Yapon dələsi

? Yapon dələsi
Elmi təsnifat
Aləmi: Heyvanlar Tip: Xordalılar Sinif: Məməlilər Dəstə: Yırtıcılar Fəsilə: Dələkimilər Cins: Dələlər Növ: Yapon dələsi
Elmi adı
Martes melampus (Wagner, 1840)
Areal
Vikinnövlərdə təsnifat Vikianbarda axtar ÜTMS [1] NCBI {{{1}}}

Yapon dələsi (lat. Martes melampus) — Məməlilərin Dələlər fəsiləsinə aid olan növ.

Görünüşü

Yapon dələsinin xəzi sarı-qəhvəyidən tünd-qəhvəyi çaları arasında dəyişir. Üzərlərində ağ ləkələrə rast gəlinir. Digər dələlərdən demək olar ki, kəskin fərqlənmirlər. Quyruqları qısa və qalın yumşaq tükə malikdir. Bu canlıların uzunluqları 47 - 54 sm arasında dəyişir. Quyruqları isə 17-23 santımetrdir. Erkəklər dişilərə nisbətdə çəki baxımından ağır olur. Erkəklər 1,6 kq, dişilər isə 1,0 kq təşkil edir.

Yayılması

Yapon dələsi əsasən Yaponiyanın cənub adalarında daha geniş yayılmışdır: Honşu, Şikoku, Kyuşu və Tsuşima. Xəz əldə etmək məqsədi ilə Hokkaydo və Sado adalarlarına da köçürülmüşlər. Əsasən meşə sahələrində yayılsalarda düzən ərazilərdə belə rast gəlmək olar.

Həyat tərzi

Yapon dələsinin həyat tərzi zəif öyrənilmişdir. Onlar yaşıllıqlarda yerləşən oyuqlarda və ağaclarda yuva qoyurlar. Çütləşmə dövrü istisna olaraq fərdlər ayrı yaşayır. Qida toplanması əsasən gecə saatları həyata keçirilir. Kiçik məməlilər, quşlar, qurbağalar, xərçəngkimilər, cücülər, giləmeyvələr və tumlarla qidalanır.

Çütləşmə mart-may aylarına təsadüf edir. İyul-avqust ayları 1-5 arası bala verir. 4 aydan sonra balalar artıq müstəqil olur.

Təhlükə

Yapon dələlərinə qarşı ov əsasən onların xəz dərilərinə görə aparılır. Hokkaydo və Suşima adalarında bir sıra populyasiyalar qoruma altındadır. Suşimada yayılmış M. m. tsuensis yarımnövü Ümumdünya təbiəti qoruma təşkilatı tərəfindən nəslinin nəsilmə təhlükə qarşısında olması ilə xəbərdarlıq etmişdir.

Yarımnövləri

• Martes melampus melampus (Wagner, 1840)
• Martes melampus tsuensis (Thomas, 1897)
• Martes melampus coreensis (Kuroda & Mori, 1923)

İstinadlar

1. Соколов В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Млекопитающие. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. / под общей редакцией акад. В. Е. Соколова. — М.: Рус. яз., 1984. — С. 99. — 10 000 экз.
2. 村上健司 編著 『妖怪事典』 毎日新聞社、2000年、230頁。ISBN 978-4-6203-1428-0。

Ədəbiyyat

• Ronald M. Nowak: Walker’s Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, 1999 ISBN 0-8018-5789-9
• 少年社・中村友紀夫・武田えり子編 『妖怪の本 異界の闇に蠢く百鬼夜行の伝説』 学習研究社〈New sight mook〉、1999年、123頁。ISBN 978-4-05-602048-9。
• Jump up ^ 多田克己 『幻想世界の住人たち IV 日本編』 新紀元社、1990年、249頁。ISBN 978-4-9151-4644-2。

Mənbə

Yapon dələsi (Martes melampus)

• Japanese Marten on Animal Diversity