fbpx
Wikipedia

İsmayıl Mursaqulov

İsmayıl Həsən oğlu Mursaqulov (d. 13.11.1939, Marneuli, Gürcüstan - ö. 20 yanvar 1990 -BakıAzərbaycan SSR) — professor, 20 Yanvar şəhidi.

İsmayıl Mursaqulov
İsmayıl Həsən oğlu Mursaqulov

İsmayıl Həsən oğlu Mursaqulov
Doğum tarixi
Doğum yeri Qızılhacılı, Marneuli rayonu, Gürcüstan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi (50 yaşında)
Vəfat yeri Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vəfat səbəbi şəhid
Dəfn yeri

Həyatı

İsmayıl Həsən oğlu Mursaqulov 13 noyabr 1939-cu ildə Gürcüstanın Marneuli rayonunun Qızılhacılı kəndində anadan olmuşdur.

Professor İsmayıl Mursaqulov Sumqayıt Polimer Materialları İnstitutunun ən potensialı və perspektivli şöbə müdirlərindən biri idi.

İsmayıl Həsən oğlu Mursaqulov 1939-cu il noyabrın 13-də Gürcüstan Respublikası, Marneuli şəhərində qulluqçu ailəsində anadan olmuşdur. 1947-ci ildə Marneuli orta məktəbinin birinci sinfinə daxil olmuş, oranı 1958-ci ildə qızıl medalla bitirmişdir. Həmin ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin kimya fakültəsinə qəbul olmuş və oranı 1963-cü ildə fərqlənmə diplomu ilə qurtarmışdır. Universiteti bitirdikdən sonra təyinatla Ümumittifaq Elmi-Tədqiqat Olefinlər İnstitutuna göndərilmiş və orada bir neçə ay müddətində laborant vəzifəsində işləmişdir. 1963-cü ilin sonunda SSRİ Elmlər Akademiyası Ümumi Kimya İnstitutunun (Moskva) aspiranturasına daxil olmuş və oranı 1966-cı ildə başa vurmuşdur. 1967-ci ilin əvvəlində həmin institutun elmi Şurasında namizədlik dissertasiya işini müdafiə etmişdir. 1966-1967-ci illərdə Azərbaycan EA Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda kiçik elmi işçi, 1967-74-cü illərdə isə Azərbaycan EA Aşqarlar Kimyası İnstitutunda böyük elmi işçi vəzifəsində işləmişdir.

Elmi fəaliyyəti

İ.H.Mursaqulov 1974-1978-ci illərdə Azərbaycan EA Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda Sumqayıt Filialında, 1977-ci ildən Azərbaycan EA Xlor-üzvi Sintez İnstitutunda böyük elni işçi, 1978-ci ildən ömrünün sonuna qədər laboratoriya və şöbə müdiri vəzifəsində işləmişdir. O, 1984-cü ildə “1,2,3-Üçəvəzedilmiş tsikloheksanların konformasiya analizi və dinamik stereokimyada qoş-qarşılıqlı təsir problemi” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin İxtisaslaşmış Elmi Şurasında müdafiə etmişdir. 1987-ci ildə isə ona professor adı verilmişdir.

Professor İ.H.Mursaqulov müasir üzvi kimya elminin mürəkkəb və və maraqlı bir sahəsi sayılan üzvi birləşmələrin fəza kimyası və konformasiya analizi sahəsində tanınmış görkəmli alim idi. Onun tərəfindən ilk dəfə olaraq tərkibində öz təbiəti ilə müxtəlif heminal fraqmentlər və visinal vəziyyətdə əvəzediciləri olan 1,2,3-üçəvəzli tsikloheksanların məntiqi seçilmiş sıralarının konformasiya xassələri sistematik tədqiq edilmişdir. Öyrənilən sistemlərdə qoş-qarşılıqlı təsir miqdarı olaraq qiymətləndirilmişdir. Müəyyən etmişdir ki, mono- və 1,2-diəvəzli tsikloheksanlardan 1,1,2-üçəvəzli analoqlara keçdikçə konformasiya enerjilərində additivlik prinsipi saxlanılmır. 1,1,2-Üç-əvəzli tsikloheksanların konformasiyasını infraqırmızı, nüvə-maqnit rezonansı və molekulyar mexanika üsulları ilə tədqiq etdikdə bir sıra xarakterik molekuldaxili qarşılıqlı təsirlərin qanunauyğunluqları aşkar edilmişdir. Onun tərəfindən praktiki cəhətdən çətinliklə əldə edilə bilən 1,3-vəziyyətdə doymamış rabitə saxlayan 1,4-sulfidlərin, 2-mono- və 2,3-diəvəzli 1,4-ditienlərin və mono- və ditiolların alfa-halogenketonların qarşılıqlı təsirindən 1,4-oksatienlərin sintez üsulları işlənib hazırlanmışdır. O, həmçinin müxtəlif əvəzli fenol və tiofenolun siannorbornenləşməsi reaksiyalarında alınan bitsiklik məhsulların, eləcə də izoprenoidlərin fəza kimyasını tədqiq etmişdir. Professor İ.H.Mursaqulov fəza kimyasına dair 130-dan çox elmi əsərin, o cümlədən 15 ixtiranın müəllifidir. Onun konformasiya analizinə dair əsərləri ABŞ-ın və stereokimya sahəsində çalışan görkəmli kimyaçıların (İliel və s.) marağına səbəb olmuşdur. O, keçmiş İttifaqın və dünyanın məşhur kimyaçı alimləri ilə səmərəli əməkdaşlıq edirdi. Bu sahədə elmi kadrların hazırlanmasında da onun xidmətləri böyükdür. Onun rəhbərliyi altında 12 namizədlik dissertasiyası işi müdafiə edilmişdir. 1990-cı il yanvarın 20-də Sovet İmperiyasının Bakı şəhərinə qoşun yeridərək xalqımızın başına gətirdiyi vəhşi cinayət qurbanlarından biri də professor İsmayıl Həsən oğlu Mursaqulovdur. O, 1990-cı il yanvarın 24-də qanlı yanvar hadisələri zamanı Bakıdan Sumqayıta həmkarları ilə birlikdə işə gedərkən Sovet hərbiçilərinin vəhşiliyi nəticəsində ağır zədə almış və fevralın 3-də, ömrünün çiçəkləndiyi, yaradıcılığının bulaq kimi qaynadığı bir vaxtda həyatdan vaxtsız getmişdir.

Professor İsmayıl Mursaqulov Şəhidlər Xiyabanında dəfn olunmuşdur.

Xatirəsi

"20 Yanvar Şəhidi" fəxri adı verilmişdir.

Yaşadığı binaya xatirə lövhəsi vurulub. Adına küçə var.

19 yanvar 2016-cı ildə haqqında İTV-də "Yadigarlar" verilişi efirə getmişdir.

İstinadlar

  1. Azərbaycan Respublikası Xatirə Kitabı, XI cild, M, N (Mu...-N.). Bakı: Respublika Xatirə Kitabı redaksiyası. 2011. səh. səh.84. ISBN A-49.

Ədəbiyyat

  • Qulu Kəngərli, Qara Yanvar şəhidləri. [Məlumat kitabı]. B; Gənclik, 1992.

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  • Şəhidlik zirvəsinə ucalan alimlər

ismayıl, mursaqulov, ismayıl, həsən, oğlu, mursaqulov, 1939, marneuli, gürcüstan, yanvar, 1990, bakı, azərbaycan, professor, yanvar, şəhidi, ismayıl, həsən, oğlu, mursaqulovismayıl, həsən, oğlu, mursaqulovdoğum, tarixi, noyabr, 1939doğum, yeri, qızılhacılı, ma. Ismayil Hesen oglu Mursaqulov d 13 11 1939 Marneuli Gurcustan o 20 yanvar 1990 Baki Azerbaycan SSR professor 20 Yanvar sehidi Ismayil MursaqulovIsmayil Hesen oglu MursaqulovIsmayil Hesen oglu MursaqulovDogum tarixi 13 noyabr 1939Dogum yeri Qizilhacili Marneuli rayonu Gurcustan SSR SSRIVefat tarixi 3 fevral 1990 50 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVefat sebebi sehidDefn yeri Sehidler Xiyabani Mundericat 1 Heyati 2 Elmi fealiyyeti 3 Xatiresi 4 Istinadlar 5 Edebiyyat 6 Hemcinin bax 7 Xarici kecidlerHeyati RedakteIsmayil Hesen oglu Mursaqulov 13 noyabr 1939 cu ilde Gurcustanin Marneuli rayonunun Qizilhacili kendinde anadan olmusdur Professor Ismayil Mursaqulov Sumqayit Polimer Materiallari Institutunun en potensiali ve perspektivli sobe mudirlerinden biri idi Ismayil Hesen oglu Mursaqulov 1939 cu il noyabrin 13 de Gurcustan Respublikasi Marneuli seherinde qulluqcu ailesinde anadan olmusdur 1947 ci ilde Marneuli orta mektebinin birinci sinfine daxil olmus orani 1958 ci ilde qizil medalla bitirmisdir Hemin ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin kimya fakultesine qebul olmus ve orani 1963 cu ilde ferqlenme diplomu ile qurtarmisdir Universiteti bitirdikden sonra teyinatla Umumittifaq Elmi Tedqiqat Olefinler Institutuna gonderilmis ve orada bir nece ay muddetinde laborant vezifesinde islemisdir 1963 cu ilin sonunda SSRI Elmler Akademiyasi Umumi Kimya Institutunun Moskva aspiranturasina daxil olmus ve orani 1966 ci ilde basa vurmusdur 1967 ci ilin evvelinde hemin institutun elmi Surasinda namizedlik dissertasiya isini mudafie etmisdir 1966 1967 ci illerde Azerbaycan EA Neft Kimya Prosesleri Institutunda kicik elmi isci 1967 74 cu illerde ise Azerbaycan EA Asqarlar Kimyasi Institutunda boyuk elmi isci vezifesinde islemisdir Elmi fealiyyeti RedakteI H Mursaqulov 1974 1978 ci illerde Azerbaycan EA Neft Kimya Prosesleri Institutunda Sumqayit Filialinda 1977 ci ilden Azerbaycan EA Xlor uzvi Sintez Institutunda boyuk elni isci 1978 ci ilden omrunun sonuna qeder laboratoriya ve sobe mudiri vezifesinde islemisdir O 1984 cu ilde 1 2 3 Ucevezedilmis tsikloheksanlarin konformasiya analizi ve dinamik stereokimyada qos qarsiliqli tesir problemi movzusunda doktorluq dissertasiyasini M V Lomonosov adina Moskva Dovlet Universitetinin Ixtisaslasmis Elmi Surasinda mudafie etmisdir 1987 ci ilde ise ona professor adi verilmisdir Professor I H Mursaqulov muasir uzvi kimya elminin murekkeb ve ve maraqli bir sahesi sayilan uzvi birlesmelerin feza kimyasi ve konformasiya analizi sahesinde taninmis gorkemli alim idi Onun terefinden ilk defe olaraq terkibinde oz tebieti ile muxtelif heminal fraqmentler ve visinal veziyyetde evezedicileri olan 1 2 3 ucevezli tsikloheksanlarin mentiqi secilmis siralarinin konformasiya xasseleri sistematik tedqiq edilmisdir Oyrenilen sistemlerde qos qarsiliqli tesir miqdari olaraq qiymetlendirilmisdir Mueyyen etmisdir ki mono ve 1 2 dievezli tsikloheksanlardan 1 1 2 ucevezli analoqlara kecdikce konformasiya enerjilerinde additivlik prinsipi saxlanilmir 1 1 2 Uc evezli tsikloheksanlarin konformasiyasini infraqirmizi nuve maqnit rezonansi ve molekulyar mexanika usullari ile tedqiq etdikde bir sira xarakterik molekuldaxili qarsiliqli tesirlerin qanunauygunluqlari askar edilmisdir Onun terefinden praktiki cehetden cetinlikle elde edile bilen 1 3 veziyyetde doymamis rabite saxlayan 1 4 sulfidlerin 2 mono ve 2 3 dievezli 1 4 ditienlerin ve mono ve ditiollarin alfa halogenketonlarin qarsiliqli tesirinden 1 4 oksatienlerin sintez usullari islenib hazirlanmisdir O hemcinin muxtelif evezli fenol ve tiofenolun siannorbornenlesmesi reaksiyalarinda alinan bitsiklik mehsullarin elece de izoprenoidlerin feza kimyasini tedqiq etmisdir Professor I H Mursaqulov feza kimyasina dair 130 dan cox elmi eserin o cumleden 15 ixtiranin muellifidir Onun konformasiya analizine dair eserleri ABS in ve stereokimya sahesinde calisan gorkemli kimyacilarin Iliel ve s maragina sebeb olmusdur O kecmis Ittifaqin ve dunyanin meshur kimyaci alimleri ile semereli emekdasliq edirdi Bu sahede elmi kadrlarin hazirlanmasinda da onun xidmetleri boyukdur Onun rehberliyi altinda 12 namizedlik dissertasiyasi isi mudafie edilmisdir 1990 ci il yanvarin 20 de Sovet Imperiyasinin Baki seherine qosun yeriderek xalqimizin basina getirdiyi vehsi cinayet qurbanlarindan biri de professor Ismayil Hesen oglu Mursaqulovdur O 1990 ci il yanvarin 24 de qanli yanvar hadiseleri zamani Bakidan Sumqayita hemkarlari ile birlikde ise gederken Sovet herbicilerinin vehsiliyi neticesinde agir zede almis ve fevralin 3 de omrunun ciceklendiyi yaradiciliginin bulaq kimi qaynadigi bir vaxtda heyatdan vaxtsiz getmisdir Professor Ismayil Mursaqulov Sehidler Xiyabaninda defn olunmusdur Xatiresi Redakte 20 Yanvar Sehidi fexri adi verilmisdir Yasadigi binaya xatire lovhesi vurulub Adina kuce var 1 19 yanvar 2016 ci ilde haqqinda ITV de Yadigarlar verilisi efire getmisdir Istinadlar Redakte Azerbaycan Respublikasi Xatire Kitabi XI cild M N Mu N Baki Respublika Xatire Kitabi redaksiyasi 2011 seh seh 84 ISBN A 49 Edebiyyat RedakteQulu Kengerli Qara Yanvar sehidleri Melumat kitabi B Genclik 1992 Hemcinin bax Redakte 20 Yanvar Sehidi fexri adi alanlarin siyahisi Azerbaycan Respublikasinin Azadliq ugrunda mubarizlerinin siyahisi Sehidler Xiyabaninda defn olunanlarXarici kecidler RedakteSehidlik zirvesine ucalan alimlerMenbe https az wikipedia org w index php title Ismayil Mursaqulov amp oldid 5590967, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.