Haynan (çin海南; dənizin cənubu) — Çinin cənubunda yerləşən Cənubi Çin dənizində yerləşən ada. Adada eyni adlı vilayət yerləşir. Adanın və vilayətin mərkəzi Hanoy şəhəridir. Son iyirmi il ərzində adı əlayət şəhərindən 1,5 milyon əhalisi olan meqapolisə çevrilmişdir. Digər iri şəhərləri isə Sanya, Dunfan, Dançjoy və Syonhay şəhərləridir.
Vilayətin əhalisi 8 671 518 nəfər təşkil edir. 2010-ci il məlumatına görə vilayət əhali sayı baxımından Çinin 29 əyalətidir.
Coğrafiyası
Adanın fiziki xəritəsi
Tropik ada olaraq Çinin cənubunda yerləşir. Havay adaları ilə eyni enlikdə yerləşir. Bu səbəbdən bu adanı «Şərqi Havay» adlandırırlar. Adanın sahəsi 33 920 km² təşkil edir. Haynan bütünlüklə Cənubi Çin dənizinin suları ilə yuyulur.
Adanın ən məşhur coğrafi obyekt Ма Аn vulkanıdır. Vulkan Hanoydan 15 km aralıda yerləşir. Krateri geniş olan vulkanın ətəkləri boyunca tropik meşələrlə örtülmüşdür.
Mərkəzi və cənub hisəlırdə nisbətə quru meşələrlə örtülmüşdür. Adada yayılmış canlıların çoxu endemikdir. Bir çox fauna və flora növləri UNESKO-nun siyahısına daxil edilmişdir. Əsasən kakos palması, kauçuk, ançar ağacı adanın (ağacdan alınan şirə həşarat dişləmələrinə qarşı istifadə edilir) gəlir mənbəyidir. Adanın fauna və florası əsasən botanik bağlarda qorunur. Çay və kofe dağ yamaclarında, adanın mərkəz rayonlarında əkilir.
Adanın cənubunda il boyu fəaliyyət göstərən Sanya kurort şəhərçiyi yerləşir. Sanyanın ətrafında üç körfəzin sahilində (Sanya körfəzi, Əjdaha körfəzi və Böyük Şərqi dəniz körfəzi) adada yerləşən otellərin böyük əksəriyyəti yerləşir.
İqlimi
Haynan Çində ölçüsünə görə Tayvandan (rəsmən Çinin ərazisi deyil) sonra ikinci böyük adasıdır. İqlimi subekvatorialdır. Orta illk temperaturu +24°S təşkil edir. Sahillərində suyunun temperaturu isə +26°S olur. İlin 300 günündən çoxu günəşli olur.
Xan idarəçiliyi dönəmində ada Çinin mərkəzləşdirilmiş dövlətinə tabe ediıir. Çinlilərin adada əsas yerləşim yerləri adanın şimalında yerləşirdi. Bu vəziyyət Tan sülaləsinin dönəmində dəyişir.
Ada öz adını monqol Yoan sülaləsi dönəmində verilir. 1370-ci ildə ada Quandunun tərkibinə daxil edilir. Haynanın Çinlilər tərəfindən kolonizasiyalaşdırılmasl XVI və XVII əsrlər dönəmində baş vermişdir. Materikdən gələnlər tuzemliləri adanın cənubuna sıxışdırırlar. 1906-cı ildə Sun Yatsenin təklifi ilə adada özünü idarə sistemi yaradılır. Den Syaopin adada ölkənin ən iri Azad iqtisadi zonasını yaradır.
Adada Manqo, Banan, Çay, Kakos və Kofe plantasiyaları vardır. Sənayenin böyük üismi adanın şimalında Hanoy şəhəri və ətrafında cəmləşmişdir. Turizm sahəsi Sanya şəhərində cəmləşmışdir. 2014-ci ildə Vençan kosmodromunun tikintisi başa catmışdır. Bu isə Çinin kosmik proqramına əsasən yaradılmışdır.
Abidələri
Dunşan dağında iri daşların kompleksi vardır. Bu daşların hərəsinin öz forması və kataloqda öz nömrəsi vardır. Vençan şəhəri ətrafında nəhəng kakos plantasiyası yerləşir. Yalunvan buxtası rayonund Tropik dəniz canlıları muzeyi və Kəpənək bağı yerləşir.
Buddizm mərkəzi «Nanşansi»
Sanya şəhərindən 40 km aralıda «Nanşan» («Cənub Dağı») dağlarında, 50 km² sahəsi olan Nanşan turizm zonası vardır. Bura 1999-cı ildə açılıb. Buddizmə aid abidələr burada toplanmışdır. Məbədlərin birində Quan İn ilahəsinin 140 kq-lıq qızıl heykəli vardır. Bu abidə Asiyanın ən böyük qızıl heykəli olaraq Ginnesin Rekordlar Kitabına daxil edilmişdir. 2005-ci ildə Quan İn ilahəsinin 108 metrlik heykəli qurulmuşdur.
Haykoy şəhərində XVI əsrdə yaşamış inadcıl fermer Hay Juyanın şərəfinə heykəl kompleksi qurulmuşdur.
Adada hərbi yeraltı tunellər kompleksi vardır. Bu kompleksin hazırda yerləşməsi və adı hərbi sirr olaraq gizlədilir.
Qalereya
Sanya
Sani küçələri
Sani çimərliyi
Haynan çimərliyi
İstinadlar
"Yeraltı hərbi baza "Haynan"". 2010-03-04 tarixində .
Mənbə
Vilayətin rəsmi saytı çincə 2013-08-08 at the Wayback Machine
Vilayətin rəsmi saytı ingiliscə 2016-03-04 at the Wayback Machine
Avqust 26, 2021
haynan, çin, 海南, dənizin, cənubu, çinin, cənubunda, yerləşən, cənubi, çin, dənizində, yerləşən, adada, eyni, adlı, vilayət, yerləşir, adanın, vilayətin, mərkəzi, hanoy, şəhəridir, iyirmi, ərzində, adı, əlayət, şəhərindən, milyon, əhalisi, olan, meqapolisə, çev. Haynan cin 海南 denizin cenubu Cinin cenubunda yerlesen Cenubi Cin denizinde yerlesen ada Adada eyni adli vilayet yerlesir Adanin ve vilayetin merkezi Hanoy seheridir Son iyirmi il erzinde adi elayet seherinden 1 5 milyon ehalisi olan meqapolise cevrilmisdir Diger iri seherleri ise Sanya Dunfan Dancjoy ve Syonhay seherleridir Haynan adasicin 海南 Umumi melumatlarSahesi 33920 km Uzunlugu 156 kmEni 170 kmHundur noqtesi 1840 mEhalisi 8 671 518 nefer 2010 cu il Yerlesmesi19 06 24 sm e 109 34 03 s u Olke CXRHaynan adasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarVilayetin ehalisi 8 671 518 nefer teskil edir 2010 ci il melumatina gore vilayet ehali sayi baximindan Cinin 29 eyaletidir Mundericat 1 Cografiyasi 1 1 Iqlimi 2 Tarixi 3 Ehalisi 4 Inzibati bolgusu 5 Iqtisadiyyat 6 Abideleri 7 Qalereya 8 Istinadlar 9 MenbeCografiyasi Redakte Adanin fiziki xeritesi Tropik ada olaraq Cinin cenubunda yerlesir Havay adalari ile eyni enlikde yerlesir Bu sebebden bu adani Serqi Havay adlandirirlar Adanin sahesi 33 920 km teskil edir Haynan butunlukle Cenubi Cin denizinin sulari ile yuyulur Adanin en meshur cografi obyekt Ma An vulkanidir Vulkan Hanoydan 15 km aralida yerlesir Krateri genis olan vulkanin etekleri boyunca tropik meselerle ortulmusdur Merkezi ve cenub hiselirde nisbete quru meselerle ortulmusdur Adada yayilmis canlilarin coxu endemikdir Bir cox fauna ve flora novleri UNESKO nun siyahisina daxil edilmisdir Esasen kakos palmasi kaucuk ancar agaci adanin agacdan alinan sire hesarat dislemelerine qarsi istifade edilir gelir menbeyidir Adanin fauna ve florasi esasen botanik baglarda qorunur Cay ve kofe dag yamaclarinda adanin merkez rayonlarinda ekilir Adanin cenubunda il boyu fealiyyet gosteren Sanya kurort seherciyi yerlesir Sanyanin etrafinda uc korfezin sahilinde Sanya korfezi Ejdaha korfezi ve Boyuk Serqi deniz korfezi adada yerlesen otellerin boyuk ekseriyyeti yerlesir Iqlimi Redakte Haynan Cinde olcusune gore Tayvandan resmen Cinin erazisi deyil sonra ikinci boyuk adasidir Iqlimi subekvatorialdir Orta illk temperaturu 24 S teskil edir Sahillerinde suyunun temperaturu ise 26 S olur Ilin 300 gununden coxu gunesli olur Saat qursagi UTC 8 Tarixi RedakteXan idareciliyi doneminde ada Cinin merkezlesdirilmis dovletine tabe ediiir Cinlilerin adada esas yerlesim yerleri adanin simalinda yerlesirdi Bu veziyyet Tan sulalesinin doneminde deyisir Ada oz adini monqol Yoan sulalesi doneminde verilir 1370 ci ilde ada Quandunun terkibine daxil edilir Haynanin Cinliler terefinden kolonizasiyalasdirilmasl XVI ve XVII esrler doneminde bas vermisdir Materikden gelenler tuzemlileri adanin cenubuna sixisdirirlar 1906 ci ilde Sun Yatsenin teklifi ile adada ozunu idare sistemi yaradilir Den Syaopin adada olkenin en iri Azad iqtisadi zonasini yaradir Ehalisi RedakteXan 7 139 531 nefer 84 Li 1 370 346 nefer 14 7 Myao 71 718 nef 0 7 Hueyszu 36 382 nef Inzibati bolgusu RedakteEyalet seviyesi Uezd seviyesiAzerbaycanca adi Cince adiSeher eyaleti Hanoy海口市Hǎikǒu Shi Rayon Lunxua 龙华区 Longhua QuRayon Syouin 秀英区 Xiuying QuRayon Syonsan 琼山区 Qiongshan QuRayon Meylan 美兰区 Meilan QuSeher eyaleti Sanya seheri三亚市Sanya Shi Uezd seviyesinde yasayis menteqesi yoxdur Vilayet 2 komiteti ve 6 qesebeye bolunur Yasayis menteqesiuezd seviyesiSeher uezdi Vencan 文昌市 Wenchang ShiSeher uezdi Syonxay 琼海市 Qionghǎi ShiSeher uezdi Vannin 万宁市 Wanning ShiSeher uezdi Ucjisan 五指山市 Wǔzhǐshan ShiSeher uezdi Dunfan 东方市 Dōngfang ShiSeher uezdi Dancjoy 儋州市 Danzhōu ShiUezd Linqao 临高县 Lingao XianUezd Cenmay 澄迈县 Chengmai XianUezd Dinan 定安县 Ding an XianUezd Tuncxan 屯昌县 Tunchang XianCanszyan Lis muxtar uezdi 昌江黎族自治县 Changjiang Lizu ZizhixianBaysa Lis muxtar uezdi 白沙黎族自治县 Baisha Lizu ZizhixianSyoncjun Li Myaosin muxtar uezdi 琼中黎族苗族自治县 Qiongzhōng Lizu Miaozu ZizhixianLnsuy Lis muxtar uezdi 陵水黎族自治县 Lingshuǐ Lizu ZizhixianBaotin Li Myaosin muxtar uezdi 保亭黎族苗族自治县 Bǎoting Lizu Miaozu ZizhixianLedun Lis muxtar uezdi 乐东黎族自治县 Ledōng Lizu ZizhixianUmumi yasayis menteqeleriSansa Parasel adalari Spratli adalari ve Mak Klesfild adalari 海南省西沙群岛 南沙群岛 中沙群岛办事处Hǎinanshen Xisha Qundǎo Nansha Qundǎo Zhōngsha Qundǎo BanshichuIqtisadiyyat RedakteAdada Manqo Banan Cay Kakos ve Kofe plantasiyalari vardir Senayenin boyuk uismi adanin simalinda Hanoy seheri ve etrafinda cemlesmisdir Turizm sahesi Sanya seherinde cemlesmisdir 2014 ci ilde Vencan kosmodromunun tikintisi basa catmisdir Bu ise Cinin kosmik proqramina esasen yaradilmisdir Abideleri RedakteDunsan daginda iri daslarin kompleksi vardir Bu daslarin heresinin oz formasi ve kataloqda oz nomresi vardir Vencan seheri etrafinda neheng kakos plantasiyasi yerlesir Yalunvan buxtasi rayonund Tropik deniz canlilari muzeyi ve Kepenek bagi yerlesir Buddizm merkezi Nansansi Sanya seherinden 40 km aralida Nansan Cenub Dagi daglarinda 50 km sahesi olan Nansan turizm zonasi vardir Bura 1999 ci ilde acilib Buddizme aid abideler burada toplanmisdir Mebedlerin birinde Quan In ilahesinin 140 kq liq qizil heykeli vardir Bu abide Asiyanin en boyuk qizil heykeli olaraq Ginnesin Rekordlar Kitabina daxil edilmisdir 2005 ci ilde Quan In ilahesinin 108 metrlik heykeli qurulmusdur Haykoy seherinde XVI esrde yasamis inadcil fermer Hay Juyanin serefine heykel kompleksi qurulmusdur Adada herbi yeralti tuneller kompleksi vardir Bu kompleksin hazirda yerlesmesi ve adi herbi sirr olaraq gizledilir 1 Qalereya Redakte Sanya Sani kuceleri Sani cimerliyi Haynan cimerliyiIstinadlar Redakte Yeralti herbi baza Haynan 2010 03 04 tarixinde arxivlesdirilib Menbe RedakteVilayetin resmi sayti cince Arxivlesdirilib 2013 08 08 at the Wayback Machine Vilayetin resmi sayti ingilisce Arxivlesdirilib 2016 03 04 at the Wayback MachineMenbe https az wikipedia org w index php title Haynan amp oldid 5970960, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
