Çeyenlər - (sui dilində "Özgə dil adamları"), dzi-tsis-tas ("bizim adamlar"; özlərini belə adlandırırlar) - ABŞ-da alqonkinlər qrupuna məxsus hindu xalqı.
Haqqında
Çeyenlər şimali və cənubi çeyenlərə bölünürlər. Sayları təqribən 12,5 min nəfərdir. Dilləri alqonkin-mosan dil ailəsinə aiddir; ingilis dili tərəfindən sıxışdırılır. Dindarları xristiandır.
Çeyenlərin Avropalılarla əlaqələri XVII əsrin sonlarına təsadüf edir. O zaman çeyenlər indiki Minnesota ştatının ərazisində yaşayırdılar. Məşğuliyyətləri əkinçilik, ovçuluq, balıqçılıq, yabanı çəltik yığımı idi. XIX əsrin əvvəllərində dakotalar tərəfindən Plat çayının yuxarı axarlarına (indiki Nebraska ştatı) sıxışdırılan çeyenlər bizon və antilop (qəzal) ovuna atla çıxmağa başlamıışlar. 1820-ci illərin axırlarında çeyenlərin bir hissəsi Arkanzas çayı boyunda (indiki Kolorado ştatının cənubu) məskunlaşaraq cənubi çeyenlərinəsasını təşkil etmişdi. Qalanlar isə şimali çeyenlər qrupunu yaratmışdılar. Onların ənənəvi mədəniyyətləri, əsasən, Böyük düzənliklər hinduları üçün səciyyəvidir. Böyük ailə, qohumluğun iki tərəfdən hesablanması, matrilokal nikah, məhdud poliginiya mövcud idi. Tayfanı 44 başçıdan ibarət seçkili şura idarə edirdi. Özünəməxsus mərasimlər keçirilirdi. ABŞ-la müqavilə münasibətləri 1825-ci ildən başlanır. 1867-1875-ci illərdə Çeyenlər və arapaxolar zorla indiki Oklahoma ştatı ərazisindəki rezervasiyada köçürülmüşdülər. Şimali çeyenlər uzun mübarizədən sonra 1880-cı illərdə Montana ştatındakı rezervasiyada məskunlaşmışlar. Onlarda tayfa torpaq sahibliyi 1890-cı ildə ləğv edilmişdir. 1937-ci ildə məhdud özünüidarəetmə bərpa olunmuşdur. İndiki çeyenlər güclü metisləşməyə məruz qalmışlar. Çeyenlər arasında muzdlu əmək geniş yayılmışdır.
Mənbə
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. V cild, Bakı,2014. səh.525
September 12, 2022
çeyenlər, dilində, özgə, adamları, tsis, bizim, adamlar, özlərini, belə, adlandırırlar, abş, alqonkinlər, qrupuna, məxsus, hindu, xalqı, haqqında, redaktə, şimali, cənubi, çeyenlərə, bölünürlər, sayları, təqribən, nəfərdir, dilləri, alqonkin, mosan, ailəsinə, . Ceyenler sui dilinde Ozge dil adamlari dzi tsis tas bizim adamlar ozlerini bele adlandirirlar ABS da alqonkinler qrupuna mexsus hindu xalqi Haqqinda RedakteCeyenler simali ve cenubi ceyenlere bolunurler Saylari teqriben 12 5 min neferdir Dilleri alqonkin mosan dil ailesine aiddir ingilis dili terefinden sixisdirilir Dindarlari xristiandir Ceyenlerin Avropalilarla elaqeleri XVII esrin sonlarina tesaduf edir O zaman ceyenler indiki Minnesota statinin erazisinde yasayirdilar Mesguliyyetleri ekincilik ovculuq baliqciliq yabani celtik yigimi idi XIX esrin evvellerinde dakotalar terefinden Plat cayinin yuxari axarlarina indiki Nebraska stati sixisdirilan ceyenler bizon ve antilop qezal ovuna atla cixmaga baslamiislar 1820 ci illerin axirlarinda ceyenlerin bir hissesi Arkanzas cayi boyunda indiki Kolorado statinin cenubu meskunlasaraq cenubi ceyenlerinesasini teskil etmisdi Qalanlar ise simali ceyenler qrupunu yaratmisdilar Onlarin enenevi medeniyyetleri esasen Boyuk duzenlikler hindulari ucun seciyyevidir Boyuk aile qohumlugun iki terefden hesablanmasi matrilokal nikah mehdud poliginiya movcud idi Tayfani 44 bascidan ibaret seckili sura idare edirdi Ozunemexsus merasimler kecirilirdi ABS la muqavile munasibetleri 1825 ci ilden baslanir 1867 1875 ci illerde Ceyenler ve arapaxolar zorla indiki Oklahoma stati erazisindeki rezervasiyada kocurulmusduler Simali ceyenler uzun mubarizeden sonra 1880 ci illerde Montana statindaki rezervasiyada meskunlasmislar Onlarda tayfa torpaq sahibliyi 1890 ci ilde legv edilmisdir 1937 ci ilde mehdud ozunuidareetme berpa olunmusdur Indiki ceyenler guclu metislesmeye meruz qalmislar Ceyenler arasinda muzdlu emek genis yayilmisdir Menbe RedakteAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi V cild Baki 2014 seh 525 Menbe https az wikipedia org w index php title Ceyenler amp oldid 3855398, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
