fbpx
Wikipedia

Yumen keçidi

Avqust 28, 2021


Yumen keçidi (çin. ənən. 玉门关, sadə. 玉門關, pinyin: Yùmén Guān) — Böyük Çin səddinin ÇXR-nın Qansu əyalətindəki Dunxuan şəhərinin qərbində yerləşən keçidi. Han sülaləsi dövründə (e.ə. 202 – b.e. 220) bu, Böyük ipək yolu üzərindəki bir keçid, Mərkəzi Asiyanı Şərqi Asiyaya bağlayan bir yol idi.

Yumen keçidi
çin 玉门关
Yumen keçidindəki Fanpan qalasının qalıqları
Koordinatlar: bilinməyən arqument formatı
Ölkə  ÇXR
Birinci səviyyəli АЕQansu
İkinci səviyyəli АЕ Dunxuan
Yumen keçidi Vikianbarda

Məntəqənin cənubunda Böyük ipək yolunun vacib bir nöqtəsi olan Yanquan keçidi yerləşirdi. Bu keçidlər Böyük ipək yolu boyunca yerləşən digər ərazilərlə birlikdə 2014-cü ildə YUNESKO-nun Ümumdünya irsi siyahısına "İpək Yolları: Çanqan-Tyanşan Dəhlizinin Marşrutlar Şəbəkəsi Ümumdünya İrsi" adı altında daxil edilmişdir.

Etimologiya

Çin dilindəki "quan" sözü sadəcə "keçid" kimi tərcümə edilsə də, sözün daha spesifik və dağ keçidlərindən fərqli olan mənası "sərhəd keçidi"dir. Yumenquan (玉門關) ifadəsi "yu" (玉, yəni "jad") və "men" (門, yəni "darvaza" və ya "qapı") sözlərindən, Yanquan (陽關) isə "yan" (陽, yəni "günəşli yer", "təpənin cənubu", "çayın şimalı") və "quan" (關) sözlərindən əmələ gəlmişdir.

Tarixi

Yumen keçidi Çinin şimal və qərb ərazilərinə olan ən tanınmış keçidlərdən biri idi. Han sülaləsi hakimiyyətinin ilk dövrlərdə buradan Tszyutsyuan şəhərinə qədər uzanan bir müdafiə xətti mövcud idi.

"Qərb vilayətləri"nə (西域, Tsiyu) səyahət edənlər Çini oradan keçən çoxlu jad karvanlarının şərəginə adlandırılan məşhur Yumenquan və ya "Jad darvaza sərhəd keçidi"ndən keçərək tərk edirdilər. Orijinal Jad keçidi eradan əvvəl 121-ci ildən qısa bir müddət sonra imperator U-di tərəfindən inşa edilmişdir və onun xarabalıqları VI əsrdə qədər Hindistan, Parfiya və Roma imperiyasına səyahət edən karvanların Çin ərazilərindəki son məntəqəsi olan Dunxuanın 80 kilometr (50 mil) şimal-qərbindən belə görünürdü.

Han sülaləsi dövrünə aid olan bu iki əhəmiyyətli darvazaların xarabıqları arasında təqribən 68 kilometr (42 mil) məsafə var; onlar Böyük Çin səddinin Dunxuan çıxıntısının uclarında yerləşir. Darvazalar Tan sülaləsi dövründə populyarlıqdan düşənə qədər Dunxuandan keçən bütün karvanlar bu darvazalardan birindən, sonra isə Çinin ən qərbindəki keçidlərindən keçməli idi. III–IV əsrlərdə Mərkəzi Asiyada baş verən, quru ticarətinə maneə törədən çaxnaşmalar nəticəsində darvazalardan istifadə azalmış və onlar Hindistandan keçən dəniz marşrutu tərəfindən əvəz edilmişdir. Karvanlar Hami səhrasından keçən şimal marşrutunu üstün tutduqlarından darvaza artıq VI əsrdə tərk edilmişdir. 1907-ci ildə etnoqraf Mark Avrel Steyn məntəqəni Yumenquan adlandıran bambuk çubuqları tapmış, 1944-cü ildə çinli arxeoloqların aşkar etdiyi qalıqlar isə bunu təsdiqləyəmişdir.

Mənbə

İstinadlar

  1. "Silk Roads: the Routes Network of Chang'an-Tianshan Corridor". UNESCO World Heritage Centre (ingilis). United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization. İstifadə tarixi: 9 iyul 2021.
  2. Hill, 2015. səh. 140
  3. Mallory, Mair, 2000. səh. 60
  4. Hill, 2009. səh. vi
  5. Bonavia, Baumer, 2004. səh. 176, 178
  6. Hill, 2009. səh. 138

Ədəbiyyat

  Vikianbarda Yumen keçidi ilə əlaqəli mediafayllar var.
  • Bonavia, Judy; Baumer, Christoph (2004). The Silk Road: From Xi'an to Kashgar (ingilis). Hong Kong: Odyssey Publications. ISBN 978-962-217-741-3.
  • Hill, John E. (2009). Through the Jade Gate to Rome: A Study of the Silk Routes during the Later Han Dynasty, 1st to 2nd Centuries CE (ingilis). Charleston, South Carolina: BookSurge. ISBN 978-1-4392-2134-1.
  • Hill, John E. (2015). Through the Jade Gate to Rome: A Study of the Silk Routes during the Later Han Dynasty, 1st to 2nd Centuries CE (ingilis). Volume I (Revised). CreateSpace. ISBN 978-1-5006-9670-2.
  • Julian Chen, Yuan (2014). [春風玉門，《福建文學》 (#bad_url) (çin). Fujian Literature. 72–76.
  • Mallory, J. P.; Mair, Victor H (2000). The Tarim Mummies: Ancient China and the Mystery of the Earliest Peoples from the West (ingilis). London: Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-05101-6.

Avqust 28, 2021
yumen, keçidi, çin, ənən, 玉门关, sadə, 玉門關, pinyin, yùmén, guān, böyük, çin, səddinin, çxr, nın, qansu, əyalətindəki, dunxuan, şəhərinin, qərbində, yerləşən, keçidi, sülaləsi, dövründə, böyük, ipək, yolu, üzərindəki, keçid, mərkəzi, asiyanı, şərqi, asiyaya, bağl. Yumen kecidi cin enen 玉门关 sade 玉門關 pinyin Yumen Guan Boyuk Cin seddinin CXR nin Qansu eyaletindeki Dunxuan seherinin qerbinde yerlesen kecidi Han sulalesi dovrunde e e 202 b e 220 bu Boyuk ipek yolu uzerindeki bir kecid Merkezi Asiyani Serqi Asiyaya baglayan bir yol idi Yumen kecidi cin 玉门关Yumen kecidindeki Fanpan qalasinin qaliqlariKoordinatlar bilinmeyen arqument formatiOlke CXRBirinci seviyyeli AEQansuIkinci seviyyeli AEDunxuanYumen kecidi VikianbardaMenteqenin cenubunda Boyuk ipek yolunun vacib bir noqtesi olan Yanquan kecidi yerlesirdi Bu kecidler Boyuk ipek yolu boyunca yerlesen diger erazilerle birlikde 2014 cu ilde YUNESKO nun Umumdunya irsi siyahisina Ipek Yollari Canqan Tyansan Dehlizinin Marsrutlar Sebekesi Umumdunya Irsi adi altinda daxil edilmisdir 1 Mundericat 1 Etimologiya 2 Tarixi 3 Menbe 3 1 Istinadlar 3 2 EdebiyyatEtimologiya RedakteCin dilindeki quan sozu sadece kecid kimi tercume edilse de sozun daha spesifik ve dag kecidlerinden ferqli olan menasi serhed kecidi dir Yumenquan 玉門關 ifadesi yu 玉 yeni jad ve men 門 yeni darvaza ve ya qapi sozlerinden Yanquan 陽關 ise yan 陽 yeni gunesli yer tepenin cenubu cayin simali ve quan 關 sozlerinden emele gelmisdir Tarixi RedakteYumen kecidi Cinin simal ve qerb erazilerine olan en taninmis kecidlerden biri idi 2 Han sulalesi hakimiyyetinin ilk dovrlerde buradan Tszyutsyuan seherine qeder uzanan bir mudafie xetti movcud idi 3 Qerb vilayetleri ne 西域 Tsiyu seyahet edenler Cini oradan kecen coxlu jad karvanlarinin seregine adlandirilan meshur Yumenquan ve ya Jad darvaza serhed kecidi nden kecerek terk edirdiler Orijinal Jad kecidi eradan evvel 121 ci ilden qisa bir muddet sonra imperator U di terefinden insa edilmisdir ve onun xarabaliqlari VI esrde qeder Hindistan Parfiya ve Roma imperiyasina seyahet eden karvanlarin Cin erazilerindeki son menteqesi olan Dunxuanin 80 kilometr 50 mil simal qerbinden bele gorunurdu 4 Han sulalesi dovrune aid olan bu iki ehemiyyetli darvazalarin xarabiqlari arasinda teqriben 68 kilometr 42 mil mesafe var onlar Boyuk Cin seddinin Dunxuan cixintisinin uclarinda yerlesir Darvazalar Tan sulalesi dovrunde populyarliqdan dusene qeder Dunxuandan kecen butun karvanlar bu darvazalardan birinden sonra ise Cinin en qerbindeki kecidlerinden kecmeli idi III IV esrlerde Merkezi Asiyada bas veren quru ticaretine manee toreden caxnasmalar neticesinde darvazalardan istifade azalmis ve onlar Hindistandan kecen deniz marsrutu terefinden evez edilmisdir Karvanlar Hami sehrasindan kecen simal marsrutunu ustun tutduqlarindan darvaza artiq VI esrde terk edilmisdir 1907 ci ilde etnoqraf Mark Avrel Steyn menteqeni Yumenquan adlandiran bambuk cubuqlari tapmis 1944 cu ilde cinli arxeoloqlarin askar etdiyi qaliqlar ise bunu tesdiqleyemisdir 5 6 Menbe RedakteIstinadlar Redakte Silk Roads the Routes Network of Chang an Tianshan Corridor UNESCO World Heritage Centre ingilis United Nations Educational Scientific and Cultural Organization Istifade tarixi 9 iyul 2021 Hill 2015 seh 140 Mallory Mair 2000 seh 60 Hill 2009 seh vi Bonavia Baumer 2004 seh 176 178 Hill 2009 seh 138 Edebiyyat Redakte Vikianbarda Yumen kecidi ile elaqeli mediafayllar var Bonavia Judy Baumer Christoph 2004 The Silk Road From Xi an to Kashgar ingilis Hong Kong Odyssey Publications ISBN 978 962 217 741 3 Hill John E 2009 Through the Jade Gate to Rome A Study of the Silk Routes during the Later Han Dynasty 1st to 2nd Centuries CE ingilis Charleston South Carolina BookSurge ISBN 978 1 4392 2134 1 Hill John E 2015 Through the Jade Gate to Rome A Study of the Silk Routes during the Later Han Dynasty 1st to 2nd Centuries CE ingilis Volume I Revised CreateSpace ISBN 978 1 5006 9670 2 Julian Chen Yuan 2014 春風玉門 福建文學 bad url cin Fujian Literature 72 76 Mallory J P Mair Victor H 2000 The Tarim Mummies Ancient China and the Mystery of the Earliest Peoples from the West ingilis London Thames amp Hudson ISBN 978 0 500 05101 6 Menbe https az wikipedia org w index php title Yumen kecidi amp oldid 6088817, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.