Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Zaman və ya vaxt — fizikada və başqa təbiət elmlərində bizim kainatın ölçüsü kimi qəbul edilir. O ölçüləbilmə qabiliyyətinə malik olub kainatda baş verən istənilən materiya dəyişiklikləri ilə əlaqədardır.
Zaman köklü fenomenlərlə izah oluna bilmədiyindən, o ölçmə yolu ilə qiymətləndirilir. Sİ vahidlər sistemində zaman saniyə (s) ilə ölçülür. Bunun əsasında dəqiqə, saat, gün və həftə əmələ gəlir. Təqvimdən asılı olaraq ay, il, əsr və minilliklər də mövcuddur.
Zamanın ölçülməsi astronomiyanın qədim məsələlərindən biridir. Astronomiyada günəş günü və ulduz günü arasında fərq vardır. Bu fərq il boyu bir gün edir. Günəş günü Sİ vahidlər sistemində heç bir vahidə malik deyil. Buradakı fərq ilə təyin edilir. Bu problem müxtəlif zaman şkalalarının yaranmasına gətirib çıxarmışdır:
- Efemerid zamanı (1960), Yerin fırlanmasındakı qeyri-bərabərliyi tənzimləmək üçün,
- TDT (Yer Dinamik Vaxtı, "Yer-Atom zamanı") dinamik zaman olub 1984-cü ildən tətbiq olunur. O, Sİ sistemi üçün baza rolunu oynayır;
- TCB (Barisentrik Koordinat Vaxtı), Günəş sisteminin ağırlıq mərkəzinin məxsusi zamanı.
- Geosentrik Koordinat Vaxtı (TCG), yer kürəsinin mərkəzinin məxsusi zamanı.
İstinadlar
Xarici keçidlər
 | Fizika ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vaxt bura istiqametlendirir Diger istifade formalari ucun Zaman deqiqlesdirme sehifesine baxin Zaman ve ya vaxt fizikada ve basqa tebiet elmlerinde bizim kainatin olcusu kimi qebul edilir O olculebilme qabiliyyetine malik olub kainatda bas veren istenilen materiya deyisiklikleri ile elaqedardir Qum saati Zaman koklu fenomenlerle izah oluna bilmediyinden o olcme yolu ile qiymetlendirilir SI vahidler sisteminde zaman saniye s ile olculur Bunun esasinda deqiqe saat gun ve hefte emele gelir Teqvimden asili olaraq ay il esr ve minillikler de movcuddur Zamanin olculmesi astronomiyanin qedim meselelerinden biridir Astronomiyada gunes gunu ve ulduz gunu arasinda ferq vardir Bu ferq il boyu bir gun edir Gunes gunu SI vahidler sisteminde hec bir vahide malik deyil Buradaki ferq ile teyin edilir Bu problem muxtelif zaman skalalarinin yaranmasina getirib cixarmisdir Efemerid zamani 1960 Yerin firlanmasindaki qeyri beraberliyi tenzimlemek ucun TDT Yer Dinamik Vaxti Yer Atom zamani dinamik zaman olub 1984 cu ilden tetbiq olunur O SI sistemi ucun baza rolunu oynayir TCB Barisentrik Koordinat Vaxti Gunes sisteminin agirliq merkezinin mexsusi zamani Geosentrik Koordinat Vaxti TCG yer kuresinin merkezinin mexsusi zamani IstinadlarXarici kecidler Fizika ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin