Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Şah I Abbasın Bəhreyni fəth etməsi — Səfəvi hökmdarı I Abbasın Bəhreyni ələ keçirməsi nəzərdə tutulur. Döyüş 1602-ci ildə olmuşdur.
Döyüş
XVI əsr boyunca portuqaliyalılar İran körfəzində bazalar qurmuşdular. Buna görə də, 1507-ci ildən etibarən Səfəvi imperiyası ilə Portuqaliyanın münasibətləri gərgin idi. Abbasın xarici siyasətdə əsas istiqamətlərdən biri də İran körfəzindən Portuqaliyanı qovmaq idi. Bu istiqamətdə atılmış ilk addımlardan biri də Bəhreynin ələ keçirilməsi oldu. Bəhreyn Bəsrə körfəzinin qərb sahillərində olan adalar qrupudur. Bu adaların ən böyüyünə Bəhreyn deyilir Özbəklərlə müharibə fonunda Şah Abbasın əsas hədəflərindən biri də indiyə qədər Səfəvi imperiyasının çox az dərəcədə fəaliyyətinin olduğu İran körfəzi bölgəsi idi. Bunu düzəltməkdə qərarlı olan Abbas 1601-ci ildə bölgədəki vassal hakimlik olan Ları ilhaq etdi və oranın sonuncu hakimi İbrahim xan Fars hakimi Allahverdi xanın ordusunda özbəklərə qarşı edilən Bəlx yürüşündə iştirak etdi və yürüş əsnasında həyatını itirdi. Ların fəthi Səfəvi hökumətini Hörmüz körfəzindən imperiyanın daxili bölgələrinə qədər olan əsas quru ticarət yoluna nəzarət etməsini təmin etdi.
1602-ci ildə Bəhreyn hakimi Rükunəddin Məsud, Portuqalların himayəsində olan Hörmüz hakimi Firuzşahın qorxusundan Səfəvi imperiyasının Fars vilayətinin hakimi Allahverdi xandan kömək istədi. Ada Hörmüz krallığına mənsub olsa da, kral Portuqaliyanın kuklası kimi hakimiyyətdə idi. Təklifin gəlməsindən sonra Allahverdi xan Abbasa xəbər etmədən, öz insiyativi ilə hərəkət edərək Bəhreyni ələ keçirmişdi, lakin o, Abbasın buna razılıq verəcəyini düzgün olaraq təxmin etmişdi. Amma bu işğal Abbasın Osmanlı imperiyasına qarşı Portuqaliya ilə İspaniyadan ibarət ittifaq qurmağa çalışdığı vaxta təsadüf etdiyi üçün təəccübə səbəb olmuşdu. Abbas bu bölgəni özünün qanuni torpaqları hesab edirdi və bu bölgədən gələn böyük ticarət vergilərinin portuqaliyalılara getməsinə görə qəzəbli idi. Bu qəzəb portuqaliyalıların Səfəvi tacirləri ilə kobud davranması xəbərlərinin gəlməsindən sonra daha da artdı. Hörmüzdən və qonşu quru sahəsində yerləşən Gembrundan gələn ticarət yolundan böyük gəlirlər götürməyə başlayan Abbas portuqaliyalılar üzərinə olan təzyiqini daha da artırdı.
Bundan sonra portuqaliyalılar və Hörmüz hakiminin qüvvələri Bəhreynə dəniz hücumua keçdilər. Səfəvi imperiyasınnı buna cavabı Gembrunu mühasirəyə almaq və karvan yollarını bağlamaqla verildi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bomati və Nahavandi, 1998. səh. 159
- İnalcık, 2000. səh. 398
- Blow, 2009. səh. 69
- Pazuki, 1317. səh. 322-323
Mənbə
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sah I Abbasin Behreyni feth etmesi Sefevi hokmdari I Abbasin Behreyni ele kecirmesi nezerde tutulur Doyus 1602 ci ilde olmusdur DoyusHormuz adasi 1622 ci il XVI esr boyunca portuqaliyalilar Iran korfezinde bazalar qurmusdular Buna gore de 1507 ci ilden etibaren Sefevi imperiyasi ile Portuqaliyanin munasibetleri gergin idi Abbasin xarici siyasetde esas istiqametlerden biri de Iran korfezinden Portuqaliyani qovmaq idi Bu istiqametde atilmis ilk addimlardan biri de Behreynin ele kecirilmesi oldu Behreyn Besre korfezinin qerb sahillerinde olan adalar qrupudur Bu adalarin en boyuyune Behreyn deyilir Ozbeklerle muharibe fonunda Sah Abbasin esas hedeflerinden biri de indiye qeder Sefevi imperiyasinin cox az derecede fealiyyetinin oldugu Iran korfezi bolgesi idi Bunu duzeltmekde qerarli olan Abbas 1601 ci ilde bolgedeki vassal hakimlik olan Lari ilhaq etdi ve oranin sonuncu hakimi Ibrahim xan Fars hakimi Allahverdi xanin ordusunda ozbeklere qarsi edilen Belx yurusunde istirak etdi ve yurus esnasinda heyatini itirdi Larin fethi Sefevi hokumetini Hormuz korfezinden imperiyanin daxili bolgelerine qeder olan esas quru ticaret yoluna nezaret etmesini temin etdi 1602 ci ilde Behreyn hakimi Rukuneddin Mesud Portuqallarin himayesinde olan Hormuz hakimi Firuzsahin qorxusundan Sefevi imperiyasinin Fars vilayetinin hakimi Allahverdi xandan komek istedi Ada Hormuz kralligina mensub olsa da kral Portuqaliyanin kuklasi kimi hakimiyyetde idi Teklifin gelmesinden sonra Allahverdi xan Abbasa xeber etmeden oz insiyativi ile hereket ederek Behreyni ele kecirmisdi lakin o Abbasin buna raziliq vereceyini duzgun olaraq texmin etmisdi Amma bu isgal Abbasin Osmanli imperiyasina qarsi Portuqaliya ile Ispaniyadan ibaret ittifaq qurmaga calisdigi vaxta tesaduf etdiyi ucun teeccube sebeb olmusdu Abbas bu bolgeni ozunun qanuni torpaqlari hesab edirdi ve bu bolgeden gelen boyuk ticaret vergilerinin portuqaliyalilara getmesine gore qezebli idi Bu qezeb portuqaliyalilarin Sefevi tacirleri ile kobud davranmasi xeberlerinin gelmesinden sonra daha da artdi Hormuzden ve qonsu quru sahesinde yerlesen Gembrundan gelen ticaret yolundan boyuk gelirler goturmeye baslayan Abbas portuqaliyalilar uzerine olan tezyiqini daha da artirdi Bundan sonra portuqaliyalilar ve Hormuz hakiminin quvveleri Behreyne deniz hucumua kecdiler Sefevi imperiyasinni buna cavabi Gembrunu muhasireye almaq ve karvan yollarini baglamaqla verildi Hemcinin baxPortuqal Sefevi muharibesiIstinadlarBomati ve Nahavandi 1998 seh 159 Inalcik 2000 seh 398 Blow 2009 seh 69 Pazuki 1317 seh 322 323MenbeDavid Blow Shah Abbas The Ruthless King Who Became an Iranian Legend I B Tauris 2009 288 ISBN 1845119894 Yves Bomati Houchang Nahavandi Shah Abbas empereur de Perse 1587 1629 Shah Abbas Emperor of Persia 1587 1629 fransizca Paris France Perrin 1998 ISBN 2 2620 1131 1