Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
 | Bu məqaləni lazımdır. |
 | Bu məqalədəki məlumatların üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
| Nelya Novotorjina | |
|---|---|
| Nelya Nikolayevna Novotorjina | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Tverskoy, Saatlı rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Azərbaycan |
| Elm sahəsi | kimya |
| Elmi dərəcəsi | kimya üzrə fəlsəfə doktoru |
| Elmi adı | aparıcı elmi işçi |
| İş yeri | Aşqarlar Kimyası İnstitutunda aparıcı elmi işçi |
| ica.az | |
Nelya Nikolayevna Novotorjina (2 aprel 1947) — kimyaçı alim. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının akademik Ə. Quliyev adına Aşqarlar Kimyası İnstitutunun "Transmissiya və sənaye yağlarına aşqarlar və aşqar kompozisiyaları" laboratoriyasında aparıcı elmi işçi, kimya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent.
Həyatı
| ]Nelya Novotorjina 1968-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Kimya fakültəsinin axşam şöbəsinin 3-cü kursunda oxuduğu müddətdə Aşqarlar Kimyası İnstitutunun "Transmissiya və sənaye yağlarına aşqarlar və aşqar kompozisiyaları" laboratoriyasına laborant vəzifəsinə işə götürülmüşdür. Sonra o, ardıcıl olaraq 1972-ci ildən mühəndis, 1978-ci ildən böyük mühəndis, 1986-cı ildən kiçik elmi işçi və 2003-cü ildən 2009-cu ilə qədər böyük elmi işçi, 2009-cu ildən indiyə qədər aparıcı elmi işçi vəzifəsində çalışır. 2005-ci ildə o, dosent elmi adını almışdır. N. Novotorjina 1988-ci ildə "Di-, tritiokarbonat və ditiofosfat turşularının metiləvəzli efirlərinin sintezi və onların sürtkü yağlarına aşqar kimi tədqiqi" mövzusunda dissertasiya işini müdafiə etmiş və 2314.01 – "Neft kimyası" üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsinə layiq görülmüşdür. 2005-ci ildə dosent elmi adına layiq görülmüşdür.
Elmi fəaliyyəti
| ]İnstitutda işlədiyi müddətdə N. Novotorjina tərkibində azot, kükürd, fosfor, bor olan üzvi birləşmələrin sintezi və tədqiqi ilə məşğul olmuşdur. Novotorjina N. N. yüksək keyfiyyətli məlum transmissiya TAD-17ИХП yagının və bu yağda istifadə olunan ИХП-14A və ИХП-14M aşqarlarının müəl-liflərindən biridir. O, həm də bu aşqarların alınma texnologiyası ilə çox sıx məşğul olmuşdur. Müxtəlif funksiyalı xarici aşqarlardan (Viscoplex 5–309, Mobilad G-252, Mobilad G-521, MX-4116) istifadə etməklə o, respubliukada çox işlənən TAп-15В və TCп-15к tipli transmissiya yağlarının analoqlarının yaradılmasında fəal iştirak etmişdir. Eyni zamanda TСзп-8 tipli qış və işçi konservasiya xassələrinə malik TM-5/12Pk transmissiya yağlarının əsas yaradıcılarından biri olmuşdur. Son illərdə alim nukleofil reagentlərin ksantogenatometilləşməsi üsulu ilə yeni üzvi birləşmələrin alınması və aşqar kimi tədqiqi, çoxatomlu xlorparafin xammalının kalium butilksantogenat və natrium dietilditiokarbamatla reaksiyalarının tədqiqi. α-xlorpropandiolun kalium alkilksantogenatlarla reaksiyalarının tədqiqi, propanol və propandiolun xlorlu və kükürdlü törəmələrinin sintezi və aşqar kimi tədqiqində iştirak etmişdir. Həmçinin Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun 2010-cu ildə elan etdiyi qrant müsabiqəsinin qalibi olan "Yerli xammal və yeni aşqar kompozisiyası əsasında gəmi və stasionar elektrik stansiyalarında istifadə edilən gəmi qazturbin yağının yaradılması" adlı (EİF-2010–1(1)-40/35-M-4) layihənin icraçılarından biri olmuşdur.
Elmi əsərləri
| ]Nelya Novotorjina 102 elmi əsərin, o cümlədən 27 müəlliflik şəhadətnaməsi, 31 Az. patenti, 1 Rusiya Federasiyası patenti, 15 məqalənin müəllifidir. Məqalələrdən 3-ü beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda nəşr olunub.
Elmi məqalələri
| ]- S-Циннамиловые эфиры тиоугольных кислот в качестве присадок к смазочным маслам. // Журнал прикладной химии, 2008 г., том 81, вып.9, стр.1442–1448. // Мустафаев Н. П., Кулиева М. А., Рамазанова Ю. Б., Мустафаев К. Н. ilə birgə.
- Реакционноспособность аллилариловых эфиров диеновой конденсации с гексахлорциклопентадиеном. // Журнал общей химии, 2012 г., т.82, вып.12, стр. 2024–2027. // Мусаева Б. И., Гахраманова Г. А., Исмаилов И. П. ilə birgə.
- Синтез ацилоксиалкиловых эфиров тиоугольных и дитиокарбаминовых кислот. // Журнал органической химии, 2013, Том 49, № 2, стр.210–214. // Mustafayev N. P., Quliyeva M. Ə., Mustafayev K. N., Qulubəyova T. N., Qəhrəmanova Q. A., Səfərova M. R. ilə birgə.
- Исследование противоизносных свойств эфиров дитиофосфорной, ксантогеновой и тритиоугольной кислот. // Нефтепереработка и нефтехимия, 2015, № 7, стр. 38–39. // Мусаева Б. И., Кахраманова Г. А., Сафарова М. Р., Кулибекова Т. Н., Мустафаева Е. С. ilə birgə.
- Присадки к смазочным маслам на основе производных тиоугольных кислот. // Нефтепереработка и нефтехимия, 2015, № 4, стр. 45–48. // Мусаева Б. И., Мустафаев К. Н., Гахраманова Г. А., Рамазанова Ю. Б., Кулибекова Т. Н., Мустафаева Е. С. ilə birgə.
Müəllif şəhadətnamələri
| ]- Бутоксиметиловый эфир бензилтритиокарбонаты в качестве противозадирной присадки к смазочным маслам. // А.с. № 1268573 (СССР). Б. И. 1986, № 41. // Кулиев А. М., Кулиева М. А., Мустафаев Н. П., Ибрагимов Н. Ю. ilə birgə.
- Оксидиметиленбис (тритиокарбонаты) в качестве противозадирных присадок к смазочным маслам. // А.с. № 1351924 (СССР). Б. И. 1987, № 42. // Мустафаев Н. П. ilə birgə.
- S-Циннамилбутилтритиокарбонат в качестве противозадирной присадки к смазочным маслам. // А.с. № 4294870 (СССР) 1989. // Кулиев А. М., Рамазанова Ю. Б., Кулиева М. А. ilə birgə.
- Окси(диэтиленбис)бензилтритиокарбонат в качестве противозадирной присадки к смазочным маслам. // А.с. № 1578127 (СССР), 1990 г. // Мусаева Б. И., Кулиева М. А., Фарзалиева С. М. ilə birgə.
- Бензоилоксиметиловый эфир бутилтритиоугольной кислоты в качестве противозадирной присадки к смазочным маслам. // А.с. № 1759836 (СССР), Б. И. 1992 г., № 33. // Мустафаев Н. П., Кулиева М. А., Кулибекова Т. Н. ilə birgə.
Patentləri
| ]- Gəmi qazturbin yağı // Azərbaycan patenti i 2004 0056. // Mustafayev N. P., Fərzəliyev V. M., Bayramov B. V., Novotorjina N. N., İsmayılov İ. P. ilə birgə.
- Ağır yüklənmiş mexanizmlərin hidrosistemləri üçün yağ. // Azərbaycan patenti i 2006 0083. // Mustafayev N. P., Quliyeva M. Ə., Novotorjina N. N., Səfərova M. R., İsmayılov İ. P. ilə birgə.
- Metalkəsmə dəzgahlarının sirkulyasiya sistemləri üçün yağ. // Azərbaycan patenti i 2008 0056. // Mustafayev N. P., Quliyeva M. Ə., Səfərova M. R., Novotorjina N. N. ilə birgə.
- İzopropilksantogen turşusunun 2-(akriloiloksi)etil efiri sürtkü yağlarına siyrilməyə qarşı aşqar kimi. // Azərbaycan patenti i 2011 0023. // Mustafayev N. P., Quliyeva M. Ə., Qəhrəmanova Q. A., Mustafayev K. N., Səfərova M. R., Ramazanova Y. B. ilə birgə.
- Universal transmissiya yağı. // Azərbaycan patenti i2015 0052. // Mustafayev N. P., Musayeva B. İ., İsmayılov İ. P., Zülfüqarov E. Ə. ilə birgə.
- Benziliden-bis-alkilksantogenatlar sürtkü yağlarına siyrilməyə qarşı aşqar kimi. // Azərbaycan patenti i 2016 0096. // Mustafayev N. P., Mustafayev K. N., Musayeva B. İ., Qəhrəmanova Q. A., İsmayılov İ. P. ilə birgə.
Beynəlxalq konfranslarda iştirakı
| ]Nelya Novotorjina bir sıra Beynəlxalq konfranslarda (Ufa, Riqa, Aşqabad, Minsk, Sankt-Peterburq şəhərlərində) elmi məruzələrlə çıxış etmişdir.
- Международный симпозиум по проблемам экологии в нефтепереработке и нефтехимии. Казань, 1995 г., стр. 265. // Эфиры тритиогольных кислот в качестве противозадирной присадок к смазочным маслам. // Мустафаев Н. П., Кулиева М. А., Кулибекова Т. Н., Гасымова Г. А. ilə birgə.
- Cеминар по проблемам получения новых активных добавок и присадок к топливам и маслам", Уфа-Баку, 1999 г., стр. 30–31. // Влияние строения органилтритиокарбонатов на их смазывающую эффективность. // Мустафаев Н. П., Кулиева М. А., Мусаева Б. И., Рамазанова Ю. Б., Кулибекова Т. Н., Гасымова Г. А. ilə birgə.
- IV Международной научно-технической конференции "альтернативные источники сырья и топлива" (АИСТ-2013), Минск, 28–30 мая 2013 г., стр. 48. // Противоизносная и противозадирная присадка к трансмиссионным маслам. // Фарзалиев В. М., Сафарова М. Р., Новоторжина Н. Н., Зульфугаров Э. А., Исмаилов И. П. ilə birgə.
- V Международной научно-технической конференции "Альтернативные источники сырья и топлива", г. Минск, 26–28 мая 2015 г. ("АИСТ-2015"), стр. 40. // Производные ксантогеновой кислоты в качестве противозадирных и противоизносных присадок к трансмиссионным маслам. // Мустафаев К. Н., Новоторжина Н. Н., Кахраманова Г. А., Мустафаева Е. С., Алиева М. Н. ilə birgə.
İstinadlar
| ]Xarici keçidlər
| ]- AMEA-nın rəsmi saytında kimya üzrə fəlsəfə doktoru Nelya Novotorjina haqqında məlumat
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanila bilmesi ucun elave menbelere ehtiyac var Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek onu tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Nelya NovotorjinaNelya Nikolayevna NovotorjinaDogum tarixi 2 aprel 1947 78 yas Dogum yeri Tverskoy Saatli rayonu Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi SSRI AzerbaycanElm sahesi kimyaElmi derecesi kimya uzre felsefe doktoruElmi adi aparici elmi isciIs yeri Asqarlar Kimyasi Institutunda aparici elmi isciica az Nelya Nikolayevna Novotorjina 2 aprel 1947 kimyaci alim Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin akademik E Quliyev adina Asqarlar Kimyasi Institutunun Transmissiya ve senaye yaglarina asqarlar ve asqar kompozisiyalari laboratoriyasinda aparici elmi isci kimya uzre felsefe doktoru dosent Heyati span Nelya Novotorjina 1968 ci ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin Kimya fakultesinin axsam sobesinin 3 cu kursunda oxudugu muddetde Asqarlar Kimyasi Institutunun Transmissiya ve senaye yaglarina asqarlar ve asqar kompozisiyalari laboratoriyasina laborant vezifesine ise goturulmusdur Sonra o ardicil olaraq 1972 ci ilden muhendis 1978 ci ilden boyuk muhendis 1986 ci ilden kicik elmi isci ve 2003 cu ilden 2009 cu ile qeder boyuk elmi isci 2009 cu ilden indiye qeder aparici elmi isci vezifesinde calisir 2005 ci ilde o dosent elmi adini almisdir N Novotorjina 1988 ci ilde Di tritiokarbonat ve ditiofosfat tursularinin metilevezli efirlerinin sintezi ve onlarin surtku yaglarina asqar kimi tedqiqi movzusunda dissertasiya isini mudafie etmis ve 2314 01 Neft kimyasi uzre felsefe doktoru elmi derecesine layiq gorulmusdur 2005 ci ilde dosent elmi adina layiq gorulmusdur Elmi fealiyyeti span Institutda islediyi muddetde N Novotorjina terkibinde azot kukurd fosfor bor olan uzvi birlesmelerin sintezi ve tedqiqi ile mesgul olmusdur Novotorjina N N yuksek keyfiyyetli melum transmissiya TAD 17IHP yaginin ve bu yagda istifade olunan IHP 14A ve IHP 14M asqarlarinin muel liflerinden biridir O hem de bu asqarlarin alinma texnologiyasi ile cox six mesgul olmusdur Muxtelif funksiyali xarici asqarlardan Viscoplex 5 309 Mobilad G 252 Mobilad G 521 MX 4116 istifade etmekle o respubliukada cox islenen TAp 15V ve TCp 15k tipli transmissiya yaglarinin analoqlarinin yaradilmasinda feal istirak etmisdir Eyni zamanda TSzp 8 tipli qis ve isci konservasiya xasselerine malik TM 5 12Pk transmissiya yaglarinin esas yaradicilarindan biri olmusdur Son illerde alim nukleofil reagentlerin ksantogenatometillesmesi usulu ile yeni uzvi birlesmelerin alinmasi ve asqar kimi tedqiqi coxatomlu xlorparafin xammalinin kalium butilksantogenat ve natrium dietilditiokarbamatla reaksiyalarinin tedqiqi a xlorpropandiolun kalium alkilksantogenatlarla reaksiyalarinin tedqiqi propanol ve propandiolun xlorlu ve kukurdlu toremelerinin sintezi ve asqar kimi tedqiqinde istirak etmisdir Hemcinin Azerbaycan Respublikasi Prezidenti yaninda Elmin Inkisafi Fondunun 2010 cu ilde elan etdiyi qrant musabiqesinin qalibi olan Yerli xammal ve yeni asqar kompozisiyasi esasinda gemi ve stasionar elektrik stansiyalarinda istifade edilen gemi qazturbin yaginin yaradilmasi adli EIF 2010 1 1 40 35 M 4 layihenin icracilarindan biri olmusdur Elmi eserleri span Nelya Novotorjina 102 elmi eserin o cumleden 27 muelliflik sehadetnamesi 31 Az patenti 1 Rusiya Federasiyasi patenti 15 meqalenin muellifidir Meqalelerden 3 u beynelxalq bazalarda referatlasdirilan ve indekslesdirilen jurnallarda nesr olunub Elmi meqaleleri span S Cinnamilovye efiry tiougolnyh kislot v kachestve prisadok k smazochnym maslam Zhurnal prikladnoj himii 2008 g tom 81 vyp 9 str 1442 1448 Mustafaev N P Kulieva M A Ramazanova Yu B Mustafaev K N ile birge Reakcionnosposobnost allilarilovyh efirov dienovoj kondensacii s geksahlorciklopentadienom Zhurnal obshej himii 2012 g t 82 vyp 12 str 2024 2027 Musaeva B I Gahramanova G A Ismailov I P ile birge Sintez aciloksialkilovyh efirov tiougolnyh i ditiokarbaminovyh kislot Zhurnal organicheskoj himii 2013 Tom 49 2 str 210 214 Mustafayev N P Quliyeva M E Mustafayev K N Qulubeyova T N Qehremanova Q A Seferova M R ile birge Issledovanie protivoiznosnyh svojstv efirov ditiofosfornoj ksantogenovoj i tritiougolnoj kislot Neftepererabotka i neftehimiya 2015 7 str 38 39 Musaeva B I Kahramanova G A Safarova M R Kulibekova T N Mustafaeva E S ile birge Prisadki k smazochnym maslam na osnove proizvodnyh tiougolnyh kislot Neftepererabotka i neftehimiya 2015 4 str 45 48 Musaeva B I Mustafaev K N Gahramanova G A Ramazanova Yu B Kulibekova T N Mustafaeva E S ile birge Muellif sehadetnameleri span Butoksimetilovyj efir benziltritiokarbonaty v kachestve protivozadirnoj prisadki k smazochnym maslam A s 1268573 SSSR B I 1986 41 Kuliev A M Kulieva M A Mustafaev N P Ibragimov N Yu ile birge Oksidimetilenbis tritiokarbonaty v kachestve protivozadirnyh prisadok k smazochnym maslam A s 1351924 SSSR B I 1987 42 Mustafaev N P ile birge S Cinnamilbutiltritiokarbonat v kachestve protivozadirnoj prisadki k smazochnym maslam A s 4294870 SSSR 1989 Kuliev A M Ramazanova Yu B Kulieva M A ile birge Oksi dietilenbis benziltritiokarbonat v kachestve protivozadirnoj prisadki k smazochnym maslam A s 1578127 SSSR 1990 g Musaeva B I Kulieva M A Farzalieva S M ile birge Benzoiloksimetilovyj efir butiltritiougolnoj kisloty v kachestve protivozadirnoj prisadki k smazochnym maslam A s 1759836 SSSR B I 1992 g 33 Mustafaev N P Kulieva M A Kulibekova T N ile birge Patentleri span Gemi qazturbin yagi Azerbaycan patenti i 2004 0056 Mustafayev N P Ferzeliyev V M Bayramov B V Novotorjina N N Ismayilov I P ile birge Agir yuklenmis mexanizmlerin hidrosistemleri ucun yag Azerbaycan patenti i 2006 0083 Mustafayev N P Quliyeva M E Novotorjina N N Seferova M R Ismayilov I P ile birge Metalkesme dezgahlarinin sirkulyasiya sistemleri ucun yag Azerbaycan patenti i 2008 0056 Mustafayev N P Quliyeva M E Seferova M R Novotorjina N N ile birge Izopropilksantogen tursusunun 2 akriloiloksi etil efiri surtku yaglarina siyrilmeye qarsi asqar kimi Azerbaycan patenti i 2011 0023 Mustafayev N P Quliyeva M E Qehremanova Q A Mustafayev K N Seferova M R Ramazanova Y B ile birge Universal transmissiya yagi Azerbaycan patenti i2015 0052 Mustafayev N P Musayeva B I Ismayilov I P Zulfuqarov E E ile birge Benziliden bis alkilksantogenatlar surtku yaglarina siyrilmeye qarsi asqar kimi Azerbaycan patenti i 2016 0096 Mustafayev N P Mustafayev K N Musayeva B I Qehremanova Q A Ismayilov I P ile birge Beynelxalq konfranslarda istiraki span Nelya Novotorjina bir sira Beynelxalq konfranslarda Ufa Riqa Asqabad Minsk Sankt Peterburq seherlerinde elmi meruzelerle cixis etmisdir Mezhdunarodnyj simpozium po problemam ekologii v neftepererabotke i neftehimii Kazan 1995 g str 265 Efiry tritiogolnyh kislot v kachestve protivozadirnoj prisadok k smazochnym maslam Mustafaev N P Kulieva M A Kulibekova T N Gasymova G A ile birge Ceminar po problemam polucheniya novyh aktivnyh dobavok i prisadok k toplivam i maslam Ufa Baku 1999 g str 30 31 Vliyanie stroeniya organiltritiokarbonatov na ih smazyvayushuyu effektivnost Mustafaev N P Kulieva M A Musaeva B I Ramazanova Yu B Kulibekova T N Gasymova G A ile birge IV Mezhdunarodnoj nauchno tehnicheskoj konferencii alternativnye istochniki syrya i topliva AIST 2013 Minsk 28 30 maya 2013 g str 48 Protivoiznosnaya i protivozadirnaya prisadka k transmissionnym maslam Farzaliev V M Safarova M R Novotorzhina N N Zulfugarov E A Ismailov I P ile birge V Mezhdunarodnoj nauchno tehnicheskoj konferencii Alternativnye istochniki syrya i topliva g Minsk 26 28 maya 2015 g AIST 2015 str 40 Proizvodnye ksantogenovoj kisloty v kachestve protivozadirnyh i protivoiznosnyh prisadok k transmissionnym maslam Mustafaev K N Novotorzhina N N Kahramanova G A Mustafaeva E S Alieva M N ile birge Istinadlar span Xarici kecidler span AMEA nin resmi saytinda kimya uzre felsefe doktoru Nelya Novotorjina haqqinda melumat Kateqoriyalar Yasayan insanlar2 aprelde dogulanlar1947 ci ilde dogulanlarElifba sirasina gore alimlerAMEA Asqarlar Kimyasi Institutunun alimleriGizli kateqoriyalar Vikipediya Vikilesdirilecek meqalelerVikipediya Menbe azligi olan meqaleler