fbpx
Wikipedia

Əfqanıstan–Türkiyə münasibətləri

Əfqanıstan–Türkiyə münasibətləriƏfqanıstan İslam Respublikası ilə Türkiyə Cümhuriyyəti arasında olan beynəlxalq səviyyədəki əlaqələr.

Əlaqələrin tarixçəsi

 
Mustafa Kamal Atatürk və Əfqanıstan kralı Əmanullah Xan Ankarada (1928)

Əfqanıstan Orta Asiyada türk coğrafiyasına yaxın olduğu üçün burada həmişə çox sayda türk qövmü yaşamışdır. İslamdan əvvəl Ağ HunlarGöytürklər kimi türk qövmlərinin hakimiyyəti altında olan bu bölgə İslamın yayılmasından sonra da Qəznəvilər dövləti, Böyük Səlcuq İmperiyasıXarəzmşahlar kimi digər türk qövmlərinin hakimiyyəti altına keçmişdir. Bölgəyə türk təsiri Teymurilər dövləti və Babir İmperiyası dövründə də davam etmişdir.

Əfqanıstan XIX əsrin ortalarında Hindistanla birlikdə ingilis müstəmləkəsi olmuşdur. 9 avqust 1919-cu ildə Əmanullah Xanın başçılığı ilə müstəqillik qazanan ölkə hələ Qurtuluş savaşı vaxtında yeni yaranmaqda olan Türkiyə Cümhuriyyəti ilə əlaqələr qurmuşdur. 1 mart 1921-ci ildə türk və əfqan heyətləri Moskvada görüşlər keçirmiş, Türkiyə tərəfindən Yusuf Kamal Təngirşəng və Rıza Nur, Əfqanıstan tərəfindən isə general Məhməd Vəli Xanın iştirakı ilə Türkiyə-Əfqanıstan İttifaq Andlaşması imzalanmışdır. Keçmiş Mədinə mühafizi Fəxrəddin Paşa Kabilə ilk Türkiyə səfiri olaraq göndərilmişdir .

İkinci dünya müharibəsindən əvvəl Almaniyaİtaliyanın bölgədə artan təzyiqlərinə qarşı 7 iyul 1936-ci ildə Türkiyə, İran, Əfqanıstan və İraq Sadabat paktı imzalayaraq bölgənin əvvəlcə faşistlər, sonra da sovetlər tərəfindən işğal olunmasının qarşısını almışlar.

Müasir dövrdəki əlaqələr

ABŞ-da 2001-ci ildə baş verən 11 sentyabr terror aktlarının Əfqanıstanda planlaşdırıldığı əsas gətirilərək ABŞ-ın başçılığı altında NATO qoşunları 7 oktyabr 2001-ci ildə Taliban tərəfindən idarə olunan Əfqanıstana qarşı əməliyyatlar həyata keçirməyə başladılar. 12 noyabr 2001-ci ildə Taliban gücləri Kabili NATO qüvvələrinə təslim edərək Əgqanıstanın cənubuna çəkildilər. Kabildə puştun kökənli Həmid Kərzainin rəhbərliyi ilə müvəqqəti hökumət quruldu. 2004-cü ildə keçirilmiş seçkilərdə qalib gələn Kərzai bu günə qədər Əfqanıstan dövlət başçısı olaraq fəaliyyət göstərir.

Əfqanistana qarşı əməliyyatlar keçirən NATO qoşunlarının tərkibində döyüşməsi üçün Türkiyə 260 nəfərlik bir bölüm göndərdi. Türkiyə ilə Əfqanıstan arasındakı əlaqələr 2001-ci ildən daha da inkişaf etməyə başladı. 4 aprel 2002-ci ildə ilk dəfə Türkiyəyə gələn Həmid Kərzai baş nazir Bülənt Əcəvit və prezident Əhməd Necdət Sezər ilə görüşlər keçirdi. 20 noyabr 2005-ci ildə baş nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan Əfqanıstana rəsmi səfərə yollandı və bununla da bu ölkəni ziyarət edən ilk Türkiyə baş naziri oldu.

Əfqanıstanda fəaliyyət göstərən Beynəlxalq Təhlükəsizliyə Yardım Qüvvətləri tərkibində (ISAF) hələ də 1.845 nəfərlik bir bölümü olan Türkiyə Kabil ətrafında təhlükəsizliyin təmin olunmasına və Vardak vilayətində həyata keçirilən layihələrin icrasına görə cavabdehdir. 16 mart 2012-ci ildə türk əsgərlərini daşıyan Sikorski vertolyotunun Kabilin Bağrami məhəlləsində bir evin üzərinə düşməsi ilə 9 zabit, 2 unter-zabit, 1 serjant-mayor, eləcə də evdə olan 6 nəfər həlak olmuşdur.

İstinadlar

  1. . 2007-07-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-09-04.
  2. . 2007-10-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-09-04.
  3. "Deadly Turkish army helicopter crash in Afghanistan", BBC News (16 Mart 2012). 17 mart 2012 tarixində yoxlanılmışdır.  (ing.)
  4. "Afganistan'da helikopter düştü: 12 Türk askeri şehit", Radikal (16 Mart 2012). 17 mart 2012 tarixində yoxlanılmışdır.

əfqanıstan, türkiyə, münasibətləri, əfqanıstan, islam, respublikası, ilə, türkiyə, cümhuriyyəti, arasında, olan, beynəlxalq, səviyyədəki, əlaqələr, əlaqələrin, tarixçəsi, redaktə, mustafa, kamal, atatürk, əfqanıstan, kralı, əmanullah, ankarada, 1928, əfqanısta. Efqanistan Turkiye munasibetleri Efqanistan Islam Respublikasi ile Turkiye Cumhuriyyeti arasinda olan beynelxalq seviyyedeki elaqeler Elaqelerin tarixcesi Redakte Mustafa Kamal Ataturk ve Efqanistan krali Emanullah Xan Ankarada 1928 Efqanistan Orta Asiyada turk cografiyasina yaxin oldugu ucun burada hemise cox sayda turk qovmu yasamisdir Islamdan evvel Ag Hunlar ve Goyturkler kimi turk qovmlerinin hakimiyyeti altinda olan bu bolge Islamin yayilmasindan sonra da Qezneviler dovleti Boyuk Selcuq Imperiyasi ve Xarezmsahlar kimi diger turk qovmlerinin hakimiyyeti altina kecmisdir Bolgeye turk tesiri Teymuriler dovleti ve Babir Imperiyasi dovrunde de davam etmisdir Efqanistan XIX esrin ortalarinda Hindistanla birlikde ingilis mustemlekesi olmusdur 9 avqust 1919 cu ilde Emanullah Xanin basciligi ile musteqillik qazanan olke hele Qurtulus savasi vaxtinda yeni yaranmaqda olan Turkiye Cumhuriyyeti ile elaqeler qurmusdur 1 mart 1921 ci ilde turk ve efqan heyetleri Moskvada gorusler kecirmis Turkiye terefinden Yusuf Kamal Tengirseng ve Riza Nur Efqanistan terefinden ise general Mehmed Veli Xanin istiraki ile Turkiye Efqanistan Ittifaq Andlasmasi imzalanmisdir 1 Kecmis Medine muhafizi Fexreddin Pasa Kabile ilk Turkiye sefiri olaraq gonderilmisdir 2 Ikinci dunya muharibesinden evvel Almaniya ve Italiyanin bolgede artan tezyiqlerine qarsi 7 iyul 1936 ci ilde Turkiye Iran Efqanistan ve Iraq Sadabat pakti imzalayaraq bolgenin evvelce fasistler sonra da sovetler terefinden isgal olunmasinin qarsisini almislar Muasir dovrdeki elaqeler RedakteABS da 2001 ci ilde bas veren 11 sentyabr terror aktlarinin Efqanistanda planlasdirildigi esas getirilerek ABS in basciligi altinda NATO qosunlari 7 oktyabr 2001 ci ilde Taliban terefinden idare olunan Efqanistana qarsi emeliyyatlar heyata kecirmeye basladilar 12 noyabr 2001 ci ilde Taliban gucleri Kabili NATO quvvelerine teslim ederek Egqanistanin cenubuna cekildiler Kabilde pustun kokenli Hemid Kerzainin rehberliyi ile muveqqeti hokumet quruldu 2004 cu ilde kecirilmis seckilerde qalib gelen Kerzai bu gune qeder Efqanistan dovlet bascisi olaraq fealiyyet gosterir Efqanistana qarsi emeliyyatlar keciren NATO qosunlarinin terkibinde doyusmesi ucun Turkiye 260 neferlik bir bolum gonderdi Turkiye ile Efqanistan arasindaki elaqeler 2001 ci ilden daha da inkisaf etmeye basladi 4 aprel 2002 ci ilde ilk defe Turkiyeye gelen Hemid Kerzai bas nazir Bulent Ecevit ve prezident Ehmed Necdet Sezer ile gorusler kecirdi 20 noyabr 2005 ci ilde bas nazir Receb Tayyib Erdogan Efqanistana resmi sefere yollandi ve bununla da bu olkeni ziyaret eden ilk Turkiye bas naziri oldu Efqanistanda fealiyyet gosteren Beynelxalq Tehlukesizliye Yardim Quvvetleri terkibinde ISAF hele de 1 845 3 neferlik bir bolumu olan Turkiye Kabil etrafinda tehlukesizliyin temin olunmasina ve Vardak vilayetinde heyata kecirilen layihelerin icrasina gore cavabdehdir 16 mart 2012 ci ilde turk esgerlerini dasiyan Sikorski vertolyotunun Kabilin Bagrami mehellesinde bir evin uzerine dusmesi ile 9 zabit 2 unter zabit 1 serjant mayor elece de evde olan 6 nefer helak olmusdur 4 Istinadlar Redakte Arxivlenmis suret 2007 07 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 09 04 Arxivlenmis suret 2007 10 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 09 04 Deadly Turkish army helicopter crash in Afghanistan BBC News 16 Mart 2012 17 mart 2012 tarixinde yoxlanilmisdir ing Afganistan da helikopter dustu 12 Turk askeri sehit Radikal 16 Mart 2012 17 mart 2012 tarixinde yoxlanilmisdir Menbe https az wikipedia org w index php title Efqanistan Turkiye munasibetleri amp oldid 5714735, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.