Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yəmənin dövlət quruluşu — 1991-ci ildə qəbul edilmiş Konstitusiyaya əsasən hüquqi-siyasi, inzibati, iqtisadi və ictimai münasibətlər sisitemi.
| Yəmən | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| الجمهوريّة اليمنية | |||||
| |||||
| Himn: «Vahid Respublika» | |||||
| Tarixi | |||||
| • Yəmən Xalq Demokratik Respublikasın və arasında | 22 may 1990 | ||||
| Paytaxt | Sana | ||||
| İdarəetmə forması | |||||
| Prezident | |||||
| Sahəsi | Dünyada 49-cu | ||||
| • Ümumi | 527970 km² | ||||
| Əhalisi | |||||
| • Əhali | 24 799 880 nəfər (48-ci) | ||||
| • Sıxlıq | 44 nəf./km² | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Dövlət quruluşu
Yəmən məhdud hakimiyyətli prezident idarəetmə üsuluna malik respublikadır. Milli bayram günü olan birlik günü (1990) 22 mayda qeyd olunur. Ölkə Konstitusiyası 16 may 1991-ci ildən (1994 və 2001-ci illərdə əlavələr edilməklə) qüvvədədir.
İnzibati ərazi bölgüsü
Şimali (14 muhafaz) və Cənubi Yəmən (6 muhafaz) üzrə 333 rayonu, 2210 qəsəbəni və 38284 kəndi birləşdirən 20 vilayətdən (Amran, Əl-Beyda, Əl-Dali, Damar, Əl-Cauf, İbb, Marib, Mahvit, Rayma, Saada, Taiz, Xaca, Xodeyda, Abyan, Aden, Lahc, Əl-Mahra, Xadramaut və Şabva) və Sana paytaxt dairəsindən ibarətdir.
Dövlət başçısı
Mövcud Konstitusiyaya görə ölkədə milli birliyin rəmzi, vətəndaşların hüquq və azadlıqlarının, dinimənəvi dəyərlərinin təminatçısı, dövlətin daxildə və xarici ölkələrdə ali təmsilçisi, dövlət başçısı və silahlı qüvvələrin ali baş komandanı — Prezident ümumxalq səsverməsi yolu ilə, iki dəfədən çox olmamaq şərti ilə 7 il müddətinə seçilir.
Geniş səlahiyyətlərə malik olan dövlət başçısı, dövlətin idarə edilməsində ona bilavasitə yardımçı olan vitse-prezidenti, Hökumətə rəhbərlik edən Baş naziri və onun müavinlərini, Milli Müdafiə Şurasının və Baş nazirin təqdimatına əsasən Nazirlər Şurasının üzvlərini təyin və vəzifələrindən azad edir, habelə ümumxalq referendumu və Nümayəndələr Palatasına seçkiləri təyin edir, qanunların icrası ilə bağlı fərmanlar imzalayır.
Qanunvericilik hakimiyyəti
Qüvvədə olan 1991-ci il Konstitusiyasına müvafiq olaraq ölkədə iki palatalı Parlament — nümayəndələri Yəmən Prezidenti tərəfindən təyin edilən 59 yerlik Yuxarı Palata (Məşvərət Şurası) və üzvləri ümumi, gizli və birbaşa seçkilər yolu ilə 6 illik müddətə seçilən, 301 yerlik Aşağı Palata (Nümayəndələr Palatası) fəaliyyət göstərir.
Qanunvericilik sistemi islam, türk, ingilis hüquq sistemi ilə yanaşı, eyni zamanda qəbilə münasibətlərinə də əsaslanır və dünya parlamentarizminin fundamental prinsiplərini özündə ehtiva edir.
İcraedici hakimiyyət
Parlamentin Nümayəndələr Palatası qarşısında fərdi və kollektiv məsuliyyət daşıyan Hökumətin (Nazirlər Şurası) tərkibini Yəmən Prezidenti formalaşdırır. Nazirlər Şurasına rəhbərliyi həyata keçirən Baş nazir də dövlət başçısı tərəfindən təyin edilir.
Mövcud Konstitusiyaya görə, Nazirlər Şurasının tərkibi formalaşdıqdan dərhal sonra Baş nazir Hökumətin fəaliyyət proqramını Aşağı Palataya təqdim etməli və səs çoxluğu ilə Nümayəndələr Palatasının deputatlarının etimadını qazanmalıdır. Yalnız etimad göstərildiyi təqdirdə, Nazirlər Şurasının üzvləri proqramın icrası üçün fəaliyyətə başlaya bilərlər.
Məhkəmə hakimiyyəti
Konstitusiyaya görə məhkəmə hakimiyyətini müstəqil olaraq Ali Məhkəmə həyata keçirir. Ölkədə Quran bütün qanunlardan yüksəkdədir və hüquqi aktlar ona zidd olmamalıdır. Bu baxımdan, ölkədə hakimlərin əksəriyyəti dini alimlərdirlər və məhkəmə prosesi qanunların dini zəmində müzakirəsi müstəvisində həyata keçirilir.
Mənbə
- Густерин П. В. Йемен в переходный период. На пути к миру или распаду? — Саарбрюккен, 2014. —
- Густерин П. В. Йемен. Али Абдалла Салех: путь на вершину власти // Азия и Африка сегодня. — 2006. — № 12.
- Густерин П. В. Йеменская Республика и её города. — М.: Международные отношения, 2006. —
- Густерин П. В. Перепись населения в Йеменской Республике 2004 г. // Азия и Африка сегодня. — 2005. — № 11.
İstinadlar
- "Yemen to Become Six-Region Federation". . 10 February 2014. 27 May 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 22 November 2015.
- Al-Haj, Ahmed. "Yemen's Shiite rebels reject plan for federal system". The Washington Post. 3 January 2015. 3 December 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 21 March 2015.
- "Yemeni government quits in protest at Houthi rebellion". The Guardian. 22 January 2015. 4 October 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 21 March 2015.
- Greenfield, Danya. "Yemen crisis: A coup in all but name". BBC News. 22 January 2015. 28 September 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 21 March 2015.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yemenin dovlet qurulusu 1991 ci ilde qebul edilmis Konstitusiyaya esasen huquqi siyasi inzibati iqtisadi ve ictimai munasibetler sisitemi Yemenالجمهوري ة اليمنيةBayraq GerbHimn Vahid Respublika Tarixi Yemen Xalq Demokratik Respublikasin ve arasinda 22 may 1990Paytaxt SanaIdareetme formasiPrezidentSahesi Dunyada 49 cu Umumi 527970 km Ehalisi Ehali 24 799 880 nefer 48 ci Sixliq 44 nef km Vikianbarda elaqeli mediafayllarDovlet qurulusuYemen mehdud hakimiyyetli prezident idareetme usuluna malik respublikadir Milli bayram gunu olan birlik gunu 1990 22 mayda qeyd olunur Olke Konstitusiyasi 16 may 1991 ci ilden 1994 ve 2001 ci illerde elaveler edilmekle quvvededir Inzibati erazi bolgusuSimali 14 muhafaz ve Cenubi Yemen 6 muhafaz uzre 333 rayonu 2210 qesebeni ve 38284 kendi birlesdiren 20 vilayetden Amran El Beyda El Dali Damar El Cauf Ibb Marib Mahvit Rayma Saada Taiz Xaca Xodeyda Abyan Aden Lahc El Mahra Xadramaut ve Sabva ve Sana paytaxt dairesinden ibaretdir Dovlet bascisiMovcud Konstitusiyaya gore olkede milli birliyin remzi vetendaslarin huquq ve azadliqlarinin dinimenevi deyerlerinin teminatcisi dovletin daxilde ve xarici olkelerde ali temsilcisi dovlet bascisi ve silahli quvvelerin ali bas komandani Prezident umumxalq sesvermesi yolu ile iki defeden cox olmamaq serti ile 7 il muddetine secilir Genis selahiyyetlere malik olan dovlet bascisi dovletin idare edilmesinde ona bilavasite yardimci olan vitse prezidenti Hokumete rehberlik eden Bas naziri ve onun muavinlerini Milli Mudafie Surasinin ve Bas nazirin teqdimatina esasen Nazirler Surasinin uzvlerini teyin ve vezifelerinden azad edir habele umumxalq referendumu ve Numayendeler Palatasina seckileri teyin edir qanunlarin icrasi ile bagli fermanlar imzalayir Qanunvericilik hakimiyyetiQuvvede olan 1991 ci il Konstitusiyasina muvafiq olaraq olkede iki palatali Parlament numayendeleri Yemen Prezidenti terefinden teyin edilen 59 yerlik Yuxari Palata Mesveret Surasi ve uzvleri umumi gizli ve birbasa seckiler yolu ile 6 illik muddete secilen 301 yerlik Asagi Palata Numayendeler Palatasi fealiyyet gosterir Qanunvericilik sistemi islam turk ingilis huquq sistemi ile yanasi eyni zamanda qebile munasibetlerine de esaslanir ve dunya parlamentarizminin fundamental prinsiplerini ozunde ehtiva edir Icraedici hakimiyyetParlamentin Numayendeler Palatasi qarsisinda ferdi ve kollektiv mesuliyyet dasiyan Hokumetin Nazirler Surasi terkibini Yemen Prezidenti formalasdirir Nazirler Surasina rehberliyi heyata keciren Bas nazir de dovlet bascisi terefinden teyin edilir Movcud Konstitusiyaya gore Nazirler Surasinin terkibi formalasdiqdan derhal sonra Bas nazir Hokumetin fealiyyet proqramini Asagi Palataya teqdim etmeli ve ses coxlugu ile Numayendeler Palatasinin deputatlarinin etimadini qazanmalidir Yalniz etimad gosterildiyi teqdirde Nazirler Surasinin uzvleri proqramin icrasi ucun fealiyyete baslaya bilerler Mehkeme hakimiyyetiKonstitusiyaya gore mehkeme hakimiyyetini musteqil olaraq Ali Mehkeme heyata kecirir Olkede Quran butun qanunlardan yuksekdedir ve huquqi aktlar ona zidd olmamalidir Bu baximdan olkede hakimlerin ekseriyyeti dini alimlerdirler ve mehkeme prosesi qanunlarin dini zeminde muzakiresi mustevisinde heyata kecirilir MenbeGusterin P V Jemen v perehodnyj period Na puti k miru ili raspadu Saarbryukken 2014 ISBN 978 3 659 28300 0 Gusterin P V Jemen Ali Abdalla Saleh put na vershinu vlasti Aziya i Afrika segodnya 2006 12 Gusterin P V Jemenskaya Respublika i eyo goroda M Mezhdunarodnye otnosheniya 2006 ISBN 5 7133 1270 4 Gusterin P V Perepis naseleniya v Jemenskoj Respublike 2004 g Aziya i Afrika segodnya 2005 11 Istinadlar Yemen to Become Six Region Federation 10 February 2014 27 May 2018 tarixinde Istifade tarixi 22 November 2015 Al Haj Ahmed Yemen s Shiite rebels reject plan for federal system The Washington Post 3 January 2015 3 December 2021 tarixinde Istifade tarixi 21 March 2015 Yemeni government quits in protest at Houthi rebellion The Guardian 22 January 2015 4 October 2022 tarixinde Istifade tarixi 21 March 2015 Greenfield Danya Yemen crisis A coup in all but name BBC News 22 January 2015 28 September 2022 tarixinde Istifade tarixi 21 March 2015