fbpx
Wikipedia

Yaponiya Hava yolları reys 123

Avqust 12, 2021

Yaponiya Hava yolları reys 123 (ing. Japan Airlines Flight 123) - Yaponiya Hava Yollarına məxsus Boeing 747SR-46 modelli təyyarə ilə gercəkləşdirilən Tokio-Osaka daxili xətt reysinin uçuşu zamanı baş vermiş təyyarə qəzası. Havaya qalxdıqdan 44 dəqiqə sonra nəzarətin tam itməsi nəticəsində dağa çırpılan təyyarədə 15 nəfəri kabin üzvü olmaqla ümumilikdə 520 nəfər həlak olmuş, 4 nəfər isə ağır dərəcəli yaralanmalarla xilas olmağı bacarmışdır.

Yaponiya Hava yolları reys 123
日本航空123便

Qəzaya uğrayan Boeing 747SR-46 Tokyo Beynəlxalq Hava limanında (1984)
Ümumi məlumatlar
Tarix
Qəza səbəbi Quyruq hissəsinin qopması
Yer Qunma, Yaponiya
Koordinatlar 36°00′05″ şm. e. 138°41′38″ ş. u.
Sərnişin sayı 509
Komanda 15
Yaralı sayı 4
Ölü sayı 520
Təyyarə
Havayolu şirkəti Yaponiya Hava Yolları
Qalxma yeri Tokio Beynəlxalq Hava limanı
İstiqamət Osaka
Uçuş nömrəsi 123
Qeydiyyat nömrəsi JA8119
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yaponiya Hava yolları reys 123 1977-ci ildə Tenerife aeroportunda baş vermiş facilərdən sonra ikinci ən böyük təyyarə qəzası hesab olunur. Tenerife faciəsi iki təyyarənin iştirakı ilə baş verdiyi halda, bu qəza tək təyyarənin ən çox insan ölümünə səbəb olan qəza kimi tarixə keçmişdir.

1985-ci ilin 12 avqust tarixində Yaponiyanın paytaxtı Tokiodan Osaka şəhərinə uçan təyyarənin quyruq hissəsi havaya qalxdıqdan 12 dəqiqə sonra qopmuşdur. Pilotlar təyyarəni quyruq hissəsi qopmuş vəziyyətdə havada 32 dəqiqə tutunmağı bacamışlar. Lakin bundan sonra idarəetmə tamamilə itirilmiş və təyyarə Tokionun 100 kilometr şimal-qərbində yerləşən, Qunma inzibati mərkəzinə bağlı Ueno qəsəbəsi yaxınlığındakı Takamagahara Dağına çırpılmışdır. Qəza Yaponiya ərazisində baş vermiş ən ölümcül nəqiliyyat qəzası kimi də tarixə keçmişdir.

Təyyarə və heyət

Yaponiya Hava Yollarına məxsus Boeing 747SR-46-da JA8119 qeydiyyat nömrəsi ilə uçuşlar təşkil olunurdu. İlk uçuşunu 1974-cü ilin 28 yanvar tarixində gercəkləşdirmişdir. 123 saylı reysdə təyyarə heyəti 15 nəfərdən ibarət olmuşdur. Kapitan və iki köməkçi pilotdan başqa, biri kişi onu qadın olmaqla on iki nəfərdə xidmət heyəti vardı. Qəza baş verənə qədər təyyarə altı planlaşdırılmış səfərinin dördünü icra etmişdi və Osaka səfəri beşincisiydi. Təyyarənin pilot heyəti aşağdakı şəxslərdən təşkil olunmuşdu;

  • Kapitan Masami Takahama (yap. Masami Takahama (高浜 雅己 Takahama Masami) - Yaponiyanın Akita şəhərindən anadan olmuşdu və aviasiya təhsilini uçuş mühəndisi üzrə tamamlamışdı. Kapitan pilot radio kommunikasiya ələqələndirilməsi üzrə də biliklərə də sahib idi. 12.400 saat uçuş müddətinə sahib olan Masami bu vaxtın 4.850 saatını Boing-747 tipli təyyarələrdə keçirmişdi.
  • İkinci pilot Yutaka Sasaki (yap. 佐々木 祐 Sasaki Yutaka) - Yaponiyanın Kobe şəhərində anadan olmuşdu və 123 saylı uçuşda uçması gələcəkdə təyyarə kapitanı olması üçün əhəmiyyətli şans sayılırdı. Qəzanın baş verdiyi tarixə qədər 4.000 saatlıq uçuş müddətinə sahib olan ikinci pilot bu müddətin 2.650 saatını Boinq 747 tipli təyyarələrdə keçirmişdi.
  • Uçuş mühəndisi Hiroşi Fukuda (yap. 福田 博 Fukuda Hiroshi) - Yaponiyanın Kioto şəhərində anadan olmuş 46 yaşlı uçuş mühəndisi Fukuda 9.800 saat uçuş müddəti ilə təcrübəli mexanik hesab olunurdu və bu müddətin 3.850 saata yaxınını Boinq 747 tipli təyyarələrdə keçirmişdi.

Sərnişinlər

Həlak olan sərnişinlərin mənsubiyyətləri
Vətəndaşlıq Sərnişin Heyət Cəmi
  Yaponiya 487 15 502
  ÇXR 1 0 1
  Almaniya 2 0 2
  Honkonq 4 0 4
  Hindistan 3 0 3
  İtaliya 2 0 2
  Cənubi Koreya 3 0 3
  Böyük Britaniya 1 0 1
  ABŞ 6 0 6
Cəmi 509 15 524

Yaponya Hava yolları reys 123 ölkədə hər il ənənəvi şəkildə qeyd olunan və əsasən istirahət günləri ilə müşahidə edilən Bon festivalının keçirildiyi günlərə təsadüf etmişdi. Yaponiya paytaxtı Tokio şəhərindən Osakaya səfər edənlər arasında etnik yapon olmayan sərnişinlərin sayı 21 nəfər olmuşdur. Yaponiya Hava yollarının mətbuat katibi Geoffrey Tudor qəzadan bir gün sonra verdiyi açıqlamasında həlak olanlar arasında 4 Honkonq vətəndaşının olduğunu bildirdi.

İki nəfər İtaliya və ABŞ (ikili vətəndaşlıq), bir nəfər isə Qərbi Almaniya və Böyük Britaniya passportlarına sahib idi. Qəza nəticəsində möcüzəvi şəkildə dörd qadın sağ qalmağı bacarmışdır. Salonun sol hissəsində yerləşən 54-60-cı oturacaqlar aralığında sıxılan qadınların hər biri Yaponiya vətəndaşı idi.

  • Yumi Oçhayi (yap. 落合 由美 Ochiai Yumi) - Yaponiya Hava Yollarının 26 yaşlı bələdçisi oturacaqların arasında sıxılmaqla sağ qalmağ bacarmışdır.
  • Hiroko Yojizaki (yap. 吉崎 博子 Yoshizaki Hiroko) - 34 yaşlı yapon sərnişin.
  • Mikiko Yojizaki (yap. 吉崎 美紀子 Yoshizaki Mikiko) - Hirokonun səkkiz yaşlı qızı. Hər ikisi təyyarənin gövdə hissəsində parçalanmış hissəsində gizlənməklə sağ qalmışdır.
  • Keiko Kaşakami (yap. 川上 慶子 Kawakami Keiko) - Təyyarədə ailəlikcə səfər edən Kaşakami ailəsinin üzvü. 12 yaşlı Keiko hadisədən sonra dağıntıların altından çıxarılmışdır. Air Disaster Volume 2 məlumatına görə Kaşakami təyyarənin cırpıldığı dağın yaxınlığında yerləşən ağacın üzərindən xilas edilmişdir. Keikonun valideynləri və özündən gənc olan bacısı qəzada həlak oldu. Keiko Kaşakami Yaponiya Hava yolları reys 123-ün sonuncu müalicə alan sərnişini kimi 1985-ci ilin 22 noyabr tarixində Şimane prefekturasının Matsue şəhərində yerləşən Matsue Qırmızı Xaç Xəstəxanasından (yap. 松江赤十字病院 Matsue Sekijūji Byōin) evə buraxıldı.

Hadisədə həyatını itirənlər arasında bir sıra tanınmış yaponlarda vardı. 43 yaşlı yapon müğənni və aktyor Kyu Sakamoto, Hanshin Tigers peşəkar beysbol klubunun prezidenti Hajimu Nakano və tanınmış yapon skripkaçı Diana Yukavanın atası, bankir Akihişa Yukava öz sahəsində tanınan insanlar olmuşdur.

 
Yaponiya Hava yolları 123-ün getməli olduğu istiqamət mavi, getdiyi istiqamət isə qırmızı rəngdə göstərilmişdir.

Gedişat

 
Partlayışdan sonra yerdən çəkilmiş fotoda, təyyarənin quyruq hissəsinin qopduğu aydın şəkildə görünür.

123 saylı reys üzrə hərəkət edən JA8119 gövdə nömrəli Boinq 747 12 dəqiqəlik gecikmə ilə 06:12-də Tokio Beynəlxalq Hava limanının 15L saylı uçuş xəttindən havalandı. Havaya qalxdıqdan 12 dəqiqə sonra Saqami Körfəzi üzərində mümkün hündürülüyü əldə etdikən sonra təyyarənin arxa təziq pərdəsində partlayış meydana gəldi. Partlayışın təsiri ilə quyruq hissəsinin 5 metrlik şaquli tənzimləyicisi dənizə düşdü.

Bu səbəbdən təyyarə salonununda olan təziq səviyyəsi aşağı düşdü və dörd əsas hidrolik dövrə zədələnərək öz fəaliyyətini itirdi. Qəzadan az əvvəl təyyarənin yerdən çəkilmiş fotosunda quyruq hissəsinin qopduğu aydın görünür. Yüksəklikdə olan təyyarənin daxili təziqi aşağı düşdüyü üçün oksigen maskaları avtomatik olaraq açılmışdır.

Partlayışdan dərhal sonra pilotlar təcili eniş etmək üçün Tokio Bölgə Nəzarət Mərkəzi ilə əlaqə saxladılar və onlara təcili eniş üçün koordinatlar və təlimatlar verildi. Bütün hidrolik nəzarət sistemlərinin fəaliyyəsiz qalması nəticəsində təyyarə idarəolunmaz vəziyyətə gəlmişdi. Pilotlar çıxış yolu kimi qanadların altında yerləşən motorlara fərqli təziq mexanizmi tətbiq edərək vəziyyəti dəyişdirməyə çalışırdılar. Təyyarənin sürətinin azadılması üçün təkərləri açan pilotların, bu cəhdi də bir fayda vermədi. Təkərlərin açılması təyyarənin hündürlük itiriməsinə və sürətlə alçalmasına səbəb olurdu. Pilotlar 13.500 fit (4.100 m) hündürlükdə olanda Tokio Bölgə Nəzarət Mərkəzinin nəzarətçi operatoruna təyyarə üzərindəki nəzarətin tamamilə itirildiyini məruzə etdilər.

Təyyarə, İdzu yarımadası üzərindən keçərək Sakit Okeana doğru istiqamətləndi, ancaq sornadan geri dönərək 7.000 fitə (2.100 metr) qədər alçaldı. Pilotlar təyyarəni 13.000 fitə qədər (4.000 metr) yüksəltməyi bacardılar, ancaq təyyarə bu həmlədən sonra dağlara doğru olduqca sürətli bir şəkildə alçalmağa başladı. Saat 18::56-da isə 6.800 fit (2.100 metr) yüksəklikdə olduğu an radar sistemindəki izlənmə siyahısından itdi. Radar sistemindən itdikdən bir necə saniyə sonra Takamagahara Dağına cırpıldığı ehtimal olunur.

Təyyarənin arxa təziq pərdəsində meydana gələn partlayışdan 32 dəqiqə sonra təyyarə qəzaya uğradı. Sərnişinlər bu müddət ərzində öz yaxınlarına və əzizlərinə vida məktubu yazdılar. Yapon Hava Yolları 123 reysində baş verən qəzanın mexaniki problemləri simulator komputerində yenidən canlandırıldı. Simulatorda dörd ayrı peşəkar pilot tərəfindən edilən bütün cəhtlərə baxmayaraq təyyarənin salamat formada yerə endirilməsi mümkün olmamışdır. Simulatorda əyləşən pilotların heç biri quyruq hissəsi qopmuş təyyarəni 32 dəqiqə havada saxlamağı bacarmamışdır. Bu səbəbdən Yaponiya Hava yolları reys 123-ün kapitan pilotu Masami Takahama və ikinci pilot Yutaka Sasaki böyük cəsarət və təcrübə nümayiş etdirmişdilər.

Xilasetmə işlərinin gecikdirilməsi

Hadisədən 20 dəqiqə sonra təyyarənin qəzaya uğradığı yer ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus C-130 Hercules təyyarəsi tərəfindən müəyyənləşdirilmişdir. ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri tərəfindən göndərilən məlumatda Yokota Hava Bazasından istifadə edilməsinə icazə verilməsini və hadisə yerinə bir xilasedici helikopterin göndərilməsi təklif olunurdu. ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin bütün yardım təklifləri yapon rəsmilər tərəfindən rədd edildi və xilasetmə işlərinin sadəcə Yaponiya Xüsusi-Müdafiə Qüvvələri tərəfindən aparılacağı bildirildi.

Yaponiyaya məxsus JSDF tipli helikopter qəza yerini gecə saatlarında təyin etməyi bacardı. Havanın yağışlı və qaranlıq olması, uyğunsuz ərazi şərtləri səbəbindən helikopter eniş etmək üçün münasib ərazi tapa bilmirdi. Helikopter pilotunun verdiyi məlumatda, havadan baxıldığında qəza yerindən həyat əlamətlərinin olmadığını məruzə etmişdir. JSDF pilotunun məruzəsi əsasında xilasedici qrup hadisə yerindən 63 kilometr məsafədə yerləşən kənddə gecələdilər. Havanın və ərazinin əlverişsiz olması səbəbindən dərhal hadisə yerinə getmək və sağ qalmaq ehtimalı olan insanlar ilkin tibbi yardımların göstərilməsi mümkünsüz vəziyyətə gəlmişdi.

24 saata yaxın gecikdirilən xilasetmə işləri bir çox insanın ölümünə səbəb olmuşdur. Hadisə yerindən tapılmış bəzi cəsədlərin hadisə anından sonra vəfat etdikləri və ölümün əsas səbəbi kimi soyuq hava və yaşadıqları ağır şok vəziyyəti göstərilmişdir. Bir həkim tərəfindən verilən açıqlamada xilasedicilərin hadisədən 10 saat sonra hadisə yerinə çatacaqları təqdirdə 4 nəfər yox, onlarla insanın xilasedilə biləcəyini bildirmişdir.

İlk xilasetmə işləri beş xilasedicinin iştirak ilə altı saat davam etdi. Yaponiya Hava Yollarının xidmətçilərindən və sağ qalmağı bacaran dörd nəfərdən biri olan Yumi Oçhayi qəzadan sonra huşunun itdiyini və yalnız helikopterin parlaq işıqları və səsi ilə oyandığını bildirmişdir. Gecə boyunca xilasetmə işlərinin aparılmadığı bildirən Oçayi bir çox inilti və qışqırıq səslərinin eşitdiyini və səslərin səhərə yaxın azaldığını da ifadəsinə əlavə etmişdir.

Səbəblər

 
Animasiyada, yeddi il əvvəl təyyarənin eniş edərkən quyruq hissəsinin pistə dəyməsi canlanıdırlmışdır.

Yapon Qəza Araşdırma komissiyasının rəsmi məruzəsində qəzanın üç əsas səbəbi göstərilmişdir;

  • Hadisədən yedi il əvvəl 1978-ci ilin 2 iyun tarixində, Osaka Beynəlxalq Hava limanında enişə hazırlaşan təyyarənin quyruq hissəsi pistlə toqquşmuşdur. Bu toqquşma nəticəsində təyyarənin arxa təziq pərdəsində zədə meydana gəldi və zədələnmə düzgün formada təmir edilməmişdir.
  • Arxa təziq pərdəsinin zədələnməsindən sonra, Boeing üçün nəzərdə tutulan standart təmir proseduru düzgün formada aparılmadı. Boeing üçün nəzərdə tutulmuş prosedura görə zədələnmiş hissənin üstü plaket ilə örtülməli və iki ardıcıl pərcimləmə ilə bağlanmalı idi. Təyyarə mühəndisləri etməli olduqlarının tərsinə iki plaket və bir ardıcıl pərcimləmədən istifadə etmişdilər. Yalnış təmir nəticəsində bərpa edilmiş hissənin davamlılğı 70% qədər azalmışdır. Boeing mütəxəssisləri edilən yalnış təmirdən sonra təyyarənin 10.000 dəfə havalana biləcəyini hesablamışdılar, ancaq qəza anına qədər təyyarə 12.319 dəfə qalxış gercəkləşdirmişdir.
  • Qəza günü arxa təziq pərdəsində baş vermiş zədələnmə nəticəsində, dörd əsas hidrolik sistemi fəaliyyətsiz qaldı və təyyarənin quyruq hissəsi qopdu. Baş verənlərdən sonra təyyarə idarə olunmaz vəziyyətə gəldi və 32 dəqiqədən sonra bütün cəhdlərə baxmayaraq qəzaya uğradı.

Qəzadan sonra

 
Fujioka şəhərində ucaldılmış abidənin üzərində qəza qurbanlarının adları həkk olunmuşdur.

Yaponiya Hava yolları ölkə daxilində olan nüfuzunun böyük bir hissəsini itirdi. Faciədən sonra şirkətin ölkə daxilində gercəkləşdirdiyi reyslərdə dramatik azalma müşahidə olundu. Qəzadan sonrakı ay ərzində, ölkə xarici səfərlərin sıxlığı 25% qədər azaldı. 1986-cı ildə Yaponiya Hava yolları son on il ərzində ilk dəfə, olaraq ölkə xaricinə olan uçuşlarda azalma müşahidə olunduğunu açıqladı. Bir çox sərnişinlər daha təhlükəsiz alternativ kimi All Nippon Airways-in xidmətlərindən istifadə etməyə başladılar.

Yaponiya Hava yolları baş vermiş faciəyə görə bütün məsuliyyəti öz üzərinə götürmüş və qəzada həlak olan sərnişinlərin yaxınlarına ¥780,000,000 (7.6 milyon dollara yaxın) təzminat məbləği ödənmişdir. Haba yolları şirkətinin prezidenti Yasumoto Takayi faciədən sonra istefa etmişdir. Haneda şirkətində çalışan və 123 səfər saylı reysin təhlükəsizlik sistemlərindən məhsul olan bir mütəxəssis üzr istəmək adına intihar etmişdir.

2009-cü ildə qəzanın baş verdiyi əraziyə ziyarətçilərin daha rahat gediş-gəlişi üçün pilləkənlər yerləşdirilmişdir. Yaponiya Nəqiliyyat Naziri Seiji Maehara 12 avqust, 2010-cu ildə ərazini ziyarət edərək hadisə qurbanlarının xatirəsinə dualar etmişdir.

İngilis yazıçı Kristofer Hud qəzanın yaponların üzərindəki təsirindən bəhs edən kitabını 2011-ci ildə nəşr etdirdi. Yaponiya Hava yolları 1985-ci ilin 1 sentyabr tarixindən etibarən qəzaya uğramış təyyarənin uçuş nömrəsi olan 123 rəqəmini daxili və xarici uçuşlar zamanı bir daha istifadə etməmək qərarına gəldi. Tokio və Osaka şəhərləri arasındakı reys üzrə hərəkət edən təyyarələrə 127 saylı uçuş nömrəsi verilmiş və Boeing 747 tipli təyyarələrin yerinə Boeing 777-200 tipli təyyarələrin istifadəsinə başlanılmışdır.

Hadisə nəticəsinə yaxınlarını itirən insanlar hər il, qəzanın baş verdiyi tarix olan 12 avqustda qəzanın baş verdiyi ərazidə inşa edilmiş xatirə memorialına toplanaraq faciə qurbanlarının xatirəsini yad etməkdədirlər.

İstinadlar

  1. "100 worst aviation accidents".
  2. "ASN Aircraft accident Boeing 747SR-46 JA8119 Ueno." Aviation Safety Network. Retrieved June 15, 2009.
  3. "JAL123便墜落事故28年目の記録". İstifadə tarixi: April 29, 2014.
  4. Times, Clyde Haberman, Special To The New York (20 August 1985). "PLANE'S FINAL MINUTES: 'RAISE THE NOSE'". The New York Times. İstifadə tarixi: 2 June 2017.
  5. Magnuson, Ed. "Last Minutes of JAL 123." TIME. 9171,1074738-1,00.html 1. Retrieved October 25, 2007.
  6. "Pictures of the three pilots". İstifadə tarixi: January 22, 2013.
  7. http://www.mlit.go.jp/jtsb/eng-air_report/JA8119.pdf
  8. ↑ Haberman, Clyde (13 August 1985). "Jetliner Crashes with 524 Aboard in Central Japan". The New York Times. İstifadə tarixi: 2 June 2017.
  9. "524 killed in worst single air disaster." The Guardian.
  10. Moosa, Eugene. "Jet Crash Kills Over 500 In Mountains of Japan." Associated Press at The Schenectady Gazette. Tuesday Morning August 13, 1985. First Edition. Volume 91 (XCI) No. 271. Front Page (p. 5?). Retrieved from Google News (1 of 2) on August 24, 2013. "JAL spokesman Geoffrey Tudor said two Americans were on the passenger list." and "JAL released a passenger list that included 21 non-Japanese names, and Tudor said there were two Americans, two Italians, one Briton, one West German, and four Chinese residents of Hong Kong"
  11. Kawamura, Kazuo (河村 一男 Kawamura Kazuo)著、『日航機墜落』. ISBN 4872574486, 9784872574487. p. 169. See Google Books entry イースト・プレス：余裕の出たレンジャーは、他に生存者がいないかと、さらに周りを捜した。最後が中学少女であった。遺体を叩いて反応をみたりしているうちに、女性乗務員から沢寄り二メートルほどのところの遺体のあいだから、逆立ちをしているような格好で両足をばたつかせているのが見つかった。「僕、大丈夫か」と声をかけ、上にかぶさっている遺体や破片を取り除くと、中が空洞になっていて顔と左足が見えた。男の子とまちがえたようである。「痛いところはあるか」と聞くと、左足を開いてふくらはぎの傷をみせる仕草をした。右肘を挟まれており、すぐには引き出せなかった。: Rescues searched outskirts to find other survivors. They discovered a junior high student girl finally. When they were watching reactions of bodies by clapping them, they found moving legs as if doing a headstand. "Are you all right!" A rescue called out and removed bodies and wreckages covered it. Then he found a face and left leg. He took the person for a boy. "Do you have any other pain?" he asked. The girl moved her left leg and showed him a wound. Rescues could not relieve her immediately because her right elbow was sandwiched.
  12. "Survivor of JAL Crash Goes Home." Los Angeles Times. November 24, 1985. Retrieved January 29, 2012.
  13. Hood, Christopher P. (2012). Dealing with Disaster in Japan: Responses to the Flight JL123 Crash (ingilis). Routledge. 121–122. ISBN 9781136641091.
  14. Betti, Leeroy. "Looking up so tears won't fall." The Japan Times. Sunday November 26, 2000. Retrieved December 3, 2009.
  15. Magnuson, Ed. "Last Minutes of JAL 123." TIME. 2.
  16. . AirDisaster.Com. August 12, 1985. January 8, 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 22, 2013.
  17. "Aircraft Accident Investigation Report Japan Air Lines Co., Ltd. Boeing 747 SR-100, JA8119 Gunma Prefecture, Japan August 12, 1985." 8 (19/332). Retrieved August 18, 2010.
  18. "FOR SURVIVORS AND KIN, JOY AMID SORROW". The New York Times. 14 August 1985. İstifadə tarixi: 2 June 2017.
  19. https://thevelvetrocket.com/2008/01/13/the-japan-airlines-flight-123-jal-123-disaster/ Retrieved July 29, 2017
  20. "Last Minutes of JAL 123", Time, p.5. Retrieved October 25, 2007.
  21. Witkin, Richard (6 September 1985). "Clues Are Found in Japan Air Crash". The New York Times. İstifadə tarixi: 2 June 2017.
  22. Horikoshi, Toyohiro (11 August 2015). "U.S. leaked crucial Boeing repair flaw that led to 1985 JAL jet crash: ex-officials". The Japan Times Online.
  23. "Case Details > Crash of Japan Airlines B-747 at Mt. Osutaka". Sozogaku.com. İstifadə tarixi: January 22, 2013.
  24. "Applying Lessons Learned from Accidents, Air Board findings", FAA. Retrieved April 17, 2014.
  25. Andrew Horvat, "United's Welcome in Japan Less Than Warm", Los Angeles Times February 28, 1986
  26. New York Times "J.A.L. Official Dies, Apparently a Suicide", September 22, 1985
  27. The Associated Press "ENGINEER WHO INSPECTED PLANE BEFORE CRASH COMMITS SUICIDE", March 18, 1987
  28. "日航機事故28年、遺族ら灯籠流し　墜落現場の麓で". 共同通信. August 11, 2013. İstifadə tarixi: August 12, 2013.

Avqust 12, 2021
yaponiya, hava, yolları, reys, japan, airlines, flight, yaponiya, hava, yollarına, məxsus, boeing, 747sr, modelli, təyyarə, ilə, gercəkləşdirilən, tokio, osaka, daxili, xətt, reysinin, uçuşu, zamanı, baş, vermiş, təyyarə, qəzası, havaya, qalxdıqdan, dəqiqə, so. Yaponiya Hava yollari reys 123 ing Japan Airlines Flight 123 Yaponiya Hava Yollarina mexsus Boeing 747SR 46 modelli teyyare ile gerceklesdirilen Tokio Osaka daxili xett reysinin ucusu zamani bas vermis teyyare qezasi Havaya qalxdiqdan 44 deqiqe sonra nezaretin tam itmesi neticesinde daga cirpilan teyyarede 15 neferi kabin uzvu olmaqla umumilikde 520 nefer helak olmus 4 nefer ise agir dereceli yaralanmalarla xilas olmagi bacarmisdir Yaponiya Hava yollari reys 123 日本航空123便Qezaya ugrayan Boeing 747SR 46 Tokyo Beynelxalq Hava limaninda 1984 Umumi melumatlarTarix 1985 12 avqustQeza sebebi Quyruq hissesinin qopmasiYer Qunma YaponiyaKoordinatlar 36 00 05 sm e 138 41 38 s u Sernisin sayi 509Komanda 15Yarali sayi 4Olu sayi 520TeyyareHavayolu sirketi Yaponiya Hava YollariQalxma yeri Tokio Beynelxalq Hava limaniIstiqamet OsakaUcus nomresi 123Qeydiyyat nomresi JA8119 Vikianbarda elaqeli mediafayllarYaponiya Hava yollari reys 123 1977 ci ilde Tenerife aeroportunda bas vermis facilerden sonra ikinci en boyuk teyyare qezasi hesab olunur 1 Tenerife faciesi iki teyyarenin istiraki ile bas verdiyi halda bu qeza tek teyyarenin en cox insan olumune sebeb olan qeza kimi tarixe kecmisdir 1985 ci ilin 12 avqust tarixinde Yaponiyanin paytaxti Tokiodan Osaka seherine ucan teyyarenin quyruq hissesi havaya qalxdiqdan 12 deqiqe sonra qopmusdur Pilotlar teyyareni quyruq hissesi qopmus veziyyetde havada 32 deqiqe tutunmagi bacamislar Lakin bundan sonra idareetme tamamile itirilmis ve teyyare Tokionun 100 kilometr simal qerbinde yerlesen Qunma inzibati merkezine bagli Ueno qesebesi yaxinligindaki Takamagahara Dagina cirpilmisdir Qeza Yaponiya erazisinde bas vermis en olumcul neqiliyyat qezasi kimi de tarixe kecmisdir 2 Mundericat 1 Teyyare ve heyet 2 Sernisinler 3 Gedisat 4 Xilasetme islerinin gecikdirilmesi 5 Sebebler 6 Qezadan sonra 7 IstinadlarTeyyare ve heyet RedakteYaponiya Hava Yollarina mexsus Boeing 747SR 46 da JA8119 qeydiyyat nomresi ile ucuslar teskil olunurdu Ilk ucusunu 1974 cu ilin 28 yanvar tarixinde gerceklesdirmisdir 123 sayli reysde teyyare heyeti 15 neferden ibaret olmusdur Kapitan ve iki komekci pilotdan basqa biri kisi onu qadin olmaqla on iki neferde xidmet heyeti vardi 3 Qeza bas verene qeder teyyare alti planlasdirilmis seferinin dordunu icra etmisdi ve Osaka seferi besincisiydi Teyyarenin pilot heyeti asagdaki sexslerden teskil olunmusdu Kapitan Masami Takahama yap Masami Takahama 高浜 雅己 Takahama Masami Yaponiyanin Akita seherinden anadan olmusdu ve aviasiya tehsilini ucus muhendisi uzre tamamlamisdi Kapitan pilot radio kommunikasiya eleqelendirilmesi uzre de biliklere de sahib idi 4 5 6 12 400 saat ucus muddetine sahib olan Masami bu vaxtin 4 850 saatini Boing 747 tipli teyyarelerde kecirmisdi Ikinci pilot Yutaka Sasaki yap 佐々木 祐 Sasaki Yutaka Yaponiyanin Kobe seherinde anadan olmusdu ve 123 sayli ucusda ucmasi gelecekde teyyare kapitani olmasi ucun ehemiyyetli sans sayilirdi Qezanin bas verdiyi tarixe qeder 4 000 saatliq ucus muddetine sahib olan ikinci pilot bu muddetin 2 650 saatini Boinq 747 tipli teyyarelerde kecirmisdi Ucus muhendisi Hirosi Fukuda yap 福田 博 Fukuda Hiroshi Yaponiyanin Kioto seherinde anadan olmus 46 yasli ucus muhendisi Fukuda 9 800 saat ucus muddeti ile tecrubeli mexanik hesab olunurdu ve bu muddetin 3 850 saata yaxinini Boinq 747 tipli teyyarelerde kecirmisdi 7 Sernisinler RedakteHelak olan sernisinlerin mensubiyyetleriVetendasliq Sernisin Heyet Cemi Yaponiya 487 15 502 CXR 1 0 1 Almaniya 2 0 2 Honkonq 4 0 4 Hindistan 3 0 3 Italiya 2 0 2 Cenubi Koreya 3 0 3 Boyuk Britaniya 1 0 1 ABS 6 0 6Cemi 509 15 524Yaponya Hava yollari reys 123 olkede her il enenevi sekilde qeyd olunan ve esasen istirahet gunleri ile musahide edilen Bon festivalinin kecirildiyi gunlere tesaduf etmisdi 8 Yaponiya paytaxti Tokio seherinden Osakaya sefer edenler arasinda etnik yapon olmayan sernisinlerin sayi 21 nefer olmusdur 9 Yaponiya Hava yollarinin metbuat katibi Geoffrey Tudor qezadan bir gun sonra verdiyi aciqlamasinda helak olanlar arasinda 4 Honkonq vetendasinin oldugunu bildirdi Iki nefer Italiya ve ABS ikili vetendasliq bir nefer ise Qerbi Almaniya ve Boyuk Britaniya passportlarina sahib idi 8 10 Qeza neticesinde mocuzevi sekilde dord qadin sag qalmagi bacarmisdir Salonun sol hissesinde yerlesen 54 60 ci oturacaqlar araliginda sixilan qadinlarin her biri Yaponiya vetendasi idi Yumi Ochayi yap 落合 由美 Ochiai Yumi Yaponiya Hava Yollarinin 26 yasli beledcisi oturacaqlarin arasinda sixilmaqla sag qalmag bacarmisdir Hiroko Yojizaki yap 吉崎 博子 Yoshizaki Hiroko 34 yasli yapon sernisin Mikiko Yojizaki yap 吉崎 美紀子 Yoshizaki Mikiko Hirokonun sekkiz yasli qizi Her ikisi teyyarenin govde hissesinde parcalanmis hissesinde gizlenmekle sag qalmisdir Keiko Kasakami yap 川上 慶子 Kawakami Keiko Teyyarede ailelikce sefer eden Kasakami ailesinin uzvu 12 yasli Keiko hadiseden sonra dagintilarin altindan cixarilmisdir 11 Air Disaster Volume 2 melumatina gore Kasakami teyyarenin cirpildigi dagin yaxinliginda yerlesen agacin uzerinden xilas edilmisdir Keikonun valideynleri ve ozunden genc olan bacisi qezada helak oldu Keiko Kasakami Yaponiya Hava yollari reys 123 un sonuncu mualice alan sernisini kimi 1985 ci ilin 22 noyabr tarixinde Simane prefekturasinin Matsue seherinde yerlesen Matsue Qirmizi Xac Xestexanasindan yap 松江赤十字病院 Matsue Sekijuji Byōin eve buraxildi 12 Hadisede heyatini itirenler arasinda bir sira taninmis yaponlarda vardi 43 yasli yapon mugenni ve aktyor Kyu Sakamoto Hanshin Tigers pesekar beysbol klubunun prezidenti Hajimu Nakano 13 ve taninmis yapon skripkaci Diana Yukavanin atasi bankir Akihisa Yukava oz sahesinde taninan insanlar olmusdur 14 Yaponiya Hava yollari 123 un getmeli oldugu istiqamet mavi getdiyi istiqamet ise qirmizi rengde gosterilmisdir Gedisat Redakte Partlayisdan sonra yerden cekilmis fotoda teyyarenin quyruq hissesinin qopdugu aydin sekilde gorunur 123 sayli reys uzre hereket eden JA8119 govde nomreli Boinq 747 12 deqiqelik gecikme ile 06 12 de Tokio Beynelxalq Hava limaninin 15L sayli ucus xettinden havalandi Havaya qalxdiqdan 12 deqiqe sonra Saqami Korfezi uzerinde mumkun hunduruluyu elde etdiken sonra teyyarenin arxa teziq perdesinde partlayis meydana geldi Partlayisin tesiri ile quyruq hissesinin 5 metrlik saquli tenzimleyicisi denize dusdu 15 Bu sebebden teyyare salonununda olan teziq seviyyesi asagi dusdu ve dord esas hidrolik dovre zedelenerek oz fealiyyetini itirdi Qezadan az evvel teyyarenin yerden cekilmis fotosunda quyruq hissesinin qopdugu aydin gorunur Yukseklikde olan teyyarenin daxili teziqi asagi dusduyu ucun oksigen maskalari avtomatik olaraq acilmisdir 16 Partlayisdan derhal sonra pilotlar tecili enis etmek ucun Tokio Bolge Nezaret Merkezi ile elaqe saxladilar ve onlara tecili enis ucun koordinatlar ve telimatlar verildi Butun hidrolik nezaret sistemlerinin fealiyyesiz qalmasi neticesinde teyyare idareolunmaz veziyyete gelmisdi Pilotlar cixis yolu kimi qanadlarin altinda yerlesen motorlara ferqli teziq mexanizmi tetbiq ederek veziyyeti deyisdirmeye calisirdilar Teyyarenin suretinin azadilmasi ucun tekerleri acan pilotlarin bu cehdi de bir fayda vermedi Tekerlerin acilmasi teyyarenin hundurluk itirimesine ve suretle alcalmasina sebeb olurdu Pilotlar 13 500 fit 4 100 m hundurlukde olanda Tokio Bolge Nezaret Merkezinin nezaretci operatoruna teyyare uzerindeki nezaretin tamamile itirildiyini meruze etdiler Teyyare Idzu yarimadasi uzerinden kecerek Sakit Okeana dogru istiqametlendi ancaq sornadan geri donerek 7 000 fite 2 100 metr qeder alcaldi Pilotlar teyyareni 13 000 fite qeder 4 000 metr yukseltmeyi bacardilar ancaq teyyare bu hemleden sonra daglara dogru olduqca suretli bir sekilde alcalmaga basladi Saat 18 56 da ise 6 800 fit 2 100 metr yukseklikde oldugu an radar sistemindeki izlenme siyahisindan itdi Radar sisteminden itdikden bir nece saniye sonra Takamagahara Dagina cirpildigi ehtimal olunur 17 Teyyarenin arxa teziq perdesinde meydana gelen partlayisdan 32 deqiqe sonra teyyare qezaya ugradi Sernisinler bu muddet erzinde oz yaxinlarina ve ezizlerine vida mektubu yazdilar 18 Yapon Hava Yollari 123 reysinde bas veren qezanin mexaniki problemleri simulator komputerinde yeniden canlandirildi Simulatorda dord ayri pesekar pilot terefinden edilen butun cehtlere baxmayaraq teyyarenin salamat formada yere endirilmesi mumkun olmamisdir Simulatorda eylesen pilotlarin hec biri quyruq hissesi qopmus teyyareni 32 deqiqe havada saxlamagi bacarmamisdir Bu sebebden Yaponiya Hava yollari reys 123 un kapitan pilotu Masami Takahama ve ikinci pilot Yutaka Sasaki boyuk cesaret ve tecrube numayis etdirmisdiler Xilasetme islerinin gecikdirilmesi Redakte Hadiseden 20 deqiqe sonra teyyarenin qezaya ugradigi yer ABS Herbi Hava Quvvelerine mexsus C 130 Hercules teyyaresi terefinden mueyyenlesdirilmisdir ABS Herbi Hava Quvveleri terefinden gonderilen melumatda Yokota Hava Bazasindan istifade edilmesine icaze verilmesini ve hadise yerine bir xilasedici helikopterin gonderilmesi teklif olunurdu ABS Herbi Hava Quvvelerinin butun yardim teklifleri yapon resmiler terefinden redd edildi ve xilasetme islerinin sadece Yaponiya Xususi Mudafie Quvveleri terefinden aparilacagi bildirildi 19 Yaponiyaya mexsus JSDF tipli helikopter qeza yerini gece saatlarinda teyin etmeyi bacardi Havanin yagisli ve qaranliq olmasi uygunsuz erazi sertleri sebebinden helikopter enis etmek ucun munasib erazi tapa bilmirdi Helikopter pilotunun verdiyi melumatda havadan baxildiginda qeza yerinden heyat elametlerinin olmadigini meruze etmisdir JSDF pilotunun meruzesi esasinda xilasedici qrup hadise yerinden 63 kilometr mesafede yerlesen kendde gecelediler Havanin ve erazinin elverissiz olmasi sebebinden derhal hadise yerine getmek ve sag qalmaq ehtimali olan insanlar ilkin tibbi yardimlarin gosterilmesi mumkunsuz veziyyete gelmisdi 24 saata yaxin gecikdirilen xilasetme isleri bir cox insanin olumune sebeb olmusdur Hadise yerinden tapilmis bezi cesedlerin hadise anindan sonra vefat etdikleri ve olumun esas sebebi kimi soyuq hava ve yasadiqlari agir sok veziyyeti gosterilmisdir Bir hekim terefinden verilen aciqlamada xilasedicilerin hadiseden 10 saat sonra hadise yerine catacaqlari teqdirde 4 nefer yox onlarla insanin xilasedile bileceyini bildirmisdir 20 Ilk xilasetme isleri bes xilasedicinin istirak ile alti saat davam etdi Yaponiya Hava Yollarinin xidmetcilerinden ve sag qalmagi bacaran dord neferden biri olan Yumi Ochayi qezadan sonra husunun itdiyini ve yalniz helikopterin parlaq isiqlari ve sesi ile oyandigini bildirmisdir Gece boyunca xilasetme islerinin aparilmadigi bildiren Ocayi bir cox inilti ve qisqiriq seslerinin esitdiyini ve seslerin sehere yaxin azaldigini da ifadesine elave etmisdir Sebebler Redakte Animasiyada yeddi il evvel teyyarenin enis ederken quyruq hissesinin piste deymesi canlanidirlmisdir Yapon Qeza Arasdirma komissiyasinin resmi meruzesinde qezanin uc esas sebebi gosterilmisdir Hadiseden yedi il evvel 1978 ci ilin 2 iyun tarixinde Osaka Beynelxalq Hava limaninda enise hazirlasan teyyarenin quyruq hissesi pistle toqqusmusdur Bu toqqusma neticesinde teyyarenin arxa teziq perdesinde zede meydana geldi ve zedelenme duzgun formada temir edilmemisdir Arxa teziq perdesinin zedelenmesinden sonra Boeing ucun nezerde tutulan standart temir proseduru duzgun formada aparilmadi Boeing ucun nezerde tutulmus prosedura gore zedelenmis hissenin ustu plaket ile ortulmeli ve iki ardicil percimleme ile baglanmali idi 21 22 Teyyare muhendisleri etmeli olduqlarinin tersine iki plaket ve bir ardicil percimlemeden istifade etmisdiler 23 Yalnis temir neticesinde berpa edilmis hissenin davamlilgi 70 qeder azalmisdir Boeing mutexessisleri edilen yalnis temirden sonra teyyarenin 10 000 defe havalana bileceyini hesablamisdilar ancaq qeza anina qeder teyyare 12 319 defe qalxis gerceklesdirmisdir 24 Qeza gunu arxa teziq perdesinde bas vermis zedelenme neticesinde dord esas hidrolik sistemi fealiyyetsiz qaldi ve teyyarenin quyruq hissesi qopdu Bas verenlerden sonra teyyare idare olunmaz veziyyete geldi ve 32 deqiqeden sonra butun cehdlere baxmayaraq qezaya ugradi Qezadan sonra Redakte Fujioka seherinde ucaldilmis abidenin uzerinde qeza qurbanlarinin adlari hekk olunmusdur Yaponiya Hava yollari olke daxilinde olan nufuzunun boyuk bir hissesini itirdi Facieden sonra sirketin olke daxilinde gerceklesdirdiyi reyslerde dramatik azalma musahide olundu Qezadan sonraki ay erzinde olke xarici seferlerin sixligi 25 qeder azaldi 1986 ci ilde Yaponiya Hava yollari son on il erzinde ilk defe olaraq olke xaricine olan ucuslarda azalma musahide olundugunu aciqladi Bir cox sernisinler daha tehlukesiz alternativ kimi All Nippon Airways in xidmetlerinden istifade etmeye basladilar 25 Yaponiya Hava yollari bas vermis facieye gore butun mesuliyyeti oz uzerine goturmus ve qezada helak olan sernisinlerin yaxinlarina 780 000 000 7 6 milyon dollara yaxin tezminat meblegi odenmisdir Haba yollari sirketinin prezidenti Yasumoto Takayi facieden sonra istefa etmisdir Haneda sirketinde calisan ve 123 sefer sayli reysin tehlukesizlik sistemlerinden mehsul olan bir mutexessis uzr istemek adina intihar etmisdir 26 2009 cu ilde qezanin bas verdiyi eraziye ziyaretcilerin daha rahat gedis gelisi ucun pillekenler yerlesdirilmisdir Yaponiya Neqiliyyat Naziri Seiji Maehara 12 avqust 2010 cu ilde erazini ziyaret ederek hadise qurbanlarinin xatiresine dualar etmisdir 27 Ingilis yazici Kristofer Hud qezanin yaponlarin uzerindeki tesirinden behs eden kitabini 2011 ci ilde nesr etdirdi Yaponiya Hava yollari 1985 ci ilin 1 sentyabr tarixinden etibaren qezaya ugramis teyyarenin ucus nomresi olan 123 reqemini daxili ve xarici ucuslar zamani bir daha istifade etmemek qerarina geldi Tokio ve Osaka seherleri arasindaki reys uzre hereket eden teyyarelere 127 sayli ucus nomresi verilmis ve Boeing 747 tipli teyyarelerin yerine Boeing 777 200 tipli teyyarelerin istifadesine baslanilmisdir Hadise neticesine yaxinlarini itiren insanlar her il qezanin bas verdiyi tarix olan 12 avqustda qezanin bas verdiyi erazide insa edilmis xatire memorialina toplanaraq facie qurbanlarinin xatiresini yad etmekdedirler 28 Istinadlar Redakte 100 worst aviation accidents ASN Aircraft accident Boeing 747SR 46 JA8119 Ueno Aviation Safety Network Retrieved June 15 2009 JAL123便墜落事故28年目の記録 Istifade tarixi April 29 2014 Times Clyde Haberman Special To The New York 20 August 1985 PLANE S FINAL MINUTES RAISE THE NOSE The New York Times Istifade tarixi 2 June 2017 Magnuson Ed Last Minutes of JAL 123 TIME 9171 1074738 1 00 html 1 Retrieved October 25 2007 Pictures of the three pilots Istifade tarixi January 22 2013 http www mlit go jp jtsb eng air report JA8119 pdf 1 2 Haberman Clyde 13 August 1985 Jetliner Crashes with 524 Aboard in Central Japan The New York Times Istifade tarixi 2 June 2017 524 killed in worst single air disaster The Guardian Moosa Eugene Jet Crash Kills Over 500 In Mountains of Japan Associated Press at The Schenectady Gazette Tuesday Morning August 13 1985 First Edition Volume 91 XCI No 271 Front Page p 5 Retrieved from Google News 1 of 2 on August 24 2013 JAL spokesman Geoffrey Tudor said two Americans were on the passenger list and JAL released a passenger list that included 21 non Japanese names and Tudor said there were two Americans two Italians one Briton one West German and four Chinese residents of Hong Kong Kawamura Kazuo 河村 一男 Kawamura Kazuo 著 日航機墜落 ISBN 4872574486 9784872574487 p 169 See Google Books entry イースト プレス 余裕の出たレンジャーは 他に生存者がいないかと さらに周りを捜した 最後が中学少女であった 遺体を叩いて反応をみたりしているうちに 女性乗務員から沢寄り二メートルほどのところの遺体のあいだから 逆立ちをしているような格好で両足をばたつかせているのが見つかった 僕 大丈夫か と声をかけ 上にかぶさっている遺体や破片を取り除くと 中が空洞になっていて顔と左足が見えた 男の子とまちがえたようである 痛いところはあるか と聞くと 左足を開いてふくらはぎの傷をみせる仕草をした 右肘を挟まれており すぐには引き出せなかった Rescues searched outskirts to find other survivors They discovered a junior high student girl finally When they were watching reactions of bodies by clapping them they found moving legs as if doing a headstand Are you all right A rescue called out and removed bodies and wreckages covered it Then he found a face and left leg He took the person for a boy Do you have any other pain he asked The girl moved her left leg and showed him a wound Rescues could not relieve her immediately because her right elbow was sandwiched Survivor of JAL Crash Goes Home Los Angeles Times November 24 1985 Retrieved January 29 2012 Hood Christopher P 2012 Dealing with Disaster in Japan Responses to the Flight JL123 Crash ingilis Routledge 121 122 ISBN 9781136641091 Betti Leeroy Looking up so tears won t fall The Japan Times Sunday November 26 2000 Retrieved December 3 2009 Magnuson Ed Last Minutes of JAL 123 TIME 2 Special Report Japan Airlines Flight 123 AirDisaster Com August 12 1985 January 8 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi January 22 2013 Aircraft Accident Investigation Report Japan Air Lines Co Ltd Boeing 747 SR 100 JA8119 Gunma Prefecture Japan August 12 1985 8 19 332 Retrieved August 18 2010 FOR SURVIVORS AND KIN JOY AMID SORROW The New York Times 14 August 1985 Istifade tarixi 2 June 2017 https thevelvetrocket com 2008 01 13 the japan airlines flight 123 jal 123 disaster Retrieved July 29 2017 Last Minutes of JAL 123 Time p 5 Retrieved October 25 2007 Witkin Richard 6 September 1985 Clues Are Found in Japan Air Crash The New York Times Istifade tarixi 2 June 2017 Horikoshi Toyohiro 11 August 2015 U S leaked crucial Boeing repair flaw that led to 1985 JAL jet crash ex officials The Japan Times Online Case Details gt Crash of Japan Airlines B 747 at Mt Osutaka Sozogaku com Istifade tarixi January 22 2013 Applying Lessons Learned from Accidents Air Board findings FAA Retrieved April 17 2014 Andrew Horvat United s Welcome in Japan Less Than Warm Los Angeles Times February 28 1986 New York Times J A L Official Dies Apparently a Suicide September 22 1985 The Associated Press ENGINEER WHO INSPECTED PLANE BEFORE CRASH COMMITS SUICIDE March 18 1987 日航機事故28年 遺族ら灯籠流し 墜落現場の麓で 共同通信 August 11 2013 Istifade tarixi August 12 2013 Menbe https az wikipedia org w index php title Yaponiya Hava yollari reys 123 amp oldid 5107540, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.