Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Mosul muzeyi artefaktlarının dağıdılması 26 fevral 2015-ci ildə İŞİD tərəfindən dağıntıları əks etdirən videonun yayımlanması zamanı məlum olmuşdur.
Mosul muzeyi
1952-ci ildə açılmış Mosul muzeyi İraq Milli Muzeyindən sonra ölkənin ikinci böyük muzeyidir. Muzey əsasən dörd istiqamətdə toplanmış kolleksiya və onlara həsr edilmiş zallarla məşhurdur: Assuriya zalı, Hatra zalı, İslam zalı və Qədim dövr zalı.
Regionun vacibliyi
Müasir İraq dövlətinin sərhədləri tarixi Mesopotamiyanın demək olar bütün ərazisini əhatə edir. Ən qədim şəhərsalma mədəniyyəti mərkəzlərindən biri olan Mesopotamiyada insan yaşayış məntəqələrinin tarixi e.ə. IV minilliyə kimi gedib çatır. “Şəhər” yeni sosial sistemin mərkəzinə çevrilməklə mərkəzləşdirmə həyata keçirən güclərin mərkəzi kimi formalaşırdı. Bədii baxımdan İraq torpağı stilləşdirilmiş təsvirlərdən insan fiqurunun daha realistik təsvirlərinə keçid dövrünə şahidlik etmişdir. Həmin dövrlərdə bu ərazidə ilk dəfə yazının yaranması ilahi fiqurları təsvir etməyə və dini nəzəriyyələşdirməyə imkan vermişdir. Arxeoloji qazıntılar nəticəsində Mesopotamiyada Bibliya hekayələrində təsvir edilən hadisələr qədər qədim artefaktlar aşkarlnmış, əldə edilmiş mixi yazılı kitabələrdən isə Bibliya hekayələrinin daha qədim variantları öyrənilmişdir.
Dünyanın İraqı və onun tarixini tanıması, onun ərazisində aparılan arxeoloji qazıntılar sayəsində mümkün olmuşdur. Qədim Misir ərazisindən fərqli olaraq İraq, o cümlədən Mesopotamiya ərazisində çoxlu sayda yerüstü abidələrin olmaması “xəzinə ovçuları”ının başladıqları qazıntıların sonradan elmi əhəmiyyətli arxeoloji tədqiqatlara çevrilməsinə imkan vermişdir. Bir əsr yarımdan çox İraq ərazisində aparılan arxeoloji qazıntılar nəticəsində arxeoloqlar regionun dünya mədəniyyəti və tarixinə göstərdiyi təsiri dərindən öyrənmək üçün çoxlu sayda müxtəlif əhəmiyyətli artefaktlar aşkara çıxarmışlar. Həmin artefaktların bir çoxu İraq muzeyləri ilə yanaşı dünyanın ən nüfuzlu muzeylərini bəzəməkdədir.
Dağıdılma
İŞİD videosunun məzmunu
 Xarici video | |
|---|---|
| İŞİD tərəfindən yayımlanmış orijinal video  |
| CBS telekanalının videonu şərh edən xəbər süjeti |
| NBC telekanalının Mosulun azad edilməsindən sonra muzeyin vəziyyətini göstərən xəbər süjeti |
26 fevral 2015-ci ildə İŞİD tərəfindən yayımlanmış videoda muzeyə girən silahlıların “bütpərəstliklə əlaqəli” hesab etdikləri artefaktları dağıtmaları göstərilmişdir. Silahlı şəxslər muzeydə saxlanan bir çox dəyərli heykəlləri aşırmış, bəzilərinin üzünü və başını isə balta ilə dağıtmışlar. Videonun əvvəlində danışan sözçü dağıdılmaların səbəbini izah edir. O, qeyd edir ki, dağıdılan obyektlərə (heykəllər, fiqurlar və sair) bir zamanlar Allah kimi sitayiş edilmişdir.
Sözçünün nitqinin mətni belədir: “Arxamda gördüyünüz xarabalıqlar keçmişdə insanların Allah yerinə ibadət etdikləri bütlər və hekəllərin qalıqlarıdır. assuriyalılar və akkadlar müharibə, təsərrüfat, yağış və digər tanrılara inanır və qurban verirdilər... Məhəmməd peyğəmbər Məkkəyə girdikdə ordakı bütləri yalın əlləri ilə dağıtmışdı. Bizə peyğəmbərimiz tərəfindən bütləri aşırmaq və dağıtmaq buyurulmuşdur, buna görə də onunn davamçıları fəth etdikləri hər yerdə bu işi həyata keçirməlidirlər.”
Dağıdılma
Heç də muzeyin bütün kolleksiyası İŞİD tərəfindən dağıdılmamışdır. Lakin, ən çox zərər görən Assur və Hatra zalları olmuşdur. İndi də bir çox dəyərli artefaktların saxlandığı İslam zalı videoda göstərilməmişdir. Qədim dövr zalı da göstərilməsə də, orda saxlanan artefaktların əksəri məhv edilmişdir.
Dağıdılmış artefaktlar
Nerqal qapısı
Nerqal qapısı müasir Mosul şəhəri yaxınlığında yerləşən qədin Nineviya şəhərini əhatə edən qala divarlarının şimalında yerləşirdi. Qala qapısı e.ə. 704-690-cı illər arasında, Sennaxeribin hakimiyyəti dövründə Ninevanın genişləndirilməsi zamanı inşa edilmişdi. Qapı, yaz gündönümü, müharibə, dağıdılma və digər dünya ilə əlaqələndirilən Qədim Mesopotamiya tanrısı həsr edilmişdi.
Nerqal qapısının girişində iki ədəd iri lamassu fiquru dayanırdı. Bu fiqurların hazırlanmasına ilk dəfə e.ə. II minilliyin birinci yarısından başlanmış, onlar adətən inzan başlı və qanadlı iri öküzlər kimi tsəvir edilmişdir. Dekorativ xüsusiyyətindən başqa lamassu həm də “bir şəxsə, insanlar qrupuna, məkana və ya girişə bağlanmış xoş ruh”un daşıyıcısı olan fiqurlardır. Nerqal qapısının girişində ucaldılmış lamassu heykəllərinin ətrafı, həmin heykəllərin Balatay karxanasından daşınmasını təsvir edən qabartma relyeflərlə bəzədilmişdir.
26 fevral 2015-ci ildə İŞİD videosunun çıxarılmasından əvvəl lamassular müxtəlif saxlanılmışlıq səviyyəsinə malik idilər. Girişdəki iki fiqurdan birinin yuxarı hissələri yaxşı vəziyyətdə saxlanmışdı. Videoda İŞİD üzvlərindən birinin sağ tərəfdə yerləşən lamassunun üzünü elektron mişarı ilə dağıtması görünür. Sol tərəfdəki fiqurun yuxarı hissəsi XIX əsrdə dağıldığından ona dəyilməmişdir. Qapının içərisində yerləşən digər iki lamassu daha pis vəziyyətdə dövrümüzə çatsa da, onlar da elektrik mişarları ilə dağıdılmışdır. Mosul muzeyinin Assuriya daha erkən dövrə aid olan başqa bir lamassu da saxlanırdı. Həmin heykəl də İŞİD tərəfindən dağıdılmışdır.
Balavat qapısı
Mosul muzeyində II Aşşurnasirpalın dövründə (e.ə. 883-859) inşa edilmiş Balavat qapısının bir neçə tunc lövhəsi saxlanılırdı. Lövhələrdə Assuriyanın müharibə, ov və ithaf mərasimləri təsvir olunmuşdu. Balavat qapısı kiçik ərazidən çoxlu sayda mühüm əhəmiyyətli artefaktların tapılması ilə əlamətdardır. Tell-Balavat adlı yaşayış yeri Nineva və Nimrud şəhər xarabalıqları yaxınlığında yerləşən kiçik yaşayış yeridir. Həm də İqmur-Enlil adlanan Tell-Balavatda aparılan tədqiqat işləri nəticəində müəyyən edilmişdir ki, o, iki mühüm şəhər arasında yerləşməklə çoxlu sayda əhaliyə malik olmamış və əsas vəzifəsi iki qala-şəhərinin müdafiəsini təmin etmək idi.
Qeyd edilən lövhələr İŞİD-in videosunda göstərilsə də, onların məhv edilməsi görünməmişdir. 2003-cü ildə Mosul muzeyi yağmalandığından muzeydə saxlanılan həmin lövhələrin bir neçəsi İŞİD-in vandalizm aktına kimi artıq itirilmişdi. Lövhələr asanlıqla daşına bilən olduğua görə, onların qara bazarda satılması ehtimal edilir.Britaniya muzeyində Balavat qapısının III Salmanasar dövründə hazırlanmış başqa lövhələri saxlanılır. Yaxşı sənədləşdirilmiş həmin lövhələr üzə çıxarılacağı halda Aşşurnasirpalın lövhələrinin bərpa edilməsinə kömək edə bilər.
Hatra heykəlləri
Roma və Parfiya imperiyalarının sərhəddində yerləşən Hara şəhəri müasir Mosul şəhərinin cənubunda yerləşir. Qədim ticarət şəhəri olan Hatra zəngin tarixi və arxeoloji abidələri ilə məşhur olmaqla qonşu imperiyalar və şəhərlərin əhalisinə ciddi mədəni təsir etmişdir. Hatradan aşkarlanmış incəsənət əsərləri şərq və qərb incəsənətinin ənənələrini özündə birləşdirən hibrid nümunələri kimi tədqiqatçıların diqqətini cəlb etmişlər. Məsələn, Hatradan aşkarlanmış oturmuş ilahə heykəli Buddist tilli görünüşə malik olsa da, Mesopotamiya əsərləri üçün xarakterik olan iri gözlərə malikdir.
Bundan başqa Mosul muzeyində çoxlu sayda Hatra heykəlləri saxlanırdı. Heykəllərin əksərində Hatra kralları və zadəganları təsvir olunmuşdu. İŞİD-in yayımladığı videoda həmin heykəllərin bir neçəsinin aşırılması və dağıdılması göstərilmişdir. Hatradan aşkarlanmış 27 kral heykəlindən 4-ünün dağıdılması İŞİD-in videosunda görünür. Bu, məlum olan həmin heykəllərinin 15%-nin məhv edilməsi deməkdir.
Məhv edilmiş artefaktların təsdiqlənməsi
İraq arxeoloqlarının məlumatına görə, İŞİD videosunun çıxarılmasından altı ay əvvəl Mosul muzeyi kolleksiyasının bir hissəsi Bağdadda yerləşən İraq Milli Muzeyinə köçürülmüşdü. Bu, bir çox dəyərli artefaktların dağıdılmasının qarşısını almışdır. Bundan əlavə, bəzi məlumatlara görə, videoda dağıdılmış heykəllərin bir neçəsi orijinal yox reproduksiya olmuşdur. Lakin, İraq arxeoloqları bunun həqiqət olmamaq ehtimalını da irəli sürürlər. Orijinallığına şübhə olmayan bir neçə dəyərli incəsənət əsəri videoda göstərilməmişdir, bu da yalnız daşınması mümkün olmayan əsərlərin dağıdıldığını daşınan artefaktların isə yağmalanaraq satıldığını deməyə imkan verir.
Sənədləşdirmə
2003-cü ildə İraq Milli Muzeyinin yağmalanması muzey kolleksiyası və arxeoloji abidələrin sənədləşdirilməsinin aparılmasının mühümlüyünü göstərmişdir. İraq Milli Muzeyi yağmalanmadan sonra bütün artefaktların şəkillərlə əhatə olunmuş tam invertarını ortaya çıxarmışdı. 1990-cı illərdən 2003-cü ildə İraqın işğalına kimi muzeyə daxil olan çoxlu sayda artefaktlar isə sənədləşdirmə prosrsində problem yaratmışdı.
Mosul muzeyində də eyni vəziyyət olsa da, onun artefaktlarının sənədləşdirməsi haqqında məlumat yayılmamışdır. Halbuki, artefaktların fotolarının olması yağmalanmış işlərin aşkara çıxarılmasına kömək edə bilərdi.
İstinadlar
- Huot, J. Louis (2008). The Importance of Iraq's Cultural Heritage. In P.G. Stone & J.F. Bajjaly (Eds.), The Destruction of Cultural Heritage in Iraq (pp. 20) The Boydell press.
- Huot, J. Louis (2008). The Importance of Iraq's Cultural Heritage. In P.G. Stone & J.F. Bajjaly (Eds.), The Destruction of Cultural Heritage in Iraq.
- Huot, J. Louis (2008). The Importance of Iraq's Cultural Heritage. In P.G. Stone & J.F. Bajjaly (Eds.), The Destruction of Cultural Heritage in Iraq (pp. 22) The Boydell press.
- Huot, J. Louis (2008). The Importance of Iraq's Cultural Heritage. In P.G. Stone & J.F. Bajjaly (Eds.), The Destruction of Cultural Heritage in Iraq (pp. 20) The Boydell press.
- "Assessing the Damage at the Mosul Museum, Part 1: The Assyrian Artifacts". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-08-15.
- Danrey, V. (2004). Winged Human-Headed Bulls of Ninevah: Genesis of an Iconographic Motif. Papers of the 49th Rencontre Assyriologique Internationale. Vol. 66, Ninevah.
- "Assessing the Damage at the Mosul Museum, Part 1: The Assyrian Artifacts". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-08-15.
- J.E. Curtis & N. Tallis. (2009). The Balawat gates of Ashurnasirpal II. In Journal of the American Oriental Society. American Oriental Society. Vol. 129, No. 3. pp. 552-554.
- Tucker, D.J. (1994). Representations of Igmur-Enlil on the Balawat Gates. In Iraq. Vol. 56. pp. 107-116
- Tucker, D.J. (1994). Representations of Igmur-Enlil on the Balawat Gates. In Iraq. Vol. 56. pp. 107-116
- "Assessing the Damage at the Mosul Museum, Part 1: The Assyrian Artifacts". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-08-15.
- Ahmed, S. Said (1972). Hatra, Iraq. In Archaeology. Archaeological Institute of America. Vol. 25, No. 2. pp. 103-111.
- "Assessing the Damange at the Mosul Museum, Part 2: The Sculptures from Hatra". 2022-09-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-08-15.
- . 2018-08-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-08-15.
- "Learning from the Iraq Museum". 2021-10-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-08-15.
- "What ISIS Destroys, Why, and Why We Must Document It". 2022-08-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-08-15.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mosul muzeyi artefaktlarinin dagidilmasi 26 fevral 2015 ci ilde ISID terefinden dagintilari eks etdiren videonun yayimlanmasi zamani melum olmusdur Mosul muzeyi1952 ci ilde acilmis Mosul muzeyi Iraq Milli Muzeyinden sonra olkenin ikinci boyuk muzeyidir Muzey esasen dord istiqametde toplanmis kolleksiya ve onlara hesr edilmis zallarla meshurdur Assuriya zali Hatra zali Islam zali ve Qedim dovr zali Regionun vacibliyi Muasir Iraq dovletinin serhedleri tarixi Mesopotamiyanin demek olar butun erazisini ehate edir En qedim sehersalma medeniyyeti merkezlerinden biri olan Mesopotamiyada insan yasayis menteqelerinin tarixi e e IV minilliye kimi gedib catir Seher yeni sosial sistemin merkezine cevrilmekle merkezlesdirme heyata keciren guclerin merkezi kimi formalasirdi Bedii baximdan Iraq torpagi stillesdirilmis tesvirlerden insan fiqurunun daha realistik tesvirlerine kecid dovrune sahidlik etmisdir Hemin dovrlerde bu erazide ilk defe yazinin yaranmasi ilahi fiqurlari tesvir etmeye ve dini nezeriyyelesdirmeye imkan vermisdir Arxeoloji qazintilar neticesinde Mesopotamiyada Bibliya hekayelerinde tesvir edilen hadiseler qeder qedim artefaktlar askarlnmis elde edilmis mixi yazili kitabelerden ise Bibliya hekayelerinin daha qedim variantlari oyrenilmisdir Dunyanin Iraqi ve onun tarixini tanimasi onun erazisinde aparilan arxeoloji qazintilar sayesinde mumkun olmusdur Qedim Misir erazisinden ferqli olaraq Iraq o cumleden Mesopotamiya erazisinde coxlu sayda yerustu abidelerin olmamasi xezine ovculari inin basladiqlari qazintilarin sonradan elmi ehemiyyetli arxeoloji tedqiqatlara cevrilmesine imkan vermisdir Bir esr yarimdan cox Iraq erazisinde aparilan arxeoloji qazintilar neticesinde arxeoloqlar regionun dunya medeniyyeti ve tarixine gosterdiyi tesiri derinden oyrenmek ucun coxlu sayda muxtelif ehemiyyetli artefaktlar askara cixarmislar Hemin artefaktlarin bir coxu Iraq muzeyleri ile yanasi dunyanin en nufuzlu muzeylerini bezemekdedir DagidilmaISID videosunun mezmunu Xarici videoISID terefinden yayimlanmis orijinal videoCBS telekanalinin videonu serh eden xeber sujetiNBC telekanalinin Mosulun azad edilmesinden sonra muzeyin veziyyetini gosteren xeber sujeti 26 fevral 2015 ci ilde ISID terefinden yayimlanmis videoda muzeye giren silahlilarin butperestlikle elaqeli hesab etdikleri artefaktlari dagitmalari gosterilmisdir Silahli sexsler muzeyde saxlanan bir cox deyerli heykelleri asirmis bezilerinin uzunu ve basini ise balta ile dagitmislar Videonun evvelinde danisan sozcu dagidilmalarin sebebini izah edir O qeyd edir ki dagidilan obyektlere heykeller fiqurlar ve sair bir zamanlar Allah kimi sitayis edilmisdir Sozcunun nitqinin metni beledir Arxamda gorduyunuz xarabaliqlar kecmisde insanlarin Allah yerine ibadet etdikleri butler ve hekellerin qaliqlaridir assuriyalilar ve akkadlar muharibe teserrufat yagis ve diger tanrilara inanir ve qurban verirdiler Mehemmed peygember Mekkeye girdikde ordaki butleri yalin elleri ile dagitmisdi Bize peygemberimiz terefinden butleri asirmaq ve dagitmaq buyurulmusdur buna gore de onunn davamcilari feth etdikleri her yerde bu isi heyata kecirmelidirler Dagidilma Hec de muzeyin butun kolleksiyasi ISID terefinden dagidilmamisdir Lakin en cox zerer goren Assur ve Hatra zallari olmusdur Indi de bir cox deyerli artefaktlarin saxlandigi Islam zali videoda gosterilmemisdir Qedim dovr zali da gosterilmese de orda saxlanan artefaktlarin ekseri mehv edilmisdir Dagidilmis artefaktlar Nerqal qapisiNerqal qapisi Nerqal qapisi muasir Mosul seheri yaxinliginda yerlesen qedin Nineviya seherini ehate eden qala divarlarinin simalinda yerlesirdi Qala qapisi e e 704 690 ci iller arasinda Sennaxeribin hakimiyyeti dovrunde Ninevanin genislendirilmesi zamani insa edilmisdi Qapi yaz gundonumu muharibe dagidilma ve diger dunya ile elaqelendirilen Qedim Mesopotamiya tanrisi hesr edilmisdi Nerqal qapisinin girisinde iki eded iri lamassu fiquru dayanirdi Bu fiqurlarin hazirlanmasina ilk defe e e II minilliyin birinci yarisindan baslanmis onlar adeten inzan basli ve qanadli iri okuzler kimi tsevir edilmisdir Dekorativ xususiyyetinden basqa lamassu hem de bir sexse insanlar qrupuna mekana ve ya girise baglanmis xos ruh un dasiyicisi olan fiqurlardir Nerqal qapisinin girisinde ucaldilmis lamassu heykellerinin etrafi hemin heykellerin Balatay karxanasindan dasinmasini tesvir eden qabartma relyeflerle bezedilmisdir 26 fevral 2015 ci ilde ISID videosunun cixarilmasindan evvel lamassular muxtelif saxlanilmisliq seviyyesine malik idiler Girisdeki iki fiqurdan birinin yuxari hisseleri yaxsi veziyyetde saxlanmisdi Videoda ISID uzvlerinden birinin sag terefde yerlesen lamassunun uzunu elektron misari ile dagitmasi gorunur Sol terefdeki fiqurun yuxari hissesi XIX esrde dagildigindan ona deyilmemisdir Qapinin icerisinde yerlesen diger iki lamassu daha pis veziyyetde dovrumuze catsa da onlar da elektrik misarlari ile dagidilmisdir Mosul muzeyinin Assuriya daha erken dovre aid olan basqa bir lamassu da saxlanirdi Hemin heykel de ISID terefinden dagidilmisdir Balavat qapisi Britaniya muzeyinde saxlanan lamassu Mosul muzeyinde II Assurnasirpalin dovrunde e e 883 859 insa edilmis Balavat qapisinin bir nece tunc lovhesi saxlanilirdi Lovhelerde Assuriyanin muharibe ov ve ithaf merasimleri tesvir olunmusdu Balavat qapisi kicik eraziden coxlu sayda muhum ehemiyyetli artefaktlarin tapilmasi ile elametdardir Tell Balavat adli yasayis yeri Nineva ve Nimrud seher xarabaliqlari yaxinliginda yerlesen kicik yasayis yeridir Hem de Iqmur Enlil adlanan Tell Balavatda aparilan tedqiqat isleri neticeinde mueyyen edilmisdir ki o iki muhum seher arasinda yerlesmekle coxlu sayda ehaliye malik olmamis ve esas vezifesi iki qala seherinin mudafiesini temin etmek idi Qeyd edilen lovheler ISID in videosunda gosterilse de onlarin mehv edilmesi gorunmemisdir 2003 cu ilde Mosul muzeyi yagmalandigindan muzeyde saxlanilan hemin lovhelerin bir necesi ISID in vandalizm aktina kimi artiq itirilmisdi Lovheler asanliqla dasina bilen oldugua gore onlarin qara bazarda satilmasi ehtimal edilir Britaniya muzeyinde Balavat qapisinin III Salmanasar dovrunde hazirlanmis basqa lovheleri saxlanilir Yaxsi senedlesdirilmis hemin lovheler uze cixarilacagi halda Assurnasirpalin lovhelerinin berpa edilmesine komek ede biler Hatradan askarlanmis Herkules heykeli Hatra heykelleri Roma ve Parfiya imperiyalarinin serheddinde yerlesen Hara seheri muasir Mosul seherinin cenubunda yerlesir Qedim ticaret seheri olan Hatra zengin tarixi ve arxeoloji abideleri ile meshur olmaqla qonsu imperiyalar ve seherlerin ehalisine ciddi medeni tesir etmisdir Hatradan askarlanmis incesenet eserleri serq ve qerb incesenetinin enenelerini ozunde birlesdiren hibrid numuneleri kimi tedqiqatcilarin diqqetini celb etmisler Meselen Hatradan askarlanmis oturmus ilahe heykeli Buddist tilli gorunuse malik olsa da Mesopotamiya eserleri ucun xarakterik olan iri gozlere malikdir Bundan basqa Mosul muzeyinde coxlu sayda Hatra heykelleri saxlanirdi Heykellerin ekserinde Hatra krallari ve zadeganlari tesvir olunmusdu ISID in yayimladigi videoda hemin heykellerin bir necesinin asirilmasi ve dagidilmasi gosterilmisdir Hatradan askarlanmis 27 kral heykelinden 4 unun dagidilmasi ISID in videosunda gorunur Bu melum olan hemin heykellerinin 15 nin mehv edilmesi demekdir Mehv edilmis artefaktlarin tesdiqlenmesi Iraq arxeoloqlarinin melumatina gore ISID videosunun cixarilmasindan alti ay evvel Mosul muzeyi kolleksiyasinin bir hissesi Bagdadda yerlesen Iraq Milli Muzeyine kocurulmusdu Bu bir cox deyerli artefaktlarin dagidilmasinin qarsisini almisdir Bundan elave bezi melumatlara gore videoda dagidilmis heykellerin bir necesi orijinal yox reproduksiya olmusdur Lakin Iraq arxeoloqlari bunun heqiqet olmamaq ehtimalini da ireli sururler Orijinalligina subhe olmayan bir nece deyerli incesenet eseri videoda gosterilmemisdir bu da yalniz dasinmasi mumkun olmayan eserlerin dagidildigini dasinan artefaktlarin ise yagmalanaraq satildigini demeye imkan verir Senedlesdirme 2003 cu ilde Iraq Milli Muzeyinin yagmalanmasi muzey kolleksiyasi ve arxeoloji abidelerin senedlesdirilmesinin aparilmasinin muhumluyunu gostermisdir Iraq Milli Muzeyi yagmalanmadan sonra butun artefaktlarin sekillerle ehate olunmus tam invertarini ortaya cixarmisdi 1990 ci illerden 2003 cu ilde Iraqin isgalina kimi muzeye daxil olan coxlu sayda artefaktlar ise senedlesdirme prosrsinde problem yaratmisdi Mosul muzeyinde de eyni veziyyet olsa da onun artefaktlarinin senedlesdirmesi haqqinda melumat yayilmamisdir Halbuki artefaktlarin fotolarinin olmasi yagmalanmis islerin askara cixarilmasina komek ede bilerdi IstinadlarHuot J Louis 2008 The Importance of Iraq s Cultural Heritage In P G Stone amp J F Bajjaly Eds The Destruction of Cultural Heritage in Iraq pp 20 The Boydell press Huot J Louis 2008 The Importance of Iraq s Cultural Heritage In P G Stone amp J F Bajjaly Eds The Destruction of Cultural Heritage in Iraq Huot J Louis 2008 The Importance of Iraq s Cultural Heritage In P G Stone amp J F Bajjaly Eds The Destruction of Cultural Heritage in Iraq pp 22 The Boydell press Huot J Louis 2008 The Importance of Iraq s Cultural Heritage In P G Stone amp J F Bajjaly Eds The Destruction of Cultural Heritage in Iraq pp 20 The Boydell press Assessing the Damage at the Mosul Museum Part 1 The Assyrian Artifacts 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2018 08 15 Danrey V 2004 Winged Human Headed Bulls of Ninevah Genesis of an Iconographic Motif Papers of the 49th Rencontre Assyriologique Internationale Vol 66 Ninevah Assessing the Damage at the Mosul Museum Part 1 The Assyrian Artifacts 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2018 08 15 J E Curtis amp N Tallis 2009 The Balawat gates of Ashurnasirpal II In Journal of the American Oriental Society American Oriental Society Vol 129 No 3 pp 552 554 Tucker D J 1994 Representations of Igmur Enlil on the Balawat Gates In Iraq Vol 56 pp 107 116 Tucker D J 1994 Representations of Igmur Enlil on the Balawat Gates In Iraq Vol 56 pp 107 116 Assessing the Damage at the Mosul Museum Part 1 The Assyrian Artifacts 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2018 08 15 Ahmed S Said 1972 Hatra Iraq In Archaeology Archaeological Institute of America Vol 25 No 2 pp 103 111 Assessing the Damange at the Mosul Museum Part 2 The Sculptures from Hatra 2022 09 21 tarixinde Istifade tarixi 2018 08 15 2018 08 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 08 15 Learning from the Iraq Museum 2021 10 25 tarixinde Istifade tarixi 2018 08 15 What ISIS Destroys Why and Why We Must Document It 2022 08 06 tarixinde Istifade tarixi 2018 08 15