fbpx
Wikipedia

Çinin xüsusi iqtisadi zonaları

Avqust 21, 2021

Çin ərazisindəki xüsusi iqtisadi zonalar (XİZ) planlı iqtisadiyyata nisbətən Çin hökuməti tərəfindən daha sərbəst bazar yönümlü iqtisadi siyasət və çevik hökumət tədbirləri tətbiq edilir. Bu, XİZ-lərə xarici və yerli biznes üçün daha cəlbedici olan iqtisadi idarəetmədən istifadə etməyə imkan verir.

Tarixi

1970-ci illərin sonlarında və xüsusən 1978-ci ilin dekabrında Çin Kommunist Partiyası 11-ci Mərkəzi Komitəsinin 3-cü Plenar iclasında Çin hökuməti islahat və açılış siyasətinə başladı. Mao'nun iqtisadi inkişaf edə bilməyən iqtisadi siyasətin uğursuzluğuna cavab olaraq, Çinin yalnız qərbdəki sənayeləşmiş ölkələrə deyil, həm də artan regional güclərə qarşı rəqabət aparmasına imkan verəcəkdi Bu ərazilərə Yaponiya, Koreya, Sinqapur, Tayvan və Honkonq daxil idi. Partiya Katibi Xi Zhongxunun rəhbərlik etdiyi Guangdong əyalətindəki səlahiyyətlilər, Honkonq mərkəzli Çin Ticarət Qrumu adından Yuan Geng tərəfindən hazırlanan investisiya layihəsindən başlayaraq təşəbbüsü ələ aldılar. Başlanğıcda gəmi düzəldən müəssisə olan bu layihə, 31 yanvar 1979-cu ildə Li Xiannian tərəfindən təsdiqləndi.

1979-cu ilin aprelində Xi Zhongxun və digər Guangdong rəsmiləri Pekində xarici ölkələri cəlb etmək üçün Guangdong və Fucyen sahil əyalətlərinə daha geniş azadlıq vermək təklifini verdilər. Dörd şəhərdə, yəni Mirvari Çayı deltası bölgəsindəki Shenzhen, Guangdong'daki Zhuhai və Shantou və Fucyen əyalətindəki Xiamen (Amoy) üçün əlavə azadolmalarla investisiya tətbiq olundu. Bunun üçün Çin Paramount lideri Deng Xiaoping, Çin Vətəndaş müharibəsi dövründə bu bölgələrə istinad edərək "xüsusi bölgələr" adını verdi. Təklif 15 İyulda təsdiqləndi və 26 Avqust 1979-cu ildə dörd xüsusi zona rəsmi olaraq quruldu.

1984-cü ildə Çin xarici sərmayələrə 14 sahil şəhəri açdı: Dalian, Qinhuangdao, Tianjin, Yantai, Qingdao, Lianyungang, Nantong, Şanxay , Ningbo, Wenzhou, Fuzhou, Guangzhou, Zhanjiang və Beihai. 1988-ci ildən etibarən Çinin xarici dünyaya açılması sərhəd bölgələrinə, Yanszı deltası boyunca ərazilərə və daxili bölgələrə qədər uzandı. Əvvəlcə, dövlət Haynan Adasını Çinin ən böyük xüsusi iqtisadi zonasına çevirməyə qərar verdi (1988-ci ildə )və digər dörd xüsusi iqtisadi zonanın böyüdülməsinə qərar verdi.

1990-cı ilin iyun ayında Çin hökuməti Şanxayda Pudun Yeni Bölgəsini xaricə sərmayə qoymaq üçün açdı və Yanszı çayı vadisi boyunca əlavə şəhərlər açıldı.

1992-ci ildən bəri Dövlət Şurası bir sıra sərhəd şəhərlərini açdı və əlavə olaraq daxili əyalətlərin və muxtar bölgələrin bütün paytaxtlarını açdı. Bundan əlavə, böyük və orta şəhərlərdə 15 sərbəst ticarət zonası, 32 dövlət səviyyəsində iqtisadi və texnoloji inkişaf zonası və 53 yeni və yüksək texnoloji sənaye inkişaf zonası yaradılmışdır. Bu açıq sahələr fərqli güzəştli siyasətlər tətbiq etdikləri üçün xarici yönümlü iqtisadiyyatın inkişafında, məhsulların ixracı və qabaqcıl texnologiyaların idxalı ilə xarici mübadilə yaratmaqda və daxili iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsində əsaslı rol oynayırlar.

Əsasən işlənmiş malların ixracına yönəlmiş beş XİZ, elmi, sənayeni və yeniliyi ticarətlə birləşdirən xarici ticarət mərkəzli sahələrdir. Xarici firmalar aşağı vergi dərəcələri, endirilmiş qaydalar və xüsusi idarəetmə sistemləri kimi güzəştli siyasətlərdən faydalanırdılar. 1999-cu ildə Shenzhenin yeni və yüksək texnoloji sənayesi, 81.98 milyard yuanlıq yüksək texnoloji məhsulların istehsal dəyərinə çatdı və şəhərin ümumi sənaye məhsulu dəyərinin 40.5% -ni təşkil etdi.

1992-ci ildə qurulduğu gündən Şanxay Pudun Yeni Bölgəsi həm xarici kapitalın mənimsənilməsində, həm də Yanszı çayı vadisinin iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsində irəliləyiş əldə etmişdir. 1999-cu ildə Pudun Yeni Bölgəsinin ÜDM-i 80 milyard yuana və ümumi sənaye məhsulu dəyəri 145 milyard yuana çatdı.

2010-cu ilin may ayında ÇXR Sincanda Kaşğər şəhərini bir XİZ olaraq təyin etdi. Kaşğərin illik böyümə sürəti 2009-cu ildə yüzdə 17,4 idi və Kaşğərin təyinatı o vaxtdan bəri şəhərdəki turizm və əmlak qiymətlərini artırdı.

XİZ və Açıq Sahil Şəhərləri

İqtisadi islahatları və dünyaya açılma siyasətinin bir hissəsi olaraq, Çin 1978-1984-cü illər arasında Guantong əyalətindəki Şantou, Shenzhen və Zhuhai və Fujian əyalətindəki Xiamen-də xüsusi iqtisadi zonalar (XİZ) yaratdı və bütün Hainan adasını Xüsusi iqtisadi zona kimi elan etdi.

1984-cü ildə Çin xaricdəki sərmayə üçün (şimaldan cənuba doğru) digər 14 sahil şəhəri açdı: Dalyan , Qinhuangdao, Tyantszin , Yantai, Sindao , Lianyungang, Nantong, Şanxay , Ninbo, Venjou, Fuçjou, Guangzhou, Zhanjiang və Beihai. Bu sahil şəhərləri "Açıq Sahil Şəhərləri" (sadələşdirilmiş Çin dili: 沿海 开放 城市; ənənəvi Çin dili: 沿海 開放 城市; pinyin: Yánhǎi Kāifàng Chéngshì) kimi təyin edilmişdir.

1990-cı ildə Çin hökuməti, Yanszı Çayı Vadisində daha çox şəhərin yanında xarici sərmayə qoyuluşu üçün Şanxayda Pudun Yeni Bölgəsini açmağa qərar verdi. 1992-ci ildən bəri Dövlət Şurası bir sıra sərhəd şəhərlərini və daxili əyalətlərin və muxtar bölgələrin bütün paytaxtlarını açdı. Bundan əlavə, böyük və orta şəhərlərdə 15 sərbəst ticarət zonası, 32 dövlət səviyyəsində iqtisadi və texnoloji inkişaf zonası və 53 yeni və yüksək texnoloji sənaye inkişaf zonası yaradılmışdır. Nəticədə, Çində sahil ərazilərinin çay, sərhəd və daxili ərazilərlə açılması və inteqrasiyası üçün çox səviyyəli çoxşaxəli bir nümunə meydana gəldi.

XİZ-lərin iqtisadi siyasəti

XİZ-lər milli planlaşdırmada (maliyyə planlaşdırması daxil olmaqla) ayrıca qeyd olunur və iqtisadi idarəetmə ilə bağlı əyalət səviyyəsində səlahiyyətlərə malikdirlər. XİZ-lərin yerli qurultayı və hökuməti qanunvermə səlahiyyətinə malikdir. Leong (2012) Çin iqtisadiyyatının liberallaşdırılmasında xüsusi iqtisadi zonaların (XİZ) rolunu və iqtisadi böyüməyə təsirlərini araşdırır. Daha liberallaşmış bir iqtisadiyyata siyasət dəyişikliyi alət dəyişkənləri olaraq SEZ dəyişənlərindən istifadə edilərək müəyyən edilir. Nəticələr ixracat və xarici investisiyaların artımının bu ölkələrdə iqtisadi böyüməyə müsbət və statistik baxımdan əhəmiyyətli təsir göstərdiyini göstərir. XİZ-lərin olması regional böyüməni artırır, lakin XİZ-lərin sayının artması böyüməyə cüzi təsir göstərir. Daha sürətli iqtisadi böyümənin açarı daha çox liberallaşma tempində görünür.

İstinadlar

  1. "Special economic zone (SEZ) - Chinese economics"
  2. Worden, Robert L.; Savada, Andrea M.; Dolan, Ronald E. (1987-07-01)."China: A Country Study"
  3. Stoltenberg, Clyde D. (1984). "China's Special Economic Zones: Their Development and Prospects". Asian Survey. 24 (6): 637–654.
  4. Holmes, Frank (21 Apr 2017)."China's New Special Economic Zone Evokes Memories Of Shenzhen"
  5. Vogel, Ezra F. (2011).Deng Xiaoping and the Transformation of China.
  6. "Financialising urban redevelopment: Transforming Shanghai's waterfront"
  7. Fish, Isaac Stone (2010-09-25)."A New Shenzhen"
  8. "China in Brief - china.org.cn"
  9. "Special economic zone | Chinese economics"
  10. Verde, Giacomo (2020-10-26). "Learn All About Special Economic Zones In China"
  11. Desk, Magazine (2020-11-01)."China and the history of its Special Economic Zones"

Avqust 21, 2021
çinin, xüsusi, iqtisadi, zonaları, çin, ərazisindəki, xüsusi, iqtisadi, zonalar, planlı, iqtisadiyyata, nisbətən, çin, hökuməti, tərəfindən, daha, sərbəst, bazar, yönümlü, iqtisadi, siyasət, çevik, hökumət, tədbirləri, tətbiq, edilir, lərə, xarici, yerli, bizn. Cin erazisindeki xususi iqtisadi zonalar XIZ planli iqtisadiyyata nisbeten Cin hokumeti terefinden daha serbest bazar yonumlu iqtisadi siyaset ve cevik hokumet tedbirleri tetbiq edilir Bu XIZ lere xarici ve yerli biznes ucun daha celbedici olan iqtisadi idareetmeden istifade etmeye imkan verir 1 Mundericat 1 Tarixi 2 XIZ ve Aciq Sahil Seherleri 3 XIZ lerin iqtisadi siyaseti 4 IstinadlarTarixi Redakte1970 ci illerin sonlarinda ve xususen 1978 ci ilin dekabrinda Cin Kommunist Partiyasi 11 ci Merkezi Komitesinin 3 cu Plenar iclasinda Cin hokumeti islahat ve acilis siyasetine basladi Mao nun iqtisadi inkisaf ede bilmeyen iqtisadi siyasetin ugursuzluguna cavab olaraq Cinin yalniz qerbdeki senayelesmis olkelere deyil hem de artan regional guclere qarsi reqabet aparmasina imkan verecekdi Bu erazilere Yaponiya Koreya Sinqapur Tayvan ve Honkonq daxil idi 2 Partiya Katibi Xi Zhongxunun rehberlik etdiyi Guangdong eyaletindeki selahiyyetliler Honkonq merkezli Cin Ticaret Qrumu adindan Yuan Geng terefinden hazirlanan investisiya layihesinden baslayaraq tesebbusu ele aldilar Baslangicda gemi duzelden muessise olan bu layihe 31 yanvar 1979 cu ilde Li Xiannian terefinden tesdiqlendi 1979 cu ilin aprelinde Xi Zhongxun ve diger Guangdong resmileri Pekinde xarici olkeleri celb etmek ucun Guangdong ve Fucyen sahil eyaletlerine daha genis azadliq vermek teklifini verdiler Dord seherde yeni Mirvari Cayi deltasi bolgesindeki Shenzhen Guangdong daki Zhuhai ve Shantou ve Fucyen eyaletindeki Xiamen Amoy ucun elave azadolmalarla investisiya tetbiq olundu Bunun ucun Cin Paramount lideri Deng Xiaoping Cin Vetendas muharibesi dovrunde bu bolgelere istinad ederek xususi bolgeler adini verdi 3 4 Teklif 15 Iyulda tesdiqlendi ve 26 Avqust 1979 cu ilde dord xususi zona resmi olaraq quruldu 5 1984 cu ilde Cin xarici sermayelere 14 sahil seheri acdi Dalian Qinhuangdao Tianjin Yantai Qingdao Lianyungang Nantong Sanxay Ningbo Wenzhou Fuzhou Guangzhou Zhanjiang ve Beihai 1988 ci ilden etibaren Cinin xarici dunyaya acilmasi serhed bolgelerine Yanszi deltasi boyunca erazilere ve daxili bolgelere qeder uzandi Evvelce dovlet Haynan Adasini Cinin en boyuk xususi iqtisadi zonasina cevirmeye qerar verdi 1988 ci ilde ve diger dord xususi iqtisadi zonanin boyudulmesine qerar verdi 1990 ci ilin iyun ayinda Cin hokumeti Sanxayda Pudun Yeni Bolgesini xarice sermaye qoymaq ucun acdi ve Yanszi cayi vadisi boyunca elave seherler acildi 6 1992 ci ilden beri Dovlet Surasi bir sira serhed seherlerini acdi ve elave olaraq daxili eyaletlerin ve muxtar bolgelerin butun paytaxtlarini acdi Bundan elave boyuk ve orta seherlerde 15 serbest ticaret zonasi 32 dovlet seviyyesinde iqtisadi ve texnoloji inkisaf zonasi ve 53 yeni ve yuksek texnoloji senaye inkisaf zonasi yaradilmisdir Bu aciq saheler ferqli guzestli siyasetler tetbiq etdikleri ucun xarici yonumlu iqtisadiyyatin inkisafinda mehsullarin ixraci ve qabaqcil texnologiyalarin idxali ile xarici mubadile yaratmaqda ve daxili iqtisadi inkisafin suretlendirilmesinde esasli rol oynayirlar Esasen islenmis mallarin ixracina yonelmis bes XIZ elmi senayeni ve yeniliyi ticaretle birlesdiren xarici ticaret merkezli sahelerdir Xarici firmalar asagi vergi dereceleri endirilmis qaydalar ve xususi idareetme sistemleri kimi guzestli siyasetlerden faydalanirdilar 1999 cu ilde Shenzhenin yeni ve yuksek texnoloji senayesi 81 98 milyard yuanliq yuksek texnoloji mehsullarin istehsal deyerine catdi ve seherin umumi senaye mehsulu deyerinin 40 5 ni teskil etdi 1992 ci ilde quruldugu gunden Sanxay Pudun Yeni Bolgesi hem xarici kapitalin menimsenilmesinde hem de Yanszi cayi vadisinin iqtisadi inkisafinin suretlendirilmesinde irelileyis elde etmisdir 1999 cu ilde Pudun Yeni Bolgesinin UDM i 80 milyard yuana ve umumi senaye mehsulu deyeri 145 milyard yuana catdi 2010 cu ilin may ayinda CXR Sincanda Kasger seherini bir XIZ olaraq teyin etdi Kasgerin illik boyume sureti 2009 cu ilde yuzde 17 4 idi ve Kasgerin teyinati o vaxtdan beri seherdeki turizm ve emlak qiymetlerini artirdi 7 XIZ ve Aciq Sahil Seherleri RedakteIqtisadi islahatlari ve dunyaya acilma siyasetinin bir hissesi olaraq Cin 1978 1984 cu iller arasinda Guantong eyaletindeki Santou Shenzhen ve Zhuhai ve Fujian eyaletindeki Xiamen de xususi iqtisadi zonalar XIZ yaratdi ve butun Hainan adasini Xususi iqtisadi zona kimi elan etdi 8 1984 cu ilde Cin xaricdeki sermaye ucun simaldan cenuba dogru diger 14 sahil seheri acdi Dalyan Qinhuangdao Tyantszin Yantai Sindao Lianyungang Nantong Sanxay Ninbo Venjou Fucjou Guangzhou Zhanjiang ve Beihai Bu sahil seherleri Aciq Sahil Seherleri sadelesdirilmis Cin dili 沿海 开放 城市 enenevi Cin dili 沿海 開放 城市 pinyin Yanhǎi Kaifang Chengshi kimi teyin edilmisdir 9 10 1990 ci ilde Cin hokumeti Yanszi Cayi Vadisinde daha cox seherin yaninda xarici sermaye qoyulusu ucun Sanxayda Pudun Yeni Bolgesini acmaga qerar verdi 1992 ci ilden beri Dovlet Surasi bir sira serhed seherlerini ve daxili eyaletlerin ve muxtar bolgelerin butun paytaxtlarini acdi Bundan elave boyuk ve orta seherlerde 15 serbest ticaret zonasi 32 dovlet seviyyesinde iqtisadi ve texnoloji inkisaf zonasi ve 53 yeni ve yuksek texnoloji senaye inkisaf zonasi yaradilmisdir Neticede Cinde sahil erazilerinin cay serhed ve daxili erazilerle acilmasi ve inteqrasiyasi ucun cox seviyyeli coxsaxeli bir numune meydana geldi 11 XIZ lerin iqtisadi siyaseti RedakteXIZ ler milli planlasdirmada maliyye planlasdirmasi daxil olmaqla ayrica qeyd olunur ve iqtisadi idareetme ile bagli eyalet seviyyesinde selahiyyetlere malikdirler XIZ lerin yerli qurultayi ve hokumeti qanunverme selahiyyetine malikdir Leong 2012 Cin iqtisadiyyatinin liberallasdirilmasinda xususi iqtisadi zonalarin XIZ rolunu ve iqtisadi boyumeye tesirlerini arasdirir Daha liberallasmis bir iqtisadiyyata siyaset deyisikliyi alet deyiskenleri olaraq SEZ deyisenlerinden istifade edilerek mueyyen edilir Neticeler ixracat ve xarici investisiyalarin artiminin bu olkelerde iqtisadi boyumeye musbet ve statistik baximdan ehemiyyetli tesir gosterdiyini gosterir XIZ lerin olmasi regional boyumeni artirir lakin XIZ lerin sayinin artmasi boyumeye cuzi tesir gosterir Daha suretli iqtisadi boyumenin acari daha cox liberallasma tempinde gorunur Istinadlar Redakte Special economic zone SEZ Chinese economics Worden Robert L Savada Andrea M Dolan Ronald E 1987 07 01 China A Country Study Stoltenberg Clyde D 1984 China s Special Economic Zones Their Development and Prospects Asian Survey 24 6 637 654 Holmes Frank 21 Apr 2017 China s New Special Economic Zone Evokes Memories Of Shenzhen Vogel Ezra F 2011 Deng Xiaoping and the Transformation of China Financialising urban redevelopment Transforming Shanghai s waterfront Fish Isaac Stone 2010 09 25 A New Shenzhen China in Brief china org cn Special economic zone Chinese economics Verde Giacomo 2020 10 26 Learn All About Special Economic Zones In China Desk Magazine 2020 11 01 China and the history of its Special Economic Zones Menbe https az wikipedia org w index php title Cinin xususi iqtisadi zonalari amp oldid 6022500, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.