Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
| Ərkivan qalası |
|---|
Ərkivan qalası – Azərbaycanın Masallı rayonu ərazisində yerləşən tarixi-memarlıq abidəsi. Qala Masallı şəhərindən 2 km qərbdə, Ərkivan qəsəbəsinin şimal hissəsində, Viləşçayın sağ sahilində, təpəlik ərazidə yerləşir. Hazırda qalanın xarabalıqları mövcuddur.
Tarixi
| ]Ərkivan qalasının tikilmə tarixi ilə bağlı müxtəlif fikirlər mövcuddur. Müxtəlif mənbələrdə qalanın inşası V–VI əsrlərə, VII əsrə, XVIII və hətta XIX əsrlərə aid edilir. Bu səbəbdən abidənin dəqiq inşa tarixi hələ də mübahisəli olaraq qalır.
XVIII əsrdə, xüsusilə Rusiya ilə Səfəvi dövləti arasında imzalanmış 1723-cü il Peterburq müqaviləsindən sonra Azərbaycanın Xəzəryanı bölgələri, o cümlədən Talış ərazisi Rusiyanın nəzarətinə keçmişdi. Bu dövrdə Rusiya regionda hərbi-strateji məqsədlərlə bir sıra istehkamlar tikdirmişdir. Ərkivan qalasının da bu məqsədlə, 1722–1732-ci illər arasında ruslar tərəfindən inşa edildiyi ehtimalı da var.
Ərkivan qalası haqqında ilk yazılı məlumatlardan biri 1869-cu ildə Səidəli Kazımbəyoğlunun qələmə aldığı "Səidiyyə" əsərində yer alır. Müəllif yazır ki, qala Talış xanı Mir Mustafa xanın əmisi oğlu Mir Əhməd xana məxsus olmuş, daha sonra isə Mir Həsən xan tərəfindən burada müxtəlif imarətlər tikilmişdir. Lakin zaman keçdikcə bu tikililər dağıdılmış, yalnız qalanın üç tərəfindəki xəndək izləri günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Səidəli Kazımbəyoğlunun qeyd etdiklərinə əsasən, qalada baş verən tikinti və yenidənqurma işlərinin məhz XVIII əsrə aid olduğu ehtimal edilir.
Digər bir mənbə hesab olunan Abbasqulu ağa Bakıxanovun "Gülüstani-İrəm" əsərində isə qeyd olunur ki, 1812-ci ildə, Qacar şahzadəsi Abbas Mirzənin əmri ilə Ərkivan da daxil olmaqla Lənkəran və Astara şəhərlərində müdafiə qalaları inşa edilmiş və hərbi qüvvələrlə təchiz olunmuşdur. Eyni zamanda bəzi mütəxəssislər qalada istifadə olunan narın kərpiclərin min ildən artıq yaşı olduğunu vurğulayaraq tikilinin daha qədim dövrlərə aid olduğunu iddia edirlər.
Hərbi əhəmiyyəti
| ]Ərkivan qalası 1804–1813-cü illər birinci Rusiya–İran müharibəsi dövründə əsas döyüş məntəqələrindən biri olmuşdur. 1812-ci ilin dekabrında qala rus generalı Pavel Stepanoviç Kotlyarevski tərəfindən ələ keçirilmiş və bu uğura görə general I Aleksandr tərəfindən 2 min çervon məbləğində mükafatlandırılmışdır.
Mövcud vəziyyəti
| ]Ərkivan qalasının bu gün yalnız bəzi xəndək izləri və xarabalıqları qalmaqdadır. Qala Azərbaycan Respublikası tərəfindən yerli əhəmiyyətli memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmışdır.
İstinadlar
| ]- "Ərkivan qalası". Arkivan.az. 29 may 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may 2025.
- "Talış xanı Mir Mustafanın oğlu Mir Həsən xana məxsus imarət". Cenublu.az (az.). 14 mart 2024. 29 may 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may 2025.
- "ƏRKİVAN QALASI". "ZİYA" İnformasiya Mərkəzi (rus). 29 may 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may 2025.
- Şükürov, Əlihüseyn. "Ərkivan həqiqətləri". anl.az. 29 may 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may 2025.
- "Ərkivan qalası - Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidməti". irs.gov.az. İstifadə tarixi: 29 may 2025.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Erkivan qalasi Erkivan qalasi Azerbaycanin Masalli rayonu erazisinde yerlesen tarixi memarliq abidesi Qala Masalli seherinden 2 km qerbde Erkivan qesebesinin simal hissesinde Vilescayin sag sahilinde tepelik erazide yerlesir Hazirda qalanin xarabaliqlari movcuddur Tarixi span Erkivan qalasinin tikilme tarixi ile bagli muxtelif fikirler movcuddur Muxtelif menbelerde qalanin insasi V VI esrlere VII esre XVIII ve hetta XIX esrlere aid edilir Bu sebebden abidenin deqiq insa tarixi hele de mubahiseli olaraq qalir XVIII esrde xususile Rusiya ile Sefevi dovleti arasinda imzalanmis 1723 cu il Peterburq muqavilesinden sonra Azerbaycanin Xezeryani bolgeleri o cumleden Talis erazisi Rusiyanin nezaretine kecmisdi Bu dovrde Rusiya regionda herbi strateji meqsedlerle bir sira istehkamlar tikdirmisdir Erkivan qalasinin da bu meqsedle 1722 1732 ci iller arasinda ruslar terefinden insa edildiyi ehtimali da var Erkivan qalasi haqqinda ilk yazili melumatlardan biri 1869 cu ilde Seideli Kazimbeyoglunun qeleme aldigi Seidiyye eserinde yer alir Muellif yazir ki qala Talis xani Mir Mustafa xanin emisi oglu Mir Ehmed xana mexsus olmus daha sonra ise Mir Hesen xan terefinden burada muxtelif imaretler tikilmisdir Lakin zaman kecdikce bu tikililer dagidilmis yalniz qalanin uc terefindeki xendek izleri gunumuze qeder gelib catmisdir Seideli Kazimbeyoglunun qeyd etdiklerine esasen qalada bas veren tikinti ve yenidenqurma islerinin mehz XVIII esre aid oldugu ehtimal edilir Diger bir menbe hesab olunan Abbasqulu aga Bakixanovun Gulustani Irem eserinde ise qeyd olunur ki 1812 ci ilde Qacar sahzadesi Abbas Mirzenin emri ile Erkivan da daxil olmaqla Lenkeran ve Astara seherlerinde mudafie qalalari insa edilmis ve herbi quvvelerle techiz olunmusdur Eyni zamanda bezi mutexessisler qalada istifade olunan narin kerpiclerin min ilden artiq yasi oldugunu vurgulayaraq tikilinin daha qedim dovrlere aid oldugunu iddia edirler Herbi ehemiyyeti span Erkivan qalasi 1804 1813 cu iller birinci Rusiya Iran muharibesi dovrunde esas doyus menteqelerinden biri olmusdur 1812 ci ilin dekabrinda qala rus generali Pavel Stepanovic Kotlyarevski terefinden ele kecirilmis ve bu ugura gore general I Aleksandr terefinden 2 min cervon mebleginde mukafatlandirilmisdir Movcud veziyyeti span Erkivan qalasinin bu gun yalniz bezi xendek izleri ve xarabaliqlari qalmaqdadir Qala Azerbaycan Respublikasi terefinden yerli ehemiyyetli memarliq abidesi kimi qeydiyyata alinmisdir Istinadlar span Erkivan qalasi Arkivan az 29 may 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 may 2025 Talis xani Mir Mustafanin oglu Mir Hesen xana mexsus imaret Cenublu az az 14 mart 2024 29 may 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 may 2025 ERKIVAN QALASI ZIYA Informasiya Merkezi rus 29 may 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 may 2025 Sukurov Elihuseyn Erkivan heqiqetleri anl az 29 may 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 may 2025 Erkivan qalasi Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet Nazirliyi yaninda Medeni Irsin Qorunmasi Inkisafi ve Berpasi uzre Dovlet Xidmeti irs gov az Istifade tarixi 29 may 2025 Kateqoriyalar Elifba sirasina gore tarixi abidelerMasalli rayonunun qalalariTalis qalalari