| Carac-Çuko mağarası | |
|---|---|
![]() Çayın əks sahilindən Sarac-Çuko mağarasının mənzərəsi | |
| |
| HGYO | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 300 m² |
| Kəşf tarixi | 2016 |
| Tipi | vulkanik |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | |
| Region | |
| Rayon | |
Sarac-Çuko — Rusiya, Kabarda-Balkariya Respublikasının Baksan rayonunda arxeoloji abidə.
Yerləşməsi
| ]Sarac-Çuko mağarası Fanduko çayının sol sahilində (yerli adı — Sarajuko; Kişpek çayının qolu — Baksan çayının qolu — Terek çayı hövzəsi), Rusiyanın Kabardia-Balkariya Respublikasında Nalçikdən 20 km şimal-qərbdə, Zayukovo kəndindən 4–6 km aralıda yerləşir. Sarac-Çuko mağarasının dəniz səviyyəsindən hündürlüyü 940 m-dir. Mağaranın hündürlüyü çayın indiki səviyyəsindən 30 m yüksəklikdədir. Sahəsi 300 kvadrat metrdən çoxdur.
Tarixi
| ]2016-cı ildə Sankt-Peterburq arxeoloqu E. V. Doroniçeva tərəfindən Sarac-Çuko mağarası arxeoloji yer olaraq kəşf edildi. Mağarada 2017-ci ildən bəri hərtərəfli araşdırmalar aparılır. Sarac-Çuko mağarasının tədqiqində Rusiyanın aparıcı elmi mərkəzlərindən olan arxeoloqlar, geomorfoloqlar, geoloqlar, geokimyacılar, fiziklər, palinoloqlar və paleontoloqlar iştirak edirlər. Sarac-Çuko mağarasının 6B qatında mövcud olan yer, Orta paleolit dövründə Kabarda-Balkariya ərazisində məskunlaşma olduğunun ən qədim sübutudur.
Aparılan araşdırmalar
| ]
Sarac-Çuko mağarası, Şimali Qafqazdakı qədim zamanlarda vulkan mənşəli xammal yatağı — yeganə obsidian yatağından 4–7 km aralıda yerləşir. Orta paleolitdə Neandertallar obsidianı 200–250 km aralıda Kabarda-Balkariyadakı bulaqlardan Krasnodar diyarında (Şimali-Qərbi Qafqaz) yerləşən Mezmay mağarasına daşıyırdılar. Mərkəzi Qafqazın şimal yamacında, Kabarda-Balkariyada obsidian yataqları buraya qədim insanları cəlb edirdi və araşdırmaların göstərdiyi kimi, bu bölgə, ehtimal ki, müxtəlif mədəni ənənələrə malik Neandertalların kəsişə biləcəyi təmas zonası idi..
Araşdırmaların nəticələri göstərir ki, mağara qədim insanlar üçün dəfələrlə yaşayış yeri olmuşdur. Mağarada məskunlaşmasının ən erkən dövrü e.ə.120–50-ci minillikləri əhatə edir. Araşdırmalar bu bölgədə yaşayan Neandertallar dövründə iqlimin müasir dövrdəkindən fərqli olduğunu və daha isti olduğunu göstərir. Mağaranın 6B qatında, qədim insanların obsidian (vulkanik şüşə) və çaxmaq daşlarından alətlər düzəldərək, ovçuluqla məşğul olduğunu göstərən yaşayış yeri var idi. Buradan çoxlu daş alətlər tapıldı, istehsal üçün xammal (obsidian və çaxmaq daşları) 7 km məsafədən gətirilirdi. Daş xammalının petroqrafik və geokimyəvi analizləri, bitmiş çaxmaq daşlarının sahədən 5–7 km aralı məsafədə yerləşən Xan-xaku-1, Stauçukua-1 və Kamenka yataqlarından Sarac-Çuko mağarasına daxil olduğunu müəyyən etməyə imkan verdi. 6B təbəqəsindəki əşyaların əksəriyyəti, sahədən 6–7 km aralıda yerləşən Zayukovskoye yatağından alınan obsidiandan hazırlanmışdır. Mağaradan ilkin yaşı 120 ilə 70 min il əvvələ aid olan ocaq qalığı tapılmışdır.. Sarac-Çukoda yaşamış Neandertalların alətləri istehsal texnologiyasında Şərqi və Cənubi Qafqazda və müasir İran ərazisində yaşayan Neandertalların alətlərinə bənzəyir.
Həmçinin bax
| ]İstinadlar
| ]- Doronicheva E.V., Golovanova L.V., Doronichev V.B., Nedomolkin A.G., Shackley M.S. The first Middle Paleolithic site exhibiting obsidian industry on the northern slopes of the Central Caucasus // Журнал "Antiquity". № 91 (359). 1—6.
- Doronicheva E.V., L.V. Golovanova, V. B. Doronichev, A.G. Nedomolkin, A.S. Korzinova, V.A. Tselmovitch, M.A. Kulkova, E.V. Odinokova, I.G. Shirobokov, V.V. Ivanov, S.A. Nesmeyanov, O.A. Voeykova, A.A. Muriy, T.F. Tregub, M.A. Volkov, M.S. Shackley, Yu.N. Spasovskiy. The first laminar Mousterian obsidian industry in the north-central Caucasus, Russia (preliminary results of a multi-disciplinary research at Saradj-Chuko Grotto) // Журнал "Archaeological Research in Asia". 2019. 82—99.
- Дороничева Е. В., Голованова Л. В., Дороничев В. Б., Недомолкин А. Г., Кулькова М. А., Шекли М. С., Мурый А. А., Несмеянов С. А., Воейкова О. А., Корзинова А. С. Грот Сарадж-Чуко — первый стратифицированный памятник среднего палеолита в Приэльбрусье (предварительные данные) // Труды V (XXI) Всероссийского археологического съезда в Барнауле–Белокурихе: сборник научных статей. 2017. 30—34.
- Дарья Шомахова. "Неандертальцы из Заюково. В Кабардино-Балкарии обнаружили древнейшую стоянку неандертальцев. И раскопки в труднодоступном гроте уже преподнесли археологам немало сюрпризов". Это Кавказ. 25 сентября 2017. 2021-01-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-20.
- "Обсидиан рассказал о социальной сети кавказцев палеолита". Индикатор. 26.11.2018.[ölü keçid]
- Doronicheva E.V., Golovanova L.V., Doronichev V.B., Shackley S.M., Nedomolkin A.G. New data about exploitation of the Zayukovo(Baksan) obsidian source in Northern Caucasus during the Paleolithic // Журнал "Journal of Archaeological Science: Reports". № 23. 2019. 157—165.
- Аннотация результатов, полученных в 2018 году
- "Между кавказскими неандертальцами существовали социальные контакты". 20 aprel 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 oktyabr 2021.
- "Между кавказскими неандертальцами существовали социальные контакты". 20 aprel 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 oktyabr 2021.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
43 34 13 sm e 43 21 31 s u H G Y O Vikipediya azad ensiklopediya Carac Cuko magarasiCayin eks sahilinden Sarac Cuko magarasinin menzeresi43 34 13 sm e 43 21 31 s u H G Y OUmumi melumatlarSahesi 300 m Kesf tarixi 2016Tipi vulkanikYerlesmesiOlke RusiyaRegion Kabarda BalkariyaRayon Baksan rayonu Vikianbarda elaqeli mediafayllar Sarac Cuko Rusiya Kabarda Balkariya Respublikasinin Baksan rayonunda arxeoloji abide Yerlesmesi span Sarac Cuko magarasi Fanduko cayinin sol sahilinde yerli adi Sarajuko Kispek cayinin qolu Baksan cayinin qolu Terek cayi hovzesi Rusiyanin Kabardia Balkariya Respublikasinda Nalcikden 20 km simal qerbde Zayukovo kendinden 4 6 km aralida yerlesir Sarac Cuko magarasinin deniz seviyyesinden hundurluyu 940 m dir Magaranin hundurluyu cayin indiki seviyyesinden 30 m yukseklikdedir Sahesi 300 kvadrat metrden coxdur Tarixi span 2016 ci ilde Sankt Peterburq arxeoloqu E V Doroniceva terefinden Sarac Cuko magarasi arxeoloji yer olaraq kesf edildi Magarada 2017 ci ilden beri herterefli arasdirmalar aparilir Sarac Cuko magarasinin tedqiqinde Rusiyanin aparici elmi merkezlerinden olan arxeoloqlar geomorfoloqlar geoloqlar geokimyacilar fizikler palinoloqlar ve paleontoloqlar istirak edirler Sarac Cuko magarasinin 6B qatinda movcud olan yer Orta paleolit dovrunde Kabarda Balkariya erazisinde meskunlasma oldugunun en qedim subutudur Aparilan arasdirmalar span Sarac Cuko magarasinin 6B qatindan tapilmis obsidian alet Sarac Cuko magarasi Simali Qafqazdaki qedim zamanlarda vulkan menseli xammal yatagi yegane obsidian yatagindan 4 7 km aralida yerlesir Orta paleolitde Neandertallar obsidiani 200 250 km aralida Kabarda Balkariyadaki bulaqlardan Krasnodar diyarinda Simali Qerbi Qafqaz yerlesen Mezmay magarasina dasiyirdilar Merkezi Qafqazin simal yamacinda Kabarda Balkariyada obsidian yataqlari buraya qedim insanlari celb edirdi ve arasdirmalarin gosterdiyi kimi bu bolge ehtimal ki muxtelif medeni enenelere malik Neandertallarin kesise bileceyi temas zonasi idi Arasdirmalarin neticeleri gosterir ki magara qedim insanlar ucun defelerle yasayis yeri olmusdur Magarada meskunlasmasinin en erken dovru e e 120 50 ci minillikleri ehate edir Arasdirmalar bu bolgede yasayan Neandertallar dovrunde iqlimin muasir dovrdekinden ferqli oldugunu ve daha isti oldugunu gosterir Magaranin 6B qatinda qedim insanlarin obsidian vulkanik suse ve caxmaq daslarindan aletler duzelderek ovculuqla mesgul oldugunu gosteren yasayis yeri var idi Buradan coxlu das aletler tapildi istehsal ucun xammal obsidian ve caxmaq daslari 7 km mesafeden getirilirdi Das xammalinin petroqrafik ve geokimyevi analizleri bitmis caxmaq daslarinin saheden 5 7 km arali mesafede yerlesen Xan xaku 1 Staucukua 1 ve Kamenka yataqlarindan Sarac Cuko magarasina daxil oldugunu mueyyen etmeye imkan verdi 6B tebeqesindeki esyalarin ekseriyyeti saheden 6 7 km aralida yerlesen Zayukovskoye yatagindan alinan obsidiandan hazirlanmisdir Magaradan ilkin yasi 120 ile 70 min il evvele aid olan ocaq qaligi tapilmisdir Sarac Cukoda yasamis Neandertallarin aletleri istehsal texnologiyasinda Serqi ve Cenubi Qafqazda ve muasir Iran erazisinde yasayan Neandertallarin aletlerine benzeyir Hemcinin bax span Mezmay magarasiIstinadlar span Doronicheva E V Golovanova L V Doronichev V B Nedomolkin A G Shackley M S The first Middle Paleolithic site exhibiting obsidian industry on the northern slopes of the Central Caucasus Zhurnal Antiquity 91 359 1 6 Doronicheva E V L V Golovanova V B Doronichev A G Nedomolkin A S Korzinova V A Tselmovitch M A Kulkova E V Odinokova I G Shirobokov V V Ivanov S A Nesmeyanov O A Voeykova A A Muriy T F Tregub M A Volkov M S Shackley Yu N Spasovskiy The first laminar Mousterian obsidian industry in the north central Caucasus Russia preliminary results of a multi disciplinary research at Saradj Chuko Grotto Zhurnal Archaeological Research in Asia 2019 82 99 Doronicheva E V Golovanova L V Doronichev V B Nedomolkin A G Kulkova M A Shekli M S Muryj A A Nesmeyanov S A Voejkova O A Korzinova A S Grot Saradzh Chuko pervyj stratificirovannyj pamyatnik srednego paleolita v Prielbruse predvaritelnye dannye Trudy V XXI Vserossijskogo arheologicheskogo sezda v Barnaule Belokurihe sbornik nauchnyh statej 2017 30 34 Darya Shomahova Neandertalcy iz Zayukovo V Kabardino Balkarii obnaruzhili drevnejshuyu stoyanku neandertalcev I raskopki v trudnodostupnom grote uzhe prepodnesli arheologam nemalo syurprizov Eto Kavkaz 25 sentyabrya 2017 2021 01 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 10 20 Obsidian rasskazal o socialnoj seti kavkazcev paleolita Indikator 26 11 2018 olu kecid Doronicheva E V Golovanova L V Doronichev V B Shackley S M Nedomolkin A G New data about exploitation of the Zayukovo Baksan obsidian source in Northern Caucasus during the Paleolithic Zhurnal Journal of Archaeological Science Reports 23 2019 157 165 Annotaciya rezultatov poluchennyh v 2018 godu Mezhdu kavkazskimi neandertalcami sushestvovali socialnye kontakty 20 aprel 2019 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 oktyabr 2021 Mezhdu kavkazskimi neandertalcami sushestvovali socialnye kontakty 20 aprel 2019 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 oktyabr 2021 Kateqoriyalar Vulkanik magaralarElifba sirasina gore magaralarKabarda Balkariya cografiyasiGizli kateqoriyalar Infobox mapframe without OSM relation ID on WikidataKartographer uzantisindan istifade eden sehifeler

