Azərbaycanca AzərbaycancaDeutsch Deutsch日本語 日本語Lietuvos Lietuvosසිංහල සිංහලTürkçe TürkçeУкраїнська УкраїнськаUnited State United State
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az

Vikipediya azad ensiklopediya ümumi tarif və ticarət razılaşmasıMüqavilənin tipi çoxtərəfli müqaviləimzalanma tarixi 30

Ümumi tarif və ticarət razılaşması

Ümumi tarif və ticarət razılaşması
TikTok Jeton Satışı
Vikipediya, azad ensiklopediya
Ümumi tarif və ticarət razılaşması
Müqavilənin tipi Çoxtərəfli müqavilə
İmzalanma tarixi 30 oktyabr 1947
İmzalanma yeri Cenevrə, İsveçrə
Qüvvəyə minməsi 1 yanvar 1948

Ümumi tarif və ticarət razılaşması (ing. General Agreement on Tariffs and Trade, GATT) — beynəlxalq ticarət sahəsində dövlətlər arasında tariflərin azaldılması və ticarət maneələrinin minimuma endirilməsi məqsədilə yaradılmış beynəlxalq razılaşmadır. 1947-ci ildə imzalanmış bu saziş II Dünya Müharibəsindən sonra dünya iqtisadiyyatını bərpa etmək və qlobal ticarəti stimullaşdırmaq üçün hazırlanmışdır.

GATT çərçivəsində iştirakçı dövlətlər öz aralarında idxal və ixrac tariflərini aşağı salmağa, kvotaları və digər ticarət məhdudiyyətlərini aradan qaldırmağa razılaşırlar. Razılaşma həmçinin ən çox sevilən ölkə prinsipi və milli müalicə prinsipi kimi ticarət qaydalarını təsbit edir.

1995-ci ildə GATT Dünya Ticarət Təşkilatı (ing. World Trade Organization, WTO) ilə əvəz olunmuş, lakin GATT prinsipləri və razılaşmaları yeni təşkilat çərçivəsində də yaşadılmışdır.

Tarixi

| ]

GATT-ın yaranması II Dünya Müharibəsindən sonrakı qlobal iqtisadiyyatın bərpası və beynəlxalq ticarətin normallaşdırılması zərurətindən irəli gəlmişdir. 1944-cü ildə Bretton-Vuds konfransında dünya iqtisadi sistemini tənzimləmək üçün bir sıra beynəlxalq institutların yaradılması qərara alınmışdı. Bu konfransın nəticəsi olaraq Dünya Bankı və Beynəlxalq Valyuta Fondu yaradılmış, həmçinin beynəlxalq ticarəti nizamlamaq üçün bir sazişin layihəsi hazırlanmışdır.

GATT rəsmi olaraq 30 oktyabr 1947-ci ildə 23 ölkənin iştirakı ilə imzalanmışdır. Razılaşmanın əsas məqsədi dövlətlər arasında tariflərin azaldılması, ticarət maneələrinin minimuma endirilməsi və qlobal ticarət proseslərinin liberallaşdırılması idi. İlkin GATT razılaşması müvəqqəti xarakter daşımış, planlaşdırılmış Dünya Ticarət Təşkilatının (WTO) yaradılmasına qədər qüvvədə qalmalı idi.

  • r
GATT və WTO ticarət raundları
Adı Başlanğıc Müddət Ölkələr Mövzular Nailiyyətlər
image Cenevrə Aprel 1947 7 ay 23 Tariflər GATT-ın imzalanması, 45,000 tarif güzəştləri, $10 milyardlıq ticarətə təsir
image Aprel 1949 5 ay 34 Tariflər Ölkələr təxminən 5,000 tarif güzəşti mübadilə etdilər
image Sentyabr 1950 8 ay 34 Tariflər Ölkələr təxminən 8,700 tarif güzəşti mübadilə etdilər, 1948-ci il tarif səviyyələrini 25% azaltdılar
image Yanvar 1956 5 ay 22 Tariflər, Yaponiya qoşulması $2.5 milyardlıq tarif endirimləri
image Sentyabr 1960 11 ay 45 Tariflər $4.9 milyardlıq ticarət dəyərində tarif güzəştləri
image May 1964 37 ay 48 Tariflər, $40 milyardlıq ticarət dəyərində tarif güzəştləri
image Sentyabr 1973 74 ay 102 Tariflər, qeyri-tarif tədbirləri, "çərçivə" sazişləri $300 milyarddan çox dəyərində tarif endirimləri əldə edildi
image Sentyabr 1986 87 ay 123 Tariflər, qeyri-tarif tədbirləri, qaydalar, xidmətlər, intellektual mülkiyyət, mübahisələrin həlli, tekstil, kənd təsərrüfatı, WTO-nun yaradılması və s. Bu raund WTO-nun yaradılmasına gətirib çıxardı, ticarət danışıqlarının əhatəsini genişləndirdi, tariflərdə (təxminən 40%) və kənd təsərrüfatı subsidiyalarında böyük azalmalar, inkişaf etməkdə olan ölkələrdən tekstil və geyimə tam giriş razılaşması və intellektual mülkiyyət hüquqlarının genişləndirilməsi təmin edildi.
image Noyabr 2001 ? 159 Tariflər, qeyri-tarif tədbirləri, kənd təsərrüfatı, əmək standartları, ətraf mühit, rəqabət, investisiya, şəffaflıq, patentlər və s. Bu raund hələ yekunlaşmayıb. Ən son razılaşma, , 7 dekabr 2013-cü ildə imzalanıb.

İcra və genişlənmə

| ]

1948-ci ildə GATT qüvvəyə minmiş və ilk ticarət rundları, məsələn, Cenevrə Ticarət Rundu, ölkələr arasında tarif azaldılmasını təmin etmişdir. 1950–1970-ci illərdə GATT çərçivəsində bir neçə əsas ticarət rundları keçirilmişdir:

  1. Annecy Rundu (1949) – əsasən tariflərin azaldılması.
  2. Torquay Rundu (1950–1951) – daha çox ölkənin GATT-a qoşulması və tariflərin yenidən tənzimlənməsi.
  3. Dillon Rundu (1960–1962) – ABŞ və Avropa İttifaqının ticarət münasibətlərini genişləndirməsi.
  4. Kennedy Rundu (1964–1967) – sənaye məhsulları üçün tariflərin əhəmiyyətli dərəcədə endirilməsi.

Bu rundlar nəticəsində beynəlxalq ticarət xeyli liberalizasiya olunmuş, qlobal iqtisadi inteqrasiya dərinləşmişdir.

Uruguay Rundu və WTO

| ]

1986–1994-cü illər ərzində keçirilmiş Uruguay Rundu GATT tarixində ən əhəmiyyətli mərhələlərdən biri olmuşdur. Bu runda yalnız tariflər deyil, həm də qeyri-tarif maneələri, xidmət sektoru və intellektual mülkiyyət hüquqları da müzakirə olunmuşdur. Uruguay Rundu nəticəsində 1995-ci ildə Dünya Ticarət Təşkilatı (WTO) yaradılmış və GATT prinsipləri yeni təşkilatın tərkibinə daxil edilmişdir.

İstinadlar

| ]
  1. "General Agreement on Tariffs and Trade. Treaty data". Government of the Netherlands. 2 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 dekabr 2020.
  2. Unger, Michael. "GATT rounds: Who, what, when". Hinrich Foundation. 7 dekabr 2017. 5 avqust 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 avqust 2022.
  3. "WTO legal texts: The Uruguay Round agreements". World Trade Organization. 14 dekabr 2005 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 dekabr 2009.
  4. "Uruguay Round – General Agreement on Tariffs and Trade 1994". World Trade Organization. 26 iyun 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 dekabr 2009.
  5. "WTO | Global Review 2017". www.wto.org. İstifadə tarixi: 22 aprel 2025.
  6. Sykes, Alan O.; Irwin, Douglas A.; Mavroidis, Petros C., redaktorlar "The Negotiation of the GATT". The Genesis of the GATT. The American Law Institute Reporters Studies on WTO Law. Cambridge, England: Cambridge University Press. 2008: 98–175. doi:10.1017/cbo9780511817953.006. ISBN . 5 iyun 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 may 2022.
  7. "The WTO and GATT: A Principled History" (PDF). . 4 mart 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
  8. "General Agreement on Tariffs and Trade (GATT)". The Canadian Encyclopedia. 6 iyun 2017. 2 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 sentyabr 2019.
  9. GATT illəri: Havananıdan Marrakeşə, Dünya Ticarət Təşkilatı
  10. Timeline: Dünya Ticarət Təşkilatı – Əsas hadisələrin xronologiyası, BBC News
  11. Brakman-Garretsen-Marrewijk-Witteloostuijn, Nations and Firms in the Global Economy, Fəsil 10: Ticarət və Kapital Məhdudiyyətləri
  12. World Trade Organization, Overview of the Agreement on Government Procurement, accessed on 21 March 2025
  13. "Understanding the WTO – The GATT years: from Havana to Marrakesh". www.wto.org (ingilis). 5 mart 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 iyul 2017.
  14. Bagwell, Kyle; Staiger, Robert W.; Yurukoglu, Ali. "Multilateral Trade Bargaining: A First Look at the GATT Bargaining Records" (PDF). American Economic Journal: Applied Economics (ingilis). 12 (3). 2020: 72–105. doi:10.1257/app.20170574. ISSN 1945-7782. 2 iyun 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
  15. "The GATT Uruguay Round". ODI briefing paper. Overseas Development Institute. 3 avqust 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 iyun 2011.

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Vikipediya azad ensiklopediya Umumi tarif ve ticaret razilasmasiMuqavilenin tipi Coxterefli muqavileImzalanma tarixi 30 oktyabr 1947Imzalanma yeri Cenevre IsvecreQuvveye minmesi 1 yanvar 1948 Umumi tarif ve ticaret razilasmasi ing General Agreement on Tariffs and Trade GATT beynelxalq ticaret sahesinde dovletler arasinda tariflerin azaldilmasi ve ticaret maneelerinin minimuma endirilmesi meqsedile yaradilmis beynelxalq razilasmadir 1947 ci ilde imzalanmis bu sazis II Dunya Muharibesinden sonra dunya iqtisadiyyatini berpa etmek ve qlobal ticareti stimullasdirmaq ucun hazirlanmisdir GATT cercivesinde istirakci dovletler oz aralarinda idxal ve ixrac tariflerini asagi salmaga kvotalari ve diger ticaret mehdudiyyetlerini aradan qaldirmaga razilasirlar Razilasma hemcinin en cox sevilen olke prinsipi ve milli mualice prinsipi kimi ticaret qaydalarini tesbit edir 1995 ci ilde GATT Dunya Ticaret Teskilati ing World Trade Organization WTO ile evez olunmus lakin GATT prinsipleri ve razilasmalari yeni teskilat cercivesinde de yasadilmisdir Tarixi span GATT in yaranmasi II Dunya Muharibesinden sonraki qlobal iqtisadiyyatin berpasi ve beynelxalq ticaretin normallasdirilmasi zeruretinden ireli gelmisdir 1944 cu ilde Bretton Vuds konfransinda dunya iqtisadi sistemini tenzimlemek ucun bir sira beynelxalq institutlarin yaradilmasi qerara alinmisdi Bu konfransin neticesi olaraq Dunya Banki ve Beynelxalq Valyuta Fondu yaradilmis hemcinin beynelxalq ticareti nizamlamaq ucun bir sazisin layihesi hazirlanmisdir GATT resmi olaraq 30 oktyabr 1947 ci ilde 23 olkenin istiraki ile imzalanmisdir Razilasmanin esas meqsedi dovletler arasinda tariflerin azaldilmasi ticaret maneelerinin minimuma endirilmesi ve qlobal ticaret proseslerinin liberallasdirilmasi idi Ilkin GATT razilasmasi muveqqeti xarakter dasimis planlasdirilmis Dunya Ticaret Teskilatinin WTO yaradilmasina qeder quvvede qalmali idi rGATT ve WTO ticaret raundlariAdi Baslangic Muddet Olkeler Movzular NailiyyetlerCenevre Aprel 1947 7 ay 23 Tarifler GATT in imzalanmasi 45 000 tarif guzestleri 10 milyardliq ticarete tesirAprel 1949 5 ay 34 Tarifler Olkeler texminen 5 000 tarif guzesti mubadile etdilerSentyabr 1950 8 ay 34 Tarifler Olkeler texminen 8 700 tarif guzesti mubadile etdiler 1948 ci il tarif seviyyelerini 25 azaltdilarYanvar 1956 5 ay 22 Tarifler Yaponiya qosulmasi 2 5 milyardliq tarif endirimleriSentyabr 1960 11 ay 45 Tarifler 4 9 milyardliq ticaret deyerinde tarif guzestleriMay 1964 37 ay 48 Tarifler 40 milyardliq ticaret deyerinde tarif guzestleriSentyabr 1973 74 ay 102 Tarifler qeyri tarif tedbirleri cercive sazisleri 300 milyarddan cox deyerinde tarif endirimleri elde edildiSentyabr 1986 87 ay 123 Tarifler qeyri tarif tedbirleri qaydalar xidmetler intellektual mulkiyyet mubahiselerin helli tekstil kend teserrufati WTO nun yaradilmasi ve s Bu raund WTO nun yaradilmasina getirib cixardi ticaret danisiqlarinin ehatesini genislendirdi tariflerde texminen 40 ve kend teserrufati subsidiyalarinda boyuk azalmalar inkisaf etmekde olan olkelerden tekstil ve geyime tam giris razilasmasi ve intellektual mulkiyyet huquqlarinin genislendirilmesi temin edildi Noyabr 2001 159 Tarifler qeyri tarif tedbirleri kend teserrufati emek standartlari etraf muhit reqabet investisiya seffafliq patentler ve s Bu raund hele yekunlasmayib En son razilasma 7 dekabr 2013 cu ilde imzalanib Icra ve genislenme span 1948 ci ilde GATT quvveye minmis ve ilk ticaret rundlari meselen Cenevre Ticaret Rundu olkeler arasinda tarif azaldilmasini temin etmisdir 1950 1970 ci illerde GATT cercivesinde bir nece esas ticaret rundlari kecirilmisdir Annecy Rundu 1949 esasen tariflerin azaldilmasi Torquay Rundu 1950 1951 daha cox olkenin GATT a qosulmasi ve tariflerin yeniden tenzimlenmesi Dillon Rundu 1960 1962 ABS ve Avropa Ittifaqinin ticaret munasibetlerini genislendirmesi Kennedy Rundu 1964 1967 senaye mehsullari ucun tariflerin ehemiyyetli derecede endirilmesi Bu rundlar neticesinde beynelxalq ticaret xeyli liberalizasiya olunmus qlobal iqtisadi inteqrasiya derinlesmisdir Uruguay Rundu ve WTO span 1986 1994 cu iller erzinde kecirilmis Uruguay Rundu GATT tarixinde en ehemiyyetli merhelelerden biri olmusdur Bu runda yalniz tarifler deyil hem de qeyri tarif maneeleri xidmet sektoru ve intellektual mulkiyyet huquqlari da muzakire olunmusdur Uruguay Rundu neticesinde 1995 ci ilde Dunya Ticaret Teskilati WTO yaradilmis ve GATT prinsipleri yeni teskilatin terkibine daxil edilmisdir Istinadlar span General Agreement on Tariffs and Trade Treaty data Government of the Netherlands 2 mart 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 dekabr 2020 Unger Michael GATT rounds Who what when Hinrich Foundation 7 dekabr 2017 5 avqust 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 4 avqust 2022 WTO legal texts The Uruguay Round agreements World Trade Organization 14 dekabr 2005 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 dekabr 2009 Uruguay Round General Agreement on Tariffs and Trade 1994 World Trade Organization 26 iyun 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 dekabr 2009 WTO Global Review 2017 www wto org Istifade tarixi 22 aprel 2025 Sykes Alan O Irwin Douglas A Mavroidis Petros C redaktorlar The Negotiation of the GATT The Genesis of the GATT The American Law Institute Reporters Studies on WTO Law Cambridge England Cambridge University Press 2008 98 175 doi 10 1017 cbo9780511817953 006 ISBN 978 0 521 51561 0 5 iyun 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 may 2022 The WTO and GATT A Principled History PDF 4 mart 2018 tarixinde arxivlesdirilib PDF General Agreement on Tariffs and Trade GATT The Canadian Encyclopedia 6 iyun 2017 2 mart 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 sentyabr 2019 GATT illeri Havananidan Marrakese Dunya Ticaret Teskilati Timeline Dunya Ticaret Teskilati Esas hadiselerin xronologiyasi BBC News Brakman Garretsen Marrewijk Witteloostuijn Nations and Firms in the Global Economy Fesil 10 Ticaret ve Kapital Mehdudiyyetleri World Trade Organization Overview of the Agreement on Government Procurement accessed on 21 March 2025 Understanding the WTO The GATT years from Havana to Marrakesh www wto org ingilis 5 mart 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 iyul 2017 Bagwell Kyle Staiger Robert W Yurukoglu Ali Multilateral Trade Bargaining A First Look at the GATT Bargaining Records PDF American Economic Journal Applied Economics ingilis 12 3 2020 72 105 doi 10 1257 app 20170574 ISSN 1945 7782 2 iyun 2018 tarixinde arxivlesdirilib PDF The GATT Uruguay Round ODI briefing paper Overseas Development Institute 3 avqust 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 iyun 2011 Kateqoriyalar Elifba sirasina gore muqavilelerTicaret muqavileleriUmumdunya Ticaret Teskilati

Nəşr tarixi:
Yuxarı