Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Ümumi yuxu arteriyası (lat. arteria carotis communis; carotis lat. caroo sözündən götürülmüşdür mənası "yuxuya salır" deməkdir.) başı qanla təchiz edən "şah" damar. Avstriya ümumi yuxu arteriyasını "baş arteriyası" adlandırmışdır. Ümumi yuxu arteriyası sağ tərəfdən bazu-baş kötüyündən və sol tərəfdə aorta qövsündən başlayaraq nəfəs borusu ilə qida borusunun yan tərəfləri ilə yuxarı doğru gedir və qalxanabənzər qığırdağın yuxarı kənarı bərabərində iki uc şaxəyə bölünür. Ümumi yuxu arteriyasının zan şaxələri yoxdur.
| Ümumi yuxu arteriyası | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Arteriya diaqramı | |||
 | |||
| Latınca | a. carotis communis | ||
| Qrey | subyekt 143 549 | ||
| Başlanır | Aorta qövsü, Bazu-baş kötüyü | ||
| Şaxələri | Daxili yuxu arteriyası, Xarici yuxu arteriyası | ||
| Vena | Daxili vidaci vena | ||
| Embrional | Aorta qövsü | ||
| MeSH | Carotid+Artery,+Common | ||
Şaxələri
- lat. arteria carotis externa — xarici yuxu arteriyası
- lat. arteria carotis interna — daxili yuxu arteriyası
Ümumi məlumat
Ümumi yuxu arteriyaları (sağ və sol) müxtəlif mənbələrdən başladıqları üçün sol tərəfdəki sağ tərəfdəkindən təxminən 2–3 sm uzundur. Bunlar başlanan uclarında bir-birinə yaxındırlar, yuxarı getdikcə əksinə bir-birilərindən uzaqlaşıb nəfəs borusu və qırtlaq vasitəsilə ayrılırlar və bu nahiyədə boyun üzvləri çox qabağa çıxdıqları üçün dərində yerləşirlər.Sol ümumi yuxu arteriyasının başlanan ucu sağ tərəfdəkindən orta xəttə yaxındır və aorta qövsündən başlandığı üçün döş sümüyündən uzaqdır. Onların aşağı hissələri qabaq tərəfdən və ilə əhatə olunmuşdur. Ümumi yuxu arteriyası dəri üzərində məməyəbənzər şıxıntı ilə çənə şaxəsinin dal kənarı arasında olan məsafənin ortasına kimi çəkilən cizgi üzrə proyeksiya olunur və nəbzi həmin cizgi üzərində təyin edilir. Ümumi yuxu arteriyasının xarici və daxili arteriyalara bölünən yerində iki törəmə vardır: yuxu cibi və yuxu yumağı.
Yuxu cibi
Yuxu cibi — lat. sinus caroticus daxili yuxu arteriyasının başlanan yerində olan bir genişlikdir. Onun əzələ qişası nazik, xarici qişası qalın və elastiki liflər ilə zəngindir. Xarici qişada xüsusi sinir ucları – reseptorlar vardır ki, onu karotid refleksogen məntəqə adlandırırlar. Yuxu cibinin divarlarının qıcıqlandırılması refleks hadisələri törədir:
- ürəyin işi yavaşıyır;
- ucqar damarlar genəlir, nəticədə qan təzyiqi enir.
Buna oxşar törəmə aorta qövsü divarında da təsadüf edilir.
Yuxu yumağı
Yuxu yumağı — lat. glomus caroticuni uzunluğu 5 mm və eni 3mm çəhrayı rəngli törəmə olub, ümumi yuxu arteriyanın haçalanan yerində yerləşir və bir neçə paycıqdan ibarətdir. Bu yumaq simpatik sinir sisteminə aiddir. Bəzi məlumatlara görə qanın kimyəvi və qaz tərkibinin dəyişməsinə müvafiq olaraq müəyyən reaksiya törədirŞ buradan qıcıq dil-udlaq siniri şaxələri vasitəsilə mərkəzə verilir və nəticədə reflektor surətdə tənəffüs dəyişir.
Mənbələr
- Prof. Kamil Əbdülsalam oğlu Balakişiyevin, İnsanın Normal Anatomiyası, II cild, "MAARİF" Nəşriyyatı, Bakı – 1979
- Atlas of Human Cardiac Anatomy – Endoscopic views of beating hearts – Cardiac anatomy
- Р. Д. Синельников. Атлас анатомии человека (4 тома)
- Anatomy: Embryologie[ölü keçid]
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Umumi yuxu arteriyasi lat arteria carotis communis carotis lat caroo sozunden goturulmusdur menasi yuxuya salir demekdir basi qanla techiz eden sah damar Avstriya umumi yuxu arteriyasini bas arteriyasi adlandirmisdir Umumi yuxu arteriyasi sag terefden bazu bas kotuyunden ve sol terefde aorta qovsunden baslayaraq nefes borusu ile qida borusunun yan terefleri ile yuxari dogru gedir ve qalxanabenzer qigirdagin yuxari kenari beraberinde iki uc saxeye bolunur Umumi yuxu arteriyasinin zan saxeleri yoxdur Umumi yuxu arteriyasiSol umumu yuxu arteriyasi Sol korpucukalti arteriya Aorta qovsu Enen aorta Sag umumu yuxu arteriyasi Sag korpucukalti arteriya Bazu bas kotuyu Qalxan aorta Sag tac arteriya Sol tac arteriyaInsan aortasinin diaqrami On proyeksiya Arteriya diaqramiSekilLatinca a carotis communisQrey subyekt 143 549Baslanir Aorta qovsu Bazu bas kotuyuSaxeleri Daxili yuxu arteriyasi Xarici yuxu arteriyasiVena Daxili vidaci venaEmbrional Aorta qovsuMeSH Carotid Artery CommonbaxredakteSaxelerilat arteria carotis externa xarici yuxu arteriyasi lat arteria carotis interna daxili yuxu arteriyasiUmumi melumatUmumi yuxu arteriyalari sag ve sol muxtelif menbelerden basladiqlari ucun sol terefdeki sag terefdekinden texminen 2 3 sm uzundur Bunlar baslanan uclarinda bir birine yaxindirlar yuxari getdikce eksine bir birilerinden uzaqlasib nefes borusu ve qirtlaq vasitesile ayrilirlar ve bu nahiyede boyun uzvleri cox qabaga cixdiqlari ucun derinde yerlesirler Sol umumi yuxu arteriyasinin baslanan ucu sag terefdekinden orta xette yaxindir ve aorta qovsunden baslandigi ucun dos sumuyunden uzaqdir Onlarin asagi hisseleri qabaq terefden ve ile ehate olunmusdur Umumi yuxu arteriyasi deri uzerinde memeyebenzer sixinti ile cene saxesinin dal kenari arasinda olan mesafenin ortasina kimi cekilen cizgi uzre proyeksiya olunur ve nebzi hemin cizgi uzerinde teyin edilir Umumi yuxu arteriyasinin xarici ve daxili arteriyalara bolunen yerinde iki toreme vardir yuxu cibi ve yuxu yumagi Yuxu cibiYuxu cibi lat sinus caroticus daxili yuxu arteriyasinin baslanan yerinde olan bir genislikdir Onun ezele qisasi nazik xarici qisasi qalin ve elastiki lifler ile zengindir Xarici qisada xususi sinir uclari reseptorlar vardir ki onu karotid refleksogen menteqe adlandirirlar Yuxu cibinin divarlarinin qiciqlandirilmasi refleks hadiseleri toredir ureyin isi yavasiyir ucqar damarlar genelir neticede qan tezyiqi enir Buna oxsar toreme aorta qovsu divarinda da tesaduf edilir Yuxu yumagiYuxu yumagi lat glomus caroticuni uzunlugu 5 mm ve eni 3mm cehrayi rengli toreme olub umumi yuxu arteriyanin hacalanan yerinde yerlesir ve bir nece payciqdan ibaretdir Bu yumaq simpatik sinir sistemine aiddir Bezi melumatlara gore qanin kimyevi ve qaz terkibinin deyismesine muvafiq olaraq mueyyen reaksiya toredirS buradan qiciq dil udlaq siniri saxeleri vasitesile merkeze verilir ve neticede reflektor suretde teneffus deyisir MenbelerProf Kamil Ebdulsalam oglu Balakisiyevin Insanin Normal Anatomiyasi II cild MAARIF Nesriyyati Baki 1979 Atlas of Human Cardiac Anatomy Endoscopic views of beating hearts Cardiac anatomy R D Sinelnikov Atlas anatomii cheloveka 4 toma Anatomy Embryologie olu kecid Istinadlar