Yusif İzzəddin Əfəndi
Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, ancaq mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. Lütfən mənbələri uyğun şəkildə mətnin daxilində yerləşdirərək məqalənin təkmilləşdirilməsinə kömək edin. |
Yusif İzzəddin Əfəndi (d. 10 oktyabr 1857 - ö. 1 fevral 1916) — 33. Osmanlı sultanı Əbdüləzizin böyük oğlu, Osmanlı şahzadəsi.
| Yusif İzzəddin Əfəndi | |
|---|---|
| يوسف عزت الدين أفندي | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Dolmabağça sarayı, İstanbul, Osmanlı imperiyası |
| Vəfat tarixi | (58 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | Sultan Mahmud türbəsi |
| Atası | Əbdüləziz |
| Anası | Dürrünəv Qadınəfəndi |
| Həyat yoldaşları | Çeşmiahu xanım Cavidan xanım Əminə Nazikəda xanım Tazəndə xanım Ləman Ünlüsoy |
| Uşaqları | Mehmed Bahəddin Əfəndi Xədicə Şükriyə Sultan Mehmed Nizaməddin Əfəndi Mehriban Mihrişah Sultan |
| Hərbi xidmət | |
| Rütbəsi | Müşir |
| Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Şahzadə Yusif İzzəddin Əfəndi 1857-ci ildə Dolmabağça sarayında dünyaya gəldi. Atası Osmanlı şahzadəsi Şahzadə Əbdüləzizi (Sultan Əbdüləziz), anası isə onun ilk xanımı Dürrünəv xanım idi. Dünyaya gəldiyi əsnada əmisi Sultan Əbdülməcid taxtda idi və şahzadələrin övlad sahibi olmasaı qadağan olduğu üçün Məkkə mollası Qədri bəyin Əyyubsultandakı evində gizlicə böyüdüldü. 4 yaşına gəldikdə isə atası taxta çıxmış, bundan sonra ictimaiyyətə təqdim olunmuşdur. 10 yaşında ikən atasıyla birlikdə Avropa səyahətinə çıxdı.
14 yaşında ikən 1 sentyabr 1871-ci ildə atası Sultan Əbdüləziz tərəfindən marşal rütbəsilə ordu rəhbərliyinə gətirildi və bu vəzifəsini 1873-cü ilin yanvarına qədər davam etdirdi. Atası saray çevrilişi ilə taxtdan endirilib, bir neçə gün sonra da şübhəli olaraq öləndə 19 yaşı vardı.
Atasının vəfatından sonra Osmanlı sülaləsinə mənsub şahzadələr arasında ən böyüyü olan əmisi oğlanları V Murad, II Əbdülhəmid və V Mehmed taxta çıxmış, nəhayət V Mehmedin səltənəti illərində Osmanlı sülaləsinin ən böyük şahzadəsi olaraq vəliəhd elan olunmuşdu. Bu illər ərzində Osmanlı imperiyasını müxtəlif mərasimlərdə təmsil etmişdir. 1910-cu ildə İngiltərə kralı VII Eduardın cənazə mərasimində, 1911-ci ildə isə V Georqun tacqoyma mərasimində iştirak etdi.
Birinci Dünya müharibəsi illərində Ənvər Paşanın yeritdiyi siyasətə qarşı çıxırdı və onu sərt tənqid edirdi. Çanaqqala döyüşü əsnasında döyüş bölgələrini tez-tez ziyarət edir, bu səyahətlərdən bir neçəsində əsgərlərin gözü önündə Ənvər Paşayla mübahisə etmişdir. Ancaq taxta çıxması gözlənilən Yusif İzzəddin Əfəndi 1 fevral 1916-cı ildə Zincirlikuyudakı köşkündə ölü olaraq tapıldı. Ölüm səbəbi intihar nəticəsindəki qan itkisi olaraq göstərilsə də, İttihadçılar tərəfindən qətlə yetirilməsi haqqında fərziyyələr də var.
Cənazəsi atasının məzarının yanına, Sultan Mahmud türbəsinə dəfn edildi.
Xanımları, övladları, nəvələri
- Çeşmiahu xanım — 1879-cu ildə evlənmişdir. 1 övladı olmuşdur.
- Cavidan xanım (d. 12 yanvar 1870, Qars - ö. 1935, İstanbul) — xalası qızı idi. 20 may 1885-ci ildə evlənmişdir. Övladı olmamışdır.
- Əminə Nazikəda xanım (d. 30 may 1872, Suxumi - ö. 1946, İstanbul) — 6 iyul 1886-cı ildə evlənmişdir. Övladı olmamışdır.
- Tazəndə xanım (d. 10 oktyabr 1875, Poti - ö. 1950, İstanbul) — 15 oktyabr 1892-ci ildə evlənmişdir. Övladı olmamışdır.
- Ləman Ünlüsoy (d. 6 iyun 1888, Batumi - ö. 3 avqust 1953, İstanbul) — 4 fevral 1902-ci ildə evlənmişdir. 4 övladı olmuşdur:
- Xədicə Şükriyə Sultan (d. 24 fevral 1906, İstanbul - ö. 1 aprel 1972, Qahirə) — İlk evliliyi 14 noyabr 1923-cü ildə Sultan Əbdülməcidin oğlu Səlim Süleyman Əfəndinin oğlu Mehmed Şərafəddin Əfəndi ilə (d. 19 may 1904, İstanbul - ö. 1966, Beyrut) baş tutsa da, 1927-ci ildə ayrıldılar. İkinci evliliyi 4 sentyabr 1935-ci ildə Əhməd Əl-Sabbah ilə baş tutsa da bu evliliyi də bitdi. Üçüncü evliliyi isə 1949-cu ilin aprelində Mehmed Şəfiq Ziya bəylə baş tutdu. Heç bir evliliyindən övladı olmadı.
- Mehmed Nizaməddin Əfəndi (d. 10 yanvar 1909, İstanbul - ö. 19 mart 1933, İtaliya)
- Mehriban Mihrişah Sultan (d. 1 iyun 1916, İstanbul - ö. 25 yanvar 1987, İstanbul) — İlk evliliyi 31 iyul 1948-ci ildə Əbdülməcid Əfəndinin oğlu Ömər Fərrux Əfəndi ilə baş tutdu. İkinci evliliyi isə Şövkət Arslanoğlu ilə baş tutdu.
