Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Üçrəng gecə şəbpərəsi (lat. Myotis emarginatus) — kiçik ölçüyə malik yarasa olaraq cinsinə aid növdür. Onların çəkisi 5–10 q, uzunluğu 44–55 mm, quyruğun uzunluğu isə 38–44 mm təşkil edir. Qanadlar arasında məsafə 22–28 sm-dir.
| Üçrəng gecə şəbpərəsi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Üçrəng gecə şəbpərəsi | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Yayılması
Şimali Afrikadan Hollandiyaya kimi, Almaniyanın, Çexiyanın və Polşanın cənubuna qədər, Ukraynanın qərbində, Krımda, Qafqazda, İranda, ön və orta Asiyada, Əfqanıstanda və Birmada, Bütün Aralıq dənizi sahili boyunca ərazilərdə yayılmışdır. Azərbaycanda d.s.1000 metrə qədər hündürlükdə bütün təbii bölgələrdə və əsasən ölkənin şimal-qərbində quru və meşə landşaftlarında üstünlük təşkil edir.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
80%-ə qədər tapıntı Aran zonalarda və dağətəyi rayonlarda aşkar olunmuşdur. Lənkəranətrafı ərazidə balalayan fərdlərdən ibarət toplantıda 1000-ə yaxın yetkin dişi cins, Mingəçevir ətrafındakı ərazilərdəki meşə mağaralarında isə 500-dən çox fərdə təsadüf edilmişdir. Sığınacaqlar müxtəlifdir. Böyük Qafqazda qədim Daş tikililərdə bu növlə yanaşı, Böyük nalburuna da təsadüf edilir. Mingəçevirin Bozdağ hissəsindəki suyun əmələ gətirdiyi mağaralarda 500-ə yaxın fərd, Lənkəranda məktəd çardağında 1000–1200 fərd aşkar olunmuşdur. Cütləşmə payızda, doğuşlar isə iyun ayının ortalarından iyul ayının əvvəllərinə qədər davam edir. 30–45 gündən sonra doğulmuş gecə şəbpərələri tam sərbəst olurlar. Balalama koloniyası, gecə şəbpərəsi yay sığınacaqlarını atandan sonra, avqust ayında dağılır. Qışlamaları məlum deyildir. Axşam uçuşları tam qaranlıqda baş verir. Müxtəlif senozlarda (yarımsəhra, meşə, bağ, aqrosenoz) qidalanırlar. Qida qalıqlarının əsasını ikiqanadlılar, pulcuqqanadlılar, böcəklər və s. təşkil edir.
Sayı
Müşahidə olunan sığınacaqlarda bu növün sayı bir neçə fərddən 1000–1200 fərdə qədər olur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Balalama koloniyasının əlçatan və həcmli sığınacaqlarda məskunlaşması bu növün narahatlığa həssas olmasına və bəzən də heyvanların mənasız vurulmasına gətirib çıxarır. Yarasaların iri yeraltı mağaralarda və tarixi tikililərdə məskunlaşması turizmin və rekreasiyanın inkişafına və turistlərin bu ərazilərə cəlb olunmasına səbəb ola bilər. Eyni zamanda, bu tikililərin və sığınacaqların dağıdılması və rekonstruksiyası, antropogen təsir nəticəsində yaşama, uçma yollarının və qidalanma mühitlərinin tərkibinin dəyişdirilməsi, su hövzələri yanında olan əkin sahələrində zəhərli kimyəvi maddələrin istifadəsi və yuyularaq suya qarışması heyvanların qida və su vasitəsilə zəhərlənməsinə səbəb olur.
Qorunması
Azərbaycanda bu növün yayıldığı bəzi ərazilər BTMİ tərkibinə daxil edilsə də, bu növə xüsusi mühafizə olunan obyekt kimi baxılmır. Bu səbəbdən növün yayılma ərazisini və məlum subpopulyasiyanın ölçülərini təyin etmək vacibdir. Bunun üçün növün populyasiyasının monitorinqini keçirmək lazımdır. Onların Xüsusi Mühafizə Olunan Təbiət Ərazilərində (XMOTƏ) mühafizəsini gücləndirmək, sığınacaq və yayıldığı ərazilərin mühafizəsini təşkil etmək, əhalini onların qorunmasına cəlb etmək vacibdir.
İstinadlar
Xarici keçidlər
- Рахматулина И. К. Рукокрылые Азербайджана (Фауна, Экология, Зоогеография) // Баку, 2005, сс. 67–75;
- Рахматулина И. К. Azərbaycan yarasalarının mühafizəsi üzrə hərəkət planı // Bakı, 2008, 51–53.
- AMEA. Zoologiya İnstitutu. Məməlilər 2015-05-08 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ucreng gece sebperesi lat Myotis emarginatus kicik olcuye malik yarasa olaraq cinsine aid novdur Onlarin cekisi 5 10 q uzunlugu 44 55 mm quyrugun uzunlugu ise 38 44 mm teskil edir Qanadlar arasinda mesafe 22 28 sm dir Ucreng gece sebperesiElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Ucreng gece sebperesiBeynelxalq elmi adiMyotis emarginatus Etienne Geoffroy Saint Hilaire 1806Sekil axtarisiITIS 632015NCBI 109480EOL 327583YayilmasiSimali Afrikadan Hollandiyaya kimi Almaniyanin Cexiyanin ve Polsanin cenubuna qeder Ukraynanin qerbinde Krimda Qafqazda Iranda on ve orta Asiyada Efqanistanda ve Birmada Butun Araliq denizi sahili boyunca erazilerde yayilmisdir Azerbaycanda d s 1000 metre qeder hundurlukde butun tebii bolgelerde ve esasen olkenin simal qerbinde quru ve mese landsaftlarinda ustunluk teskil edir Yasayis yeri ve heyat terzi80 e qeder tapinti Aran zonalarda ve dageteyi rayonlarda askar olunmusdur Lenkeranetrafi erazide balalayan ferdlerden ibaret toplantida 1000 e yaxin yetkin disi cins Mingecevir etrafindaki erazilerdeki mese magaralarinda ise 500 den cox ferde tesaduf edilmisdir Siginacaqlar muxtelifdir Boyuk Qafqazda qedim Das tikililerde bu novle yanasi Boyuk nalburuna da tesaduf edilir Mingecevirin Bozdag hissesindeki suyun emele getirdiyi magaralarda 500 e yaxin ferd Lenkeranda mekted cardaginda 1000 1200 ferd askar olunmusdur Cutlesme payizda doguslar ise iyun ayinin ortalarindan iyul ayinin evvellerine qeder davam edir 30 45 gunden sonra dogulmus gece sebpereleri tam serbest olurlar Balalama koloniyasi gece sebperesi yay siginacaqlarini atandan sonra avqust ayinda dagilir Qislamalari melum deyildir Axsam ucuslari tam qaranliqda bas verir Muxtelif senozlarda yarimsehra mese bag aqrosenoz qidalanirlar Qida qaliqlarinin esasini ikiqanadlilar pulcuqqanadlilar bocekler ve s teskil edir SayiMusahide olunan siginacaqlarda bu novun sayi bir nece ferdden 1000 1200 ferde qeder olur Mehdudlasdirici amillerBalalama koloniyasinin elcatan ve hecmli siginacaqlarda meskunlasmasi bu novun narahatliga hessas olmasina ve bezen de heyvanlarin menasiz vurulmasina getirib cixarir Yarasalarin iri yeralti magaralarda ve tarixi tikililerde meskunlasmasi turizmin ve rekreasiyanin inkisafina ve turistlerin bu erazilere celb olunmasina sebeb ola biler Eyni zamanda bu tikililerin ve siginacaqlarin dagidilmasi ve rekonstruksiyasi antropogen tesir neticesinde yasama ucma yollarinin ve qidalanma muhitlerinin terkibinin deyisdirilmesi su hovzeleri yaninda olan ekin sahelerinde zeherli kimyevi maddelerin istifadesi ve yuyularaq suya qarismasi heyvanlarin qida ve su vasitesile zeherlenmesine sebeb olur QorunmasiAzerbaycanda bu novun yayildigi bezi eraziler BTMI terkibine daxil edilse de bu nove xususi muhafize olunan obyekt kimi baxilmir Bu sebebden novun yayilma erazisini ve melum subpopulyasiyanin olculerini teyin etmek vacibdir Bunun ucun novun populyasiyasinin monitorinqini kecirmek lazimdir Onlarin Xususi Muhafize Olunan Tebiet Erazilerinde XMOTE muhafizesini guclendirmek siginacaq ve yayildigi erazilerin muhafizesini teskil etmek ehalini onlarin qorunmasina celb etmek vacibdir IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 2004 Mammal Species of the World ing A Taxonomic and Geographic Reference D E Wilson D M Reeder 3 Baltimore JHU Press 2005 35 2142 p ISBN 978 0 8018 8221 0Xarici kecidlerRahmatulina I K Rukokrylye Azerbajdzhana Fauna Ekologiya Zoogeografiya Baku 2005 ss 67 75 Rahmatulina I K Azerbaycan yarasalarinin muhafizesi uzre hereket plani Baki 2008 51 53 AMEA Zoologiya Institutu Memeliler 2015 05 08 at the Wayback Machine