Günəş radiyasının paylanması coğrafi enlikdən və qismən ilin fəsillərindən çox asılıdır. Müşahidələrdən aydın olurki: Gecə-gündüz bərabərliyi vaxtlarında radiyasiya ekvatordan ekvatordan qütblərə doğru simmetrik paylanır. Yaz bərabərliyi vaxtı yer günəşə daha yaxın olduğundan radiyasiya qismən artır. Yayda gün uzun olduğu vaxt ən çox radiyasiya qütbdə baş verir, çünki bütün sutka boyu şüanın düşmə bucağı 23.5 dərəcədir. Orta və yuxarı enliklərdə radiyasiya xeyli çox olub, enliyə görə çox cüzi dəyişmir. Qışda qısa gündüz vaxtı qütb dairəsindən qütbə qədər radiyasiya olmur. Ekvatordan qütb dairəsinə doğru radiyasiya kəskin surətdə azalır. Radiyasiyanın illik amplitudu ekvatordan qütblərə doğru çox tez artır. Bununla elaqədar olaraq tempratur amplitudu artır. Yer kürəsindəGünəş şüalarının verdiyi enerjiyə insolyasiya deyilir. İnsolyasiya hadisəsi enlikdən başqa bir də havanın tutqunluğundan, şüaların düşmə bucağından və buludluluqdan çox aslıdır. Buludluluq insolyasiyanın paylanmasında böyük rol oynayır. Ümumiyyətlə yer səthinə düşməli olan radiyasiyanın 30%-dən çoxunu buludluluq itirir. Yer səthinə radiyasiya gəlir və çıxarı fərqi radiyasiya balansı adlanır. Radiyasiya balansının böyüklüyü əsasən coğrafi enlikdən və atmosfer silkulyasiyasından asılıdır.
İqlimşünaslıq üçün radiyasiya prosesinin əsas rolu onun yaratdığı termik şəraitdir. Termik şərait isə həmin sahənin istilik keçirməsindən çox asılıdır. Səthdəistilik keçirmə nə qədər böyük olarsa, həmin səthdə tempraturun fəsillər üzrə fərqidə az olur və bunun nəticəsində dəniz və kontinental iqlim tipləri yaranır. Yer səthində şüa enerjisinin paylanmasında radiyasiya amili ilə birlikdə sirkulyasiya amili də böyük rol oynayır ki, bundanda atmosferin şəffaflığı, buludluluq, hava kütlələrinin qarışması və.s kimi yardımçı amillərdən asılıdır.
Azərbaycanın iqlimi.Günəş radiasiyası.Hava kütlələri.Tempuratur və yağıntıların paylanması.
İstinadlar
Суточные и сезонные колебания солнечной радиации
С.П.Хромов. Метеорология и климатология. Л. 1968.
Q.K.Gül “Meteorologiya və iqlimşünaslıq” BAKI-1960
September 17, 2021
iqlimin, radiyasiya, amili, mündəricat, iqlimşünaslıq, üçün, radiyasiya, prosesinin, əsas, rolu, həmçinin, xarici, keçidlər, istinadlar, redaktəiqlimin, radiyasion, amilinə, daxildir, günəş, radiyasiyası, atmosfer, radiyasiyası, yerin, şüa, buraxmasıgünəş, rad. Mundericat 1 Iqlimin radiyasiya amili 2 Iqlimsunasliq ucun radiyasiya prosesinin esas rolu 3 Hemcinin bax 4 Xarici kecidler 5 IstinadlarIqlimin radiyasiya amili RedakteIqlimin radiyasion amiline daxildir gunes radiyasiyasi atmosfer radiyasiyasi yerin sua buraxmasiGunes radiyasinin paylanmasi cografi enlikden ve qismen ilin fesillerinden cox asilidir Musahidelerden aydin olurki Gece gunduz beraberliyi vaxtlarinda radiyasiya ekvatordan ekvatordan qutblere dogru simmetrik paylanir Yaz beraberliyi vaxti yer gunese daha yaxin oldugundan radiyasiya qismen artir Yayda gun uzun oldugu vaxt en cox radiyasiya qutbde bas verir cunki butun sutka boyu suanin dusme bucagi 23 5 derecedir Orta ve yuxari enliklerde radiyasiya xeyli cox olub enliye gore cox cuzi deyismir Qisda qisa gunduz vaxti qutb dairesinden qutbe qeder radiyasiya olmur Ekvatordan qutb dairesine dogru radiyasiya keskin suretde azalir 1 Radiyasiyanin illik amplitudu ekvatordan qutblere dogru cox tez artir Bununla elaqedar olaraq tempratur amplitudu artir Yer kuresinde Gunes sualarinin verdiyi enerjiye insolyasiya deyilir Insolyasiya hadisesi enlikden basqa bir de havanin tutqunlugundan sualarin dusme bucagindan ve buludluluqdan cox aslidir Buludluluq insolyasiyanin paylanmasinda boyuk rol oynayir Umumiyyetle yer sethine dusmeli olan radiyasiyanin 30 den coxunu buludluluq itirir Yer sethine radiyasiya gelir ve cixari ferqi radiyasiya balansi adlanir Radiyasiya balansinin boyukluyu esasen cografi enlikden ve atmosfer silkulyasiyasindan asilidir 2 Iqlimsunasliq ucun radiyasiya prosesinin esas rolu RedakteIqlimsunasliq ucun radiyasiya prosesinin esas rolu onun yaratdigi termik seraitdir Termik serait ise hemin sahenin istilik kecirmesinden cox asilidir Sethde istilik kecirme ne qeder boyuk olarsa hemin sethde tempraturun fesiller uzre ferqide az olur ve bunun neticesinde deniz ve kontinental iqlim tipleri yaranir Yer sethinde sua enerjisinin paylanmasinda radiyasiya amili ile birlikde sirkulyasiya amili de boyuk rol oynayir ki bundanda atmosferin seffafligi buludluluq hava kutlelerinin qarismasi ve s kimi yardimci amillerden asilidir 3 Hemcinin bax RedakteAtmosfer radiyasiyasi Gunes radiasiyasiXarici kecidler RedakteAzerbaycanin iqlimi Gunes radiasiyasi Hava kutleleri Tempuratur ve yagintilarin paylanmasi Istinadlar Redakte Sutochnye i sezonnye kolebaniya solnechnoj radiacii S P Hromov Meteorologiya i klimatologiya L 1968 Q K Gul Meteorologiya ve iqlimsunasliq BAKI 1960Menbe https az wikipedia org w index php title Iqlimin radiyasiya amili amp oldid 4998493, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
