Afrika tripanosomozu, yaxud yuxu xəstəliyi — insanlarda və heyvanlarda parazit vasitəsi ilə törənən xəstəlik. Xəstəliyə yoluxmuş adamlarda, xəstəliyin törədicisinin iki tipi olur: Trypanosoma brucei gambiense (T.b.g) və Trypanosoma brucei rhodesiense (T.b.r.). T.b.g 98%-dən çox qeydə alınmışdır. Hər iki törədici adətən, xəstəliyin daşıyıcısı olan Qlossina milçəklərinin dişləməsi nəticəsində yayılır və buna ən çox kənd yerlərində təsadüf edilir.
İlk mərhələdə qızdırma, baş ağrısı, qaşınma və oynaqlarda ağrılar olur. Bu simptom xəstəliyin daşıyıcısı olan Qlossina milçəklərinin dişləməsindən 1-3 həftə sonra xəstədə özünü biruzə verir. Neçə həftələr, yaxud aylar sonra isə ikinci mərhələ başlayır: şüurun zəifləməsi, Hərəkətin pis koordinasiyası, keyləşmə və yuxu pozğunluğu.
Profilaktikası və müalicəsi
Ağır hallarda risk qrupuna daxil olan əhalinin qanında T.b.g. olub-olmaması müntəzəm qan analizləri ilə yoxlanılmalıdır. Diaqnoz vaxtında – xəstədə nevroloji simptomların üzə çıxmasına qədər, qoyulduqda, müalicə yüngül keçə bilər. Müalicənin ilk mərhələsində pentamidin, yaxud suramin kimi preparatlar tətbiq olunur. Müalicənin ikinci mərhələsində eflornitin, yaxud nifurtimoks və eflornitinin kombinasiyası tətbiq oluna bilir. Amma melarsoprol hər iki parazit tipinə qarşı daha effektivdir və ondan adətən daha ağır hallarda istifadə edilir.
Yayılması
Xəstəliyin yayılması müntəzəm olaraq Tropik Afrikanın bəzi regionlarında baş verməkdədir; 36 ölkənin təxminən 70 milyon nəfər əhalisi xəstəliyə yoluxma təhlükəsi altındadır. 2010-cu ildə bu xəstəlikdən 9 000 nəfər ölmüşdür; lakin ölüm səviyyəsi 1990-cı ilin nəticəsinə (34 000) nisbətən xeyli azalmışdır. Hal-hazırda bu xəstəlikdən əziyyət çəkənlərin sayı 30 000 nəfərdir və onların da 7 000 nəfəri xəstəliyə 2012-ci ildə yoluxmuşdur. Xəstəliyə tutulma hallarının 80%-dən çox hissəsi Konqo Demokratik Respublikası ərazisində qeydə alınmışdır. Yaxın keçmişdə üç böyük epidemiya hadisəsi baş vermişdir: biri 1896-cı ildən 1906-cı illə qədər davam etmişdi (Uqanda və Konqo hövzəsində başlamışdı), digər iki böyük epidemiya isə — 1920 və 1970-ci illərdə bəzi Afrika ölkələrində baş vermişdir. Bəzi heyvanlar, məsələn, inəklər, həm xəstəliyin daşıyıcısı ola və həm də xəstəliyə tutula bilər.
↑ WHO Media centre. "Fact sheet N°259: Trypanosomiasis, Human African (sleeping sickness)". June 2013.
↑ Kennedy, PG. "Clinical features, diagnosis, and treatment of human African trypanosomiasis (sleeping sickness)". Lancet neurology. 12 (2). Feb 2013: 186–94. doi:10.1016/S1474-4422(12)70296-X. PMID 23260189.
Simarro PP, Cecchi G, Franco JR, Paone M, Diarra A, Ruiz-Postigo JA, Fèvre EM, Mattioli RC, Jannin JG. "Estimating and Mapping the Population at Risk of Sleeping Sickness". PLoS Negl Trop Dis. 6 (10). 2012: e1859. doi:10.1371/journal.pntd.0001859.
Lozano, R. "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859). Dec 15, 2012: 2095–128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. PMID 23245604.
Mart 29, 2022
afrika, tripanosomozu, yaxud, yuxu, xəstəliyi, insanlarda, heyvanlarda, parazit, vasitəsi, ilə, törənən, xəstəlik, xəstəliyə, yoluxmuş, adamlarda, xəstəliyin, törədicisinin, tipi, olur, trypanosoma, brucei, gambiense, trypanosoma, brucei, rhodesiense, dən, çox. Afrika tripanosomozu yaxud yuxu xesteliyi 3 insanlarda ve heyvanlarda parazit vasitesi ile torenen xestelik Xesteliye yoluxmus adamlarda xesteliyin toredicisinin iki tipi olur Trypanosoma brucei gambiense T b g ve Trypanosoma brucei rhodesiense T b r 3 T b g 98 den cox qeyde alinmisdir 3 Her iki toredici adeten xesteliyin dasiyicisi olan Qlossina milceklerinin dislemesi neticesinde yayilir ve buna en cox kend yerlerinde tesaduf edilir 3 Afrika tripanosomozuTripanosomlarin qan yaxmasinda gorunusuXBT 10 B56 XBT 10 KM B56 9 B56XBT 9 086 5XBT 9 KM 086 5 1 2 DiseasesDB 10895MedlinePlus 001362eMedicine med 2140 MeSH D014353 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Simptomlari ve dioqnostikasi 2 Profilaktikasi ve mualicesi 3 Yayilmasi 4 IstinadlarSimptomlari ve dioqnostikasi RedakteIlk merhelede qizdirma bas agrisi qasinma ve oynaqlarda agrilar olur 3 Bu simptom xesteliyin dasiyicisi olan Qlossina milceklerinin dislemesinden 1 3 hefte sonra xestede ozunu biruze verir 4 Nece hefteler yaxud aylar sonra ise ikinci merhele baslayir suurun zeiflemesi Hereketin pis koordinasiyasi keylesme ve yuxu pozgunlugu 3 4 Profilaktikasi ve mualicesi RedakteAgir hallarda risk qrupuna daxil olan ehalinin qaninda T b g olub olmamasi muntezem qan analizleri ile yoxlanilmalidir 3 Diaqnoz vaxtinda xestede nevroloji simptomlarin uze cixmasina qeder qoyulduqda mualice yungul kece biler 3 Mualicenin ilk merhelesinde pentamidin yaxud suramin kimi preparatlar tetbiq olunur 3 Mualicenin ikinci merhelesinde eflornitin yaxud nifurtimoks ve eflornitinin kombinasiyasi tetbiq oluna bilir 4 Amma melarsoprol her iki parazit tipine qarsi daha effektivdir ve ondan adeten daha agir hallarda istifade edilir 3 Yayilmasi RedakteXesteliyin yayilmasi muntezem olaraq Tropik Afrikanin bezi regionlarinda bas vermekdedir 36 olkenin texminen 70 milyon nefer ehalisi xesteliye yoluxma tehlukesi altindadir 5 2010 cu ilde bu xestelikden 9 000 nefer olmusdur lakin olum seviyyesi 1990 ci ilin neticesine 34 000 nisbeten xeyli azalmisdir 6 Hal hazirda bu xestelikden eziyyet cekenlerin sayi 30 000 neferdir ve onlarin da 7 000 neferi xesteliye 2012 ci ilde yoluxmusdur 3 Xesteliye tutulma hallarinin 80 den cox hissesi Konqo Demokratik Respublikasi erazisinde qeyde alinmisdir 3 Yaxin kecmisde uc boyuk epidemiya hadisesi bas vermisdir biri 1896 ci ilden 1906 ci ille qeder davam etmisdi Uqanda ve Konqo hovzesinde baslamisdi diger iki boyuk epidemiya ise 1920 ve 1970 ci illerde bezi Afrika olkelerinde bas vermisdir 3 Bezi heyvanlar meselen inekler hem xesteliyin dasiyicisi ola ve hem de xesteliye tutula biler 3 Istinadlar Redakte Disease Ontology ing 2016 Monarch Disease Ontology release 2018 06 29sonu 2018 06 29 2018 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 WHO Media centre Fact sheet N 259 Trypanosomiasis Human African sleeping sickness June 2013 1 2 3 Kennedy PG Clinical features diagnosis and treatment of human African trypanosomiasis sleeping sickness Lancet neurology 12 2 Feb 2013 186 94 doi 10 1016 S1474 4422 12 70296 X PMID 23260189 Simarro PP Cecchi G Franco JR Paone M Diarra A Ruiz Postigo JA Fevre EM Mattioli RC Jannin JG Estimating and Mapping the Population at Risk of Sleeping Sickness PLoS Negl Trop Dis 6 10 2012 e1859 doi 10 1371 journal pntd 0001859 Lozano R Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010 a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010 Lancet 380 9859 Dec 15 2012 2095 128 doi 10 1016 S0140 6736 12 61728 0 PMID 23245604 Menbe https az wikipedia org w index php title Afrika tripanosomozu amp oldid 5131007, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
