912-ci ildə Adler individual psixologiyanın əsas anlayışlarını ümumiləşdirən "Əsəbin xarakteri haqqında" nəşr etdi; Birinci Dünya müharibəsi ilə tezliklə nəşri dayanan Fərdi Psixologiya jurnalını təsis etdi.
Birinci Dünya müharibəsindən sonra o, pedaqogika məsələləri ilə maraqlanır və öz ideyalarını psixologiya sahəsindən praktik sferaya daxil etməyə çalışır. 1919-cu ildə Adler Vyana məktəb sistemi daxilində ilk təhsil klinikasını, sonra isə onun ideyalarını həyata keçirən eksperimental məktəbi yaradır. Bir neçə ildən sonra Vyanada 30-a yaxın belə mərkəz meydana gəlir. Tezliklə oxşar klinikalar Hollandiya, Almaniya və ABŞ-da görünməyə başlayır.
20-ci illərin sonlarından etibarən o, tez-tez ABŞ-a səfər edir, burada individual psixologiya sahəsində fikirlərini inkişaf etdirərək elmi məruzələr və mühazirələr verirdi. 1935-ci ildə ABŞ-a köçdü və burada psixiatr kimi fəaliyyətini davam etdirdi, eyni zamanda tibbi psixologiya professoru vəzifəsini tutdu. Adlerin individual psixologiyası 50-ci illərdə psixoloqların diqqət mərkəzinə düşərək, humanist psixologiyanın formalaşmasına və şəxsiyyət probleminə yeni yanaşmaya əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmişdir.
Adler insan psixikasının öyrənilməsinə yeni, sosial-psixoloji yanaşmanın banisi oldu. Məhz öz konsepsiyası üçün yeni ideyaların inkişafında o, Freyddən ayrıldı. Onun nəzəriyyəsi klassik psixoanalizlə çox az bağlı olan tamamilə yeni bir istiqaməti təmsil edir.
İstinadlar
- Индивидуальная психология Адлера Arxivləşdirilib 2012-06-24 at the Wayback Machine // Марцинковская Т. Д. История психологии : учеб. пособие для студентов высш. учеб. заведений. — М. : Изд. центр «Академия», 2002.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Individual psixologiya lat individuum bolunmez derinlik psixologiyasinin istiqameti XX esrin 20 ci illerinde Alfred Adler terefinden hazirlanmis psixoterapevtik sistem Adler bu istiqameti Z Freydin psixoanalizi esasinda yaratmis valideyn mektebinin bezi ideyalarini inkar etmisdir TesviriredakteKlassik psixoanalizden ferqli olaraq individual psixologiya bele hesab edir ki xarakterin esasini terbiyeye ehtiyaci olan anadangelme sosial hiss teskil edir Insan davranisinin strukturunda ve dinamikasinda esas rolu suursuzluq deyil insan suuru bioloji deyil sosial motivler oynayir Insanlar ferd olaraq aciz varliqlar qurbanlar ve ya kecmis tecrubelerinin passiv dasiyicilari deyiller Onlar aktivdirler ve oz indilerini yarada bilirler elece de oz geleceklerini nisbeten qeyri iradi secirler Bu prosesde intellekt ve insanin oz deyer ve ideallarini derk etmesi muhum rol oynayir Freydin libidosundan ferqli olaraq individual psixologiyada insanin sosial fealiyyetinin esas hereketverici quvvesi onun hakimiyyete can atmasi ve insanin suuraltinda derin kok salmis natamamliq kompleksidir Bu kompleksden ireli gelen esas insani noqsanlar bosbogazliq ve sohretperestlik feziletler ise cesaret ve emekdasliga meyildir Individual psixologiya XX esrin 20 40 ci illerinde Qerbi Avropa ve ABS da meshur idi ve neofreydizmin yaranmasina muhum tesir gostermisdi Yaranma tarixiredakteA Adler Vyananin kenarinda yehudi ailesinde anadan olub Usaq iken qardasina qarsi reqabet hissi kecirir tez tez ve agir xestelenirdi Bes yasinda az qala setelcemden olecek bir hala dusmdusdu Butun bunlar onun hekim pesesini secmesine tesir etdi Vyana Universitetinin Tibb fakultesini bitirdikden sonra oftalmoloq kimi fealiyyet gostermisdir Bununla bele sinir sisteminin fealiyyetine artan maragi sebebinden Adlerin tedqiqat sahesi psixiatriya ve nevrologiyaya dogru deyismeye basladi 1902 ci ilde Freydin yuxugormelerin izahi ile bagli kitabina heyran qalaraq onunla elmi emekdasliga can atmaga basladi Tezlikle Adler Freydin psixoanalitik ideyalari inkisaf etdirmek ve yaymaq ucun yaradilmis derneyine qosuldu Gorusler 1908 ci ile qeder her cersenbe gunu Freydin evinde kecirilirdi Bu daire tez bir zamanda populyarliq qazandi ve genislendi 1908 ci ile qeder Vyana Psixoanalitik Cemiyyeti adli bir cemiyyet yaradildi 1910 cu ilde Freydin teklifi ile Adler ona rehberlik etdi Bununla bele Adler tezlikle Freydin bezi esas muddealarina zidd olan ideyalar hazirlamaga basladi 1911 ci ilde novbeti iclasda Freyd Adlerin fikirlerini keskin tenqid etdi ve o cemiyyetin prezidenti vezifesinden imtina ederek tezlikle onu terk etdi Hemin ilin oktyabrinda Adler ve terefdarlari oz derneklerini sonradan Individual Psixologiya Assosiasiyasi kimi taninan Azad Psixoanalitik Arasdirmalar Cemiyyeti ni teskil etdiler 1912 ci ilde Adler individual psixologiyanin esas anlayislarini umumilesdiren Esebin xarakteri haqqinda nesr etdi Birinci Dunya muharibesi ile tezlikle nesri dayanan Ferdi Psixologiya jurnalini tesis etdi Birinci Dunya muharibesinden sonra o pedaqogika meseleleri ile maraqlanir ve oz ideyalarini psixologiya sahesinden praktik sferaya daxil etmeye calisir 1919 cu ilde Adler Vyana mekteb sistemi daxilinde ilk tehsil klinikasini sonra ise onun ideyalarini heyata keciren eksperimental mektebi yaradir Bir nece ilden sonra Vyanada 30 a yaxin bele merkez meydana gelir Tezlikle oxsar klinikalar Hollandiya Almaniya ve ABS da gorunmeye baslayir 20 ci illerin sonlarindan etibaren o tez tez ABS a sefer edir burada individual psixologiya sahesinde fikirlerini inkisaf etdirerek elmi meruzeler ve muhazireler verirdi 1935 ci ilde ABS a kocdu ve burada psixiatr kimi fealiyyetini davam etdirdi eyni zamanda tibbi psixologiya professoru vezifesini tutdu Adlerin individual psixologiyasi 50 ci illerde psixoloqlarin diqqet merkezine duserek humanist psixologiyanin formalasmasina ve sexsiyyet problemine yeni yanasmaya ehemiyyetli derecede tesir gostermisdir Adler insan psixikasinin oyrenilmesine yeni sosial psixoloji yanasmanin banisi oldu Mehz oz konsepsiyasi ucun yeni ideyalarin inkisafinda o Freydden ayrildi Onun nezeriyyesi klassik psixoanalizle cox az bagli olan tamamile yeni bir istiqameti temsil edir 1 Istinadlarredakte Individualnaya psihologiya Adlera Arxivlesdirilib 2012 06 24 at the Wayback Machine Marcinkovskaya T D Istoriya psihologii ucheb posobie dlya studentov vyssh ucheb zavedenij M Izd centr Akademiya 2002 Menbe https az wikipedia org w index php title Individual psixologiya amp oldid 7907711