Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yunan Mehmed Paşa (XV əsr – 1470, Konstantinopol) ― 1466-1469-cu illər arasında Osmanlı sədrəzəmi olmuş dövlət xadimi.
| Yunan Mehmed Paşa | |
|---|---|
| 1466 – 1469 | |
| Əvvəlki | Vəli Mahmud Paşa |
| Sonrakı | İshaq Paşa |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | XV əsr |
| Vəfat tarixi | 1470 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Dini | öncə xristian, sonradan islam |
Həyatı
İstanbulda yaşayan yunan bir ailənin uşağı olub, sonra dəvşirmə sisteminə alınmış və müsəlman olmuşdur. Xüsusilə yunan ailələrə mədən də daxil olmaqla, müxtəlif yer üstü ehtiyatların, gömrük vergilərinin iltizama verilməsini və bu sayəsində dövlət gəlirlərinin toplanmasında səmərənin və artımın ola biləcəyini bildirmiş və bu barədə II. Mehmedi razı salmışdır. Təkəli və iltizam üsulları barədə yanaşmaları bu dövrdə Osmanlı maliyyəsini ehtiyatların artmasını təmin etsə də; bunun çox uzun dövrdəki təsiri mənfi olmuşdur. Çünki bu sayəsində Osmanlının xüsusilə durğunluq dövründə, dövlət zəiflədiyində korrupsiya yaranmış, ticarət həyatı müəyyən azlıqların əlinə keçmişdir.
Bununla birlikdə sədrəzəmliyi dövründə bilinən digər bir hadisə də Qaraman Səfəri əsnasında sərgilədiyi tarixə keçən qətliam və talandır. Qaramanoğulları Osmanlı imperatorluğunun əlindəki torpaqların bir hissəsini almaq üçün ordu səfərdə ikən hücum etmiş ancaq sonra bu hücumlar geri püskürdülüb Qaramanoğulları Osmanlılara bağlı hala gətirilmişdi. Ancaq eyni vəziyyət təkrar ortaya çıxanda Yunan Mehmed Paşa, Qaramanoğulları səfərinə çıxmışdır. Səfərdə əmrindəki Osmanlı əsgərləri xalqa son dərəcə mərhəmətsizcə davranmışdır.
O dövrün tarixçilərindən Aşıqpaşaoğlu əsərində onun üçün belə deməkdədir:
"Yunan Mehmed, getdi. Larende'yə çatdı. Məscidlərini və mədrəsələrini yandırdı və yıxdı. Atasının evi kimi xarab etdi. Şəhərin qadınlarını və oğlanlarını soydurdu. Çılpaq etdirdi. Larende'dən getdi. Çatdı, Ərəyliyə çıxdı. Ərəylinin elini və kəndlərini viran eylədi ... "
Bu işini dəvşirmə mənşəyi ilə əlaqələndirən hətta Yunan olmasından ötrü etdiyini söyləyən tarixçilər də var.
Varsaq Türkmənləri üzərinə hərəkət etmiş ancaq varsaq bəylərindən Uyuz Bəy tərəfindən məğlub edilmiş, Qaraman səfərində ələ keçirdiyi bütün mal və pul Türkmənlərin əlinə keçmişdir. Qaramanlı Mehmed Paşanın təşəbbüsü ilə vəzifədən alınmış və 1470-ci ildə boğularaq öldürülmüşdür.
Məzarı Üsküdarda düzəltdirdiyi Yunan Mehmed Paşa Məscidi yanında olan türbəsindədir. Ankarada dövrümüzdə Anadolu Mədəniyyətlər Muzeyi olan Qurşunlu Han da Yunan Mehmed Paşa tərəfindən inşa edilmişdir.
Mənbə
- Nihal Atsız-"Aşıkpaşaoğlu Tarihi" Milli Eğitim Basımevi İstanbul 1970 səh. 87
- Osmanlı Tarihi, II. Cilt, 10. baskı, sf: 90,91,532 Türk Tarih Kurumu Yayınları-2011, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yunan Mehmed Pasa XV esr 1470 Konstantinopol 1466 1469 cu iller arasinda Osmanli sedrezemi olmus dovlet xadimi Yunan Mehmed PasaOsmanli Imperiyasinin sedrezemi1466 1469EvvelkiVeli Mahmud PasaSonrakiIshaq PasaSexsi melumatlarDogum tarixi XV esrVefat tarixi 1470Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiDefn yeri KonstantinopolFealiyyeti siyasetciDini once xristian sonradan islamHeyatiIstanbulda yasayan yunan bir ailenin usagi olub sonra devsirme sistemine alinmis ve muselman olmusdur Xususile yunan ailelere meden de daxil olmaqla muxtelif yer ustu ehtiyatlarin gomruk vergilerinin iltizama verilmesini ve bu sayesinde dovlet gelirlerinin toplanmasinda semerenin ve artimin ola bileceyini bildirmis ve bu barede II Mehmedi razi salmisdir Tekeli ve iltizam usullari barede yanasmalari bu dovrde Osmanli maliyyesini ehtiyatlarin artmasini temin etse de bunun cox uzun dovrdeki tesiri menfi olmusdur Cunki bu sayesinde Osmanlinin xususile durgunluq dovrunde dovlet zeiflediyinde korrupsiya yaranmis ticaret heyati mueyyen azliqlarin eline kecmisdir Bununla birlikde sedrezemliyi dovrunde bilinen diger bir hadise de Qaraman Seferi esnasinda sergilediyi tarixe kecen qetliam ve talandir Qaramanogullari Osmanli imperatorlugunun elindeki torpaqlarin bir hissesini almaq ucun ordu seferde iken hucum etmis ancaq sonra bu hucumlar geri puskurdulub Qaramanogullari Osmanlilara bagli hala getirilmisdi Ancaq eyni veziyyet tekrar ortaya cixanda Yunan Mehmed Pasa Qaramanogullari seferine cixmisdir Seferde emrindeki Osmanli esgerleri xalqa son derece merhemetsizce davranmisdir O dovrun tarixcilerinden Asiqpasaoglu eserinde onun ucun bele demekdedir Yunan Mehmed getdi Larende ye catdi Mescidlerini ve medreselerini yandirdi ve yixdi Atasinin evi kimi xarab etdi Seherin qadinlarini ve oglanlarini soydurdu Cilpaq etdirdi Larende den getdi Catdi Ereyliye cixdi Ereylinin elini ve kendlerini viran eyledi Yunan Mehmed Pasa Mescidi Bu isini devsirme menseyi ile elaqelendiren hetta Yunan olmasindan otru etdiyini soyleyen tarixciler de var Varsaq Turkmenleri uzerine hereket etmis ancaq varsaq beylerinden Uyuz Bey terefinden meglub edilmis Qaraman seferinde ele kecirdiyi butun mal ve pul Turkmenlerin eline kecmisdir Qaramanli Mehmed Pasanin tesebbusu ile vezifeden alinmis ve 1470 ci ilde bogularaq oldurulmusdur Mezari Uskudarda duzeltdirdiyi Yunan Mehmed Pasa Mescidi yaninda olan turbesindedir Ankarada dovrumuzde Anadolu Medeniyyetler Muzeyi olan Qursunlu Han da Yunan Mehmed Pasa terefinden insa edilmisdir MenbeNihal Atsiz Asikpasaoglu Tarihi Milli Egitim Basimevi Istanbul 1970 seh 87 Osmanli Tarihi II Cilt 10 baski sf 90 91 532 Turk Tarih Kurumu Yayinlari 2011 Ord Prof Ismail Hakki Uzuncarsili