| Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi . | 

İran–İraq müharibəsində ermənilərin iştirakı (fars. ارمنیها در جنگ ایران و عراق; erm. Հայերը Իրանա-իրաքյան պատերազմում) — 1980–1988-ci illərdə baş vermiş İran-İraq müharibəsi dövründə əsasən İran tərəfdən iştirak etmiş ermənilərin sözügedən müharibədəki fəaliyyətini əks etdirməkdədir. İran erməniləri İranda yaşayan ikinci ən böyük qeyri-müsəlman icmadır. Ölkədə yaşayan 400 minlik bəhai icmasından sonra sayları təxminən 70–100 min arasında dəyişən iran erməniləri əsasən ölkənin mərkəzi ostanlarında və xüsusi ilə Tehran şəhərində yaşamaqdadırlar.
1980-ci ildə Səddam Hüseyn rəhbərliyindəki İraqın İranda baş vermiş İran İslam İnqilabından sonra İrana hücum etməsi və səkkiz davam edən müharibə İranda 188 min əsgər və mülkü şəxsin ölümü ilə nəticələnmişdir. Həlak olan şəxslər arasında ölkənin əksəriyyətini təşkil edən müsəlmanlardan əlavə qeyri-müsəlman icmaların nümayəndələri də vardı.
Tarixi
| ]1980-ci ilin sentyabr ayında İraqın İrana hücumu ilə başlayan və səkkiz il davam edən İran-İraq müharibəsi ölkədə yüz minlərlə insanın cəbhələrə səfərbər edilməsi və bir o qədər də şəxsin könüllü olaraq döyüşlərə qatılması ilə nəticələnmişdir. İranda sonuncu şah Məhəmməd Rza Pəhləvinin hakimiyyətinə qarşı başladılan İran İslam İnqilabı zamanı ölkənin erməni, zərdüşt və assuriyalı icmaları əvvəlcə tərəfsiz mövqe tutmağa çalışsalar da, zamanla üstünlüyün inqilabçıların əlinə keçdiyini görüb onlara yaxın maraqlardan çıxış etməyə başlamışdılar.
1981-ci ildə İsfahan şəhərində yerləşən erməni məhəlləsi Yeni Culfadakı kilsənin baş rahibi, eyni zamanda iran ermənilərinin mənəvi dini rəhbəri hesab olunan Koriyon Papyan öz çıxışlarında İranın müdafiəsi məqsədilə düşmənə qarşı mübarizə aparmağın əhəmiyyətindən danışmağa başlamış və zamanla İranı sözügedən müharibədə dəstəkləyən əsas qeyri-müsəlman dini icma rəhbərlərindən birinə çevrilmişdir. İran erməniləri tərəfindən Tehranın şimalında və İsfahan şəhərindəki Yeni Culfa məhəlləsində İran Silahlı Qüvvələrinə geyim və ərzaq yardımı göstərilməsi məqsədilə iki yardım toplama məntəqəsi yaradılır və yerli erməni icması ordu üçün müxtəlif təyinatlı yardımların toplanmsına başlamışdır.
Erməni Qriqoryan Kilsəsinin İran yeparxiyası döyüşlərin şiddətləndiyi 1983-cü ildən etibarən geyim və ərzaq yardımlarından əlavə canlı qüvvə toplamaq qərarına gəlmişdir. Bu məqsədlə könüllülərin qeydiyyatdan keçə biləcəyi və İran Silahlı Qüvvələri ilə koordinasiyalı fəaliyyət göstərən xüsusi məntəqələr yaradılıb. Tehran şəhərinin daxil olduğu Tehran ostanında 9, Ərak, İsfahan və Təbriz şəhərlərində isə bir 1 ədəd olmaqla xüsusi məntəqələr yaradılmışdır. Həmin məntəqələr başda ermənilər olmaqla ölkədə yaşayan digər az saylı xristian icmaların müharibəyə cəlb edilməsi məqsədilə yaradılmışdır.
Yaradılan məntəqələr təkcə döyüşçü yox, eyni zamanda arxa cəbhələrdə müxtəlif yardımçı fəaliyyətlər göstərmək məqsədilə də formalaşdırılmışdır. Göstərilən yardımçı fəaliyyətlərə yolların çəkilməsi, soyuducu anbarların tikilməsi, səhra xəstəxanalarının yaradılması və sairə kimi işlər aid idi. Erməni Qriqoryan Kilsəsinin İran yeparxiyası tərəfindən bu tipli dəstələrin arxa cəbhələrə səfərbər edilməsi 1983-cü ildən müharibənin tamamlandığı 1988-ci ilə qədər davam etmişdir.
8 il davam etmiş İran-İraq müharibəsində dəqiq necə erməni əsilli şəxsin iştirak etdiyi məlum deyil. Döyüşlərə qatılan şəxslərin bir qismi hərbi qulluqcu, bir qismi isə arxa cəbhələrə yardım göstərmək məqsədilə döyüşlərə qatılmışdır. İran-İraq müharibəsi zamanı 44 erməni əsilli İran Silahlı Qüvvələrinin mənsubu şəxs həlak olub. 26 iran ermənisi mülkü itki kimi qeydiyyata alınıb. 4 iran ermənisinin adı müharibə zamanı itkin düşənlərin siyahısına əlavə edilmiş, 35 nəfər isə müharibədən sonrakı əsirlərin qarşılıqlı mübadiləsi çərçivəsində İran İslam Respublikasına təhvil verilmişdir.
İran-İraq müharibəsində iştirak etmiş və hərbi əməliyyatlar zamanı həlak olmuş etnik ermənilərin əksəriyyəti ölkə paytaxtı Tehranın cənub-şərqində yerləşən Nor Burastan məzarlığında dəfn edilmişdir. Nor Burastan İrandakı ən böyük qeyri-müsəlman məzarlığıdır və burada müharibədə həlak olan erməni əsgər və zabitlər üçün xüsusi bölmə ayrılıb.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler Iranin Isfahan seherinde ermenilerin kompakt yasadigi Yeni Culfa mehellesinde yerli ermeni camaati terefinden toplanmis ianelerin Iran Iraq muharibesinde doyusen iranli doyusculere teqdim edilmesi merasimi 1985 Yeni Culfa Iran Iraq muharibesinde ermenilerin istiraki fars ارمنی ها در جنگ ایران و عراق erm Հայերը Իրանա իրաքյան պատերազմում 1980 1988 ci illerde bas vermis Iran Iraq muharibesi dovrunde esasen Iran terefden istirak etmis ermenilerin sozugeden muharibedeki fealiyyetini eks etdirmekdedir Iran ermenileri Iranda yasayan ikinci en boyuk qeyri muselman icmadir Olkede yasayan 400 minlik behai icmasindan sonra saylari texminen 70 100 min arasinda deyisen iran ermenileri esasen olkenin merkezi ostanlarinda ve xususi ile Tehran seherinde yasamaqdadirlar 1980 ci ilde Seddam Huseyn rehberliyindeki Iraqin Iranda bas vermis Iran Islam Inqilabindan sonra Irana hucum etmesi ve sekkiz davam eden muharibe Iranda 188 min esger ve mulku sexsin olumu ile neticelenmisdir Helak olan sexsler arasinda olkenin ekseriyyetini teskil eden muselmanlardan elave qeyri muselman icmalarin numayendeleri de vardi Tarixi span 1980 ci ilin sentyabr ayinda Iraqin Irana hucumu ile baslayan ve sekkiz il davam eden Iran Iraq muharibesi olkede yuz minlerle insanin cebhelere seferber edilmesi ve bir o qeder de sexsin konullu olaraq doyuslere qatilmasi ile neticelenmisdir Iranda sonuncu sah Mehemmed Rza Pehlevinin hakimiyyetine qarsi basladilan Iran Islam Inqilabi zamani olkenin ermeni zerdust ve assuriyali icmalari evvelce terefsiz movqe tutmaga calissalar da zamanla ustunluyun inqilabcilarin eline kecdiyini gorub onlara yaxin maraqlardan cixis etmeye baslamisdilar 1981 ci ilde Isfahan seherinde yerlesen ermeni mehellesi Yeni Culfadaki kilsenin bas rahibi eyni zamanda iran ermenilerinin menevi dini rehberi hesab olunan Koriyon Papyan oz cixislarinda Iranin mudafiesi meqsedile dusmene qarsi mubarize aparmagin ehemiyyetinden danismaga baslamis ve zamanla Irani sozugeden muharibede destekleyen esas qeyri muselman dini icma rehberlerinden birine cevrilmisdir Iran ermenileri terefinden Tehranin simalinda ve Isfahan seherindeki Yeni Culfa mehellesinde Iran Silahli Quvvelerine geyim ve erzaq yardimi gosterilmesi meqsedile iki yardim toplama menteqesi yaradilir ve yerli ermeni icmasi ordu ucun muxtelif teyinatli yardimlarin toplanmsina baslamisdir Ermeni Qriqoryan Kilsesinin Iran yeparxiyasi doyuslerin siddetlendiyi 1983 cu ilden etibaren geyim ve erzaq yardimlarindan elave canli quvve toplamaq qerarina gelmisdir Bu meqsedle konullulerin qeydiyyatdan kece bileceyi ve Iran Silahli Quvveleri ile koordinasiyali fealiyyet gosteren xususi menteqeler yaradilib Tehran seherinin daxil oldugu Tehran ostaninda 9 Erak Isfahan ve Tebriz seherlerinde ise bir 1 eded olmaqla xususi menteqeler yaradilmisdir Hemin menteqeler basda ermeniler olmaqla olkede yasayan diger az sayli xristian icmalarin muharibeye celb edilmesi meqsedile yaradilmisdir Yaradilan menteqeler tekce doyuscu yox eyni zamanda arxa cebhelerde muxtelif yardimci fealiyyetler gostermek meqsedile de formalasdirilmisdir Gosterilen yardimci fealiyyetlere yollarin cekilmesi soyuducu anbarlarin tikilmesi sehra xestexanalarinin yaradilmasi ve saire kimi isler aid idi Ermeni Qriqoryan Kilsesinin Iran yeparxiyasi terefinden bu tipli destelerin arxa cebhelere seferber edilmesi 1983 cu ilden muharibenin tamamlandigi 1988 ci ile qeder davam etmisdir 8 il davam etmis Iran Iraq muharibesinde deqiq nece ermeni esilli sexsin istirak etdiyi melum deyil Doyuslere qatilan sexslerin bir qismi herbi qulluqcu bir qismi ise arxa cebhelere yardim gostermek meqsedile doyuslere qatilmisdir Iran Iraq muharibesi zamani 44 ermeni esilli Iran Silahli Quvvelerinin mensubu sexs helak olub 26 iran ermenisi mulku itki kimi qeydiyyata alinib 4 iran ermenisinin adi muharibe zamani itkin dusenlerin siyahisina elave edilmis 35 nefer ise muharibeden sonraki esirlerin qarsiliqli mubadilesi cercivesinde Iran Islam Respublikasina tehvil verilmisdir Iran Iraq muharibesinde istirak etmis ve herbi emeliyyatlar zamani helak olmus etnik ermenilerin ekseriyyeti olke paytaxti Tehranin cenub serqinde yerlesen Nor Burastan mezarliginda defn edilmisdir Nor Burastan Irandaki en boyuk qeyri muselman mezarligidir ve burada muharibede helak olan ermeni esger ve zabitler ucun xususi bolme ayrilib Kateqoriya Iran ermenileriGizli kateqoriya Vikipediya Menbe azligi olan meqaleler