Şri-Lanka (sinhal. ශ්රී ලංකා; tamil. இலங்கை) və ya rəsmi adı ilə Şri-Lanka Demokratik Sosialist Respublikası (sinhal. ශ්රී ලංකා ප්රජාතාන්ත්රික සමාජවාදී ජනරජය; tamil. இலங்கை சனநாயக சோசலிசக் குடியரசு), tarixi mənbələrdə Sərəndib (سرنديب) adı ilə tanınırdı — Cənubi Asiyadaada-dövlət. Şri-Lanka Hind okeanında Hindistandan 31 km cənubda eyni adlı adada yerləşir. Ada-dövlət 1972-ci ilə qədər Seylon olaraq bilinirdi. Ümumi sahəsi 65610 kvadrat kilometr, əhalisinin sayı 21 milyon nəfərdən çoxdur. Şri-Lanka həm də Hind okeanının incisi adlandırılır.
Hökumət qüvvələri ilə Tamil İlam Azadlıq Pələngləri (digər adı ilə Tamil pələngləri) arasında baş verən vətəndaş müharibəsi 1983-cü ildən bu yana davam edir. Tamil pələngləri adanın şimalında və şərqində Tamil İlam adında müstəqil dövlət qurmaq üçün mübarizəsi 2009-cu ildə hökumət qüvvələrinin zəfəri ilə nəticələndi.
Coğrafiyası
Ümumilikdə 1,340 kilometrlik sahil xəttini malikdir. Hindistandan Polk boğazı vasitəsilə ayrılır.
Dekabr və Mart ayları arasında tropik və şimal-şərq bölgəsi musson yağışlarının təsiri altında qalan iqlimi, İyun və oktyabr ayları arasında da cənub-qərb bölgəsi musson yağışlarının təsiri altında qalır. 2,524 metr yüksəkliyində olan Pidurutalagala dağı ölkənin ən yüksək nöqtəsidir. Təbii qaynaqları arasında əhəng daşı, qrafit, mineral qumlar, filizlər, fosfatlar, gil və hidro enerji yer alır. Ölkədə baş verən əsas təbii fəlakətlər qasırğa və burulğanlardır.
Dini vəziyyət
Şri Lankada buddiizm dövlət dini kimi hələ birinci minillikdən əvvəl III əsrdə təsdiq olunub. Hal-hazırda buddizm txeravad formasında əhalinin 70 faizini əhatə edir. Üç böyük budda təriqəti geniş yayılıb: siam, amarapura, ramanna. Ölkənin ən böyük xalqı olan sinhalın çoxu buddistdir. Şri Lankanın 15 faiz əhalisi şivaizm formasında induizmə etiqad edir. İnduizm tamilərin böyük əksəriyyəti arasında geniş yayılıb. Ölkədə müəyyən qədər müsəlman (əhalinin 7 %) da yaşayır. Mavrlar (ərəblərin və hind-müsəlman tacirlərin nəsilləri), eyni zamanda burada yaşayan malaylar, əfqanlar, bəlucilər islam dininə etiqad edirlər. Ölkədə kifayət qədər xristianlar (8 %) da vardır. Bəzi sinhal və tamilər, eləcə də bürqerlər xristiandırlar. Xristianların əksəriyyəti katoliklərdir(1 mln. nəfər). Protestanlar da vardır ki, onların 42 min nəfəri anqilkan, 24 min nəfəri metodistlərdir. Bununla yanaşı cənubi Hindistan kilsəsinin tərəfdarları (6 min nəfər), yeddinci günün adventistləri, qurtuluş ordusunun tərəfdarları (5 min nəfər), reformatorlar (4 min nəfər), baptistlər (3 min nəfər), presviterianlar və başqaları da vardır. Şri Lankanın qədim əhalisi veddalardır, onlardan öz qədim ənənələrinə sadiq olan yalnız 3 min nəfər qalmışdır.
Dövlət quruluşu
Şri-Lanka dualist formada idarəetmə üsuluna malik respublikadır. Milli bayram günü olan müstəqillik günü (1948) 4 fevralda qeyd olunur. Şri-Lanka Konstitusiyası 1978-ci ilin sentyabr ayından qüvvədədir.
İnzibati bölgüsü
Şri-Lanka 3-cü dərəcəli dairə katibliklərini özündə birləşdirən 25 dairədən ibarət 9 əyalətə (Mərkəzi, Şərqi, Qərbi, Cənubi, Şimali, Şimal-Mərkəzi, Şimal-Qərbi, Sabaraqamuva və Uva) bölünür .
Şri-Lankanın inzibati ərazi bölgüsü
Dövlət başçısı
Şri-Lanka RespublikasınınKonstitusiyasının, milli müstəqilliyinin və ərazi bütövlüyünün təminatçısı, hüquqi dövlətin və Hökumətin başçısı, eyni zamanda silahlı qüvvələrin ali baş komandanı — Prezident ümumi və birbaşa seçkilərdə 6 illik müddətə seçilir.
Mövcud Konstitusiya və qanunlar çərçivəsində vəzifəsini həyata keçirən Prezident ali qanunverici orqan qarşısında məsuliyyət daşıyır.Parlament üzvlərinin 2/3 hissəsinin dəstəyi və Ali Məhkəmənin razılığı ilə dövlət başçısına qarşı impiçment elan edilə bilər.
Prezident öz növbəsində Parlamentin sessiyasını təxirə salmaq və yaxud ləğv etmək, ali qanunverici orqanı zəruri hallarda (Parlamentin ən azı bir illik fəaliyyətindən sonrakı müddət ərzində) buraxmaq və erkən seçkilər təyin etmək, habelə əfv fərmanı imzalamaq səlahiyyətinə malikdir.
Baş nazir və Nazirlər Kabinetinin üzvləri, diplomatik nümayəndəliklərin başçıları, habelə bir sıra yüksək vəzifəli şəxslər dövlət başçısı tərəfindən təyin edilir.
Qanunvericilik hakimiyyəti
225 nəfərdən ibarət birpalatalı Parlamentdir. Parlamentin üzvləri özünəməxsus proporsional sistem əsasında (hər hansı bir dairədə qalib gəlmiş partiya əlavə yer qazanır) ümumi və birbaşa səsvermə yolu ilə 6 illik müddətə seçilirlər.
Qanunvericilik hakimiyyətinin Konstitusiya ilə nəzərdə tutulmuş əsas elementlərini ehtiva edən bir çox vəzifələrlə (illik dövlət büdcəsinin müzakirəsi və təsdiqi, beynəlxalq müqavilələrinratifikasiyası) yanaşı, qanunları qəbul etmək və imzalamaq səlahiyyəti yalnız Parlamentə məxsusdur.
İcraedici hakimiyyət
Parlament qarşısında kollektiv məsuliyyət daşıyan və ölkədə icra hakimiyyətini həyata keçirən HökumətiPrezident formalaşdırır. Dövlət başçısının müavini — Baş nazir bir qayda olaraq hakim partiyanın rəhbəridir və nazirliklərə ümumi nəzarəti, habelə Nazirlər Kabineti ilə dövlət başçısı arasında əlaqələndiricilik funksiyasını həyata keçirir.
Məhkəmə hakimiyyəti
İngilis və müsəlmanhüquq sistemlərinin elementlərini özündə birləşdirən Şri-Lankada məhkəmə hakimiyyəti, ölkənin ən yüksək məhkəmə instansiyası sayılan Ali Məhkəmə, həmçinin Apelyasiya və aşağı instansiya məhkəmələri tərəfindən həyata keçirilir.
Пузанов И. И. Жемчужина океана // Вокруг Азии / И. И. Пузанов; Художник М. Чубасов. — М.: Географгиз, 1957. — С. 165–367. — 368, [32] с. — 50 000 экз. (в пер.)
Поляркин В. А. Цейлон. — М.: Географгиз, 1959. — 56 с. — (У карты мира). (обл.)
Бонифатьева Л. И., Ершов Ю. А. Цейлон: Географический очерк / Л. И. Бонифатьева, Ю. А. Ершов; Отв. ред. В. Г. Яковлев. — М.: Географгиз, 1962. — 192, [16] с. — 6 000 экз. (в пер.)
Краснодембская Н. Г. От Львиного острова до Обители снегов / Н. Г. Краснодембская. — М.: Наука, 1983. — 112 с.
Бонифатьева Л. И., Сучков И. В. Шри-Ланка / Л. И. Бонифатьева, И. В. Сучков. — М.: Мысль, 1985. — 112 с. — (У карты мира). (обл.)
Нокс Р. Историческая повесть о Цейлоне: XVII век = An historical relation of Ceylon: XVIIth century / Роберт Нокс / Переводчик: Н. Г. Краснодембская. — СПб.: Петербургское востоковедение, 2007. — 284 с. — 1 000 экз. — ISBN 5-85803-341-7. (в пер.)
Şri-Lanka ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 20, 2022
şri, lanka, sinhal, tamil, இலங, rəsmi, adı, ilə, demokratik, sosialist, respublikası, sinhal, රජ, සම, ජව, ජනරජය, tamil, இலங, சனந, யக, சல, சக, யரச, tarixi, mənbələrdə, sərəndib, سرنديب, adı, ilə, tanınırdı, cənubi, asiyada, dövlət, hind, okeanında, hindistandan. Sri Lanka sinhal ශ ර ල ක tamil இலங க ve ya resmi adi ile Sri Lanka Demokratik Sosialist Respublikasi sinhal ශ ර ල ක ප රජ ත න ත ර ක සම ජව ද ජනරජය tamil இலங க சனந யக ச சல சக க ட யரச tarixi menbelerde Serendib سرنديب 1 adi ile taninirdi Cenubi Asiyada ada dovlet Sri Lanka Hind okeaninda Hindistandan 31 km cenubda eyni adli adada yerlesir Ada dovlet 1972 ci ile qeder Seylon olaraq bilinirdi Umumi sahesi 65610 kvadrat kilometr ehalisinin sayi 21 milyon neferden coxdur Sri Lanka hem de Hind okeaninin incisi adlandirilir Sri Lanka Demokratik Sosialist Respublikasisinh ශ ර ල ක ප රජ ත න ත ර ක සම ජව ද ජනරජය sinh tam இலங க சனந யக சமத த வ க ட யரச tamil Sri LankaBayraq GerbHimni Sri Lanka Matha azerb Ana Sri Lanka source track track PaytaxtiKolombo icra ve mehkeme Sri Cayavardenepura Kotte qanunverici En boyuk seheriKolomboResmi dilleriSinhal TamilRehberlik PrezidentQotabaya Racapaksa Bas nazirMahinda RacapaksaYaranmasi4 fevral 1948Tarixi Dominion4 fevral 1948 Respublika elani22 may 1972 Yaranmasi22 may 1972Erazisi Umumi65 610 km 122 ci Su 1 9Ehalisi 2018 texmini21 670 000 57 ci 20 III 2012 siyahiya alma20 277 597 Sixliq317 km2 821 0 kv mil UDM AQP 2015 texmini Umumi223 milyard 63 cu Adam basina10 600 135 ci ValyutasiSri Lanka rupisi LKR Saat qursagi 5 30Yolun hereket istiqametisolTelefon kodu 94ISO 3166 koduLKInternet domeni lk ල ක இலங க Sri Lanka Hokumet quvveleri ile Tamil Ilam Azadliq Pelengleri diger adi ile Tamil pelengleri arasinda bas veren vetendas muharibesi 1983 cu ilden bu yana davam edir Tamil pelengleri adanin simalinda ve serqinde Tamil Ilam adinda musteqil dovlet qurmaq ucun mubarizesi 2009 cu ilde hokumet quvvelerinin zeferi ile neticelendi Mundericat 1 Cografiyasi 2 Dini veziyyet 3 Dovlet qurulusu 3 1 Inzibati bolgusu 3 2 Dovlet bascisi 3 3 Qanunvericilik hakimiyyeti 3 4 Icraedici hakimiyyet 3 5 Mehkeme hakimiyyeti 4 Istinadlar 5 MenbeCografiyasi RedakteUmumilikde 1 340 kilometrlik sahil xettini malikdir Hindistandan Polk bogazi vasitesile ayrilir Dekabr ve Mart aylari arasinda tropik ve simal serq bolgesi musson yagislarinin tesiri altinda qalan iqlimi Iyun ve oktyabr aylari arasinda da cenub qerb bolgesi musson yagislarinin tesiri altinda qalir 2 524 metr yuksekliyinde olan Pidurutalagala dagi olkenin en yuksek noqtesidir Tebii qaynaqlari arasinda eheng dasi qrafit mineral qumlar filizler fosfatlar gil ve hidro enerji yer alir Olkede bas veren esas tebii felaketler qasirga ve burulganlardir Dini veziyyet RedakteSri Lankada buddiizm dovlet dini kimi hele birinci minillikden evvel III esrde tesdiq olunub Hal hazirda buddizm txeravad formasinda ehalinin 70 faizini ehate edir Uc boyuk budda teriqeti genis yayilib siam amarapura ramanna Olkenin en boyuk xalqi olan sinhalin coxu buddistdir Sri Lankanin 15 faiz ehalisi sivaizm formasinda induizme etiqad edir Induizm tamilerin boyuk ekseriyyeti arasinda genis yayilib Olkede mueyyen qeder muselman ehalinin 7 da yasayir Mavrlar ereblerin ve hind muselman tacirlerin nesilleri eyni zamanda burada yasayan malaylar efqanlar beluciler islam dinine etiqad edirler Olkede kifayet qeder xristianlar 8 da vardir Bezi sinhal ve tamiler elece de burqerler xristiandirlar Xristianlarin ekseriyyeti katoliklerdir 1 mln nefer Protestanlar da vardir ki onlarin 42 min neferi anqilkan 24 min neferi metodistlerdir Bununla yanasi cenubi Hindistan kilsesinin terefdarlari 6 min nefer yeddinci gunun adventistleri qurtulus ordusunun terefdarlari 5 min nefer reformatorlar 4 min nefer baptistler 3 min nefer presviterianlar ve basqalari da vardir Sri Lankanin qedim ehalisi veddalardir onlardan oz qedim enenelerine sadiq olan yalniz 3 min nefer qalmisdir Dovlet qurulusu RedakteSri Lanka dualist formada idareetme usuluna malik respublikadir Milli bayram gunu olan musteqillik gunu 1948 4 fevralda qeyd olunur Sri Lanka Konstitusiyasi 1978 ci ilin sentyabr ayindan quvvededir Inzibati bolgusu Redakte Sri Lanka 3 cu dereceli daire katibliklerini ozunde birlesdiren 25 daireden ibaret 9 eyalete Merkezi Serqi Qerbi Cenubi Simali Simal Merkezi Simal Qerbi Sabaraqamuva ve Uva bolunur 2 Sri Lankanin inzibati erazi bolgusu Dovlet bascisi Redakte Sri Lanka Respublikasinin Konstitusiyasinin milli musteqilliyinin ve erazi butovluyunun teminatcisi huquqi dovletin ve Hokumetin bascisi eyni zamanda silahli quvvelerin ali bas komandani Prezident umumi ve birbasa seckilerde 6 illik muddete secilir Movcud Konstitusiya ve qanunlar cercivesinde vezifesini heyata keciren Prezident ali qanunverici orqan qarsisinda mesuliyyet dasiyir Parlament uzvlerinin 2 3 hissesinin desteyi ve Ali Mehkemenin raziligi ile dovlet bascisina qarsi impicment elan edile biler Prezident oz novbesinde Parlamentin sessiyasini texire salmaq ve yaxud legv etmek ali qanunverici orqani zeruri hallarda Parlamentin en azi bir illik fealiyyetinden sonraki muddet erzinde buraxmaq ve erken seckiler teyin etmek habele efv fermani imzalamaq selahiyyetine malikdir Bas nazir ve Nazirler Kabinetinin uzvleri diplomatik numayendeliklerin bascilari habele bir sira yuksek vezifeli sexsler dovlet bascisi terefinden teyin edilir Qanunvericilik hakimiyyeti Redakte 225 neferden ibaret birpalatali Parlamentdir Parlamentin uzvleri ozunemexsus proporsional sistem esasinda her hansi bir dairede qalib gelmis partiya elave yer qazanir umumi ve birbasa sesverme yolu ile 6 illik muddete secilirler Qanunvericilik hakimiyyetinin Konstitusiya ile nezerde tutulmus esas elementlerini ehtiva eden bir cox vezifelerle illik dovlet budcesinin muzakiresi ve tesdiqi beynelxalq muqavilelerin ratifikasiyasi yanasi qanunlari qebul etmek ve imzalamaq selahiyyeti yalniz Parlamente mexsusdur Icraedici hakimiyyet Redakte Parlament qarsisinda kollektiv mesuliyyet dasiyan ve olkede icra hakimiyyetini heyata keciren Hokumeti Prezident formalasdirir Dovlet bascisinin muavini Bas nazir bir qayda olaraq hakim partiyanin rehberidir ve nazirliklere umumi nezareti habele Nazirler Kabineti ile dovlet bascisi arasinda elaqelendiricilik funksiyasini heyata kecirir Mehkeme hakimiyyeti Redakte Ingilis ve muselman huquq sistemlerinin elementlerini ozunde birlesdiren Sri Lankada mehkeme hakimiyyeti olkenin en yuksek mehkeme instansiyasi sayilan Ali Mehkeme hemcinin Apelyasiya ve asagi instansiya mehkemeleri terefinden heyata kecirilir Istinadlar Redakte https islamansiklopedisi org tr serendib سرنديب http www statistics gov lk abstract2010 chapters chap1 AB1 1 pdf 7Cwork Statistics olu kecid Statistical Abstract 2010 publisher Department of Census amp Statistics Sri Lanka archiveurl http www webcitation org 6DnMy4q2F 7Carchivedate 2013 01 19 olu kecid Menbe RedaktePuzanov I I Zhemchuzhina okeana Vokrug Azii I I Puzanov Hudozhnik M Chubasov M Geografgiz 1957 S 165 367 368 32 s 50 000 ekz v per Polyarkin V A Cejlon M Geografgiz 1959 56 s U karty mira obl Bonifateva L I Ershov Yu A Cejlon Geograficheskij ocherk L I Bonifateva Yu A Ershov Otv red V G Yakovlev M Geografgiz 1962 192 16 s 6 000 ekz v per Krasnodembskaya N G Ot Lvinogo ostrova do Obiteli snegov N G Krasnodembskaya M Nauka 1983 112 s Bonifateva L I Suchkov I V Shri Lanka L I Bonifateva I V Suchkov M Mysl 1985 112 s U karty mira obl Noks R Istoricheskaya povest o Cejlone XVII vek An historical relation of Ceylon XVIIth century Robert Noks Perevodchik N G Krasnodembskaya SPb Peterburgskoe vostokovedenie 2007 284 s 1 000 ekz ISBN 5 85803 341 7 v per Sri Lanka ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Sri Lanka amp oldid 6563869, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}
