Şərq qorillası (lat.Gorilla beringei) — gobiidae fəsiləsinin qorilla cinsinə aid heyvan növü. Növ alman zabiti Fridrix Robert fon Berinqenin (1865—1940) şərəfinə adlandırılmışdır. O, ilk dəfə qorillaları Briunqa dağlarında aşkarlamışdır.
Gorilla beringei graueri Matschie, 1914 — Şərq düzənlik qorillası. Az təhlükədə olan yarımnövdür. Populyasiyanın sayı 5 min baş olaraq qiymətləndirilir. Konqo və Uqandanın düzənlik ərazilərində yayılmışdır.
Xarici görünüş
Şərq qorillaları iri başa, enli sinəyə və uzun ayaqlara sahib olurlar. burunları hamar və böyük dəliklərə sahibdirlər. tükləri əsasən qara rəngdə olur. Yetkin erkəklərin bel nahiyyəsində gümüşü zolaq vardır. Xəz demək olar ki, üz, pəncə və sinə nahiyyələri istisna olaraq bütün bədəni örtür. Yaş artıqca boz rəng çalarları artır.
Dağ qorillaları düzənlik qorillaların nisbətdə kiçik olurlar. Yetkin erkəyin çəkisi 160 kq, bəzən isə 220 kiloqrama çatır. Dişilər isə 70—114 kq rasında dəyişir. Bədənlərinin uzunluğu erkəklərdə 185 sm, dişilərdə isə 150 sm olur.
Bala qorilla
Davranış
Ailələr şəklində yaşayırlar və burada erkəklər dominantlıq edir. Qərb qorilılalarından fərqli olaraq ailələrdə daha çox heyvan olur (35 baş). Sərhədllər qorunmasa da, bəzən toqquşmalar baş verə bilir.
Dişilər adətən cütləşmədən öncə öz ailə qrupunu tərk edərək digər qruplara qatılırlar. Onlar daha çox subay erkəklərlə birləşib yeni ailə qruplar əmələ gətirirlər. Bu hadisə onların 8 yaşında baş verir. Erkəklər isə ailəni 11 illiyində tərk edirlər. Onlar bir müddət tənha yaşayırlar. 15 və ya yuxarı yaşlarda yeni ailə qururlar.
Köklər, yarpaqlar, oduncaqlar, güllər, meyvələr, onurğasız canlılar və göbələklərlə qidalanırlar.
Şərq qorillalrında dəqiq çütləşmə dövrü deyilən bir anlayış yoxdur. Dişilər 3—4 ildən bir bala doğur. Bu müddəti baların bəsləməsinə və tərbiyəyə sərf edirlər. Boğazlıq 8.5 ay davam edir. yeni doğulan balalar boz-çəhrayı rəngdə olure. Artıq 9 həftəliyində dırmana bilirlər. Südlə bəslənmə 3,5 il davam edir. Yetkinliyə dişilər 10, erkəklər isə 15 yaşında çatırlar. Orta ömür müddəti 40—50 ildir.
Yayılması
Şərq qorillaları Konqo Demokratik respublikasının düzənlik və subalp meşələrində, Uqanda və Ruandanın cənub-qərbində yayılmışlar. Otla zəngin meşələri üstün tuuturlar.
Qurunma statusu
Ruanda, Uqanda və Konqonun subalp ərazilərində sayıları 2003-cü ildə 380 baş olaraq qiymətlədirilirdi. 1989-cu ildən sayları cəmi 60 baş olaraq artmışdır. Bu artımlar ancaq qoruq ərazilərində müşahidə edilmişdir. Bvindi Milli Parkında isə sayları 1997—2003 illər ərazində 300-dən 320 qədər artmışdır. 2006-cı ildə isə məlum olur ki, parkda cəmi 300 baş qorilla vardır. Populyasiyanın ümümi sayı isə 680 başdır. Qorillalar insanların sıx yaşadığı ərazilərdə cəmləşmişlər. Bu isə insanlardan xəstəlik keçirmək və ev heyvanlarından zərər almaq ehtimalını artırır. Xüsusən Virunqa vulkanı rayonunda siyasi qeyri stabillik vəziyyəti daha da gərginləşdirmişdir.
1995-ci il məlumatına görə düzənlik qorillalarının sayı 16 900 baş olmuşdur. Ancaq son zamanlar onların sayında azalma müşahidəı edilmişdir. Yarımnövün yayılma arealı 21 600 km²-dir. Bu isə 1969-ci ilə nisbətdə 25% çoxdur. Mövcud siyasi qeyri stabillik və onların ətinin yeyilməsi faktları qoruma məsələsində problemlər doğurur.
Qalereya
İstinadlar
Taylor, Andrea Beth; Goldsmith, Michele Lynn (2003). Gorilla biology: a multidisciplinary perspective. Cambridge University Press. səh. 13. ISBN978-0-521-79281-3.
Avqust 09, 2021
şərq, qorillası, gorilla, beringei, gobiidae, fəsiləsinin, qorilla, cinsinə, heyvan, növü, növ, alman, zabiti, fridrix, robert, berinqenin, 1865, 1940, şərəfinə, adlandırılmışdır, dəfə, qorillaları, briunqa, dağlarında, aşkarlamışdır, gorilla, beringeielmi, tə. Serq qorillasi lat Gorilla beringei gobiidae fesilesinin qorilla cinsine aid heyvan novu Nov alman zabiti Fridrix Robert fon Berinqenin 1865 1940 serefine adlandirilmisdir O ilk defe qorillalari Briunqa daglarinda askarlamisdir Serq qorillasiGorilla beringeiElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerSinifustu DordayaqlilarSinif MemelilerYarimsinif Vehsi heyvanlarInfrasinif PlasentalilarDeste PrimatlarFesile HominidlerCins GorillaNov Serq qorillasiElmi adiGorilla beringei Matschie 1903 ArealMuhafize statusuSon hedde catmislarCritically Endangered IUCN 3 1 Critically Endangered 39994VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 944295NCBI 499232EOL 2923523 Mundericat 1 Tesnifat 2 Xarici gorunus 3 Davranis 4 Yayilmasi 5 Qurunma statusu 6 Qalereya 7 IstinadlarTesnifat RedakteSerq qorillasi iki yarimnove bolunur Gorilla beringei beringei Matschie 1903 Serq dag qorillasi Populyasiyanin sayi 700 basdir Ruanda Uqanda ve Konqo Demokratik Respublikasinin vulkanik zirvelerinin eteklerinde yayilmisdir Gorilla beringei graueri Matschie 1914 Serq duzenlik qorillasi 1 Az tehlukede olan yarimnovdur Populyasiyanin sayi 5 min bas olaraq qiymetlendirilir Konqo ve Uqandanin duzenlik erazilerinde yayilmisdir Xarici gorunus RedakteSerq qorillalari iri basa enli sineye ve uzun ayaqlara sahib olurlar burunlari hamar ve boyuk deliklere sahibdirler tukleri esasen qara rengde olur Yetkin erkeklerin bel nahiyyesinde gumusu zolaq vardir Xez demek olar ki uz pence ve sine nahiyyeleri istisna olaraq butun bedeni ortur Yas artiqca boz reng calarlari artir Dag qorillalari duzenlik qorillalarin nisbetde kicik olurlar Yetkin erkeyin cekisi 160 kq bezen ise 220 kiloqrama catir Disiler ise 70 114 kq rasinda deyisir Bedenlerinin uzunlugu erkeklerde 185 sm disilerde ise 150 sm olur Bala qorillaDavranis RedakteAileler seklinde yasayirlar ve burada erkekler dominantliq edir Qerb qorililalarindan ferqli olaraq ailelerde daha cox heyvan olur 35 bas Serhedller qorunmasa da bezen toqqusmalar bas vere bilir Disiler adeten cutlesmeden once oz aile qrupunu terk ederek diger qruplara qatilirlar Onlar daha cox subay erkeklerle birlesib yeni aile qruplar emele getirirler Bu hadise onlarin 8 yasinda bas verir Erkekler ise aileni 11 illiyinde terk edirler Onlar bir muddet tenha yasayirlar 15 ve ya yuxari yaslarda yeni aile qururlar Kokler yarpaqlar oduncaqlar guller meyveler onurgasiz canlilar ve gobeleklerle qidalanirlar Serq qorillalrinda deqiq cutlesme dovru deyilen bir anlayis yoxdur Disiler 3 4 ilden bir bala dogur Bu muddeti balarin beslemesine ve terbiyeye serf edirler Bogazliq 8 5 ay davam edir yeni dogulan balalar boz cehrayi rengde olure Artiq 9 hefteliyinde dirmana bilirler Sudle beslenme 3 5 il davam edir Yetkinliye disiler 10 erkekler ise 15 yasinda catirlar Orta omur muddeti 40 50 ildir Yayilmasi RedakteSerq qorillalari Konqo Demokratik respublikasinin duzenlik ve subalp meselerinde Uqanda ve Ruandanin cenub qerbinde yayilmislar Otla zengin meseleri ustun tuuturlar Qurunma statusu RedakteRuanda Uqanda ve Konqonun subalp erazilerinde sayilari 2003 cu ilde 380 bas olaraq qiymetledirilirdi 1989 cu ilden saylari cemi 60 bas olaraq artmisdir Bu artimlar ancaq qoruq erazilerinde musahide edilmisdir Bvindi Milli Parkinda ise saylari 1997 2003 iller erazinde 300 den 320 qeder artmisdir 2006 ci ilde ise melum olur ki parkda cemi 300 bas qorilla vardir Populyasiyanin umumi sayi ise 680 basdir Qorillalar insanlarin six yasadigi erazilerde cemlesmisler Bu ise insanlardan xestelik kecirmek ve ev heyvanlarindan zerer almaq ehtimalini artirir Xususen Virunqa vulkani rayonunda siyasi qeyri stabillik veziyyeti daha da gerginlesdirmisdir 1995 ci il melumatina gore duzenlik qorillalarinin sayi 16 900 bas olmusdur Ancaq son zamanlar onlarin sayinda azalma musahidei edilmisdir Yarimnovun yayilma areali 21 600 km dir Bu ise 1969 ci ile nisbetde 25 coxdur Movcud siyasi qeyri stabillik ve onlarin etinin yeyilmesi faktlari qoruma meselesinde problemler dogurur Qalereya Redakte Istinadlar Redakte Taylor Andrea Beth Goldsmith Michele Lynn 2003 Gorilla biology a multidisciplinary perspective Cambridge University Press seh 13 ISBN 978 0 521 79281 3 Menbe https az wikipedia org w index php title Serq qorillasi amp oldid 5926635, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
