Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Yaqub ibn Osman bin Mahmud əl-Qəznəvi əl-Çərxi (1359, Qəzni və ya Əfqanıstan – 22 aprel 1447, Düşənbə və ya Tacikistan) — Nəqşibəndi şeyxi.
| Yaqub əl-Çərxi | |
|---|---|
| Yaqub ibn Osman bin Mahmud əl-Qəznəvi əl-Çərxi | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Lövgər vilayəti, Əfqanıstan |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Hülqatu, Mavəraünnəhr |
| Fəaliyyəti | İslam alimi, övliya |
Həyatı
Yaqub ibn Osman bin Mahmud Əfqanıstanın Lugərd vilayətinin kəndindəndir. Atası təqva sahibi bir kişiydi və babaları Çərx yaxınlarında Sərrəz kəndində yaşamışdılar. Gəncliyində röyasında Xızırı gördüyünü və onun tövsiyəsiylə elm təhsilinə başladığını söyləyən Çərxi bir müddət Heratda dini təhsil gördü.
1380-ci ildə Buxaraya gedib təfsir və fiqh oxudu, fətva vermə icazəsi aldı. Bir müddət sonra Misirə getdi və Şəhabəddin əs-Sayraminin tələbəsi oldu. Zeyniyyə təriqətının piri Zeynəddin əl-Xafi bu dönəmdə onun dərs arxadaşlarındandı. Çərxi Buxaraya döndüyündə Bahaəddin Nəqşibəndə intisab etdi. Onun vəfatına görə on bir il xəlifəsi Əlaəddin Əttarın söhbətlərinə davam etdi.Əlaəddin Əttarın vəfatının (1400) ardından Hisarı-Şadman (bu gün Tacikistanın paytaxtı Düşənbə) yaxınlarındakı Hülgatu kəndində qurduğu təkkədə irşad fəaliyətinə başladı. Ən önəmli müridi Nəqşibəndiyyənin yayılmasında böyük xidməti olan Ubeydullah Əhrardır. Yaqub-i Çərxinin vəfat tarixi qaynaqlarda 1434-cü il və ya 1447-ci il olaraq göstərilmişsə də əksəriyyət ikinci tarixi qəbul edilir; qəbri Hülqatu kəndindədir. Əfqanıstanın Çərx qəsəbəsində əhalinin Yaqub əl-Çərxiyə aid zənn etdiyi məzar isə ata-babalarından birinə aitdir. Dara Şükuh, Çərxdən keçərkən Yaqub əl-Çərxinin atalarına aid bəzi məzarları ziyarət etdiyini söyləyirdi. əl-Çərxi, Tacikistanda olduğu kimi əsl vətəni olan Əfqanıstanda da hörmətlə anılır.
Ədəbiyyat
- Yaqub-i Çərxi, Risalə-i Ünsiyyə (nşr. M. Nəzir Rancha), İslamabad, 1983, s. 12-15;
- Ahmət Cahid Haksəvər, Yaqub-ı Çərxi: Həyatı, Əsərləri və Təsəvvüf Anlayışı, İstanbul, 2009;
- M. İbrahim Xəlil, “Mövlanə Yaqub-i Çərxi”, Aryana, II/2, Kabil, 1322 hş./1943, s. 11-14; *Məvcudə Razzakova, “Yaqub Çərxi-Nəqşbəndiyə Təriqətınıng Yirik Vəkili”, Şarkşunaslık, sy. 8, Daşkənd, 1997, s. 117-122;
- Hamid Algar, “Čarkī, Mawlānā Yaqub”, EIr., IV, 819-820;
- Babək Atəşin Can, “Yaķub-i Çərxi”, Danişnamə-i Ədəb-i Farsi (nşr. Həsən Ənuşə), Tehran, 1380 hş., I, 981-982;
- Arif Nəvşahi, “Çərxi, Yaqub”, Danişnamə-i Cihan-ı İslam, Tehran, 1386 hş./2007, XI, 811-812.
Həmçinin bax
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yaqub ibn Osman bin Mahmud el Qeznevi el Cerxi 1359 Qezni ve ya Efqanistan 22 aprel 1447 Dusenbe ve ya Tacikistan Neqsibendi seyxi Yaqub el CerxiYaqub ibn Osman bin Mahmud el Qeznevi el CerxiDogum tarixi 1359Dogum yeri Lovger vilayeti EfqanistanVefat tarixi 1447Vefat yeri Hulqatu MaveraunnehrFealiyyeti Islam alimi ovliyaHeyatiYaqub ibn Osman bin Mahmud Efqanistanin Lugerd vilayetinin kendindendir Atasi teqva sahibi bir kisiydi ve babalari Cerx yaxinlarinda Serrez kendinde yasamisdilar Gencliyinde royasinda Xiziri gorduyunu ve onun tovsiyesiyle elm tehsiline basladigini soyleyen Cerxi bir muddet Heratda dini tehsil gordu 1380 ci ilde Buxaraya gedib tefsir ve fiqh oxudu fetva verme icazesi aldi Bir muddet sonra Misire getdi ve Sehabeddin es Sayraminin telebesi oldu Zeyniyye teriqetinin piri Zeyneddin el Xafi bu donemde onun ders arxadaslarindandi Cerxi Buxaraya donduyunde Bahaeddin Neqsibende intisab etdi Onun vefatina gore on bir il xelifesi Elaeddin Ettarin sohbetlerine davam etdi Elaeddin Ettarin vefatinin 1400 ardindan Hisari Sadman bu gun Tacikistanin paytaxti Dusenbe yaxinlarindaki Hulgatu kendinde qurdugu tekkede irsad fealiyetine basladi En onemli muridi Neqsibendiyyenin yayilmasinda boyuk xidmeti olan Ubeydullah Ehrardir Yaqub i Cerxinin vefat tarixi qaynaqlarda 1434 cu il ve ya 1447 ci il olaraq gosterilmisse de ekseriyyet ikinci tarixi qebul edilir qebri Hulqatu kendindedir Efqanistanin Cerx qesebesinde ehalinin Yaqub el Cerxiye aid zenn etdiyi mezar ise ata babalarindan birine aitdir Dara Sukuh Cerxden kecerken Yaqub el Cerxinin atalarina aid bezi mezarlari ziyaret etdiyini soyleyirdi el Cerxi Tacikistanda oldugu kimi esl veteni olan Efqanistanda da hormetle anilir EdebiyyatYaqub i Cerxi Risale i Unsiyye nsr M Nezir Rancha Islamabad 1983 s 12 15 Ahmet Cahid Haksever Yaqub i Cerxi Heyati Eserleri ve Tesevvuf Anlayisi Istanbul 2009 M Ibrahim Xelil Movlane Yaqub i Cerxi Aryana II 2 Kabil 1322 hs 1943 s 11 14 Mevcude Razzakova Yaqub Cerxi Neqsbendiye Teriqetining Yirik Vekili Sarksunaslik sy 8 Daskend 1997 s 117 122 Hamid Algar Carki Mawlana Yaqub EIr IV 819 820 Babek Atesin Can Yakub i Cerxi Danisname i Edeb i Farsi nsr Hesen Enuse Tehran 1380 hs I 981 982 Arif Nevsahi Cerxi Yaqub Danisname i Cihan i Islam Tehran 1386 hs 2007 XI 811 812 Hemcinin baxNeqsibendiyyeIstinadlar