Zoğal Böyük və Kiçik Qafqaz dağlarının ətəklərindəki meşəliklərdə yabanı halda yayılmışdır. Azərbaycanda Şəki – Zaqatala, Quba – Qusar zonalarında, eləcə də Kür – Araz çayları ətrafındakı rayonlarda ona çox təsadüf olunur. Bundan başqa, zoğal respublikamızın bir çox rayonlarının həyatyanı bağlarında becərilir.
Zoğal ağacının ən çox meyvələrindən istifadə olunur. Meyvələrini tam yetişəndə yığır, həm təzə-təzə, həm də qurudub istifadə edirlər. Zoğalın meyvəsində 20-25 % şəkər [qlükoza, fruktoza, saxaroza], 10-11 % üzvi turşular [limon, alma, kəhraba və s.] 8-8 % aşı maddəsi, karotin və C, B vitaminləri, boyayıcı və pektin maddələri və s. vardır.
Zoğalın təzə dərilmiş meyvəsindən və şirəsindən xalq təbabətində şəkər xəstəliyi zamanı sərinlədici və ürək yanğısının qarşısını alan vasitə kimi istifadə edirlər. Bundan əlavə, meyvəsinin tumunu qovurub toz halına salandan sonra uşaqlarda baş verən ishala dizenteriyaya qarşı işlədirlər. Zoğal meyvələrindən hazırlanmış çaxır demək olar ki, ishalın və dizenteriyanın ən vacib dərmanıdır. Zoğalın yarpağından çay surqatı kimi də istifadə edilir. Ümumiyyətlə, Azərbaycanın xalq təbabətində zoğalın meyvələrindən çox qədimdən isitməyə qarşı istifadə olunur. Bu məqsədlə zoğalın qurudulmuş meyvəsindən suda çay kimi dəmləyib gündə 2-3 dəfə, hər dəfə də bir stəkan xəstəyə içirirlər.
Zoğaldan hazırlanan keyfiyyətli lavaş da rayon əhalisinə çoxdan məlumdur. Zoğal lavaşından bir sıra xörəklərdə dadverici, iştahartırıcı, mədənin həzm prosesini yaxşılaşdırıcı kimi geniş istifadə edilir.
Zogal meyvələri yetişdikcə turşuluğu azalır, şəkəri isə xeyli artır. Odur ki, zoğalı al-qırmızı rəng aldıqda toplamaq məsləhətdir.
Xalq təbabətində zoğal
Xalq təbabətində zoğalın meyvələrindən çox qədimdən malyariyaya qarşı istifadə olunur. Bu məqsədlə zoğalın qurudulmuş meyvəsindən suda çay kimi dəmləyib gündə 2-3 dəfə, hər dəfə də bir stəkan xəstəyə içirirlər.
Zoğaldan hazırlanan keyfiyyətli lavaşdan bir sıra xörəklərdə dadverici, iştaha artırıcı, mədənin həzm prosesini yaxşılaşdırıcı kimi geniş istifadə edilir. Zoğal meyvələri yetişdikcə turşuluğu azalır, şəkəri isə xeyli artır. Odur ki, zoğalı al-qırmızı rəng aldıqda toplamaq məsləhətdir.
Qabıqlarından hazırlanan ekstraktın arpa unu ilə qarışdırıb pasterizəyə bənzər maddə hazırlayıb səpki və çibanların müalicəsində istifadə edilir. Şirəsindən damcı kimi göz xəstəliklərində istifadə olunur. Yarpaqlarından surrokat çayı hazırlanır. Meyvəsinin ət hissəsindən hazırlanan preparatlardan zülalın asan həzm olunmasında, ishalın qarşısının alınmasında xəstəliklərin müalicəsində geniş istifadə olunur.
Zoğaldan hazırlanan şirəyə bal və yumurta sarısı qataraq qarın yatalağının müalicəsində istifadə edirlər. Zoğalın yarpaq və cavan budaqlarından spirtli cövhər - ödqovucu və sidikqovucu kimi istifadə edilir. Onun çəyirdəyindən, şirəsindən və meyvəsindən hazırlanan spirtli tinktura qızdırma xəstəliyini sağaldır, qabığından hazırlanan spirtli məhlul isə orqanizmin fəaliyyətini gücləndirir. Zoğalın meyvəsinin çəyirdəyindən qəhvə hazırlamaq da mümkündür.
İnfarkt riskini azaldır, xərçəng əmələ gətirən amillərin qarşısını alır. Xərçəngin sürətlə irəliləməsinə mane olur. Zoğal meyvəsi güclü bir melatonin qaynağıdır. Melatonin gecə ifraz olunar və bunun sayəsində yatarıq. Lakin melatonin kifayət qədər ifraz olunmazsa xərçəng meydana gəlir. Hüceyrə istehsalı sürətlə pozulmağa başlayır. Yuxu probleminiz varsa, yatmazdan əvvəl mütləq 1 stəkan zoğal suyu için.
Gündə 1 ovuc zoğal yemək, döş xərçəngi hüceyrələrinin inkişafını dayandırır. Edilən araşdırmalarda zoğalda brokolidən beşqat daha çox antioksidant tapılmışdır. Antioksidantlar hüceyrə quruluşumuzu qoruyur.
Damarların tıxanmasını önləyərək, ürək xəstəlikləri və iflic kimi narahatlıqların qarşısını alır. Zoğal sidik içindəki turşu miqdarını artıraraq böyrək daşı meydana gəlməsinə mane olur, daşlardan xilas olmağı təmin edər.
Təbii bir antibiotik olan zoğal mədə xorası kimi xəstəliklərə xeyirlidir. Zoğal temperaturu salar və ishalı dayandırar. Yara və yanıqlarda müalicə edici xüsusiyyəti vardır. Əzilərək yaralara və yanıqların üzərinə qoyulur. Klimaks dövründə qadınlarda yaranan isti basmalarının qabağına alar. Depressiya və ruhi xəstəliklərdə köməkçi bir qidadır.
Dəmirov İ.A., Şükürov Ç.Z. "Azərbaycan meyvə və tərəvəz bitkilərinin müalicə əhəmiyyəti" Bakı, "Maarif" 1990
Zoğal:The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)
Saglamolun.az saytı Saglam qida 19.09.2021 1904
İstinadlar
September 22, 2021
zoğal, cornus, zoğalkimilər, fəsiləsinə, bitki, cinsi, cornusadi, zoğal, çiçəklərielmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəlilərdəstə, çiçəklilərfəsilə, kimilərcins, elmi, adıcornus, vikinövlərdəsistematikaşəkilaxtarışıitis, 565094ncbi,. Zogal lat Cornus zogalkimiler fesilesine aid bitki cinsi ZogalCornusAdi zogal cicekleriElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerDeste ZogalciceklilerFesile ZogalkimilerCins ZogalElmi adiCornus L VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 565094NCBI 4285EOL 60422GRIN 2939IPNI 12064 1PBDB 54721Zogal Boyuk ve Kicik Qafqaz daglarinin eteklerindeki meseliklerde yabani halda yayilmisdir Azerbaycanda Seki Zaqatala Quba Qusar zonalarinda elece de Kur Araz caylari etrafindaki rayonlarda ona cox tesaduf olunur Bundan basqa zogal respublikamizin bir cox rayonlarinin heyatyani baglarinda becerilir Zogal agacinin en cox meyvelerinden istifade olunur Meyvelerini tam yetisende yigir hem teze teze hem de qurudub istifade edirler Zogalin meyvesinde 20 25 seker qlukoza fruktoza saxaroza 10 11 uzvi tursular limon alma kehraba ve s 8 8 asi maddesi karotin ve C B vitaminleri boyayici ve pektin maddeleri ve s vardir Zogalin teze derilmis meyvesinden ve siresinden xalq tebabetinde seker xesteliyi zamani serinledici ve urek yangisinin qarsisini alan vasite kimi istifade edirler Bundan elave meyvesinin tumunu qovurub toz halina salandan sonra usaqlarda bas veren ishala dizenteriyaya qarsi isledirler Zogal meyvelerinden hazirlanmis caxir demek olar ki ishalin ve dizenteriyanin en vacib dermanidir Zogalin yarpagindan cay surqati kimi de istifade edilir Umumiyyetle Azerbaycanin xalq tebabetinde zogalin meyvelerinden cox qedimden isitmeye qarsi istifade olunur Bu meqsedle zogalin qurudulmus meyvesinden suda cay kimi demleyib gunde 2 3 defe her defe de bir stekan xesteye icirirler Zogaldan hazirlanan keyfiyyetli lavas da rayon ehalisine coxdan melumdur Zogal lavasindan bir sira xoreklerde dadverici istahartirici medenin hezm prosesini yaxsilasdirici kimi genis istifade edilir Zogal meyveleri yetisdikce tursulugu azalir sekeri ise xeyli artir Odur ki zogali al qirmizi reng aldiqda toplamaq meslehetdir Mundericat 1 Xalq tebabetinde zogal 2 Novleri 3 Istinadlar 4 IstinadlarXalq tebabetinde zogal RedakteXalq tebabetinde zogalin meyvelerinden cox qedimden malyariyaya qarsi istifade olunur Bu meqsedle zogalin qurudulmus meyvesinden suda cay kimi demleyib gunde 2 3 defe her defe de bir stekan xesteye icirirler Zogaldan hazirlanan keyfiyyetli lavasdan bir sira xoreklerde dadverici istaha artirici medenin hezm prosesini yaxsilasdirici kimi genis istifade edilir Zogal meyveleri yetisdikce tursulugu azalir sekeri ise xeyli artir Odur ki zogali al qirmizi reng aldiqda toplamaq meslehetdir Qabiqlarindan hazirlanan ekstraktin arpa unu ile qarisdirib pasterizeye benzer madde hazirlayib sepki ve cibanlarin mualicesinde istifade edilir Siresinden damci kimi goz xesteliklerinde istifade olunur Yarpaqlarindan surrokat cayi hazirlanir Meyvesinin et hissesinden hazirlanan preparatlardan zulalin asan hezm olunmasinda ishalin qarsisinin alinmasinda xesteliklerin mualicesinde genis istifade olunur Zogaldan hazirlanan sireye bal ve yumurta sarisi qataraq qarin yatalaginin mualicesinde istifade edirler Zogalin yarpaq ve cavan budaqlarindan spirtli covher odqovucu ve sidikqovucu kimi istifade edilir Onun ceyirdeyinden siresinden ve meyvesinden hazirlanan spirtli tinktura qizdirma xesteliyini sagaldir qabigindan hazirlanan spirtli mehlul ise orqanizmin fealiyyetini guclendirir Zogalin meyvesinin ceyirdeyinden qehve hazirlamaq da mumkundur Infarkt riskini azaldir xerceng emele getiren amillerin qarsisini alir Xercengin suretle irelilemesine mane olur Zogal meyvesi guclu bir melatonin qaynagidir Melatonin gece ifraz olunar ve bunun sayesinde yatariq Lakin melatonin kifayet qeder ifraz olunmazsa xerceng meydana gelir Huceyre istehsali suretle pozulmaga baslayir Yuxu probleminiz varsa yatmazdan evvel mutleq 1 stekan zogal suyu icin Gunde 1 ovuc zogal yemek dos xercengi huceyrelerinin inkisafini dayandirir Edilen arasdirmalarda zogalda brokoliden besqat daha cox antioksidant tapilmisdir Antioksidantlar huceyre qurulusumuzu qoruyur Damarlarin tixanmasini onleyerek urek xestelikleri ve iflic kimi narahatliqlarin qarsisini alir Zogal sidik icindeki tursu miqdarini artiraraq boyrek dasi meydana gelmesine mane olur daslardan xilas olmagi temin eder Tebii bir antibiotik olan zogal mede xorasi kimi xesteliklere xeyirlidir Zogal temperaturu salar ve ishali dayandirar Yara ve yaniqlarda mualice edici xususiyyeti vardir Ezilerek yaralara ve yaniqlarin uzerine qoyulur Klimaks dovrunde qadinlarda yaranan isti basmalarinin qabagina alar Depressiya ve ruhi xesteliklerde komekci bir qidadir Novleri RedakteCornus acadiensis Fernald Cornus alba L Cornus alternifolia L f Cornus amomum Mill Cornus amomum subsp obliqua Raf J S Wilson Cornus arnoldiana Rehder Cornus asperifolia Michx Cornus austrosinensis W P Fang amp W K Hu Cornus bretschneideri L Henry Cornus canadensis L Cornus capitata Wall Cornus capitata subsp angustata Chun Q Y Xiang Cornus chinensis Wangerin Cornus controversa Hemsl Cornus darvasica Pojark Pilip Cornus disciflora Moc amp Sesse ex DC Cornus drummondii C A Mey Cornus excelsa Kunth Cornus eydeana Q Y Xiang amp Y M Shui Cornus florida L Cornus florida var urbiniana Rose Wangerin Cornus foemina Mill Cornus friedlanderi W H Wagner Cornus glabrata Benth Cornus hemsleyi C K Schneid amp Wangerin Cornus hongkongensis Hemsl Cornus hongkongensis subsp elegans W P Fang amp Y T Hsieh Q Y Xiang Cornus hongkongensis subsp ferruginea H Hara Q Y Xiang Cornus hongkongensis subsp gigantea Hand Mazz Q Y Xiang Cornus hongkongensis subsp melanotricha Pojark Q Y Xiang Cornus hongkongensis subsp tonkinensis W P Fang Q Y Xiang Cornus iberica Woronow Cornus koehneana Wangerin Cornus kousa F Buerger ex Hance Cornus kousa subsp chinensis Osborn Q Y Xiang Cornus kousa subsp kousa Cornus macrophylla Wall Cornus macrophylla var stracheyi C B Clarke Cornus mas L Cornus meyeri Pojark Pilip Cornus multinervosa Pojark Q Y Xiang Cornus nuttallii Audubon ex Torr amp A Gray Cornus oblonga Wall Cornus officinalis Siebold amp Zucc Cornus oligophlebia Merr Cornus papillosa W P Fang amp W K Hu Cornus parviflora S S Chien Cornus peruviana J F Macbr Cornus quinquinervis Franch Cornus racemosa Lam Cornus rugosa Lam Cornus sanguinea L Cornus sanguinea subsp australis C A Mey Jav Cornus sanguinea subsp cilicica Wangerin D F Chamb Cornus sanguinea subsp hungarica Karpati Soo Cornus schindleri Wangerin Cornus schindleri subsp poliophylla C K Schneid amp Wangerin Q Y Xiang Cornus sericea L Cornus sericea subsp occidentalis Torr amp A Gray Fosberg Cornus sessilis Torr Cornus slavinii Rehder Cornus suecica L Cornus ulotricha C K Schneid amp Wangerin Cornus unalaschkensis Ledeb Cornus volkensii Harms Cornus walteri Wangerin Cornus wilsoniana WangerinIstinadlar RedakteDemirov I A Sukurov C Z Azerbaycan meyve ve terevez bitkilerinin mualice ehemiyyeti Baki Maarif 1990 Zogal The Plant List saytinda takson barede melumat ing Saglamolun az sayti Saglam qida 19 09 2021 1904Istinadlar RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Zogal amp oldid 6149311, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
