Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bu məqaləni lazımdır. |
Dilmaçoğulları bəyliyi — 1085–1192-ci illər arasında Bitlis və Erzendə müstəqil olan bir türk bəyliyi.
| Tarixi dövlət | |
| Dilmaçoğulları bəyliyi | |
|---|---|
| Dilmaçoğulları Beyliği | |
| | |
| Rəsmi dilləri | Türk dili |
| Dövlət dini | İslam |
Tarixi
Qurucusu Böyük Səlcuq hökmdarı Alp Arslanın komandirlərindən biri olan Dilmaç Məmməd bəydir (1085–1104-cü illər). Quruluş dövründə Böyük Səlcuq dövlətinə bağlılığını davam etdirən Dilmaçoğulları Toğan Arslan dövründə (1104–1137-ci illər) ən parlaq illərini yaşayıblar. Saltuklular və Ardıqlılar ilə birlikdə xristianlara və gürcülərə qarşı döyüşüblər. Bəyliyin qurucusu Dilmaçoğlu Məmməd (Məhəmməd) Bəy Sultan Alp Arslan dövründə Bekçioğlu Afşin və Əhməd Şah kimi türkmən bəyləri ilə Bizans idarəsindəki Anadoluya axınlarda olurdu. Malazgirt Müharibəsində (1071-ci il) də iştirak edən Dilmaçoğlu Məmməd Bəy daha sonra Səlcuq ordusunun Hələb ətrafında həyata keçirdiyi fəthlərə qatıldı. 1085-ci ildə diyar-ı Bəkir (Diyarbakır) alındıqdan sonra Bitlis və Ahlat da Səlcuq qüvvələri tərəfindən zəbt edildi. Bitlis və ətrafı Məmməd bəyin idarəsinə verilərək ona ikta (istifadə haqqı) tətbiq edildi. Bu şəkildə Dilmaçoğulları Bəyliyi qurulmuş oldu. Əvvəl Qılınc Aslana, onun ölümündən sonra da Ermenşahlara (Ahlatşahlar) tabe oldu. Togan Arslan daha sonra Artuklulardan II Qaziyə tabe olmuş və bu Hökmdarla birlikdə xristianlara və gürcülərə qarşı müharibədə iştirak etmişdir. 1192-ci ildə Ermenşahlardan Begtimur Bitlisi zəbt etdi. Bundan sonra Dilmaçoğulları Bəyliyi XIV əsrin sonlarına qədər hökm sürmüş, ehtimalla Ağqoyunlular dövründə tarixə qarışmışdır.
Bəyliyin hökmdarları
- Atabəy Məhəmməd bəy (1085–1090)
- Hüsaməddövlə Yeltəkin (1090–1100)
- Şəmsəddövlə Toğan Arslan (1100–1138)
- Hüsaməddövlə Kurti (1138–1146)
- Şəmsəddövlə Yakut Arslan (1146–1148)
- Fəxrəddövlə şah (1148–1180)
- Fulan bəy (1180–1192)
İstinadlar
- Öztuna, Yılmaz, "Devletler ve Hanedanlar" Cilt:2, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara (1996), s. 48
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Dilmacogullari beyliyi 1085 1192 ci iller arasinda Bitlis ve Erzende musteqil olan bir turk beyliyi Tarixi dovletDilmacogullari beyliyiDilmacogullari Beyligi1085 1394Resmi dilleri Turk diliDovlet dini IslamTarixiQurucusu Boyuk Selcuq hokmdari Alp Arslanin komandirlerinden biri olan Dilmac Memmed beydir 1085 1104 cu iller Qurulus dovrunde Boyuk Selcuq dovletine bagliligini davam etdiren Dilmacogullari Togan Arslan dovrunde 1104 1137 ci iller en parlaq illerini yasayiblar Saltuklular ve Ardiqlilar ile birlikde xristianlara ve gurculere qarsi doyusubler Beyliyin qurucusu Dilmacoglu Memmed Mehemmed Bey Sultan Alp Arslan dovrunde Bekcioglu Afsin ve Ehmed Sah kimi turkmen beyleri ile Bizans idaresindeki Anadoluya axinlarda olurdu Malazgirt Muharibesinde 1071 ci il de istirak eden Dilmacoglu Memmed Bey daha sonra Selcuq ordusunun Heleb etrafinda heyata kecirdiyi fethlere qatildi 1085 ci ilde diyar i Bekir Diyarbakir alindiqdan sonra Bitlis ve Ahlat da Selcuq quvveleri terefinden zebt edildi Bitlis ve etrafi Memmed beyin idaresine verilerek ona ikta istifade haqqi tetbiq edildi Bu sekilde Dilmacogullari Beyliyi qurulmus oldu Evvel Qilinc Aslana onun olumunden sonra da Ermensahlara Ahlatsahlar tabe oldu Togan Arslan daha sonra Artuklulardan II Qaziye tabe olmus ve bu Hokmdarla birlikde xristianlara ve gurculere qarsi muharibede istirak etmisdir 1192 ci ilde Ermensahlardan Begtimur Bitlisi zebt etdi Bundan sonra Dilmacogullari Beyliyi XIV esrin sonlarina qeder hokm surmus ehtimalla Agqoyunlular dovrunde tarixe qarismisdir Beyliyin hokmdarlariAtabey Mehemmed bey 1085 1090 Husameddovle Yeltekin 1090 1100 Semseddovle Togan Arslan 1100 1138 Husameddovle Kurti 1138 1146 Semseddovle Yakut Arslan 1146 1148 Fexreddovle sah 1148 1180 Fulan bey 1180 1192 IstinadlarOztuna Yilmaz Devletler ve Hanedanlar Cilt 2 Kultur Bakanligi Yayinlari Ankara 1996 s 48Hemcinin baxAnadolu beylikleri Turk sulaleriXarici kecidler