Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Aqava (lat. Agave) — aqavakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
| Aqava | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Aqava | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Gövdəsiz çoxillik bitki olub, qısa ağaclaşmış gövdəsi vardır. Latınca "Agave" adlanır. Ən çox Amerika və Meksikada geniş yayılmışdır. Öz vətənində bitki çox iridir (3 m). Aqavalar ömründə bir dəfə çiçəkləyir. Buna görə də monokarp bitki adlanırlar. Ömrünün 6–10-cu ilində aqavanın mərkəzi yarpaqlarının arasında çiçək oxu əmələ gəlir, inkişaf edərək 10–12 m hündürlüyə qalxır. Saplağın üzərində 4000-ə qədər çiçək olur. Meksikalılar çiçək oxunu dibdən kəsib oradan çıxan şirəni toplayırlar. Bu şirəyə "Akvamil", yəni "bal suyu" deyilir. Gündə hər bitki 5 litrə yaxın şirə verir. Şirəvermə müddəti 8–9 ay davam edir. Bitki məhv olana qədər 1 ton şirə verə bilir. Bu şirədən Meksikalılar "Tekilla" adlı araq hazırlayırlar. Çiçək açdıqdan sonra məhv olan ana bitkinin yanlarında bir neçə bala bitkilər əmələ gəlir ki, onlar da əslində həmin bitkinin ömrünü davam etdirir. Xalq təbabətində onun yarpaqlarından bel ağrılarının, radikulit, lümbaqa və s. xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunur. Dünyada bu cinsin 300 növü vardır. MNB-da açıq və örtülü şəraitdə bir çox növləri becərilir.
Növləri
Azərbaycanın dərman bitkiləri
- Sizal aqavası (Agave sisalana Perrino)
İstinadlar
- CHASE M. W., REVEAL J. L., FAY M. F., Reveal J. L., Fay M. F. A subfamilial classification for the expanded asparagalean families Amaryllidaceae, Asparagaceae and Xanthorrhoeaceae (ing.). // Botanical Journal of the Linnean Society / M. F. Fay Wiley-Blackwell, Linnean Society of London, OUP, 2009. Vol. 161, Iss. 2. P. 132–136. ISSN 0024-4074; 1095-8339 doi:10.1111/J.1095-8339.2009.00999.X
- Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 150. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aqava lat Agave aqavakimiler fesilesine aid bitki cinsi AqavaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste QulancarciceklilerFesile QulancarkimilerYarimfesile Cins AqavaBeynelxalq elmi adiAgave L 1753 Sekil axtarisiITIS 182659NCBI 39509EOL 39864112 Govdesiz coxillik bitki olub qisa agaclasmis govdesi vardir Latinca Agave adlanir En cox Amerika ve Meksikada genis yayilmisdir Oz veteninde bitki cox iridir 3 m Aqavalar omrunde bir defe cicekleyir Buna gore de monokarp bitki adlanirlar Omrunun 6 10 cu ilinde aqavanin merkezi yarpaqlarinin arasinda cicek oxu emele gelir inkisaf ederek 10 12 m hundurluye qalxir Saplagin uzerinde 4000 e qeder cicek olur Meksikalilar cicek oxunu dibden kesib oradan cixan sireni toplayirlar Bu sireye Akvamil yeni bal suyu deyilir Gunde her bitki 5 litre yaxin sire verir Sireverme muddeti 8 9 ay davam edir Bitki mehv olana qeder 1 ton sire vere bilir Bu sireden Meksikalilar Tekilla adli araq hazirlayirlar Cicek acdiqdan sonra mehv olan ana bitkinin yanlarinda bir nece bala bitkiler emele gelir ki onlar da eslinde hemin bitkinin omrunu davam etdirir Xalq tebabetinde onun yarpaqlarindan bel agrilarinin radikulit lumbaqa ve s xesteliklerin mualicesinde istifade olunur Dunyada bu cinsin 300 novu vardir MNB da aciq ve ortulu seraitde bir cox novleri becerilir NovleriAzerbaycanin derman bitkileri Sizal aqavasi Agave sisalana Perrino IstinadlarCHASE M W REVEAL J L FAY M F Reveal J L Fay M F A subfamilial classification for the expanded asparagalean families Amaryllidaceae Asparagaceae and Xanthorrhoeaceae ing Botanical Journal of the Linnean Society M F Fay Wiley Blackwell Linnean Society of London OUP 2009 Vol 161 Iss 2 P 132 136 ISSN 0024 4074 1095 8339 doi 10 1111 J 1095 8339 2009 00999 X Linney K Genera plantarum eorumque characteres naturales secundum numerum figuram situm amp proportionem omnium fructificationis partium 5 Stokholm 1754 S 150 doi 10 5962 BHL TITLE 746 Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009