Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bu, , çünki hansısa məqalədən bu məqaləyə verilmiş keçid yoxdur. (dekabr 2023) |
Talçum ( Koreya dilində 탈춤) — maska ilə təqlidi, hekayə danışaraq bəzən də mahnı oxuyaraq edilən Koreyanın milli rəqsi kimi xarakterizə olunur.Hər nə qədər talçum koreyalılar tərəfindən əsasən bütün maskalı rəqs tamaşalarını adlandırmaq üçün istifadə olunsa da, ilk vaxtlar sadəcə indiki Şimali Koreyanın Hvanqhe əyalətinin rəqslərini adlandırmaq üçün istifadə olunan regional termin idi. Hvanqhe əyalətindən Heso talçumu, Seul və ya Kyonqqi əyalətindən Sande nori, Naqdoq Çay ərazilərindən Oqvanqde nori və Deul nori, Cənub sahili ərazilərindən beş tanrının rəqsi mənasına gələn Obanqsincanq, Hamkyonq əyalətindən isə Sacatal nori daxil olmaqla, Koreyanın ecazkar maska rəqsləri bütün dünyada tanınır. Ancaq talçum günümüzdə maskalı rəqs tamaşalarını adlandırmaq üçün ümumi termin olaraq qəbul edilir. Koreyanın maskalı rəqs tamaşaları sadəcə maska taxmış rəqqaslar tərəfindən ifa edilən rəqs deyil, eyni zamanda maskalar vasitəsilə insanları, heyvanları və bəzən fövqəltəbii varlıqları təsvir edən əhəmiyyətli dramatik məzmundur. Maska rəqsi gizlədilmiş arzu və istəklərin qorxu və utanc olmadan nümayiş olunduğu bir tamaşadır. Bu tamaşalarda aşağı təbəqənin savadlı, Konfutsiçilik təlimini üstün tutan yanqbanlara (yüksək təbəqə) qarşı hiss etdikləri məyusluğu, sadə xalqın gündəlik həyatını, rahiblərin öz vəzifələrinə uyğun davranmaması və kişilərin köhnə arvadlarını tərk etməsi kimi sosial problemləri əks etdirir. Obrazlar hakim sinfin ikiüzlülüyünü və ağılsızlığını ələ salır, yeni bir dünya və daha yaxşı bir gələcək üçün dua edirlər.
| Talçum | |
|---|---|
| 탈춤 | |
 | |
| Mənşəyi | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
"Tal" bir çox koreyalı tərəfindən də səhvən Koreya dilində maska olaraq bilinir.Ancaq həqiqətdə tal bir şeydən özünü xilas və azad etmək üçün istifadə olunan Çin Heroqlifləridir. Qədim koreyalılar üçün tal, tanrıların müqəddəs bir simvolu idi. Bu səbəbdən xüsusilə dəyərli idi və ona ibadət olunurdu, amma bütün bunlara baxmayaraq, həmişə yaşayış məntəqələrindən uzaq məsafələrdə saxlanılırdı. Eyni zamanda talın xəstəlik və təhlükələrə qarşı mübarizə apardığına da inanılırdı. Maska nümayişlərinə daxil edilən ifa və rəqslər kənddə sülh və rifahı təmin etmək və insanları təhlükə və xəstəlikdən qorumaq üçün tanrılara edilən dua ayinlərindən irəli gəlmişdir. Sivilizasiyanın inkişafı maskaları Şamanizmdə istifadə olunan müqəddəs simvollardan əyləncə və incəsənət yönünə doğru dəyişməyə başladı. XII əsrdə maskanın festivallarda həyəcan və əyləncə kimi qəbul edilməsi daha da möhkəm şəkildə reallaşdı. Talçum Qoryo sülaləsi dövründə məhkəmədə ifa edildi və Masqa Rəqsi İdarəsi bu cür rəqslərə nəzarət edərək bu rəqslərin kral ziyafətlərində ifa edilməsinə icazə verdi. Lakin idarə Coson sülaləsi dövründə ləğv edildi.
Üsul və xəyali obrazlar
Masqa rəqsi əsasən yeddi hissəyə bölünür. Hər bir hissənin özünə məxsus hekayəsi və obrazları mövcuddur. Bonqsan talçum Koreyanın ən tanınmış maska rəqslərindən biridir. Yeddi aktdan ibarət olan Bonqsan talçum, rəqs, musiqi və dramatik dialoqdan ibarət açıq hava oyunudur (Koreya dilində 마당극). "Madanqqık"da səhnə və rəqsə sərbəst şəkildə müdaxilə edə bilən tamaşaçılar arasında elə də fərqlər yoxdur. Tamaşaçıların və rəqqasların bu sərhədsiz qarşılıqlı əlaqəsi madanqqıkı Koreyada, eləcə də bütün dünyada əvəzsiz və ənənəvi bir tamaşa sənəti edir.Bonqsan talçumun əsas obrazı yanqban bir ailənin qulluqçusu olan Malttuqidir. Yanqban sinfi, dinindən dönmüş Buddist rahibləri, zülmkar və patriarxal kişilər tamaşa müddətində ələ salınır və orta təbəqənin üzləşdiyi çətinliklərlə yanaşı, mübarizəsi də nümayiş olunur.
Yonqno (영노):
Pis yanqbanları yeyən bir canavardır.Bəzi tamaşalarda əgər 100 yanqban yeyərlərsə, cənnətə gedə biləcəkləri deyilir.
Bibi (비비):
Yonqnonun bir növüdür.'Bi-bi' səsi çıxarır.Başı canavar başı, bədəni isə insan bədənidir.
Canqmari (장 마리):
Su ruhlarıdır. Kökdürlər və musiqi aləti ifa edirlər, bütün bədənləri dəniz yosunları ilə örtülüdür. Bərəkətlilik ilə əlaqələndirilirlər.
Cuci (주지):
Cuci qəribə varlıqlardır. Kiçik başlı quş formasında və ya şir ola bilərlər. İki cütlük hər yerə tullanır.Cütlüklər arasında rəqs bərəkəti simvol edə bilər. Lakin iki şir arasındakı rəqs pis ruhları qorxutmağı ifadə edir.
Ədəbiyyat
- Chae, Heewan. “The idea of Talchum.” Seoul: Hyunamsa, 1984
- "What is mask." Hahoe Mask Museum retrieved 29 June 2008
- Kim, Joo-yeon. "Talchum: Korean masked dance." The KNU times, 1 November 2006
- Kim, Ukdong. "The aesthetics of Talchum." Seoul: Hyunamsa, 1999
- "Korean Mask Dance Drama: Talchum." The magazine of Santa Clarita retrieved 29 June 2008
- "Mask Dances." Asian Studies presents Windows on Asia, retrieved 29 June 2008
- "Mask and Dance." Korean cultural Services NY, retrieved 25 June 2008
- "Talchum." Digital Choseonilbo retrieved 29 June 2008
- "Talchum.", retrieved 29 June 2008
- "The Nature and Origin of Masked Dance Drama." Hangukgwan, retrieved 29 June 2008
İstinadlar
- Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, Liste représentative du patrimoine culturel immatériel de l’humanité, Lista Representativa del Patrimonio Cultural Inmaterial de la Humanidad (ing.).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu tenha meqaledir cunki hansisa meqaleden bu meqaleye verilmis kecid yoxdur Lutfen elaqeli meqalelerden bu sehifeye kecid vermeye calisin dekabr 2023 Talcum Koreya dilinde 탈춤 maska ile teqlidi hekaye danisaraq bezen de mahni oxuyaraq edilen Koreyanin milli reqsi kimi xarakterize olunur Her ne qeder talcum koreyalilar terefinden esasen butun maskali reqs tamasalarini adlandirmaq ucun istifade olunsa da ilk vaxtlar sadece indiki Simali Koreyanin Hvanqhe eyaletinin reqslerini adlandirmaq ucun istifade olunan regional termin idi Hvanqhe eyaletinden Heso talcumu Seul ve ya Kyonqqi eyaletinden Sande nori Naqdoq Cay erazilerinden Oqvanqde nori ve Deul nori Cenub sahili erazilerinden bes tanrinin reqsi menasina gelen Obanqsincanq Hamkyonq eyaletinden ise Sacatal nori daxil olmaqla Koreyanin ecazkar maska reqsleri butun dunyada taninir Ancaq talcum gunumuzde maskali reqs tamasalarini adlandirmaq ucun umumi termin olaraq qebul edilir Koreyanin maskali reqs tamasalari sadece maska taxmis reqqaslar terefinden ifa edilen reqs deyil eyni zamanda maskalar vasitesile insanlari heyvanlari ve bezen fovqeltebii varliqlari tesvir eden ehemiyyetli dramatik mezmundur Maska reqsi gizledilmis arzu ve isteklerin qorxu ve utanc olmadan numayis olundugu bir tamasadir Bu tamasalarda asagi tebeqenin savadli Konfutsicilik telimini ustun tutan yanqbanlara yuksek tebeqe qarsi hiss etdikleri meyuslugu sade xalqin gundelik heyatini rahiblerin oz vezifelerine uygun davranmamasi ve kisilerin kohne arvadlarini terk etmesi kimi sosial problemleri eks etdirir Obrazlar hakim sinfin ikiuzluluyunu ve agilsizligini ele salir yeni bir dunya ve daha yaxsi bir gelecek ucun dua edirler Talcum탈춤Menseyi Cenubi Koreya Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiTalcum Tal bir cox koreyali terefinden de sehven Koreya dilinde maska olaraq bilinir Ancaq heqiqetde tal bir seyden ozunu xilas ve azad etmek ucun istifade olunan Cin Heroqlifleridir Qedim koreyalilar ucun tal tanrilarin muqeddes bir simvolu idi Bu sebebden xususile deyerli idi ve ona ibadet olunurdu amma butun bunlara baxmayaraq hemise yasayis menteqelerinden uzaq mesafelerde saxlanilirdi Eyni zamanda talin xestelik ve tehlukelere qarsi mubarize apardigina da inanilirdi Maska numayislerine daxil edilen ifa ve reqsler kendde sulh ve rifahi temin etmek ve insanlari tehluke ve xestelikden qorumaq ucun tanrilara edilen dua ayinlerinden ireli gelmisdir Sivilizasiyanin inkisafi maskalari Samanizmde istifade olunan muqeddes simvollardan eylence ve incesenet yonune dogru deyismeye basladi XII esrde maskanin festivallarda heyecan ve eylence kimi qebul edilmesi daha da mohkem sekilde reallasdi Talcum Qoryo sulalesi dovrunde mehkemede ifa edildi ve Masqa Reqsi Idaresi bu cur reqslere nezaret ederek bu reqslerin kral ziyafetlerinde ifa edilmesine icaze verdi Lakin idare Coson sulalesi dovrunde legv edildi Usul ve xeyali obrazlarMasqa reqsi esasen yeddi hisseye bolunur Her bir hissenin ozune mexsus hekayesi ve obrazlari movcuddur Bonqsan talcum Koreyanin en taninmis maska reqslerinden biridir Yeddi aktdan ibaret olan Bonqsan talcum reqs musiqi ve dramatik dialoqdan ibaret aciq hava oyunudur Koreya dilinde 마당극 Madanqqik da sehne ve reqse serbest sekilde mudaxile ede bilen tamasacilar arasinda ele de ferqler yoxdur Tamasacilarin ve reqqaslarin bu serhedsiz qarsiliqli elaqesi madanqqiki Koreyada elece de butun dunyada evezsiz ve enenevi bir tamasa seneti edir Bonqsan talcumun esas obrazi yanqban bir ailenin qulluqcusu olan Malttuqidir Yanqban sinfi dininden donmus Buddist rahibleri zulmkar ve patriarxal kisiler tamasa muddetinde ele salinir ve orta tebeqenin uzlesdiyi cetinliklerle yanasi mubarizesi de numayis olunur Yonqno 영노 Pis yanqbanlari yeyen bir canavardir Bezi tamasalarda eger 100 yanqban yeyerlerse cennete gede bilecekleri deyilir Bibi 비비 Yonqnonun bir novudur Bi bi sesi cixarir Basi canavar basi bedeni ise insan bedenidir Canqmari 장 마리 Su ruhlaridir Kokdurler ve musiqi aleti ifa edirler butun bedenleri deniz yosunlari ile ortuludur Bereketlilik ile elaqelendirilirler Cuci 주지 Cuci qeribe varliqlardir Kicik basli qus formasinda ve ya sir ola bilerler Iki cutluk her yere tullanir Cutlukler arasinda reqs bereketi simvol ede biler Lakin iki sir arasindaki reqs pis ruhlari qorxutmagi ifade edir EdebiyyatChae Heewan The idea of Talchum Seoul Hyunamsa 1984 What is mask Hahoe Mask Museum retrieved 29 June 2008 Kim Joo yeon Talchum Korean masked dance The KNU times 1 November 2006 Kim Ukdong The aesthetics of Talchum Seoul Hyunamsa 1999 Korean Mask Dance Drama Talchum The magazine of Santa Clarita retrieved 29 June 2008 Mask Dances Asian Studies presents Windows on Asia retrieved 29 June 2008 Mask and Dance Korean cultural Services NY retrieved 25 June 2008 Talchum Digital Choseonilbo retrieved 29 June 2008 Talchum retrieved 29 June 2008 The Nature and Origin of Masked Dance Drama Hangukgwan retrieved 29 June 2008IstinadlarRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Liste representative du patrimoine culturel immateriel de l humanite Lista Representativa del Patrimonio Cultural Inmaterial de la Humanidad ing