Özbək musiqisi — qədim köklərə malik musiqi irsi bizim günlərdə də janr rəngarəngliyini və monodik ifadə vasitələrinin zənginliyini qoruyaraq yaşadır. O, özündə xalq (bilavasitə folklor) və şifahi ənənəli peşəkar musiqi yaradıcılığını qovuşdurur. Bura mahnılar, instrumental pyeslər, dastanlar daxildir.
Kamançada çalan özbək musiqiçisi
Xalq mahnıları
Mahnılar və instrumental melodiyalar iki cür olur:
Müəyyən şəraitdə və ya müəyyən vaxtda ifa olunan - bura ailə, mərasim (toy, gəlin havaları, dəfn, matəm), ovsun mahnıları, əmək və beşik mahnıları, müxtəlif adət–ənənələr, kütləvi tamaşalar zamanı ifa olunan instrumental melodiyalar aiddir.
Hər zaman və hər yerdə ifa olunan - bura özbək mahnı janrları olan terma, koşuk, lapar, yalla və aşula, həmçinin, analoji planda müxtəlif instrumental pyeslər daxildir. Çoxcəhətli məhəbbət lirikası, satira və yumor, tarixi mövzu, ictimai etiraz bu janrlardan hər birinin əsasını təşkil edə bilər.
Terma melodiyanın reçitativliyi (danışığabənzər oxuma), kiçik diapazonu və yığcam forması ilə xarakterizə olunur. Onun mətnini 7-8 hecalı misralardan ibarət müxtəlif məzmunlu barmak xalq şeir forması təşkil edir. Ən uzun, mürəkkəb termalar baxşilər tərəfindən ifa olunur.
Barmak şeir forması həm də koşuk, lapar, yalla mahnı janrlarında işlədilir.
Koşuk – nəqarətli, kiçik diapazonlu, barmak şeirinin 1-2 misrasını əhatə edən sadə qafiyəli (örnəyin: aabb, aaba, abab) mahnıdır xarakterik deyil, bu da müəyyən ölçülü, dəqiq ritm əmələ gətirir. Koşukun ritmi dəqiq, müntəzəmdir, hecalar uzadılmır. Çox vaxt hər misranın sonunda təkrarlanan nəqarət-sözlərə rast gəlinir. Bəzi bölgələrdə "lapar" qadın və kişi yaxud xor şəklində gəlin və bəyin qohumları tərəfindən oxunan toy mahnılarına deyilir.
Lapar və yallanın musiqisi adətən rəqs və oyunlarla müşayiət olunur.
Lapar – iki müğənni tərəfindən dialoq şəklində oxunan nəqarətsiz koşuk (qoşuq). Xarəzmdə laparlar bir müğənni tərəfindən də oxuna bilər.
Yalla iki cür olur:
koşuka bənzər: kiçik diapazonlu, nəqarətli. Yallaçı (solist) mahnının başlanğıcını və nəqarətini oxuyur və eyni zamanda oynayır, mahnının qalan hissələrini xor oxuyur.
Başlanğıc və nəqarət bölgüsü olmayan yallalar mahnı gah xor, gah da yallaçı tərəfindən oxunur və rəqs edilir. Melodiyaları aşulanı xatırladır.
Aşula - geniş diapazonlu lirik mahnılar. Mətni yalnız barmak şeir üstündə deyil, həm də əruz vəznində yazılmış şeirlər təşkil edir.
Qaynaqlar
Музыкальная энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия, Советский композитор. Под ред. Ю. В. Келдыша. 1973—1982.
Tariyel Məmmədov. - "Özbək xalq və şifahi ənənəli peşəkar musiqisi". Bakı, Adiloğlu, 2004, 2 ç. v.
Video
История национальных музыкальных инструментов Узбекистан
Musiqi ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 12, 2021
özbəkistan, musiqisi, özbək, musiqisi, qədim, köklərə, malik, musiqi, irsi, bizim, günlərdə, janr, rəngarəngliyini, monodik, ifadə, vasitələrinin, zənginliyini, qoruyaraq, yaşadır, özündə, xalq, bilavasitə, folklor, şifahi, ənənəli, peşəkar, musiqi, yaradıcılı. Ozbek musiqisi qedim koklere malik musiqi irsi bizim gunlerde de janr rengarengliyini ve monodik ifade vasitelerinin zenginliyini qoruyaraq yasadir O ozunde xalq bilavasite folklor ve sifahi eneneli pesekar musiqi yaradiciligini qovusdurur Bura mahnilar instrumental pyesler dastanlar daxildir Kamancada calan ozbek musiqicisiXalq mahnilari RedakteMahnilar ve instrumental melodiyalar iki cur olur Mueyyen seraitde ve ya mueyyen vaxtda ifa olunan bura aile merasim toy gelin havalari defn matem ovsun mahnilari emek ve besik mahnilari muxtelif adet eneneler kutlevi tamasalar zamani ifa olunan instrumental melodiyalar aiddir Her zaman ve her yerde ifa olunan bura ozbek mahni janrlari olan terma kosuk lapar yalla ve asula hemcinin analoji planda muxtelif instrumental pyesler daxildir Coxcehetli mehebbet lirikasi satira ve yumor tarixi movzu ictimai etiraz bu janrlardan her birinin esasini teskil ede biler Terma melodiyanin recitativliyi danisigabenzer oxuma kicik diapazonu ve yigcam formasi ile xarakterize olunur Onun metnini 7 8 hecali misralardan ibaret muxtelif mezmunlu barmak xalq seir formasi teskil edir En uzun murekkeb termalar baxsiler terefinden ifa olunur Barmak seir formasi hem de kosuk lapar yalla mahni janrlarinda isledilir Kosuk neqaretli kicik diapazonlu barmak seirinin 1 2 misrasini ehate eden sade qafiyeli orneyin aabb aaba abab mahnidir xarakterik deyil bu da mueyyen olculu deqiq ritm emele getirir Kosukun ritmi deqiq muntezemdir hecalar uzadilmir Cox vaxt her misranin sonunda tekrarlanan neqaret sozlere rast gelinir Bezi bolgelerde lapar qadin ve kisi yaxud xor seklinde gelin ve beyin qohumlari terefinden oxunan toy mahnilarina deyilir Lapar ve yallanin musiqisi adeten reqs ve oyunlarla musayiet olunur Lapar iki mugenni terefinden dialoq seklinde oxunan neqaretsiz kosuk qosuq Xarezmde laparlar bir mugenni terefinden de oxuna biler Yalla iki cur olur kosuka benzer kicik diapazonlu neqaretli Yallaci solist mahninin baslangicini ve neqaretini oxuyur ve eyni zamanda oynayir mahninin qalan hisselerini xor oxuyur Baslangic ve neqaret bolgusu olmayan yallalar mahni gah xor gah da yallaci terefinden oxunur ve reqs edilir Melodiyalari asulani xatirladir Asula genis diapazonlu lirik mahnilar Metni yalniz barmak seir ustunde deyil hem de eruz vezninde yazilmis seirler teskil edir 1 2 Qaynaqlar Redakte Muzykalnaya enciklopediya M Sovetskaya enciklopediya Sovetskij kompozitor Pod red Yu V Keldysha 1973 1982 Tariyel Memmedov Ozbek xalq ve sifahi eneneli pesekar musiqisi Baki Adiloglu 2004 2 c v Video RedakteIstoriya nacionalnyh muzykalnyh instrumentov Uzbekistan Musiqi ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Ozbekistan musiqisi amp oldid 4963746, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
