Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Bu məqaləni lazımdır. (sentyabr 2022) |
Fiziologiya (yunan dili φύσις — təbiət və λόγος — bilik sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir) — müxtəlif səviyyəli bioloji sistemlərin fəaliyyəti və tənzimlənməsi, həyati proseslərin normadakı sərhədlərini (bax: normal fiziologiya) və onlardan kənaraçıxmaları (bax: patofiziologiya) öyrənən elm. Fiziologiya canlı orqanizm və onun həyat fəaliyyəti haqqında olan elmdir. Fiziologiya canlı orqanizmin fəaliyyətlərinin icra mexanizmini açmaqla, onlar arasındakı əlaqəni, təkamülünü və fərdi inkişaf proseslərini öyrənir. Fiziologiyanın öyrənmə obyekti canlı orqanizmdir. Bioloji elmlərə aid olub, bütöv orqanizmin və onu təşkil edən orqan, toxuma və hüceyrələrin struktur elementlərinin həyat fəaliyyətinin, bu fəaliyyətin səbəb və mexanizmlərini müəyyən etməklə orqanizm ilə xarici mühit arasındakı əlaqəni öyrənir. Fiziologiyanın iki sərbəst elm sahəsindən ibarətdir:
- Bitki fiziologiyası
- İnsan və heyvan fiziologiyası
| Fiziologiya | |||||||
| Elm sahəsi → öyrənir | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Yarımbölmə → öyrənir | |||||||
Fiziologiyanın inkişaf tarixi
Qədim fiziologiyanın inkişafı – Fiziologiyanın tarixi çox qədimdir. Onun əsasını eramizdan əvvəl Çində, Hindistanda, Yunanistanda və s. yaşamış filosoflar və həkimlərin anatomiyası və fiziologiyaya aid bəzi təsəvvürləri təşkil edir. Eramızdan 400 il əvvəl yaşamış Hipokrat (460–377) təbabətə aid qiymətli məlumatlar vermişdir. O, insanın bədən quruluşunu , kəllənin örtük sümüklərini öyrənmiş , bəzi cərrahi əməliyyatlar aparmış , şişlərin və çıxıqların müalicə üsullarını göstərmişdir. Azərbaycan fiziologiyasının inkişafı. Azərbaycan fiziologiya məktəbin təşkilində və ilk fizioloqların hazırlanmasında Pavel Yuryevic Rostovsev 1877-ci il Moskva da anadan olmuşdur. O ,1901-ci ildə Peterburq Hərbi –Tibb akademyasını bitirdikdən sonra fiziologiya kafedrasında əmək fəaliyyətinə başlamışdır.
İnsan və heyvan fiziologiyası aşağıdakı bölmələrə ayrılır
- Ümumi fiziologiya
- Müqayisəli fiziologiya
- Xüsusi fiziologiya
Ümumi fiziologiya-orqanizmdə , o cümlədən hüceyrə daxilində gedən prosesləri və bunlar arasındakı qarşılıqlı funksional dəyişikliklərin ümumi qanunauyğunliqlarını öyrənir. Müqayisəli fiziologiya- öz fəaliyyətini müxtəlif inkişaf mərhələlərindəki spesifik xüsusiyyətlərinə həsr edir. Müxtəlif zooloji qruplara aid canlının həyat fəaliyyətinin qanunauyğunluqlarını öyrənən təkamül fizioloji müqayisəli fizioson pilləsidir. Təkamül fiziologiyası,ekologiya,ontologiya və paleofiziologiya bölmələri vardır. Xüsusi fiziologiya-müxtəlif orqan və sistəmlərinin funksiyalarını, onlar arasındakı qarşılıqlı əlaqəni, daxili və xarici amillərdən asılığını, orqanizmin davranışını və s. öyrənir.
İstinadlar
- Косицкий Г.И.Физиология человека.-Москва,1985
 | Tibb ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin sentyabr 2022 Fiziologiya yunan dili fysis tebiet ve logos bilik sozlerinin birlesmesinden emele gelmisdir muxtelif seviyyeli bioloji sistemlerin fealiyyeti ve tenzimlenmesi heyati proseslerin normadaki serhedlerini bax normal fiziologiya ve onlardan kenaracixmalari bax patofiziologiya oyrenen elm Fiziologiya canli orqanizm ve onun heyat fealiyyeti haqqinda olan elmdir Fiziologiya canli orqanizmin fealiyyetlerinin icra mexanizmini acmaqla onlar arasindaki elaqeni tekamulunu ve ferdi inkisaf proseslerini oyrenir Fiziologiyanin oyrenme obyekti canli orqanizmdir Bioloji elmlere aid olub butov orqanizmin ve onu teskil eden orqan toxuma ve huceyrelerin struktur elementlerinin heyat fealiyyetinin bu fealiyyetin sebeb ve mexanizmlerini mueyyen etmekle orqanizm ile xarici muhit arasindaki elaqeni oyrenir Fiziologiyanin iki serbest elm sahesinden ibaretdir Bitki fiziologiyasi Insan ve heyvan fiziologiyasiFiziologiyaElm sahesi oyrenirBiologiya Canli tebietiUmumi biologiya Canli sistemlerin umumi xususiyyetleriniFiziologiya Orqanizmlerin fealiyyetiniYarimbolme oyrenirFiziologiyanin inkisaf tarixiQedim fiziologiyanin inkisafi Fiziologiyanin tarixi cox qedimdir Onun esasini eramizdan evvel Cinde Hindistanda Yunanistanda ve s yasamis filosoflar ve hekimlerin anatomiyasi ve fiziologiyaya aid bezi tesevvurleri teskil edir Eramizdan 400 il evvel yasamis Hipokrat 460 377 tebabete aid qiymetli melumatlar vermisdir O insanin beden qurulusunu kellenin ortuk sumuklerini oyrenmis bezi cerrahi emeliyyatlar aparmis sislerin ve cixiqlarin mualice usullarini gostermisdir Azerbaycan fiziologiyasinin inkisafi Azerbaycan fiziologiya mektebin teskilinde ve ilk fizioloqlarin hazirlanmasinda Pavel Yuryevic Rostovsev 1877 ci il Moskva da anadan olmusdur O 1901 ci ilde Peterburq Herbi Tibb akademyasini bitirdikden sonra fiziologiya kafedrasinda emek fealiyyetine baslamisdir Insan ve heyvan fiziologiyasi asagidaki bolmelere ayrilirUmumi fiziologiya Muqayiseli fiziologiya Xususi fiziologiya Umumi fiziologiya orqanizmde o cumleden huceyre daxilinde geden prosesleri ve bunlar arasindaki qarsiliqli funksional deyisikliklerin umumi qanunauygunliqlarini oyrenir Muqayiseli fiziologiya oz fealiyyetini muxtelif inkisaf merhelelerindeki spesifik xususiyyetlerine hesr edir Muxtelif zooloji qruplara aid canlinin heyat fealiyyetinin qanunauygunluqlarini oyrenen tekamul fizioloji muqayiseli fizioson pillesidir Tekamul fiziologiyasi ekologiya ontologiya ve paleofiziologiya bolmeleri vardir Xususi fiziologiya muxtelif orqan ve sistemlerinin funksiyalarini onlar arasindaki qarsiliqli elaqeni daxili ve xarici amillerden asiligini orqanizmin davranisini ve s oyrenir IstinadlarKosickij G I Fiziologiya cheloveka Moskva 1985 Tibb ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin