Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki və ya bölmədəki məlumatlar köhnədir. |
Ən azı 50 nəfərin ölümü ilə nəticələnən aviasiya qəzaları və olaylarının siyahısı — məqaləsinə ticari sərnişin və kargo uçuşları, hərbi sərnişin və kargo uçuşları, yaxud bir hadisədə ən azı 50 nəfərin həlak olduğu ümumi aviasiya qəzaları və insidentləri daxildir.
Terorist və ya digər hücumlar da daxil olmaqla 539 belə hadisə baş verib. Bunlardan 198-i ən azı 100 ölüm, 33-ü ən azı 200 ölüm, 8 qəza ən azı 300 ölüm, 4 qəza isə ən azı 500 nəfərin ölümü ilə nəticələnib. 1923-cü ildən (ilk belə qəza və hadisəsi 50-dən çox adamın ölümü ilə nəticələnib) bu günə kimi, yeddi qitədə və üç böyük okeanda 571 təyyarə bu qəzalardan qaça bilməmiş və bütün qəzalarda ümumilikdə 56 min 669 nəfər həyatını itirmişdir.
Tarixi
17 dekabr 1903-cü ildə Rayt qardaşlarının qabaqcıl uçuşundan beş il sonra, 17 sentyabr 1908-ci il, Tomas Selfric, Virciniya ştatının Fort Myer şəhərində Rayt Model A-nın nümayişi zamanı Orville Rayt ilə sərnişin kimi uçarkən motorlu uçuşun ilk ölümü oldu. 1909-cu ildə Eugène Lefebvre motorlu bir təyyarəni idarə edərkən həlak olan ilk şəxs oldu, ilk ölümcül havada toqquşma isə 19 iyun 1912-ci ildə Fransanın Douai yaxınlığında baş verdi və hər bir təyyarənin pilotu öldü. Bu ilk aviasiya ölümlərindən sonra ölümcül təyyarə qəzalarının miqyası təyyarələrin ölçüsü və tutumu ilə mütənasib olaraq artmışdır. Bir ildə bir aviaşirkətin iştirakı ilə ən çox ölüm halı 2014-cü ildə baş verib, o zaman 537 nəfər (ehtimal ki, dağıntılar aşkar olunmayıb, ölənlərin sayı tam təsdiq edilməyib) Malaysia Airlines MH370 təyyarəsinin yoxa çıxması və dörd ay sonra Malaysia Airlines MH17 reysinin qəzaya uğraması nəticəsində baş verib. Tarixdə hər hansı aviasiya qəzasında ən çox ölüm hadisəsi 1977-ci ildə iki Boeing 747 təyyarəsinin uçuş-enmə zolağında toqquşması nəticəsində 583 nəfərin öldüyü Tenerife hava limanında baş vermiş qəzada baş verib. Havada toqquşma nəticəsində ölənlərin çoxu 12 noyabr 1996-cı ildə Hindistanın Yeni Dehli şəhərinin qərbində, Çarxi Dadridə havada toqquşma zamanı Səudiyyə Ərəbistanı Hava Yollarına məxsus Boeing 747–100B təyyarəsinin Dehlidən Səudiyyə Ərəbistanının Dhahran şəhərinə toqquşması nəticəsində baş verib. Qazaxıstan Hava Yollarına məxsus İlyushin İl-76-nın Çimkənddən Dehliyə uçması nəticəsində hər iki təyyarədə olan 349 nəfərin hamısı həlak olub. 11 sentyabr 2001-ci ildə Dünya Ticarət Mərkəzində American Airlines Flight 11 və United Airlines Flight 175-in qəsdən qəzaya uğraması, uçuşlarda olan 157 nəfərin ölümündən əlavə, 2606 nəfərin yerüstündə ölümünə səbəb oldu. 2012-ci ildə Boeing 1959–2011-ci illər arasında dünya üzrə kommersiya reaktiv təyyarə qəzaları ilə bağlı araşdırma yayımladı, 1798 qəza, 603-ü ölümcül olaraq təsnif edildi ki, bu da göyərtədə 29025 ölüm və əlavə 1173 yerüstü və ya qeyri-kommersiya təyyarəsi ilə toqquşma nəticəsində həlak olub. Boeing təhlili tədqiqat dövrünün sonuna doğru kommersiya aviasiya qəzalarında ölüm nisbətlərinin azaldığını göstərir.
Əlavələr üçün meyarlar
Siyahı üçün açar sözlər
|
|
Siyahıdakı məlumat sütunlarına dair qeydlər
Xülasə
Qeydlər
İstinadlar
- "A Brief History of the FAA". Federal Aviation Administration. 1 June 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 June 2013.
- "Fatal plane crash, 1908". Flashback Lancaster. 17 sentyabr 2008. 5 oktyabr 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 iyun 2013.
- Chisholm, Hugh. The Britannica Year Book. Encyclopædia Britannica Company, Limited. 1913. səh. 29. İstifadə tarixi: 21 March 2014.
- "Aviation Safety Network Safety Database". Aviation Safety Network. 4 August 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 June 2013.
- "Joint Report K.L.M.-P.A.A. 12.7.1978" (PDF). libraryonline.erau.edu. Minasterio de Transportes Y Comunicaciones. 16 November 1978. 15 June 2010 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 28 June 2013.
- "ASN Accident Description (American Airlines-11)". aviation-safety.net. Aviation Safety Network. 11 September 2001. 17 February 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 June 2013.
- "ASN Accident Description (United Airlines-175)". aviation-safety.net. Aviation Safety Network. 11 September 2001. 6 June 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 June 2013.
- "Statistical summary of commercial jet airplane accidents (1959–2011)" (PDF). boeing.com. Boeing. 2012. 15 September 2003 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 8 June 2013.
Xarici keçidlər
Bu məqalə . Məqaləni Vikipediyanı zənginləşdirə bilərsiniz. |
Bu məqalə . Məqaləni Vikipediyanı zənginləşdirə bilərsiniz. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki ve ya bolmedeki melumatlar kohnedir Sehifeye yenilenmis melumatlar elave etmekle Vikipediyani zenginlesdirmeye komek ede bilersiniz En azi 50 neferin olumu ile neticelenen aviasiya qezalari ve olaylarinin siyahisi meqalesine ticari sernisin ve kargo ucuslari herbi sernisin ve kargo ucuslari yaxud bir hadisede en azi 50 neferin helak oldugu umumi aviasiya qezalari ve insidentleri daxildir Terorist ve ya diger hucumlar da daxil olmaqla 539 bele hadise bas verib Bunlardan 198 i en azi 100 olum 33 u en azi 200 olum 8 qeza en azi 300 olum 4 qeza ise en azi 500 neferin olumu ile neticelenib 1923 cu ilden ilk bele qeza ve hadisesi 50 den cox adamin olumu ile neticelenib bu gune kimi yeddi qitede ve uc boyuk okeanda 571 teyyare bu qezalardan qaca bilmemis ve butun qezalarda umumilikde 56 min 669 nefer heyatini itirmisdir Mundericat 1 Tarixi 2 Elaveler ucun meyarlar 3 Siyahi ucun acar sozler 4 Siyahidaki melumat sutunlarina dair qeydler 5 Xulase 6 Qeydler 7 Istinadlar 8 Xarici kecidlerTarixiredakte17 dekabr 1903 cu ilde 1 Rayt qardaslarinin qabaqcil ucusundan bes il sonra 17 sentyabr 1908 ci il 2 Tomas Selfric Virciniya statinin Fort Myer seherinde Rayt Model A nin numayisi zamani Orville Rayt ile sernisin kimi ucarken motorlu ucusun ilk olumu oldu 1909 cu ilde Eugene Lefebvre motorlu bir teyyareni idare ederken helak olan ilk sexs oldu ilk olumcul havada toqqusma ise 19 iyun 1912 ci ilde Fransanin Douai yaxinliginda bas verdi ve her bir teyyarenin pilotu oldu 3 Bu ilk aviasiya olumlerinden sonra olumcul teyyare qezalarinin miqyasi teyyarelerin olcusu ve tutumu ile mutenasib olaraq artmisdir Bir ilde bir aviasirketin istiraki ile en cox olum hali 2014 cu ilde bas verib o zaman 537 nefer ehtimal ki dagintilar askar olunmayib olenlerin sayi tam tesdiq edilmeyib Malaysia Airlines MH370 teyyaresinin yoxa cixmasi ve dord ay sonra Malaysia Airlines MH17 reysinin qezaya ugramasi neticesinde bas verib 4 Tarixde her hansi aviasiya qezasinda en cox olum hadisesi 1977 ci ilde iki Boeing 747 teyyaresinin ucus enme zolaginda toqqusmasi neticesinde 583 neferin olduyu Tenerife hava limaninda bas vermis qezada bas verib Havada toqqusma neticesinde olenlerin coxu 12 noyabr 1996 ci ilde Hindistanin Yeni Dehli seherinin qerbinde Carxi Dadride havada toqqusma zamani Seudiyye Erebistani Hava Yollarina mexsus Boeing 747 100B teyyaresinin Dehliden Seudiyye Erebistaninin Dhahran seherine toqqusmasi neticesinde bas verib Qazaxistan Hava Yollarina mexsus Ilyushin Il 76 nin Cimkendden Dehliye ucmasi neticesinde her iki teyyarede olan 349 neferin hamisi helak olub 5 11 sentyabr 2001 ci ilde Dunya Ticaret Merkezinde American Airlines Flight 11 ve United Airlines Flight 175 in qesden qezaya ugramasi ucuslarda olan 157 neferin olumunden elave 2606 neferin yerustunde olumune sebeb oldu 6 7 2012 ci ilde Boeing 1959 2011 ci iller arasinda dunya uzre kommersiya reaktiv teyyare qezalari ile bagli arasdirma yayimladi 1798 qeza 603 u olumcul olaraq tesnif edildi ki bu da goyertede 29025 olum ve elave 1173 yerustu ve ya qeyri kommersiya teyyaresi ile toqqusma neticesinde helak olub 8 Boeing tehlili tedqiqat dovrunun sonuna dogru kommersiya aviasiya qezalarinda olum nisbetlerinin azaldigini gosterir Elaveler ucun meyarlarredakteSiyahi ucun acar sozlerredakteAcar sozler olenler nov Sutun Qisaltma Tesvir Olenler Tot Umumi C Ekipaj uzvu P Sernisin G Yerde olanlar N Qeydler Xilas olan olmayib 1 Tek xilas olan Nov COM Ticari qeza olay MIL Herbi qeza olay INB Bombalama INH teyyare qacirilmasi EXG Yerustu silahlarla edilen hucumlar EXS Basqa teyyareye hucum Table key yerlesme icus merhelesi Sutun Qisaltma Tesvir Yerlesme none lt 20 km 12 5 mi off lt 20 km 12 5 mi suyun tesiri near 20 km 12 5 mi den 50 km 31 mi e qeder area of gt 50 km 31 mi Ucus merhelesi STD Yerde TXI Havalanmadan onceki hereket TOF havalanma 10m hundurluye qeder ICL Ilkin yukselis 300m e qeder hundurluye qeder ENR Havada 300m den cox hundurlukde MNV Manevr APR Enis LDG Endikden sonra UNK Bilinmeyen Hava limani Aktiv ve ya dayandirilmis herbi bazalar baglanmis yeniden istifadeye verilmis mulki hava limanlariniSiyahidaki melumat sutunlarina dair qeydlerredakteXulaseredakteQeydlerredakteIstinadlarredakte A Brief History of the FAA Federal Aviation Administration 1 June 2013 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 June 2013 Fatal plane crash 1908 Flashback Lancaster 17 sentyabr 2008 5 oktyabr 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 iyun 2013 Chisholm Hugh The Britannica Year Book Encyclopaedia Britannica Company Limited 1913 seh 29 Istifade tarixi 21 March 2014 Aviation Safety Network Safety Database Aviation Safety Network 4 August 2011 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 4 June 2013 Joint Report K L M P A A 12 7 1978 PDF libraryonline erau edu Minasterio de Transportes Y Comunicaciones 16 November 1978 15 June 2010 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 28 June 2013 ASN Accident Description American Airlines 11 aviation safety net Aviation Safety Network 11 September 2001 17 February 2011 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 June 2013 ASN Accident Description United Airlines 175 aviation safety net Aviation Safety Network 11 September 2001 6 June 2011 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 June 2013 Statistical summary of commercial jet airplane accidents 1959 2011 PDF boeing com Boeing 2012 15 September 2003 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 8 June 2013 Xarici kecidlerredakteBu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz Bu sablon mumkundurse daha deqiqi ile evez edilmelidir Bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz Bu sablon mumkundurse daha deqiqi ile evez edilmelidir Menbe https az wikipedia org w index php title En olumcul aviasiya qezalari ve insidentlerinin siyahisi amp oldid 7908447