Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Sultan Müizzəddin Üveys Cəlayır (ərəb. سلطان شیخ اویس) (1356-1374) — Cəlayırlar sülaləsindən Azərbaycan sultanı.
| Üveys Cəlayır | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1338 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1374 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | vərəm |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | xəttat, şair, musiqiçi, qubernator |
| Atası | Tacəddin Həsən noyon |
| Anası | Dilşad xatun |
| Uşaqları | |
| Ailəsi | Cəlayır eli |
| Dini | şiəlik |
Həyatı
1356-cı ildə Tacəddin Şeyx Həsən Cəlairinin ölümündən sonra Şeyx Uveys də atası kimi Azərbaycana olan iddialarından əl çəkmədi. Belə ki, o, 1359-cu ildə Qızıl Orda xanı Canı bəyin Azərbaycana geri qayıtmasından, Əxicunun başçılığı ilə çobani əmirlərinin və başqa feodalların hakimiyyət uğrunda apardıqları ara müharibələrdən yararlanaraq, 60-ci ildə (1358/59) Təbrizi tutur və şəhəri Cəlairilərə xidmət edən, hicri tarixi ilə 759-cu ildən adsız sikkələr zərb edən Təbriz zərbxanası, numizmatik faktdan göründüyü kimi, yenidən cəlairilərin adına sikkələr kəsməyə başlayır.
Tarixi mənbələrin qeyd etdiyinə görə, atası Böyük Həsənin 1356-cı ildə ölümündən sonra taxta çıxan Sultan Müizzəddin Üveys (1356-1375) Qızıl Orda hakimlərinə qarşı üsyan qaldıran (1357-ci il) Təbriz əhalisinə kömək məqsədilə oraya gəlir, Təbriz və ölkənin cənub vilayətlərini qızılordalılardan təmizləyir; Azərbaycan, Aran, Muğan, Şirvan cəlayirilərin nüfuzu altına keçir. Təbriz cəlayırlar dövlətinin paytaxtı oldu. Bu dövlətin tərkibinə Azərbaycan (Kürdən cənubdakı ərazi), Ərəb İraqı, Fars İraqı, Ermənistan və Şərqi Anadolu daxil idi. Qarabağ ərazisi isə köçəri Cəlayiri əyanlarının qışlaq yerinə çevrildi. Hakimiyyət dövründə dövlət sistemində Azərbaycanın əzəməti artdı.
Cəlayır Şeyx Üveysin hakimiyyəti illərində feodal müharibələrinə nisbətən ara verildi, kənd təsərrüfatında müəyyən dərəcədə dirçəliş, şəhərlərdə bərpa işləri başlandı. Akademik Ə.Əlizadə Üveysin dövründə cəlayirilər dövlətinin genişlənməsi və möhkəmləndiyini qeyd edərək yazırdı ki, "Şeyx Üveysin hakimiyyəti illərində Azərbaycanda bir canlanma yaranmış, əhalinin sayı çoxalmışdı. Təbrizlə yanaşı ticarət yolunun üzərində olan başqa şəhərlər də əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf etmişdi".
Sultan Üveys dövründə bir tərəfdən Bağdad və Təbriz arasında, digər tərəfdən, Misir və başqa şəhərlər arasında siyasi, iqtisadi əlaqələr bərpa edilirdi. Hətta uzaq Misir sultanlığı ilə müqaviləyə əsasən oraya səfirlər göndərilir, ticarət və mədəni əlaqələr yaranırdı. Sultan Üveys Təbriz ilə Trabzon arasında qədim ticarət yolunun açılmasında, Azərbaycanla ticarət əlaqələrinin genişlənməsində səy göstərirdi.
Həmçinin bax
İstinadlar
Xarici keçidlər
- Üveys Cəlayır (fars.)
- Zəkaninin qəsidələri (fars.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Sultan Muizzeddin Uveys Celayir ereb سلطان شیخ اویس 1356 1374 Celayirlar sulalesinden Azerbaycan sultani Uveys CelayirSexsi melumatlarDogum tarixi 1338Dogum yeri BagdadVefat tarixi 1374Vefat yeri Tebriz Tebriz sehristani Serqi Azerbaycan ostani IranVefat sebebi veremDefn yeri Sadbad i Mesayiq Tebriz Fealiyyeti xettat sair musiqici qubernatorAtasi Taceddin Hesen noyonAnasi Dilsad xatunUsaqlari Sultan Celaleddin Huseyn Sultan Ehmed CelayirAilesi Celayir eliDini sielikHeyati1356 ci ilde Taceddin Seyx Hesen Celairinin olumunden sonra Seyx Uveys de atasi kimi Azerbaycana olan iddialarindan el cekmedi Bele ki o 1359 cu ilde Qizil Orda xani Cani beyin Azerbaycana geri qayitmasindan Exicunun basciligi ile cobani emirlerinin ve basqa feodallarin hakimiyyet ugrunda apardiqlari ara muharibelerden yararlanaraq 60 ci ilde 1358 59 Tebrizi tutur ve seheri Celairilere xidmet eden hicri tarixi ile 759 cu ilden adsiz sikkeler zerb eden Tebriz zerbxanasi numizmatik faktdan gorunduyu kimi yeniden celairilerin adina sikkeler kesmeye baslayir Tarixi menbelerin qeyd etdiyine gore atasi Boyuk Hesenin 1356 ci ilde olumunden sonra taxta cixan Sultan Muizzeddin Uveys 1356 1375 Qizil Orda hakimlerine qarsi usyan qaldiran 1357 ci il Tebriz ehalisine komek meqsedile oraya gelir Tebriz ve olkenin cenub vilayetlerini qizilordalilardan temizleyir Azerbaycan Aran Mugan Sirvan celayirilerin nufuzu altina kecir Tebriz celayirlar dovletinin paytaxti oldu Bu dovletin terkibine Azerbaycan Kurden cenubdaki erazi Ereb Iraqi Fars Iraqi Ermenistan ve Serqi Anadolu daxil idi Qarabag erazisi ise koceri Celayiri eyanlarinin qislaq yerine cevrildi Hakimiyyet dovrunde dovlet sisteminde Azerbaycanin ezemeti artdi Celayir Seyx Uveysin hakimiyyeti illerinde feodal muharibelerine nisbeten ara verildi kend teserrufatinda mueyyen derecede dircelis seherlerde berpa isleri baslandi Akademik E Elizade Uveysin dovrunde celayiriler dovletinin genislenmesi ve mohkemlendiyini qeyd ederek yazirdi ki Seyx Uveysin hakimiyyeti illerinde Azerbaycanda bir canlanma yaranmis ehalinin sayi coxalmisdi Tebrizle yanasi ticaret yolunun uzerinde olan basqa seherler de ehemiyyetli derecede inkisaf etmisdi Sultan Uveys dovrunde bir terefden Bagdad ve Tebriz arasinda diger terefden Misir ve basqa seherler arasinda siyasi iqtisadi elaqeler berpa edilirdi Hetta uzaq Misir sultanligi ile muqavileye esasen oraya sefirler gonderilir ticaret ve medeni elaqeler yaranirdi Sultan Uveys Tebriz ile Trabzon arasinda qedim ticaret yolunun acilmasinda Azerbaycanla ticaret elaqelerinin genislenmesinde sey gosterirdi Hemcinin baxCelayir eli Celairiler sultanligiIstinadlarXarici kecidlerUveys Celayir fars Zekaninin qesideleri fars