Yuxarı və Aşağı Kanadada 1837-1838-ci illər üsyanları
September 19, 2021
Yuxarı və Aşağı Kanadada 1837-1838-ci illər üsyanları — 1837-ci ilin payızında Yuxarı və Aşağı Kanadada inqilabi şərait yetişdi. Ümumi mitinqlər keçirildi, əhali küçələrə yığışdı.Bu illərdə yüzlərlə silahlı vətəndaş idarəçi elitalara öz etiraz və tələblərini bildirdi. Rəhbərlik öz siyasətində və iqtisadiyyatında dəyişikliklər tələb etdi. 1836-cı ilin zəif kənd təsərrüfatı məhsulları gələcək il üzrə toxum, vəsait almaq üçün kafi deyildi.
Yuxarı və Aşağı Kanadada 1837-1838-ci illər üsyanları
Uiliam Layon Makkenzi Yuxarı Kanadada 1837-ci ilin yazında siyasi birlik və ehtiyat komitələri və islahat yığıncaqları təşkil etdi. O, Cənubi Ontarioda inqilabçıları təşkilatlandırdı və Aşağı Kanadadakı vəziyyətdən faydalanmağa hazırlaşırdı. Makkenzi Sent-Denidəki hadisələri eşidincə öz üsyanını Torontodan başlamağa qərar verdi. Yuxarı Kanadada üsyan dekabrın əvvəlində başladı.Makkenzi və silahdaşları olan Piter Metyu, Samuel Launt qərarlı şəkildə hərəkət etdilər,amma,burada da Aşağı Kanadada olduğu kimi rəhbərlər arasında ikitirəlik, ziddiyyət müşahidə olunurdu.Konfliktin gedişini silah və güc müəyyən etdi.Burada isə üstünlük hakimiyyətin tərəfində idi.Bərabər olmuyan döyüşlərdən sonra üsyançılar ABŞ sərhədlərinə çəkildi. Makkenzi Buffaloda özünə sığınacaq tapdı.13 dekabrda isə o, Niaqara şəlaləsindən 2-3 mil aralıda olan Sent-Neviyə gəldi.Yuxarı Kanada respublikasını və Müvəqqəti Hökumət yaratmaq istədi.ABŞ-ın mövqeyi isə buna fərqli idi. Belə ki,ingilislərlə münasibətlər kəskinləşdikdən sonra ABŞ Kanada vətənpərvərlərinə kömək göstərilməsini qadağan etdi.Üsyançılar ərazini tərk etmək məcburiyəttində qaldılar. ABŞ-da təqib,patriotları(vətənpərvərləri) məcbur etdi ki,gizli xəmiyyətlər yaratsınlar. Bunların içində "Ov lojası" adlanan cəmiyyətdə vardı.1838-1839-cu illərdə ovçular və vətənpərvərlər Yuxarı Kanadada üsyan qaldırmaq məqsədilə bir neçə ekspedisiya təşkil etdilər. Amma saylarının azlığı səbəbindən məğlub oldular. Hakimiyyət üsyançılarla qəddar davrandı.9 minə yaxın insan repressiyaya məruz qaldı.Onların yarısını fəhlələr, 40%i fermerlər təşkil edirdi. Bundan əlavə, qurbanlar arasında vəkil,müəllim,tacir və b. vardı. Torontoda edam olunanlar arasında fermer Piter Metyu,Semuel Launt,Kinqstonda Polşa inqilabçı demokratı Joltevski və b. vardı.
Aşağı Kanadada çıxışların ilk nöqtəsi 23 oktyabrda Sent-Şarlda keçirilən 5000 nəfər vətənpərin mitinqi oldu. Burada başlanan inqilabın rəhbərləri iştirak edirdilər: Papino, Nelson,Braun və başqaları.Mitinq qətnaməsində üsyana birbaşa çağırış yox idi, amma qəbul edilmiş qərarlar hökuməti narahat edirdi.(məsələn, xalq milisinin yaradılması tələbləri, məhkəmə sistemlərinin yaranması tələbləri).Bu səbəblərdən hökumət qərar verir ki, üsyan liderləri həbs olunsun. Sonradan Durham(Darem) öz hesabatında bildirmişdir ki, "İngilislərin öz fəaliyyətləri nəticəsində üsyan sürətlənmişdir. "Silahlı mübarizənin mərkəzi Rişelye çayı vadisi oldu. Noyabrda buraya Aşağı Kanadanın əsas üsyançı qüvvələri toplanmışdı. Nelson Sent-Denidə müdafiəyə hazırlaşırdı. Sent-Şarlda vətənpərvərlərə Braun başçılıq edirdi.Papino isə qonşu Sent-İasentdə idi. 23 noyabrda nizami ingilis qoşunu Sent-Deninin mühasirəsinə başlayır.Bu döyüşdə Nelsonun dəstəsi ilk və son qələbəsini qazanır. Yüzə yaxın insan və silah itkisi verən rəqib mühasirəni dayandırır.
25 noyabrda Sent-Şarlda vətənpərvərlər ağır məğlubiyyətə uğradılar. Onlar daha üstün qüvvə ilə üzüzə gəlmişdilər. Üsyanın lideri Braun (o. azadlıq oğulları təşkilatının rəhbəri idi) kifayət qədər şücaət göstərmədi. Hücumun lap əvvəlində o qaçaraq dəstəsini başsız qoyur və bu da vətənpərvərlərin məğlubiyyətinə təsir göstərmiş olur. Artıq noyabrın sonunda Rişelye çayı rayonunda üsyan yatırılır, kəndlər qarət edilir. Üsyançıların bir hissəsi və onların rəhbərləri Kanada-Amerika sərhəddinə yollanır. Əgər Jironun Monreal üzərinə yürüş planı qəbul olunsaydı,üsyanın digər ocaqları Monrealdan şimal-qərbə, Sent-Estaşen və Sent-Benua üsyanının inkişafında həlledici rol oynaya bilərdi.Üsyanın baş verdiyi digər ərazilərdə və dəstələrdə fəaliyyət zamanı ümumi razılığa gəlməmək,başlıca olaraq isə müdafiə taktikası bir neçə yüz vətənpərvəri Kolbornun 2 min nəfərlik qoşunu ilə üz-üzə qoydu.1838-ci ilin yay və payızında Rişelye rayonunda Nelsonun rəhbərliyi ilə yenidən üsyqn baş verir.Bu üsyqn zamanı da bir neçə yüz vətənpərvərə qarşı Kolbornun üstün qüvvələri dayanmışdı.Üsyandan sonra təkcə Monrealda 600-dən çox insan repressiyaya məruz qalır. 108 nəfər hərbi tribunal qarşısında cabab verir.Onlardan on ikisi ictimai şəkildə edam olunur.
Ümumilikdə, 1837-1838-ci il üsyanları məğlubiyyətlə nəticələndi.Xarakterinə görə bu üsyan burjua-demokratik, milli azadlıq,antikolonial inqilab idi. Bu həm də,Yeni və Köhnə dünyanı bürüyən inqilabın bir parçası idi(1789 Fransa burjua imqilabı).Britaniya Şimali Amerikasında üsyanların məğlubiyyəti milli azadlıq hərəkatının sonunu deyil, başlanğıcını ifadə edirdi.Üsyan dövründə burjua-demokratik inqilabların əsasını təşkil edən bütün məsələlər qoyulmuşdu.
İnqilabi demokratiyanın fəaliyyətlərində qərarsızlıqlar,mübarizənin üsul və metodlarında fikir müxtəlifliyi məğlubiyyətə aparan əsas səbəblər idi. Bu, yalnız liderlərin səriştəsizliyi ilə bağlı deyildi. Sosial qüvvələr hələ tam o qüvvədə deyildi ki, burjua-demokratik çevrilişi etsinlər.Fəhlə sinfi hələ tam olaraq formalaşmamışdı və müstəqil güc kimi özünü ifadə edə bilmirdi.
İstinadlar
September 19, 2021
yuxarı, aşağı, kanadada, 1837, 1838, illər, üsyanları, 1837, ilin, payızında, yuxarı, aşağı, kanadada, inqilabi, şərait, yetişdi, ümumi, mitinqlər, keçirildi, əhali, küçələrə, yığışdı, illərdə, yüzlərlə, silahlı, vətəndaş, idarəçi, elitalara, etiraz, tələbləri. Yuxari ve Asagi Kanadada 1837 1838 ci iller usyanlari 1837 ci ilin payizinda Yuxari ve Asagi Kanadada inqilabi serait yetisdi Umumi mitinqler kecirildi ehali kucelere yigisdi Bu illerde yuzlerle silahli vetendas idareci elitalara oz etiraz ve teleblerini bildirdi Rehberlik oz siyasetinde ve iqtisadiyyatinda deyisiklikler teleb etdi 1836 ci ilin zeif kend teserrufati mehsullari gelecek il uzre toxum vesait almaq ucun kafi deyildi Yuxari ve Asagi Kanadada 1837 1838 ci iller usyanlariTarix 7 dekabr 1837Yeri Kanada Vikianbarda elaqeli mediafayllarUiliam Layon Makkenzi Yuxari Kanadada 1837 ci ilin yazinda siyasi birlik ve ehtiyat komiteleri ve islahat yigincaqlari teskil etdi O Cenubi Ontarioda inqilabcilari teskilatlandirdi ve Asagi Kanadadaki veziyyetden faydalanmaga hazirlasirdi Makkenzi Sent Denideki hadiseleri esidince oz usyanini Torontodan baslamaga qerar verdi Yuxari Kanadada usyan dekabrin evvelinde basladi Makkenzi ve silahdaslari olan Piter Metyu Samuel Launt qerarli sekilde hereket etdiler amma burada da Asagi Kanadada oldugu kimi rehberler arasinda ikitirelik ziddiyyet musahide olunurdu Konfliktin gedisini silah ve guc mueyyen etdi Burada ise ustunluk hakimiyyetin terefinde idi Beraber olmuyan doyuslerden sonra usyancilar ABS serhedlerine cekildi Makkenzi Buffaloda ozune siginacaq tapdi 13 dekabrda ise o Niaqara selalesinden 2 3 mil aralida olan Sent Neviye geldi Yuxari Kanada respublikasini ve Muveqqeti Hokumet yaratmaq istedi ABS in movqeyi ise buna ferqli idi Bele ki ingilislerle munasibetler keskinlesdikden sonra ABS Kanada vetenperverlerine komek gosterilmesini qadagan etdi Usyancilar erazini terk etmek mecburiyettinde qaldilar ABS da teqib patriotlari vetenperverleri mecbur etdi ki gizli xemiyyetler yaratsinlar Bunlarin icinde Ov lojasi adlanan cemiyyetde vardi 1838 1839 cu illerde ovcular ve vetenperverler Yuxari Kanadada usyan qaldirmaq meqsedile bir nece ekspedisiya teskil etdiler Amma saylarinin azligi sebebinden meglub oldular Hakimiyyet usyancilarla qeddar davrandi 9 mine yaxin insan repressiyaya meruz qaldi Onlarin yarisini fehleler 40 i fermerler teskil edirdi Bundan elave qurbanlar arasinda vekil muellim tacir ve b vardi Torontoda edam olunanlar arasinda fermer Piter Metyu Semuel Launt Kinqstonda Polsa inqilabci demokrati Joltevski ve b vardi Asagi Kanadada cixislarin ilk noqtesi 23 oktyabrda Sent Sarlda kecirilen 5000 nefer vetenperin mitinqi oldu Burada baslanan inqilabin rehberleri istirak edirdiler Papino Nelson Braun ve basqalari Mitinq qetnamesinde usyana birbasa cagiris yox idi amma qebul edilmis qerarlar hokumeti narahat edirdi meselen xalq milisinin yaradilmasi telebleri mehkeme sistemlerinin yaranmasi telebleri Bu sebeblerden hokumet qerar verir ki usyan liderleri hebs olunsun Sonradan Durham Darem oz hesabatinda bildirmisdir ki Ingilislerin oz fealiyyetleri neticesinde usyan suretlenmisdir Silahli mubarizenin merkezi Riselye cayi vadisi oldu Noyabrda buraya Asagi Kanadanin esas usyanci quvveleri toplanmisdi Nelson Sent Denide mudafieye hazirlasirdi Sent Sarlda vetenperverlere Braun basciliq edirdi Papino ise qonsu Sent Iasentde idi 23 noyabrda nizami ingilis qosunu Sent Deninin muhasiresine baslayir Bu doyusde Nelsonun destesi ilk ve son qelebesini qazanir Yuze yaxin insan ve silah itkisi veren reqib muhasireni dayandirir 25 noyabrda Sent Sarlda vetenperverler agir meglubiyyete ugradilar Onlar daha ustun quvve ile uzuze gelmisdiler Usyanin lideri Braun o azadliq ogullari teskilatinin rehberi idi kifayet qeder sucaet gostermedi Hucumun lap evvelinde o qacaraq destesini bassiz qoyur ve bu da vetenperverlerin meglubiyyetine tesir gostermis olur Artiq noyabrin sonunda Riselye cayi rayonunda usyan yatirilir kendler qaret edilir Usyancilarin bir hissesi ve onlarin rehberleri Kanada Amerika serheddine yollanir Eger Jironun Monreal uzerine yurus plani qebul olunsaydi usyanin diger ocaqlari Monrealdan simal qerbe Sent Estasen ve Sent Benua usyaninin inkisafinda helledici rol oynaya bilerdi Usyanin bas verdiyi diger erazilerde ve destelerde fealiyyet zamani umumi raziliga gelmemek baslica olaraq ise mudafie taktikasi bir nece yuz vetenperveri Kolbornun 2 min neferlik qosunu ile uz uze qoydu 1838 ci ilin yay ve payizinda Riselye rayonunda Nelsonun rehberliyi ile yeniden usyqn bas verir Bu usyqn zamani da bir nece yuz vetenpervere qarsi Kolbornun ustun quvveleri dayanmisdi Usyandan sonra tekce Monrealda 600 den cox insan repressiyaya meruz qalir 108 nefer herbi tribunal qarsisinda cabab verir Onlardan on ikisi ictimai sekilde edam olunur Umumilikde 1837 1838 ci il usyanlari meglubiyyetle neticelendi Xarakterine gore bu usyan burjua demokratik milli azadliq antikolonial inqilab idi Bu hem de Yeni ve Kohne dunyani buruyen inqilabin bir parcasi idi 1789 Fransa burjua imqilabi Britaniya Simali Amerikasinda usyanlarin meglubiyyeti milli azadliq herekatinin sonunu deyil baslangicini ifade edirdi Usyan dovrunde burjua demokratik inqilablarin esasini teskil eden butun meseleler qoyulmusdu Inqilabi demokratiyanin fealiyyetlerinde qerarsizliqlar mubarizenin usul ve metodlarinda fikir muxtelifliyi meglubiyyete aparan esas sebebler idi Bu yalniz liderlerin seristesizliyi ile bagli deyildi Sosial quvveler hele tam o quvvede deyildi ki burjua demokratik cevrilisi etsinler Fehle sinfi hele tam olaraq formalasmamisdi ve musteqil guc kimi ozunu ifade ede bilmirdi Istinadlar RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Yuxari ve Asagi Kanadada 1837 1838 ci iller usyanlari amp oldid 5546992, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
