Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Əbu Numan İbrahim ibn Malik ibn Haris ibn Əbdiyəğus əl-Əştər ən-Nəxai (ərəb. إبراهيم بن الأشتر; 642, Mədinə – 691) — ərəb sərkərdəsi, Malik əl-Əştərin oğlu. O, bəzi mənbələrdə Kufəli mühəddis və fəqih Əbu İmran İbrahim ibn Yəzid ibn Qeys ən-Nəxai ilə səhv salınmışdır.
| İbrahim ibn Əştər | |
|---|---|
| ərəb. إبراهيم بن الأشتر | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 642 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 691 |
| Vəfat səbəbi | döyüşdə ölüm |
| Vətəndaşlığı | |
| Atası | Malik Əştər |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Raşidi xilafəti |
| Döyüşlər | |
Həyatı
Nəxa qəbiləsinnin Bəni Cisr qoluna mensubdur. Mənbələrin yazdığına görə gənc yaşında atası Malik əl-Əştərlə birlikdə Siffin döyüşündə iştirak etmişdir. İbrahim ibn Əştərə mənbələrdə, Hüseyn ibn Əlinin qisasını almaq istəyən Muxtar əs-Səqafin fəaliyyəti ilə əlaqəli olaraq yer verilmişdir. Muxtar əs-Səqafi Kufədə planlar qurarkən bölgənin nüfuzlu şəxsləri ona cəsarəti və zəkası ilə tanınan İbrahimi öz tərəfinə çəkməsinin vacib olduğunu söylədilər. Muxtar da İbrahimə xəbər göndərərək onun özünə qoşulmasını təklif etdi, lakin İbrahim işi şəxsən özü idarə etmək istədiyini bildirdiyinə görə bu dəvət nəticəsiz qaldı. Daha sonra Muxtar bir heyətlə birlikdə İbrahimin evinə gələrək ona Əlinin oğlu Məhəmməd ibn əl-Hənəfiyyədən məktub gətirdiyini dedi. Bəzi mənbələrə görə "Məhəmməd əl-Mehdi tərəfindən İbrahim əl-Əştərə", bəzilərinə görə isə "Məhəmməd ibn Əli tərəfindən İbrahim ibn Əştərə" sözləri ilə başlanan məktubda, Əhli-Beytin qanının qisasını almaq üçün göndərilən Muxtara kömək etməsi istənilirdi. Birinci rəvayəti doğru hesab edənlər, İbrahim daha əvvəl Məhəmməd ibn Hənəfiyyə ilə məktublaşdığını, lakin onun heç vaxt özünü Mehdi kimi təqdim etmədiyini bildirirlər. İkinci rəvayəti qəbul edənlər isə başqa dəlillərə əsaslanaraq məktubun ona aid olub-olmadığı barədə tərəddüdlü olduqlarını ifadə edirlər. Amir əş-Şəbi istisna olmaqla orada olanların hamısının məktubun Məhəmməd ibn Hənəfiyyə tərəfindən yazıldığına şahidlik etdiyi, İbrahimin isə onların adlarını bir kağıza yazaraq imzalatdıqdan sonra Muxtar əs-Səqafin tərəfinə keçdiyi qeyd olunur. Muxtar ilə İbrahim, hicri 66-cı ilin 14 Rəbiül-əvvəl tarixində (19 oktyabr 685) Hüseynin qisasını almaq və Kufəni ələ keçirmək məqsədilə qiyam etməyə qərar verdilər. Lakin İbrahimin qarşılaşdığı bir hadisə nəticəsində bir şəxsi öldürmək məcburiyyətində qalması ucbatından bir gün əvvəl başlanan və xalqdan da böyük dəstək görən üsyan uğurla nəticələndi və Kufə ələ keçirildi.
Bu vaxt Əməvi sərkərdəsi Ubeydullah ibn Ziyadın bölgəyə gəlməsi ilə Tikritə çəkilən Muxtardan kömək istəyir. Muxtar Ubeydullah ibn Ziyadın üzərinə göndərdiyi sərkərdəsi Yezid ibn Ənəsi, məğlub olduqdan sonra isə İbrahimi ibn Əştəri göndərir. Bundan istifadə edən bəzi kufəlilər Muxtara qarşı qiyam qaldırırlar. Muxtarın İbrahimi geri çağırması ilə qiyam yatırılır. Qiyamı yatıran İbrahimi ibn Əştər yenidən Ubeydullah ibn Ziyadın üzərinə hücuma keçir. İbrahimin hərbi məharəti sayəsində başda Ubeydullah ibn Ziyad və olmaqla bir çox şəxs öldürülərək, düşmənə qarşı zəfər çalındı (9 Məhərrəm 67 / 5 avqust 686). Rəvayətə görə bu uğurdan sonra Muxtar getdikcə müstəqil şəkildə hərəkət etməyə başlayır və İbrahim ondan ayrılaraq Cəzirə bölgəsindəki bəzi əraziləri öz əlinə keçirir. Hicri 67-ci ilin Ramazan ayında (aprel 687) Muxtarı öldürən Abdullah ibn Zübeyrin qardaşı Musab, İbrahimə onun tərəfinə keçəcəyi təqdirdə başda Şam olmaqla fəth edəcəyi torpaqlara birbaşa sahib olacağını bildirdi. Digər tərəfdən, xilafəti əlində saxlayan Əbdülməlik ibn Mərvan da ona məktub göndərərək beyət edəcəyi təqdirdə bütün İraqı ona verəcəyini vəd etdi. Lakin İbrahim Musabın tərəfinə keçməyi üstün tutdu.
Daha sonra Musab ibn Zübeyrin Bəsrədəki Xaricilərə (Əzraqilər) qarşı hərəkətə keçməsi nəticəsində onların Kufə ətrafında qırğın törətməyə başlaması İbrahimi narahat etdi və o, Musabdan Əzraqilərlə mübarizə aparmaq üçün icazə istədi. Lakin digər qəbilə başçılarının buna qarşı çıxması səbəbindən bu vəzifə Mosula göndərilən Mühəlləb ibn Əbu Sufrəyə verildi. İbrahim isə onun yerinə Mosula vali təyin olundu.
Daha sonra özü ilə olan qüvvələrlə birlikdə Əməvilərə qarşı mübarizəyə başlayan İbrahim, Əbdülməlik ibn Mərvanın ordusu ilə qarşılaşdı. Deyrül-casəlik yaxınlığında baş verən döyüşdə İbrahim ibn əl-Əştər hələ döyüşün əvvəlində öldürüldü (Cəmadiyəl-əvvəl 72 / oktyabr 691) və bu hadisə Musab ibn Zübeyrin məğlubiyyətinə səbəb oldu.
İstinadlar
- https://web.archive.org/web/20181013174625/http://mzarat.net/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85-%D8%A8%D9%86-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%B1_1250.htm.
- "İbrahim b. Ester". TDV İslam Ansiklopedisi. 06.05.2025 tarixində arxivləşdirilib.
- Təbəri. Tarix (ərəb). II. Leyden. 1879–1901. 611.
- Dinəvəri. Əxbərüt-tival (ərəb). Qahirə. 1960. 289.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ebu Numan Ibrahim ibn Malik ibn Haris ibn Ebdiyegus el Ester en Nexai ereb إبراهيم بن الأشتر 642 Medine 691 ereb serkerdesi Malik el Esterin oglu O bezi menbelerde Kufeli muheddis ve feqih Ebu Imran Ibrahim ibn Yezid ibn Qeys en Nexai ile sehv salinmisdir Ibrahim ibn Esterereb إبراهيم بن الأشتر Sexsi melumatlarDogum tarixi 642Dogum yeri Medine Rasidi xilafetiVefat tarixi 691Vefat sebebi doyusde olumVetendasligi Rasidi xilafeti Emeviler xilafetiAtasi Malik EsterHerbi fealiyyetiMensubiyyeti Rasidi xilafetiDoyusler Siffeyn doyusuHeyatiNexa qebilesinnin Beni Cisr qoluna mensubdur Menbelerin yazdigina gore genc yasinda atasi Malik el Esterle birlikde Siffin doyusunde istirak etmisdir Ibrahim ibn Estere menbelerde Huseyn ibn Elinin qisasini almaq isteyen Muxtar es Seqafin fealiyyeti ile elaqeli olaraq yer verilmisdir Muxtar es Seqafi Kufede planlar qurarken bolgenin nufuzlu sexsleri ona cesareti ve zekasi ile taninan Ibrahimi oz terefine cekmesinin vacib oldugunu soylediler Muxtar da Ibrahime xeber gondererek onun ozune qosulmasini teklif etdi lakin Ibrahim isi sexsen ozu idare etmek istediyini bildirdiyine gore bu devet neticesiz qaldi Daha sonra Muxtar bir heyetle birlikde Ibrahimin evine gelerek ona Elinin oglu Mehemmed ibn el Henefiyyeden mektub getirdiyini dedi Bezi menbelere gore Mehemmed el Mehdi terefinden Ibrahim el Estere bezilerine gore ise Mehemmed ibn Eli terefinden Ibrahim ibn Estere sozleri ile baslanan mektubda Ehli Beytin qaninin qisasini almaq ucun gonderilen Muxtara komek etmesi istenilirdi Birinci revayeti dogru hesab edenler Ibrahim daha evvel Mehemmed ibn Henefiyye ile mektublasdigini lakin onun hec vaxt ozunu Mehdi kimi teqdim etmediyini bildirirler Ikinci revayeti qebul edenler ise basqa delillere esaslanaraq mektubun ona aid olub olmadigi barede tereddudlu olduqlarini ifade edirler Amir es Sebi istisna olmaqla orada olanlarin hamisinin mektubun Mehemmed ibn Henefiyye terefinden yazildigina sahidlik etdiyi Ibrahimin ise onlarin adlarini bir kagiza yazaraq imzalatdiqdan sonra Muxtar es Seqafin terefine kecdiyi qeyd olunur Muxtar ile Ibrahim hicri 66 ci ilin 14 Rebiul evvel tarixinde 19 oktyabr 685 Huseynin qisasini almaq ve Kufeni ele kecirmek meqsedile qiyam etmeye qerar verdiler Lakin Ibrahimin qarsilasdigi bir hadise neticesinde bir sexsi oldurmek mecburiyyetinde qalmasi ucbatindan bir gun evvel baslanan ve xalqdan da boyuk destek goren usyan ugurla neticelendi ve Kufe ele kecirildi Bu vaxt Emevi serkerdesi Ubeydullah ibn Ziyadin bolgeye gelmesi ile Tikrite cekilen Muxtardan komek isteyir Muxtar Ubeydullah ibn Ziyadin uzerine gonderdiyi serkerdesi Yezid ibn Enesi meglub olduqdan sonra ise Ibrahimi ibn Esteri gonderir Bundan istifade eden bezi kufeliler Muxtara qarsi qiyam qaldirirlar Muxtarin Ibrahimi geri cagirmasi ile qiyam yatirilir Qiyami yatiran Ibrahimi ibn Ester yeniden Ubeydullah ibn Ziyadin uzerine hucuma kecir Ibrahimin herbi mehareti sayesinde basda Ubeydullah ibn Ziyad ve olmaqla bir cox sexs oldurulerek dusmene qarsi zefer calindi 9 Meherrem 67 5 avqust 686 Revayete gore bu ugurdan sonra Muxtar getdikce musteqil sekilde hereket etmeye baslayir ve Ibrahim ondan ayrilaraq Cezire bolgesindeki bezi erazileri oz eline kecirir Hicri 67 ci ilin Ramazan ayinda aprel 687 Muxtari olduren Abdullah ibn Zubeyrin qardasi Musab Ibrahime onun terefine kececeyi teqdirde basda Sam olmaqla feth edeceyi torpaqlara birbasa sahib olacagini bildirdi Diger terefden xilafeti elinde saxlayan Ebdulmelik ibn Mervan da ona mektub gondererek beyet edeceyi teqdirde butun Iraqi ona vereceyini ved etdi Lakin Ibrahim Musabin terefine kecmeyi ustun tutdu Daha sonra Musab ibn Zubeyrin Besredeki Xaricilere Ezraqiler qarsi herekete kecmesi neticesinde onlarin Kufe etrafinda qirgin toretmeye baslamasi Ibrahimi narahat etdi ve o Musabdan Ezraqilerle mubarize aparmaq ucun icaze istedi Lakin diger qebile bascilarinin buna qarsi cixmasi sebebinden bu vezife Mosula gonderilen Muhelleb ibn Ebu Sufreye verildi Ibrahim ise onun yerine Mosula vali teyin olundu Daha sonra ozu ile olan quvvelerle birlikde Emevilere qarsi mubarizeye baslayan Ibrahim Ebdulmelik ibn Mervanin ordusu ile qarsilasdi Deyrul caselik yaxinliginda bas veren doyusde Ibrahim ibn el Ester hele doyusun evvelinde olduruldu Cemadiyel evvel 72 oktyabr 691 ve bu hadise Musab ibn Zubeyrin meglubiyyetine sebeb oldu Istinadlarhttps web archive org web 20181013174625 http mzarat net D8 A7 D8 A8 D8 B1 D8 A7 D9 87 D9 8A D9 85 D8 A8 D9 86 D9 85 D8 A7 D9 84 D9 83 D8 A7 D9 84 D8 A7 D8 B4 D8 AA D8 B1 1250 htm Ibrahim b Ester TDV Islam Ansiklopedisi 06 05 2025 tarixinde arxivlesdirilib Teberi Tarix ereb II Leyden 1879 1901 611 Dineveri Exberut tival ereb Qahire 1960 289 Hemcinin baxMusab ibn Zubeyr