Vikipediya azad ensiklopediya Almaniyanın Münhen şəhərində yerləşən nümayiş etdirilən Nigeriyalı Mami Vatanın şəkli Mami

Vikipediya azad ensiklopediya Almaniyanin Munhen seherinde yerlesen numayis etdirilen Nigeriyali Mami Vatanin sekli Mami Vata ing Mami Wata Mammy Water Qerbi Afrika Serqi Afrika ve Cenubi Afrikanin folklorunda tesvir olunan su perisi su ruhu ve ya tanrica Tarixi arasdirmalara gore onun menseyi avropalilarla qerbi afrikalilarin XV esrdeki ilk temaslarina gedib cixir Mami Vata Avropa su perilerinin tesvirlerinden inkisaf ederek sonradan Afrikanin muxtelif bolgelerindeki yerli tanrilar ve ruhlar panteonuna daxil olub Tarixen Mami Vata Avropadan ve ya basqa bir uzaq diyardan gelen ekzotik qadin varliq kimi tesevvur edilirdi Cox vaxt agderili qadin kimi tesvir olunurdu ve qerbi afrikalilar ucun xarici olan esyalara xususi maraq gosterirdi Onun ardicillari bu esyalari onun mebedlerinde saxlayirdilar XIX esrin ortalarinda Mami Vatanin ikonoqrafiyasi xususile Avropada meshur olan tesviri ile guclu sekilde tesirlenmisdir Ilan ovuncusu tesvir tezlikle Mami Vatanin evvelki su perisi ikonoqrafiyasini evez ederek bezi Afrika bolgelerinde daha meshur olmusdur Bundan elave bezi yerlerde Hindistanli tacirlerden gelen hindu tesvirleri de Mami Vatanin tesvirlerine tesir gostermisdir Papi Vata adli kisi fiquru bezi Mami Vata enenelerinde onun kisi eksi ve ya yoldasi kimi qebul edilir hemcinin hindu tanrisi Hanumandan ilhamlanmis sekilde tesvir olunur Mami Vata xususile Afrikanin bezi bolgelerinde ve Atlantik diasporasinda hormetle yad edilir Bununla yanasi bezi Afrika xristian ve muselman icmalari terefinden demonize edilmisdir O muxtelif media ve edebi eserlerde de yer almisdir Etimologiyasi span Mami Wata Mami Wota ve ya Mammy Wata adlari ingilis dilindeki mammy ana ve water su sozlerinden emele gelmisdir Bu ad Qerbi Afrikada danisilan mami wata ifadesi ile baglidir hansi ki bu dilde su perileri anlamina gelir Mami elementi ingilis dilindeki mother ana sozunden goturulmusdur Lakin Mami Vatanin ne ovladi ne de ailesi var O adeten hec bir sosial baglari olmayan serbest ve yad bir varliq kimi tesvir olunur ve afrikali etnik qruplardan ve ya ecdadlarindan cox avropalilarla elaqelendirilir Inkisafi span Tedqiqatcilar Mami Vatanin menseyini XV XVI esrlerde qerbi afrikalilarin avropali su perilerinin tesvirleri ile qarsilasmasi ile elaqelendirirler Alim ve eyni zamanda Mami Vatanin ardicili olan bunu bele izah edir Ifaci Maladamatjauteden ilhamlanmis ilan ovcunun 1880 ci illerde Hamburqda sirketi terefinden cap edilmis bir poster Mami Vatanin meshur imicine sebeb oldu Mami Vata konsepsiyasinin kokleri afrikalilarla avropalilarin XV esrdeki ilk qarsilasmalarina gedib cixir Onun ilk tesvirleri ehtimal ki avropali su perilerinin sekillerinden ve deniz heykellerinden qaynaqlanir fil disi oymalarina esasen Syerra Leone sahilinde yasayan Sapi xalqina mensub olan bir afrikali heykelteras 1490 1530 cu iller arasinda oz avropali musterileri ucun su perisi tesviri yaratmisdir Nigeriyanin seherinde XVIII ve ya XIX esre aid bir gemi heykelterasi bu gun Mami Vata adlandirilir Avropa folklorundaki iki quyruqlu su perisi motivi de Mami Vatanin tesvirlerine tesir edib Bu xususile Benin kralliginda genis yayilmisdi ve portuqaliyalilarin su perisi tesvirlerinin tesirini eks etdirirdi 1800 cu illerin ortalarinda Almaniyanin Hamburq seherinde hazirlanan ve Avropada meshur olan ilan ovuncusu Nala Damacantinin litoqrafiyasi Mami Vata ile elaqelendirilmeye baslandi 1940 1950 ci illerde hind tacirlerinin getirdiyi hindu dini tesvirleri ve filmleri Qana Nigeriya sahillerinde Mami Vatanin tesvirlerine guclu tesir gostermisdir Drevall yorubali Mami Vata perestiskarinin Toqo seherinde hindu sekilleri satmasi ile bagli bu hekayeni qeyd edir Kolonial dovrde bu sekiller bizde var idi amma menalarini bilmirdik Insanlar sadece onlari otaqlarina qoymaq ucun alirdilar Sonra afrikalilar da maraqlanmaga basladilar ki bu sekillerin menasi nedir Niye her defe onlara isiq sam ve tutsu yandirirlar Dusunduk ki belke onlar bu gucden istifade ederek bizim pullarimizi celb edirler Belelikle hindlilerle dostlasmaga basladiq ki onlarin bu sekillerle bagli sirlerini oyrenek Sonra afrikalilar da Hindistan ve dunyanin muxtelif yerlerindeki bezi cemiyyetlere qosulmaga calisdilar ki bu tesvirlerin menasini basa dussunler Kitablarini oxuduqca men de onlarin menasini anlamaga basladim Demonizasiyasi span Mami Vata bezi Afrika xristian ve muselman icmalari terefinden demonize edilmisdir Onun populyarligi mustemleke dovrunden etibaren genis yayilmis ve zamanla xristianliqla sintez olunaraq Avropa tesiri altinda olan tesvirler ve adetlerle qarismisdir 2012 ci ilde Duvel yazirdi ki son 20 30 il erzinde Mami Vata Afrikaya mexsus yerli inanclari asagilamaq ve demonize etmek isteyen yevangelist xristianlar ve fundamentalist muselmanlar terefinden idare olunan genis ve boyuyen dini herekatin esas hedefine cevrilib Bu qruplar ucun Mami Vata ebedilik gunah ve lenetlenmenin tecessumudur Istinadlar span Drewal Henry John Houlberg Marilyn Jewsiewicki Bogumil Nunley John W Salmons Jill Mami Wata Arts for Water Spirits in Africa and Its Diasporas African Arts English 41 2 22 iyun 2008 60 84 Oxford English Dictionary s v Mammy Water n Etymology July 2023 https doi org 10 1093 OED 4033380279 Drewal 2002 198 Drewal 2013 31 Drewal Henry John Houlberg Marilyn Jewsiewicki Bogumil Nunley John W Salmons Jill Mami Wata Arts for Water Spirits in Africa and Its Diasporas African Arts English 41 2 22 iyun 2008 60 84 Drewal 2013 37 Edebiyyat span Drewal Henry John 2002 Mami Wata and Santa Marta in Deborah D Kaspin and Paul Landau Editors Images and Empires Visuality in Colonial and Postcolonial Africa pp 193 211 University of California Press Drewal Henry John 2013 Local Transformations Global Inspirations The Visual Histories and Cultures of Mami Wata Arts in Africa in Gitti Salami and Monica Blackmun Visona Editors A Companion of Modern African Art pp 23 49 John Wiley amp Sons Inc Wintrob Ronald M 1970 Mammy Water Folk Beliefs and Psychotic Elaborations in Liberia in The Canadian Journal of Psychiatry Canadian Psychiatric Association Journal vol 15 no 2 Viewable online Xarici kecidler span Vikianbarda Mami Vata ile elaqeli mediafayllar var Abarbanel Stacey Ravel 2008 Fowler Museum at UCLA to present Mami Wata Arts for Water Spirits in Africa and Its Diasporas Fowler Museum at UCLA Drewal Henry John 2008 Exhibition Preview Mami Wata Arts for Water Spirits in Africa and Its Diasporas African Arts Summer 2008 Gesila Uzukwu 2023 Crisis of Faith Today s African Christians and Mami Wata Mother Water Spirituality Center for World Catholicism amp Intercultural Theology CWCIT DePaul University YouTube Normativ yoxlamaGND 119082225 LCCN sh95003131 VIAF 13109825 WorldCat VIAF 13109825 Kateqoriyalar Qadin mifoloji varliqlarAfrika mifologiyasiSu perileri