fbpx
Wikipedia

Yardımlı rayonu

Bu məqalə Yardımlı rayonu haqqındadır. Yardımlı şəhəri üçün Yardımlı səhifəsinə baxın.

Yardımlı rayonuAzərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Yardımlı şəhəridir. 8 avqust 1930-cu ildə Vərgədüz rayonu (rus. Вергядузский район) adı ilə təşkil edilib. Rayonun təşkili tarixinədək bu ərazi inzibati cəhətdən Lənkəran dairəsinə daxil idi. Təşkil edildiyi tarixdə inzibati mərkəzi Yardımlı kəndi idi, 1 noyabr 1931-ci il tarixinə 900 km² olan rayon ərazisində 97 kənddə 1 yanvar 1930-cu il tarixinə olan cari hesablamalara əsasən 20.651 nəfər əhali yaşayırdı. 1938-ci ildə rayon, inzibati mərkəzinin adına uyğun olaraq Yardımlı rayonu adlandırıldı.

Rayon
Yardımlı

38°55′14″ şm. e. 48°14′14″ ş. u.


Ölkə
Daxildir Lənkəran iqtisadi rayonu
İnzibati mərkəz Yardımlı
İcra başçısı Ayaz Əsgərov
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 8 avqust 1930
Sahəsi 667.2 km²
Əhalisi
Əhalisi 67 000(2019) nəfər
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu AZ-YAR
Telefon kodu 994 25
Poçt indeksi AZ 6500
Avtomobil nömrəsi 65
Rəsmi sayt
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Etimologiya

Budaq Budaqovun fikrinə görə Yardımlı toponimi etnonim olub VIII əsrin sonlarından Ural-Volqa çayları arasında yaşamış peçeneqlərin qədim mənbələrdə erdim/erdem kimi qeyd olunmuş tayfasının adından və mənsubiyyət bildirən –li şəkilçisindən ibarətdir. XII–XIII əsrlərdə Şimali Qafqazdan qıpçaqların Azərbaycana gəlişində peçeneqlər də iştirak etmişlər. Tədqiqatçıların ehtimalına görə, erdem tayfası da peçeneqlərlə Azərbaycana bu vaxt gəlmişlər.

Coğrafiya

Yardımlı rayonu 39°–38° dərəcə şimal en dairəsində, 48°–49° dərəcə şərq uzunluq dairəsində, Azərbaycanın cənub–şərq hissəsində, dağlıq ərazidə yerləşir. Yardımlı rayonu İran İslam Respublikası və Azərbaycan Respublikasının Lerik, Masallı və Cəlilabad rayonları ilə həmsərhəddir. Cənubdan Lerik rayonu ilə sərhədinin uzunluğu 40 km, şərqdən Masallı rayonu ilə 11 km, şimali–şərqdən Cəlilabad rayonu ilə isə 20 km–dir. Şimal və qərbdən qonşu İran İslam Respublikası ilə dövlət sərhədinin uzunluğu 96 km–dir.

Yardımlı rayonu 66.720 ha torpaq sahəsini əhatə edir. Ərazisinin 20.536 hektarı meşəlikdir. Torpaq zonaları dağ–çəmən torpaqlarından, dağ–meşə–qonur torpaqlarından, qəhvəyi–dağ–meşə torpaqlarından ibarətdir. Torpaqların mexaniki tərkibi gillicə, orta gillicə, ağır gillicədir.

Rayonun ən böyük çayı Viləş çayıdır. Viləş çayının qolları–Allar, Peştəsər, Solqard və Vəlişli çaylarıdır. Rayon ərazisi Talış sıra dağları (rayondakı ən hündür zirvəsi Şahnişinidir, onun hündürlüyü 2490 m–dir), Peştəsər sıra dağları (rayondakı ən hündür zirvəsi Peştəsərdir, onun hündürlüyü 2244 m–dir), Buravar sıra dağları ilə əhatələnir.

İqlimi və orta illik tempetaturu; İqlim–isti, normal nəmli, yumşaq qış, isti yay. Orta illik temperaturu +11,9 dərəcə C, yağıntının miqdarı – 586 mm, külək qərb–cənub, orta surəti – 1.6 m/san–dir, qrunt sularının dərinliyi – 4,5 metr, seysmik dərəcəsi – 7 baldır.

Meşələrdə qiymətli ağaclar–fısdıq, vələs, palıd, nəhəng ağcaqayın, dəmrağac, kol cinslərindən qaragilə, itburnu, əzgil, quşarmudu və s. ağac növləri vardır. Meşələrdə canavar, donuz, çaqqal, tülkü, dələ, porsuq kimi vəhşi heyvanlarla yanaşı, çöl pişiyi və vaşaqa da rast gəlinir.

İnzibati bölgü

Rayon 30 inzibati ərazi vahidindən, 30 bələdiyyədən, 88 yaşayış məntəqəsindən, o cümlədən 1 şəhər və 87 kənddən ibarətdir.

Əhali

AzStat-ın 1 yanvar 2014-cü il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən rayonda 62.387 nəfər əhali yaşayır.

Etnik tərkibi

Etnik
qrup
15–22 yanvar, 1970-ci il sa. 17–24 yanvar, 1979-cu il sa. 12–19 yanvar, 1989-cu il sa. 27 yanvar-3 fevral, 1999-cu il sa. 13–22 aprel, 2009-cu yıl sa.
Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı %
cəmi 27 705 100.00 34 026 100.00 39 932 100.00 49 039 100.00 58 073 100.00
Azərbaycanlı 27 247 98.35 33 397 98.15 49 001 99.92 58 067 99.99
Rus 323 1.17 390 1.15 24 0.05 3 0.01
Ukraynalı 67 0.24 131 0.38 10 0.02
Tatar 6 0.02 8 0.02 1 0.00
Ləzgi 6 0.02 24 0.07
Erməni 23 0.08 17 0.05
Avar 5 0.01
Gürcü 8 0.03 5 0.01
Yəhudi 6 0.02
Dağ yəhudisi 1 0.01
Tat 1
Digər 17 0.06 49 0.14 3 0.01 3 0.01

Təhsil

Rayonda 80 ümumtəhsil məktəbi, o cümlədən 46 tam orta, 18 ümumi orta, 16 ibtidai məktəbləri və 1 texniki peşə məktəbi fəaliyyət göstərir. Əlavə olaraq rayonda S.İbişov adına Yardımlı peşə məktəbi fəaliyyət göstərir. Bu məktəbdə 6 qrupda (Elektrik-qaz qaynaqçısı, geniş profilli traktorist-maşinist, kəndin elektrikləşməsi və rabitə üzrə elektrik mantyoru, avtomobil və kənd təsərrüfatı maşın və avadanlıqların təmiri üzrə çilingər, heyvandarlıq kompleksi üçün ferma operatoru və arıçılıq peşəsi) 160 şagirdin təhsili ilə 16 pedoqoji işçi işləyir.

Görkəmli şəxsləri

Qalereya

Mənbə

  • ASE, V cild, Bakı, 1981, səh. 80–81  (azərb.)

İstinadlar

  1. Ümumi məlumat. — Azərbaycan Respublikasının inzibati–ərazi vahidləri. — İnzibati kənd rayonları (01.01.2006), səhifə 12. // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. 25 cilddə. Məsul katib akademik T. M. Nağıyev. "Azərbaycan" cildi. Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi, 2007, 884 səhifə. ISBN 9789952441017
  2. https://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/ap/az/population_2019.zip
  3. Районы Азербайджанской ССР. — Ярдымлинский район, стр. 139. // Президиум Верховного Совета Азербайджанской ССР. "Азербайджанская ССР, Административно-территориальное деление на 1 января 1961-го года". Баку: Азербайджанское государственное издательство "Азернешр", 1961, 278 стр.
  4. Перечень административно-территориальных единиц союза ССР (в алфавитном порядке). — Азербайджанская ССР, стр. 226–227. // Административно-территориальное деление союза ССР: Районы и города СССР. Авторы: Центральный Исполнительный Комитет Союза ССР, Всероссийский центральный исполнительный комитет. Москва: Издательство "Власть Советов" при Президиуме ВЦИК, 1931, 311 стр.
  5. Yardımlı rayon İcra Hakimiyyətinin rəsmi veb-saytında rayonun coğrafi mövqeyi haqqında məlumatlar – yoxlanılıb: 21.12.2014
  6. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi: Yardımlı rayonu (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 28.12.2014
  7. Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа: Население Ярдымлинского района (по переписи 1970 года) + Распределение русских и украинцев по административно-территориальным единицам Азербайджанской ССР (по переписи 1970 года, без Нагорно-Карабахской АО) + Распределение евреев и горских евреев по административно-территориальным единицам Азербайджанской ССР (по переписи 1970 года, без Нагорно-Карабахской АО)
  8. Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа: Население Ярдымлинского района (по переписи 1979 года) + Распределение русских и украинцев по административно-территориальным единицам Азербайджанской ССР (по переписи 1979 года, без Нагорно-Карабахской АО)
  9. Population statistics of Eastern Europe: Ethnic composition of Azerbaijan by 1999 census
  10. Population statistics of Eastern Europe: Ethnic composition of Azerbaijan by 2009 census
  11. Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу // Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.

Xarici keçidlər

  • Yardımlı Xeyriyyə Cəmiyyətinin rəsmi saytı 2019-10-22 at the Wayback Machine
  • Yardımlı haqqında sayt
  • Yardimli.com – Yarmdımlı Rayonu

yardımlı, rayonu, məqalə, haqqındadır, yardımlı, şəhəri, üçün, yardımlı, səhifəsinə, baxın, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, yardımlı, dəqiqləşdirmə, azərbaycan, respublikasında, inzibati, ərazi, vahidi, inzibati, mərkəzi, yardımlı, şəhəridir, avqust, 1. Bu meqale Yardimli rayonu haqqindadir Yardimli seheri ucun Yardimli sehifesine baxin Bu adin diger istifade formalari ucun bax Yardimli deqiqlesdirme Yardimli rayonu Azerbaycan Respublikasinda inzibati erazi vahidi Inzibati merkezi Yardimli seheridir 8 avqust 1930 cu ilde Vergeduz rayonu rus Vergyaduzskij rajon adi ile teskil edilib 3 Rayonun teskili tarixinedek bu erazi inzibati cehetden Lenkeran dairesine daxil idi Teskil edildiyi tarixde inzibati merkezi Yardimli kendi idi 1 noyabr 1931 ci il tarixine 900 km olan rayon erazisinde 97 kendde 1 yanvar 1930 cu il tarixine olan cari hesablamalara esasen 20 651 nefer ehali yasayirdi 4 1938 ci ilde rayon inzibati merkezinin adina uygun olaraq Yardimli rayonu adlandirildi RayonYardimli38 55 14 sm e 48 14 14 s u Olke AzerbaycanDaxildir Lenkeran iqtisadi rayonuInzibati merkez YardimliIcra bascisi Ayaz EsgerovTarixi ve cografiyasiYaradilib 8 avqust 1930Sahesi 667 2 1 km EhalisiEhalisi 67 000 2019 2 neferReqemsal identifikatorlarISO kodu AZ YARTelefon kodu 994 25Poct indeksi AZ 6500Avtomobil nomresi 65Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Etimologiya 2 Cografiya 3 Inzibati bolgu 4 Ehali 4 1 Etnik terkibi 5 Tehsil 5 1 Gorkemli sexsleri 6 Qalereya 7 Menbe 8 Istinadlar 9 Xarici kecidlerEtimologiya RedakteBudaq Budaqovun fikrine gore Yardimli toponimi etnonim olub VIII esrin sonlarindan Ural Volqa caylari arasinda yasamis peceneqlerin qedim menbelerde erdim erdem kimi qeyd olunmus tayfasinin adindan ve mensubiyyet bildiren li sekilcisinden ibaretdir XII XIII esrlerde Simali Qafqazdan qipcaqlarin Azerbaycana gelisinde peceneqler de istirak etmisler Tedqiqatcilarin ehtimalina gore erdem tayfasi da peceneqlerle Azerbaycana bu vaxt gelmisler Cografiya Redakte Yardimli rayonu 39 38 derece simal en dairesinde 48 49 derece serq uzunluq dairesinde Azerbaycanin cenub serq hissesinde dagliq erazide yerlesir 5 Yardimli rayonu Iran Islam Respublikasi ve Azerbaycan Respublikasinin Lerik Masalli ve Celilabad rayonlari ile hemserheddir 5 Cenubdan Lerik rayonu ile serhedinin uzunlugu 40 km serqden Masalli rayonu ile 11 km simali serqden Celilabad rayonu ile ise 20 km dir 5 Simal ve qerbden qonsu Iran Islam Respublikasi ile dovlet serhedinin uzunlugu 96 km dir 5 Yardimli rayonu 66 720 ha torpaq sahesini ehate edir Erazisinin 20 536 hektari meselikdir Torpaq zonalari dag cemen torpaqlarindan dag mese qonur torpaqlarindan qehveyi dag mese torpaqlarindan ibaretdir Torpaqlarin mexaniki terkibi gillice orta gillice agir gillicedir Rayonun en boyuk cayi Viles cayidir Viles cayinin qollari Allar Pesteser Solqard ve Velisli caylaridir Rayon erazisi Talis sira daglari rayondaki en hundur zirvesi Sahnisinidir onun hundurluyu 2490 m dir Pesteser sira daglari rayondaki en hundur zirvesi Pesteserdir onun hundurluyu 2244 m dir Buravar sira daglari ile ehatelenir Iqlimi ve orta illik tempetaturu Iqlim isti normal nemli yumsaq qis isti yay Orta illik temperaturu 11 9 derece C yagintinin miqdari 586 mm kulek qerb cenub orta sureti 1 6 m san dir qrunt sularinin derinliyi 4 5 metr seysmik derecesi 7 baldir Meselerde qiymetli agaclar fisdiq veles palid neheng agcaqayin demragac kol cinslerinden qaragile itburnu ezgil qusarmudu ve s agac novleri vardir Meselerde canavar donuz caqqal tulku dele porsuq kimi vehsi heyvanlarla yanasi col pisiyi ve vasaqa da rast gelinir Inzibati bolgu RedakteRayon 30 inzibati erazi vahidinden 30 belediyyeden 88 yasayis menteqesinden o cumleden 1 seher ve 87 kendden ibaretdir Ehali Redakte Esas meqaleler Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 1999 ve Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 AzStat in 1 yanvar 2014 cu il tarixine olan resmi melumata esasen rayonda 62 387 nefer ehali yasayir 6 Etnik terkibi Redakte Etnikqrup 15 22 yanvar 1970 ci il sa 7 17 24 yanvar 1979 cu il sa 8 12 19 yanvar 1989 cu il sa 27 yanvar 3 fevral 1999 cu il sa 9 13 22 aprel 2009 cu yil sa 6 10 Sayi Sayi Sayi Sayi Sayi cemi 27 705 100 00 34 026 100 00 39 932 11 100 00 49 039 100 00 58 073 100 00Azerbaycanli 27 247 98 35 33 397 98 15 49 001 99 92 58 067 99 99Rus 323 1 17 390 1 15 24 0 05 3 0 01Ukraynali 67 0 24 131 0 38 10 0 02 Tatar 6 0 02 8 0 02 1 0 00 Lezgi 6 0 02 24 0 07 Ermeni 23 0 08 17 0 05 Avar 5 0 01 Gurcu 8 0 03 5 0 01 Yehudi 6 0 02 Dag yehudisi 1 0 01 Tat 1 Diger 17 0 06 49 0 14 3 0 01 3 0 01Tehsil RedakteRayonda 80 umumtehsil mektebi o cumleden 46 tam orta 18 umumi orta 16 ibtidai mektebleri ve 1 texniki pese mektebi fealiyyet gosterir Elave olaraq rayonda S Ibisov adina Yardimli pese mektebi fealiyyet gosterir Bu mektebde 6 qrupda Elektrik qaz qaynaqcisi genis profilli traktorist masinist kendin elektriklesmesi ve rabite uzre elektrik mantyoru avtomobil ve kend teserrufati masin ve avadanliqlarin temiri uzre cilinger heyvandarliq kompleksi ucun ferma operatoru ve ariciliq pesesi 160 sagirdin tehsili ile 16 pedoqoji isci isleyir Gorkemli sexsleri Redakte Sabir Rustemxanli Vetendas Hemreyliyi Partiyasinin sedri Dunya Azerbaycanlilari Konqresinin hemsedri Milli Meclisin deputati ve xalq sairi Musa Qasimli Azerbaycan tarixcisi tarix elmleri doktoru professor 1992 Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Qafqazsunasliq Institutunun direktoru 2016 AMEA nin muxbir uzvu 2017 Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin IV 2010 2015 V 2015 2020 ve VI 2020 2025 cagirislar deputati Temraz Temrazov Biologiya elmler namizedi dosent Mirmahmud Mirelioglu Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin II cagiris deputati Klassik Xalq Cebhesi Partiyasinin lideri Mirsahin Agayev Real TV nin bas direktoru 2018 ci ilden ANS Sirketler Qrupunun vitse prezidenti telejurnalist Azerbaycan Respublikasinin emekdar jurnalisti Refail Becanov jurnalist Cumhuriyet qezetinin bas redaktoru Cebhe info Xeber Portalinin direktoruQalereya Redakte Menbe RedakteASE V cild Baki 1981 seh 80 81 azerb Istinadlar Redakte Umumi melumat Azerbaycan Respublikasinin inzibati erazi vahidleri Inzibati kend rayonlari 01 01 2006 sehife 12 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde Mesul katib akademik T M Nagiyev Azerbaycan cildi Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2007 884 sehife ISBN 9789952441017 https www stat gov az source demoqraphy ap az population 2019 zip Rajony Azerbajdzhanskoj SSR Yardymlinskij rajon str 139 Prezidium Verhovnogo Soveta Azerbajdzhanskoj SSR Azerbajdzhanskaya SSR Administrativno territorialnoe delenie na 1 yanvarya 1961 go goda Baku Azerbajdzhanskoe gosudarstvennoe izdatelstvo Azerneshr 1961 278 str Perechen administrativno territorialnyh edinic soyuza SSR v alfavitnom poryadke Azerbajdzhanskaya SSR str 226 227 Administrativno territorialnoe delenie soyuza SSR Rajony i goroda SSSR Avtory Centralnyj Ispolnitelnyj Komitet Soyuza SSR Vserossijskij centralnyj ispolnitelnyj komitet Moskva Izdatelstvo Vlast Sovetov pri Prezidiume VCIK 1931 311 str 1 2 3 4 Yardimli rayon Icra Hakimiyyetinin resmi veb saytinda rayonun cografi movqeyi haqqinda melumatlar yoxlanilib 21 12 2014 1 2 Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Yardimli rayonu yenilenme 1 yanvar 2014 cu il yoxlanilib 28 12 2014 Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Naselenie Yardymlinskogo rajona po perepisi 1970 goda Raspredelenie russkih i ukraincev po administrativno territorialnym edinicam Azerbajdzhanskoj SSR po perepisi 1970 goda bez Nagorno Karabahskoj AO Raspredelenie evreev i gorskih evreev po administrativno territorialnym edinicam Azerbajdzhanskoj SSR po perepisi 1970 goda bez Nagorno Karabahskoj AO Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Naselenie Yardymlinskogo rajona po perepisi 1979 goda Raspredelenie russkih i ukraincev po administrativno territorialnym edinicam Azerbajdzhanskoj SSR po perepisi 1979 goda bez Nagorno Karabahskoj AO Population statistics of Eastern Europe Ethnic composition of Azerbaijan by 1999 census Population statistics of Eastern Europe Ethnic composition of Azerbaijan by 2009 census Demoskop Weekly ezhenedelnaya demograficheskaya gazeta Elektronnaya versiya Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 g Chislennost naseleniya soyuznyh respublik SSSR i ih territorialnyh edinic po polu Istochnik Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 goda TOM 1 Chast 1 Tablica 3 Chislennost nalichnogo naseleniya soyuznyh i avtonomnyh respublik avtonomnyh oblastej i okrugov kraev oblastej rajonov gorodskih poselenij i sel rajcentrov Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Yardimli rayonu ile elaqeli mediafayllar var Yardimli Xeyriyye Cemiyyetinin resmi sayti Arxivlesdirilib 2019 10 22 at the Wayback Machine Yardimli haqqinda sayt Yardimli com Yarmdimli Rayonu Yardimli rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Yardimli rayonu amp oldid 6044359, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.