Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Hündür araliya (lat. Aralia elata) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin araliyakimilər fəsiləsinin araliya cinsinə aid bitki növü.
| Hündür araliya | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Hündür araliya | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
Yaponiyada, Koreyada, Uzaq Şərqdə, Saxalində və Kuril adalarında yayılmışdır.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 1,5-12 m-dək, düz gövdəsinin diametri 20 sm-dək alçaqboylu, budaqlı və gövdəli kiçik ağacdır. Yarpaqları növbəli, tökülən, iri, uzunluğu 1 m-dək, mürəkkəb, lələkvari, birinci dərəcəli 2-4 hissədən və 5-9 cüt yarpaqcıqdan ibarətdir. Çətirləri çoxsaylıdır, iri, mürəkkəb, süpürgəvari çiçək qruplarına, bəzən şaxələnmiş salxıma yığılmışdır. İyul-avqustda çiçəkləyir. Çiçəkləri xırda, ikicinsli və erkəkcikləri, inkişaf etməmiş yumurtalıqlı, əsasən beşhissəli, bəzən 4 və ya 6 hissəlidir. Kasacığı xırda dişlidir. Erkəkcikləri uzunsov tozluqludur: sütuncuğun altı hamst və ya zəif qabarıqdır; yumurtalığı iki-altı yuvalıdır. Meyvəsi göy-qara, giləmeyvəli, beş çəyirdəkli, diametri 3-5 mm-dir. Sentyabr-oktyabrda meyvəsi yetişir. Meyvəsi tünd-bənövşəyi, giləmeyvəşəkilli, şarşəkilli, beş, bəzən altı hissəli, ətli ekzokarpdır. Toxumları hamar endospermlidir. Toxumlarla və zoğları ilə çoxalır.
Ekologiyası
Meşələrdə, daşlı-qayalı yerlərdə dəniz səviyyəsindən 2700 m-dən hündürlükdə bitir.
Azərbaycanda yayılması
Mərdəkan dendrarisində 1992-ci ildə introduksiya edilmişdir.
İstifadəsi
Tərkibində müxtəlif toksik qlikozidlər və alkaloidlər vardır. İri yarpaqları, enli çiçək qrupları ilə çox gözəldir və landşafta özünəməxsus ekzotik görünüş verir. Araliyanın yarpaqları, qabığı və kökləri (Rasix Araliae) dərman xammalıdır.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hundur araliya lat Aralia elata bitkiler aleminin cetircicekliler destesinin araliyakimiler fesilesinin araliya cinsine aid bitki novu Hundur araliyaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad PolysporangiophytesKlad TracheophytesKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad EudicotsKlad Core eudicotsKlad SuperasteridsKlad AsteridsKlad CampanulidsDeste CetirciceklilerFesile AraliyakimilerYarimfesile AraliyalarCins AraliyaNov Hundur araliyaBeynelxalq elmi adiAralia elata Seem Sekil axtarisiITIS 184745NCBI 82095EOL 1153801Tebii yayilmasiYaponiyada Koreyada Uzaq Serqde Saxalinde ve Kuril adalarinda yayilmisdir Botaniki tesviriHundurluyu 1 5 12 m dek duz govdesinin diametri 20 sm dek alcaqboylu budaqli ve govdeli kicik agacdir Yarpaqlari novbeli tokulen iri uzunlugu 1 m dek murekkeb lelekvari birinci dereceli 2 4 hisseden ve 5 9 cut yarpaqciqdan ibaretdir Cetirleri coxsaylidir iri murekkeb supurgevari cicek qruplarina bezen saxelenmis salxima yigilmisdir Iyul avqustda cicekleyir Cicekleri xirda ikicinsli ve erkekcikleri inkisaf etmemis yumurtaliqli esasen beshisseli bezen 4 ve ya 6 hisselidir Kasacigi xirda dislidir Erkekcikleri uzunsov tozluqludur sutuncugun alti hamst ve ya zeif qabariqdir yumurtaligi iki alti yuvalidir Meyvesi goy qara gilemeyveli bes ceyirdekli diametri 3 5 mm dir Sentyabr oktyabrda meyvesi yetisir Meyvesi tund benovseyi gilemeyvesekilli sarsekilli bes bezen alti hisseli etli ekzokarpdir Toxumlari hamar endospermlidir Toxumlarla ve zoglari ile coxalir EkologiyasiMeselerde dasli qayali yerlerde deniz seviyyesinden 2700 m den hundurlukde bitir Azerbaycanda yayilmasiMerdekan dendrarisinde 1992 ci ilde introduksiya edilmisdir IstifadesiTerkibinde muxtelif toksik qlikozidler ve alkaloidler vardir Iri yarpaqlari enli cicek qruplari ile cox gozeldir ve landsafta ozunemexsus ekzotik gorunus verir Araliyanin yarpaqlari qabigi ve kokleri Rasix Araliae derman xammalidir IstinadlarHemcinin bax