Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Sirkanvari həlməl (lat. Zygophyllum atriplicoides) — bitkilər aləminin həlməlçiçəklilər dəstəsinin həlməlkimilər fəsiləsinin həlməl cinsinə aid bitki növü.
| Sirkanvari həlməl | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Sirkanvari həlməl | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Ümumi yayılması
Azərbaycan, Оrta Аsiya (Tyan-Şan, Pamir-Alay Kopetdağ), İran və Ermənistanda təbii arealları vardır.
Azərbaycanda yayılması
Naxçıvan düzənliyində, aşağı dağ qurşağından orta dağ qurşağına qədər olan sahələrdə yayılmışdır.
Statusu
Аzərbaycanın nadir, relikt bitki növüdür. VU A2c+3c.
Bitdiyi yer
Naxçıvan MR-nın quru daşlı olan ərazilərində rast gəlinir.
Təbii ehtiyatı
Azərbaycanda arealı geniş deyildir.
Bioloji xüsusiyyətləri
Təbiətdə 80-100 sm hündürlüyündə dağınıq budaqlı, qabığı ağımtıl-boz rəngdə olan kolcuqdur. İkievli bitkidir. Yarpaqları cüt lələkvarı, tərs yumurtavarı və ya uzunsov, qaidəyə doğru daralır. Çiçəkləri ikicinsli, bəzən də bircinslidir. İkili çiçəkyanlığının yarpaqları sərbəst, kasayarpaqları isə bünövrədən bitişikdir və meyvələrin üzərində qalır.
Çiçəkləri sarıdır. Ləçəkləri kasayarpağından 1,5 dəfə uzundur. Erkəkcik saplağının bünövrəsində dilcikşəkilli çıxıntılar olur. Çiçək tacı çox vaxt ağ və ya sarı, bəzən mavi, qırmızı və ya bənövşəyi rəngdə olur. Qutucuğu dəyirmi, qanadvarı çıxıntılı, hər yuvada 1-2 toxumu vardır. Toxumu kiçik, dəyirmi, qonur rənglidir, aprel-may aylarında çiçək açır, iyun ayında meyvəsi yetişir.
Çoxalması
Təbiətdə əsasən generativ yolla çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri
Başlıca olaraq insan fəaliyyətidir.
Becərilməsi
Mədəni şəraitdə Nəbatat bağlarında becərilir.
Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri
Azərbaycanın "Qırmızı Kitab"ına daxil edilmişdir.
Zəruri qoruma tədbirləri
Bitkinin yayıldığı bölgələrdə yasaqlıqların təşkil edilməsi vacibdir.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Halimiphyllum atriplicoides (Fisch. & C.A.Mey.) Boriss.
Yarımnövləri
- (Boiss. & Buhse) Popov
- (Boriss.) Akhiani
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sirkanvari helmel lat Zygophyllum atriplicoides bitkiler aleminin helmelcicekliler destesinin helmelkimiler fesilesinin helmel cinsine aid bitki novu Sirkanvari helmelElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste HelmelciceklilerFesile HelmelkimilerYarimfesile Cins HelmelNov Sirkanvari helmelBeynelxalq elmi adiZygophyllum atriplicoidesSeklin VikiAnbarda axtarisiNCBI 221922Umumi yayilmasiAzerbaycan Orta Asiya Tyan San Pamir Alay Kopetdag Iran ve Ermenistanda tebii areallari vardir Azerbaycanda yayilmasiNaxcivan duzenliyinde asagi dag qursagindan orta dag qursagina qeder olan sahelerde yayilmisdir StatusuAzerbaycanin nadir relikt bitki novudur VU A2c 3c Bitdiyi yerNaxcivan MR nin quru dasli olan erazilerinde rast gelinir Tebii ehtiyatiAzerbaycanda areali genis deyildir Bioloji xususiyyetleriTebietde 80 100 sm hundurluyunde daginiq budaqli qabigi agimtil boz rengde olan kolcuqdur Ikievli bitkidir Yarpaqlari cut lelekvari ters yumurtavari ve ya uzunsov qaideye dogru daralir Cicekleri ikicinsli bezen de bircinslidir Ikili cicekyanliginin yarpaqlari serbest kasayarpaqlari ise bunovreden bitisikdir ve meyvelerin uzerinde qalir Cicekleri saridir Lecekleri kasayarpagindan 1 5 defe uzundur Erkekcik saplaginin bunovresinde dilciksekilli cixintilar olur Cicek taci cox vaxt ag ve ya sari bezen mavi qirmizi ve ya benovseyi rengde olur Qutucugu deyirmi qanadvari cixintili her yuvada 1 2 toxumu vardir Toxumu kicik deyirmi qonur renglidir aprel may aylarinda cicek acir iyun ayinda meyvesi yetisir CoxalmasiTebietde esasen generativ yolla coxalir Tebii ehtiyatinin deyisilmesi sebebleriBaslica olaraq insan fealiyyetidir BecerilmesiMedeni seraitde Nebatat baglarinda becerilir Qebul edilmis qoruma tedbirleriAzerbaycanin Qirmizi Kitab ina daxil edilmisdir Zeruri qoruma tedbirleriBitkinin yayildigi bolgelerde yasaqliqlarin teskil edilmesi vacibdir SinonimleriHomotipik sinonimleri Halimiphyllum atriplicoides Fisch amp C A Mey Boriss Yarimnovleri Boiss amp Buhse Popov Boriss AkhianiIstinadlarHemcinin bax