fbpx
Wikipedia

Yanuş Korçak

Avqust 02, 2021

Yanuş Korçak , əslində ''Henrik Qoldşmit, həmçinin Qoca Həkim və ya Cənab Həkim kimi tanınan (22 iyul 1878 və ya 1879-cu ildə Varşavada, 5 avqust və ya 6 avqust 1942-ci ildə Treblinkada alman ölüm düşərgəsində vəfat etmişdir) – həkim, pedaqoq, yazıçı, publisist, ictimai xadim, Polşa Ordusunun zabiti.

Yanuş Korçak
Janusz Korczak
Doğum tarixi
Doğum yeri Varşava, Polşa,
Vəfat tarixi (68 yaşında)
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı
Milliyyəti Polyak
Təhsili
Fəaliyyəti həkim, pedaqoq, yazıçı, publisist, ictimai xadim, Polşa Ordusunun zabiti.
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yenilik gətirən pedaqoq, tərbiyənin nəzəriyyə və təcrübəsi haqqında nəşrlərin müəllifidir. Uşaqların hüquqlarına və tam hüquq bərabərliyinə dair fəaliyyətin müjdəçisi idi. Uşaq evinin direktoru olaraq uşaq dostyana məhkəməsini təşkil etdi. Burada uşaqlar özləri tərəfindən irəli sürülmüş məsələləri müzakirə edirdilər. Onların, həmçinin öz tərbiyəçilərini də məhkəmə qarşısına gətirmək imkanları var idi. “Gözəl insan, məşğul olduğu uşaq və gənclərə inanan, intizam, həmçinin böyük məsuliyyət tələb edən ən çətin məsələləri belə onlara etibar edəcək qədər cəsarətli idi” – Korçak tərəfindən təsis və idarə olunan Uşaq Evini tez -tez ziyarət edən məşhur İsveçrə pedaqoqu, Jean Piaget Korçak haqqında deyirdi.

Korçak uşaqlar tərəfindən göndərilən materiallar əsasında hazırlanan və əsasən, uşaq oxucusuna yönəldilən ilk “Qısa xülasə” adlı jurnalını yaratmışdır. Uşaq psixologiyası və inkişafı, həmçinin tərbiyə diaqnostikası sahəsində araşdırmalarının təşəbbüsçülərindən biri di.

Bütün həyatı boyu iki xalqa da mənsubiyyətini elan edən polyak yəhudisi idi.

Həyatı

Korçak Varşavada polyaklaşdırılmış yəhudi ailəsində anadan olun. Onun atası, hüquqşünas, Yuzef Qoldşmit (1844-1896) və anası Sesiliya Qenbitska (1853/4-1920). Yanuş Korçakın əsl doğum haqqında şəhadətnaməsi qalmayıb, buna görə də doğum tarixi dəqiq deyil.

Lyublindan olan Qoldşmitlər ailəsi və Poznanda yaşayan Qenbits ailəsindən yaranmışdır; ulu babası, Maurıtsı Qenbitski və babası Herş Qoldşmit həkim idilər. Yanuş Korçakın atasının, ana tərəfdən babalarının (onun qəbri tapılmayıb) məzarları Varşavada Okopova küçəsində yerləşən yəhudi qəbiristanlığında yerləşir. Qoldşmit ailəsinin əvvəlki yaxşı maddi durumu 90-cı illərin əvvəlində birinci dəfə dəlilik simptomu ilə psixiatriya müalicəxanasına düşən atasının xəstəliyi səbəbindən, ağırlaşmağa başladı. Atası 26 aprel 1896-cı il tarixində vəfat etdi. Onun ölümündən sonra, Korçak 17-18 yaşlı şagird olaraq, ailəsinə kömək etmək üçün fərdi dərslər verməyə başladı. Onun anası, Sesiliya Qoldşmit onların Varşavadakı mənzilində otaqları vasitəli icarəyə verirdi. Buraxılış imtahanını Korçak iyirmi yaşında verdi.

Uşaqlıqda Korçak çoxlu kitab oxuyurdu. İllər sonra, gettoda yazdığı xatirə dəftərində qeyd elədi: “Kitabları oxumaq dəlicəsinə sevirəm. Gözümə heç nə görsənmir, ancaq kitabı görürəm”. 1898-ci ildə Varşavada İmperator Universitetinin Tibb Fakültəsində təhsilə başladı. 1899-cu ilin yay aylarında ilk dəfə xaricə - İsveçrəyə yollandı. Yeri gəlmişkən, orada Johann Heinrich Pestalozzinin pedaqoji fəaliyyəti və yaradıcılığını öyrənirdi. Həmin ilin sonlarında Varşava Xeyriyyə Birliyində fəaliyyətinə görə qısa müddətə həbs olunmuşdur. Birinci kursu təkrar oxuduğuna görə, təhsili altı il təşkil etdi. Onun təhsil aldığı universitetin daimi binası yox idi, mühazirələr hər dəfə ayrı-ayrı yerlərdə oxunurdu. Tələbə olaraq, yoxsul, proletariat və lumpenproletariat məhəllələrində olan həyatı müşahidə edirdi. O, həmçinin, ”Le Droit humain” Beynəlxalq Federasiyasının “Dəniz ulduzu” adlı mason birliyinin üzvü idi. Bu Federasiya “dini maneələrlə bir birindən ayrılan bütün insanları barışdırmaq və qarşındakı insana hörmətin qorunub saxlanması” üçün yaranıb.

Həkim

1905-ci ilin iyirmi üç mart tarixində Korçak həkim diplomunu aldı. Həmin ilin iyun ayında o həkim vəzifəsində çar ordusuna çağırılmışdı (o zaman Polşa işğal altında idi) və rus-yapon müharibəsində iştirak etmişdir. O Harbinada xidmət edirdi. Mancuriyada uşaqlardan çin dilini öyrənirdi. 1906-cu ilin mart ayının sonlarında Korçak Varşavaya döndü. 1905-1912-ci illər arasında Berson və Bauman adına Uşaq Xəstəxanasında pediatr vəzifəsində işləmişdi. Xəstəxananın ərazisində yaşamaq əvəzinə, “yerli həkim” kimi xəstəxanada bütün günü növbədə işləyib öz vəzifələrini fədakarlıqla yerinə yetirirdi. Həkim təcrübəsində şəhərin proletariat hissələrindən çəkinmirdi. Yoxsul xəstələrdən tez-tez simvolik mükafat alırdı və onlara dərman üçün pul verirdi. Lakin varlılardan yüksək qonorarlar tələb etməkdən çəkinmirdi, bu da onun ədəbi məşhurluğunu asanlaşdırırdı. 1907-1910/11-ci illərdə xaricdə təhsilini axıra çatdırırdı. Orada mühazirələrə qulaq asır, uşaq klinikalarında təcrübəsini artırır, tərbiyə və qəyyumluq müəssisələrini ziyarət edirdi. Berlində demək olar ki, bir il yaşayıb (1907-1908), Parisdə - dörd ay (1910), Londonda bir ay olub (1910 və ya 1911). İllər sonra yazdığı kimi, məhz Londonda ailə qurmayacağı və “uşaqlara və onlarla bağlı məsələlərə xidmət edəcəyi” haqqında qərar verdi. O zaman aktiv ictimai fəaliyyət göstərirdi, Varşava Gigiyena Birliyi və Yay Düşərgələri Birliyinin (YDB) üzvü idi. 1904, 1907, 1908-ci illərdə YDB tərəfindən yəhudi və polyak uşaqları üçün təşkil olunan düşərgələrə gedirdi. 1906-cı ildə oxucu və tənqidçilər tərəfindən çox yaxşı qəbul olunan “Salon uşağını” nəşr edir. O zamandan, nəşrlərinə görə əldə etdiyi məşhurluğa görə, Varşavada məşhur və tələb olunan pediatr idi. 1909-cu ildə “Yetimlərə yardım” adlı yəhudi cəmiyyətin üzvü oldu. Bir neçə il sonra, Korçak şəxsi “Uşaq Evini” təsis edib, onun müdiri oldu. I Dünya müharibəsi zamanı yenidən çar ordusuna çağırılmışdır. Əsasən Ukraynada, diviziya lazaretinin ordinatoru kimi xidmət edirdi. 1917-ci ildə həkim işini Kiyev yaxınlığında ukraynalı uşaq evində işləmək üçün geri çağırılmışdı. Iki il bundan əvvəl, Kiyevdə qısamüddətli məzuniyyət zamanı, ictimai və müstəqil xadim, həmçinin polyak oğlanları üçün tərbiyə evinin rəhbəri olan, Mariya Roqovski Falska ilə görüşmüşdür. Rus ordusunda kapitan rütbəsi ilə hərbi xidməti bitəndən sonra, 1918-ci ilin iyun ayında Varşavaya qayıtdı. Polşanın müstəqilliyi qeyd olunandan sonra (11 noyabr 1918-ci il) Korçak tez bir zamanda yenə də orduya düşdü. Bu dəfə isə, dirçələn polyak ordusuna səfərbər olunmuşdur. Polyak-bolşevik müharibəsi zamanı (1919-1921) Lodz və Varşavada hərbi xəstəxanalarda həkim xidmətini yerinə yetirirdi. Özü yatalaq xəstəliyinə tutulmuşdu. Öz işinə görə Polşa Ordusunun mayor rütbəsini almışdır.

Pedaqoq

Nöqteyi-nəzərlər

Gənc vaxtlarında uşaqların tərbiyəsi ilə bağlı olan məsələlərlə maraqlanırdı, “yeni tərbiyə” ideya və təcrübəsi təsiri altında idi. Həmçinin, o Con Devey tərəfindən işlənilmiş pedaqoji proqressivlik nəzəriyyəsi və Dekroli, Montessori və daha da əvvəlki pedaqoqlar – Pestalozzi, Spenser, Fröbelin işləri ilə ilhamlanmışdır; Tolstoyun pedaqoji konsepsiyasını bilirdi. Uşaqlarla dialoqun vacibliyini qeyd edirdi. Uşaqların tərbiyəsi və pedaqogika mövzusunda mühazirələr oxuyur və nəşr edirdi. Uşaqlarla iş təcrübəsini ilk olaraq repetitor, sonra isə ictimai xadim, sonradan Uşaqlar Evinin müdiri və Bizim Evin şərik yaradıcısı kimi əldə etmişdir. Müharibə arası müddətində ölkənin müxtəlif təhsil ocaqlarında dərs deyirdi, yeri gəlmişkən Dövlət Xüsusi Pedaqogika Institutu (hazırkı Mariya Qjeqojevska adına Xüsusi Pedaqogika Akademiyası), Dövlət Yəhudi Müəllimlər Seminarı və Dövlət Müəllimlər Institutunda. Korçak uşaq emansipasiyasının, onun müqəddəratını təyin etməsinin və onun hüquqlarına hörmətlə yanaşmanın tərəfdarı idi. Korçakın nümayəndəliklərində tərbiyəçilərin özünüidarəsi çərçivəsində Korçakın həm böyük, həmdə kiçiklərə qarşı eyni dərəcədə münasibət göstərdiyi demokratiya əsasları təcrübədən keçirilirdi. “Uşaq böyük kimi təsəvvür edir və başa düşür – sadəcə olaraq, böyükdə olan təcrübə onda yoxdur.” Uşaqlar üçün və onlar tərəfindən nəşr olunan jurnal, onların forumu, istedadların ocağı və assimilyasiyanın mühüm dayağı idi, əsasən də yəhudi ortodoksal ailələrindən olan uşaqlar üçün. Həkim Korçak ictimaiyyətin aşağı təbəqəsindən olan uşaqların yenidən tərbiyələnməsi, həmçinin kompleks şəkildə və novator himayəsi haqqında danışırdı. Uşağın yeri evdə deyil, onun yeri həmyaşıdları arasında olduğunu daim təkrar edirdi. Uşaqların əvvəlki baxışlarını silmələrini və ictimailəşdirmə prosesinə qoşulmaq, və bu şəkildə böyük həyata hazırlanmaları üçün çalışırdı. Uşaqlar üçün qayğısız –lakin vəzifədən azad olmaq deyil – uşaqlıq dövrünü təmin etmək istəyirdi. Onun fikrincə, uşaq verilmiş vəziyyəti özü başa düşməli və emosional olaraq yaşamalıdır; onu təcrübədən çıxartmalı, nəticə verməlidir. “Onlar uşaq deyil – insandılar” – Korçak yazırdı. Bütün müalicə və ya tərbiyə verdiyi uşaqları şəxsən öz uşağı kimi qəbul edirdi. Onun sonrakı fəaliyyəti bunu təsdiqləyirdi. Onun altruist baxışları bir qrup ən sevdiyi uşaqları ayırmağa və onlara xüsusən yaxşı yanaşmağa imkan verməzdi. Ənənəvi ailəni ictimai əlaqələrin əsas elementi kimi qəbul etmirdi. Onun xristian-konservativ və ənənəvi yəhudi ictimaiyyəti dairəsindəki rolunu təqdir etmirdi.

Korçakın tərbiyə konsepsiyasının ən əsas elementləri: - Zorakılığın olmaması – yaş və ya icra olunan funksiyadan irəli gələn fiziki, verbal zorakılıq - Klassik pedaqogika tərifini genişləndirən, böyüklər və uşaqlar arasında tərbiyədə qarşılıqlı əlaqə ideyası - Uşağın böyük kimi insan olduğu əqidəsi - Tərbiyə prosesində hər uşağın individuallığını nəzərə almaq prinsipi - Uşağın öz ehtiyaclarını, arzular və emosiyalarını daha yaxşı bildiyi inamı. Buna görə də, böyüklər qarşısında fikrini izah etmək hüququ olduğu. - Uşağın hörmət, xəbərsizlik və uğursuzluğa, yalnız qalmağa, şəxsi fikir və mülkiyyətə hüququ olduğunu qəbul etmək. - Uşağın inkişaf prosesini çətin iş kimi qəbul etmək.

Həqiqi qavrayış

Müasir zamandan Yanuş Korçak hər yerdə pedaqoji cərəyanın bəşarətçisi kimi qəbul olunur, onun uşaqların hüquqları haqqında anlayışı isə müasir müəlliflərin çoxu üçün istinad nöqtəsi idi. Korçakın fikrincə: “Dünyanı dəyişdirmək – tərbiyəni dəyişdirmək deməkdir”. Korçakın bu mövzuda heç bir sistematik nəzəriyyə yaratmamasına baxmayaraq, o, hazırda “moral təhsil” adlanan (ing. moral education) pedaqoji cərəyanın banilərindən biri kimi qəbul olunur. Onun müasir pedaqoji fikriləri təcrübəyə əsaslanırdı. O, öz dövrünün pedaqoji və psixoloji sahəsini yaxşı bilməsinə baxmayaraq, diktatda doktrinanın əleyhinə idi. Iqor Neverlenin fikrincə, Korçak heç bir siyasi ideologiya və ya təhsil nəzəriyyəsi ilə eyniləşmirdi. Bunların hamısına baxmayaraq, Korçakı bir neçə sahənin bəşarətçisi kimi qeyd edirlər. Kohlbergin fikrincə, onun Ədalətli Uşaqlar Cəmiyyəti (ing. Children Just Community) Korçakın təcrübəsinə əsaslanıb. Inandırılır ki, Korçakla Paulo Freyrenin məktəbdə demokratiya və dialoq nəzəriyyəsində oxşarlıq var. Pedaqoji sevginin (ing. Pedagogical love) tərəfdarları öz nəzəriyyələrini Korçak tərəfindən işlənilmiş müəllim-tələbə münasibətləri modelinə əsaslanırlar. Digər müəlliflər Korçak və Martin Buberdə “dini təhsil” cərəyanın əsaslarını müəyyən etməyə çalışırlar. Korçakın ideyaları əqli cəhətdən əlil uşaqların təhsilində “normallaşdırma ideologiyasında” istifadə olunub. Onun uşaqların tərbiyəsinə yanaşması, müharibədən sonra uşaqlar naminə həyata keçirilən hüquqi təşəbbüslərə təsir göstərirdi. 1959-cu ildən Uşaqlar Hüquqları Deklarasiyasının hazırlanmasında iştirak edən və 1989-cu ildə BMT-nın Ümumi İclasında qəbul olunan “Uşaq Hüquqları Konvensiyasının” yaranmasının təşəbbüsçüsü olan Polşa, bu təşəbbüslərdə də iştirak edirdi.

Uşaqlar Evi və Bizim Ev

Stefania Vilçınska ilə birgə, “Yetim Uşaqlara Yardım” Cəmiyyəti tərəfindən maliyyələşdirilən Varşavada yəhudi uşaqlar üçün, Kroxmalna 92 ünvanında yerləşən (hazırkı Yaktorovska 6 küçəsi) Uşaqlar Evini təsis edib ona rəhbərlik edirdi. 1912-ci ilin 7 oktyabr tarixində Uşaqlar Evi fəaliyyətə başladı, Korçak isə onun müdiri oldu. Baş tərbiyəçi, Stefaniya Vilçınska (1886-1942) – panna/panı Stefa idi. Korçak uşaqlar evinə 30 il ərzində rəhbərlik etdi. 1940-cı ilin oktyabr noyabr aylarının sınığında Uşaqlar Evi Xlodna küçəsindəki gettoya köçürülmüşdü. Köçmə ilə bağlı müdaxilə zamanı, Korçak həbs olunmuşdur. Alman faşistləri onu Pavyakdakı həbsxanada saxlayırdılar, lakin bir neçə həftədən sonra o girov verəndən sonra azadlığa buraxılmışdı. 1919-cu ildən Korçak Mariya Falska ilə birgə, Varşava yaxınlığında Pruşkovda yerləşən, 1928-ci ildən isə paytaxt vilayəti Belanada yerləşən, polyak uşaqları üçün ikinci Bizim Ev adlanan tərbiyə internatını təsis etmişdir. Falska ilə əməkdaşlıq 1936-cı ilə kimi davam edirdi. Bizim Evdə də yenilikçi metodlar tətbiq olunurdu. 7-14 yaşınadək uşaqlar üçün nəzərdə tutulan hər iki nümayəndəlik, seym, məhkəmə, qəzet, növbə sistemini, notariat və borc kassası kimi şəxsi idarələrini yaradan özünüidarə cəmiyyəti konsepsiyasını realizə edirdi. Onun tərbiyə-təhsil fəaliyyətinə görə, qərarı 1925-ci lin 11 noyabr tarixində (Milli Müstəqillik Günü)verilən Korçak Polşanın Dirçəliş orderinin Zabit Xaç Ordeni ilə 1926-cı ildə təltif olunmuşdur.

Yazıçı, publisist, radio mexanik

26 sentyabr 1896-ci il tarixində “Tikanlar” jurnalında çap olunmuşdur. Gimnaziyanın tələbəsi olduğuna görə mətbuatda rəsmi olaraq çap oluna bilməzdi, məhz buna görə “ Hen” psevdonimi ilə, sonra isə Hen-Rik, Hagot, Qoca Həkim təxəllüslərini istifadə edirdi. Yanaş Korçak təxəllüsünü, dəyişilmiş formada Yanuş Korçak, Y. İ. Kraşevskinin “Yanaş Korçak və gözəl qılıncdar xanım haqqında” hekayəsindən götürmüşdü və bu təxəllüs onun öz soyadından daha məşhur olmuşdur. İlk dəfə bu psevdonimlə 1898-ci ildə öz dörd aktlı “ Hansı yol ilə?” dramasını imzalayıb və dramaturgiya müsabiqəsinə göndərmişdir. Lakin əsərin əsli itirilib. 1898-1901-ci illərdə o “Hər kəs üçün qiraətxana” jurnalında dərc olunurdu. 1900-ci ildən o Yanuş Korçak kimi çap olunmağa başladı və, hətta, öz şəxsi məktublarını bu təxəllüs ilə imzalayırdı, eyni zamanda başqa təxəllüslərdən də imtina etmirdi. Henrik təxəllüsün altında “Tikanlar” həftəlik satirik jurnalı ilə əməkdaşlıq edirdi. 1901-ci ildən felyetonlar yazmağa başladı. 1905-ci ildə “Koşalki opalki” adlı felyeton toplusu və “Küçə uşaqları” (1901) romanını “Tikanlar” jurnalında dərc edilmişdir. Korçakın ədəbi irsi 24 kitab, həmçinin müxtəlif jurnallarda dərc olunmuş 1400-dən çox mətinlərdən ibarətdir. Lakin onun çoxsaylı əl jurnalı, sənədlər və maşın jurnalı, onların arasında məktubları da qorunublar. Onun ən mühüm pedaqoji işi kimi: dörd hissəli: “Uşağı necə sevmək lazımdır” (1902), “ Tərbiyə məqamları ” (1924), “Birdə uşaq olsam” (1925), “Uşağın hörmətə hüququ” (1929) i “Zarafatçıl pedaqogika” (1939). Uşaqlar üçün kitablar arasında xüsusi məşhurluğu 20 dilə tərcümə olunan “Kral Maçiuş Birinci” və “Kral Maçiuş əhalisiz adada” (1923), həmçinin “Balaca Cekin müflüslüyü” (1924), “Həyatın qaydaları” ( 1930) və “ Kaytuş sehrbaz“ (1935) əldə etmişdilər. Öz ədəbi fəaliyyətinə görə, Korçak 1937-ci ildə Polşa Ədəbiyyat Akademiyasının Qızıl Akademik Dəfnə çələngi ilə mükafatlandırılmışdır. İkinci dünya müharibəsi zamanında, onun yaranma şəraiti və müəllifin müharibə zamanında təcrübə baxımından əhəmiyyətli olan xatirat dəftərini yazmışdır.Öz pedaqoji işlərində Korçak o zaman üçün yeni olan üslublardan istifadə edirdi. Uşaqlar və gənclər üçün “Qısa xülasə” qəzeti yaratmışdır (1926-1939). Qəzet “Bizim xülasə” Varşava həftəlik jurnalına əlavə kimi dərc olunurdu. Qəzetin ilk nömrə 9 oktyabr 1926-ci ildə dərc olunmuşdur və bu Polşada uşaqlar üçün yaranan ilk jurnal idi. 1930-cu ildən onun redaktoru və Korçakın katibi kimi fəaliyyət göstərən, müharibədən sonra İgor Norvel kimi tanınan, yazıçı Yejı Abramov idi. Bu jurnal, 30-cu illərdə antisemitizm, qeyri tolerantlıq və irqi seqreqasiyaya baxmayaraq fəaliyyət göstərirdi. Sonuncu nömrə 1 sentyabr 1939-ci ildə dərc olunmuşdur. Qoca Həkim kimi görkəmli pedaqoq radio efirlərində də çıxış edirdi. O, özünə məxsus tərzdə kiçik dinləyicilərə müraciət üslubunu yaratmışdır və çox sadə bir formada ciddi mövzulara toxunurdu. Yüksələn antisemitizm əhval-ruhiyyəsi və onunla bağlı xaricdən olan təzyiq səbəbindən, 1936-ci ildə həkimin pedaqoji proqramları efirdən çıxarılmışdırlar. Korçak radio verilişlərinə iki il sonra qayıtmışdır, Polşanın Radio dinləyicilərinə isə hələ dünya müharibəsi başlayanda 1939-cu ilin sentyabr ayının ilk günlərində qayıtmışdı.

II dünya müharibəsi, getto və sonuncu marş

İkinci dünya müharibəsi başlananda, Polşa Ordunun zabiti olaraq Korçak könüllü olaraq müharibəyə yollanmaq istədi, lakin yaşına görə orduya götürülməmişdi. Alman işğalı zamanında Polşanın hərbi mundirini taxırdı. O, həmçinin nasistlər tərəfindən yəhudiləri ayırmaq üçün tətbiq olunmuş David Ulduzunu da taxmaqdan imtina etmişdir. O hesab edirdi ki, bu rəmzin bədnam olması deməkdir. Həyatının son aylarını Varşavanın gettosunda keçirtdi. Korçakın sonrakı bioqrafı, Neverli, o zamanlarda Korçak üçün şəhərin ari hissəsindən saxta sənədləri əldə etmək cəhd edirdi, lakin həkim gettodan çıxmaqdan imtina etmişdi. Gettoda, hələ 1939-cu ildə yazmağa başladığı xatirə gündəliyini yazmağa yenidən başladı. Bundan əvvəl, artıq iki il xatirat dəftərinə heç nə yazmırdı, çünki bütün enerjisini onun himayəsi altında olan uşaqlar Evinə və gettoda olan uşaqlara sərf edirdi. İlk dəfə gündəlik 1958-ci ildə Varşavada dərc olunmuşdur. Sonuncu qeydlər 4 avqust 1942-ci il tarixinə düşür. 1942-ci ilin 5 və ya 6 avqust tarixində, səhər Balaca Gettonun ərazisi SS, Ukrayna və Latviyanın polisləri ilə əhatə edilmişdi. “Böyük aksiya” adlanan, yəni Varşava gettosunun almanlar tərəfindən məhv olunması zamanın, Korçak Uşaqlar evinin uşaqlarını və müəllimlərini tərk etmək istəmədiyinə görə, özünü xilas etmək üçün növbəti bir fürsətdən imtina etmişdir. Gettodan deportasiya olunan gün, Korçak öz tərbiyəçilərini ölüm düşərgələrinə gedən nəqliyatın yerləşən Umschlagplatz meydanına aparmışdı. Bu yürüşdə, təxminən 200 yaxın şagird və onlarca müəllim iştirak etmişdir, onların arasında Stefanya Vilçinska da var idi. Onların sonuncu marşı əfsanəyə döndü.. Bu yürüş hərbi miflərdən biri oldu və hər zaman bütöv və təfərrüatları düzgün olmayan xatirələrə səbəb oldu. “Nə ikonaborçu, nə də ki ifşaçı olmaq istəmirəm, lakin o zaman buları necə gördüyüm haqqında danışmalıyam. Atmosferaya hərəkətsizlik, avtomatizm, apatiya girirdi. Heç bir görünən hərəkət yox idi, ki bu Korçakdı gələn, fişənglər də yox idi (bəzilərin təsvir etdiyinə görə), və yəqin Yudenratın nümayəndələrinin müdaxiləsi də yox idi –Korçaka heç kəs yaxınlaşmadı. Heç bir işarə yox idi, heç kəs oxumurdu, qürurla yuxarıya qaldırılan başlar da yox idi, Uşaqlar Evinin bayrağını kiminsə apardığı da yadımda deyil, lakin bəziləri deyirlər ki, aparırdılar. Havada qorxulu və yorğun sükut var idi. (...) Uşaqlardan biri Korçakın ətəyindən, bəlkə də əlindən tutmuşdur. Onlar transda gedirdilər. Onları Umschiag darvazasına kimi gətirdim... Digər versiyalara görə, uşaqlar dörd nəfərə ayrılaraq addımlayırdılar və onların tərbiyəçisi müəllif olduğu hekayənin əsas qəhrəmani olan, Maçius I Kralın bayrağını aparırdılar. Hər uşağın əlində ən sevdiyi oyuncaq və ya kitab var idi. yürüyüşün başında olan uşaq – skripkada ifa edirdi. Ukraynalılar və SS-çılar qırmanclarla vururdular və yürüyüşün rəhbərliyini onlardan birinin etdiyinə baxmayaraq – onun yəqin ki uşaqlara qarşı simpatiyası var idi - uşaqların üstündən güllə atırdılar. Yanuş Korçak öz şagirdləri ilə birgə Treblinkada ölüm düşərgəsində uşaqlarla birgə vəfat etmişdir. 1948-ci ildə ölməz Polşanın Dirçəlişinin Rıtsar Xaç Ordenini almışdır

Şəxsiyyət

Yanuş Korçak özünü Yəhudi-Polyak hiss edirdi. Onun fəaliyyəti Polyakların və Yəhudilərin yaxınlaşmasına yönəlmişdir. Onun ana dili polyak dili idi və o bu dildə yaradırdı. Qədim yəhudi dilini ancaq sionist hərəkətinə qoşulduqdan sonra öyrənməyə başladı, Polşadakı yəhudilərin əksəriyyəti istifadə etdiyi müasir yəhudi dilini isə, alman dilini bildiyinə görə bir az başa düşürdü. Yalnız 30-cu illərdə o yəhudilərin milli dirçəlişi ilə maraqlanmağa başladı; o zaman gənc təşkilatlarının sionist jurnalları ilə əməkdaşlıq edirdi və onların seminarlarında iştirak edirdi. Həmçinin, o zaman həm şəxsi həyatında və yaradıcılığında böhran keçirdirdi. Müəyyən dərəcədə bu böhrandan çıxmağa ona 1934-cü və 1936-ci illərdə Fələstinə səyahətləri kömək etdilər. Onun yazdığı kimi ora “keçmişi dərk etmək, indiki zamanı fikirləşmək üçün dəstək tapmaq və gələcəyə çatmaq” üçün getmişdir.

Filmlər

- “Doktor Korçak, cənab azaddır” alman “ Sie sind frei Doktor Korczak.” – alman filmi, 1975-ci il, Alekandr Fordanın rejissorluğu altında. Filmin mövzusu Korçakın həyatının sonuncu illərinə haqqındadır, və baş rolda Leo Genn oynayır. - “ Korçak” – polyak filmi, 1990-cu ildə Agneşka Holland ssenarisi əsasında Andjey Vaydanın rejissorluğu altında çəkilmişdi. Bu filmdə həkim Korçakın taleyi və “Reidhardt Aksiyası” zamanında Uşaqlar Evinin uşaqlarına və müəllimlərinə qarşı nasist cinayətlərin fraqmentləri təqdim edilib. Korçakın rolunda Voyçex Pşoniak oynadı.

İstinadlar

  1. Almaniya Milli Kitabxanası, Berlin Dövlət Kitabxanası, Bavariya Dövlət Kitabxanası və b. Record #118565397 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) — 2012—2016.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
  2. ↑ Yad Vashem (2010). "Ceremony Marking 68 Years Since its Murder of plum Korczak and the Children of the Orphanage". Yad Vashem The Holocaust Martyrs' and Heroes' Remembrance Authority.Retrieved 27 January 2012.

Həmçinin bax

Yanuş Korçak adına Beynəlxalq Ədəbiyyat Mükafatı İnternational Janusz Korczak Association (Beynəlxalq Yanuş Korçak Cəmiyyəti)

Qeydlər və haqqında olan ədəbiyyat

  • 1. 1,0 1,1 1,2 Yoanna Olçak – Roniker, Korçak, Bioqrafiya Nümunəsi , W.A.B., Varşava, 2011
  • 2. Korçak Polşa Komitəsini 50 illiyi. Materiallar Varşavada 6 və 7 XII 1996-ci ildə keçirilən təntənəli görüşdən əldə olunub, Varşava: Polşa Korçak Komitəsi, 1996
  • 3. Anolik B.: Çağırılan yaddaş, Krakov, Ofisina Krakovica, 1996
  • 4.Denbnitski K.: Korçak yaxından, Varşava, LSW, 1985
  • 5. Falkovska, Maria: Yanuş Korçakın həyat, fəaliyyət və yaradıcılıq təqvimi. Tərbiyə sistemin əsasları. Korçakın seminarları, Bizim Kitabxana, Varşava 1989, İSBN 8310091427
  • 6. Falkovska M.: Stefania Vilçınska (1886 -1942). Yetimlərin anası. Varşava, Korçakianum, 1977
  • 7. Humanistlər uşaq hüquqları haqqında. Red. Y. Binçiska Krakov : İmpuls, 2000
  • 8. Yakuboski M.: Yanuş Korçak və onun əməlləri. Çenstoxova, WSP, 1996
  • 9. Yavorski M.: Yanuş Korçak. Varşava, Interpress, 1977
  • 10. Yanuş Korçak. Polyak biblioqrafiyası 1896-1942. Heinsberg: Agentur Deick, 1985
  • 11. Yanuş Korçak. Polyak biblioqrafiyası 1943-1987. Heinsberg: Agentur Deick, 1987
  • 12. Yanuş Korçak gettoda. Yeni mənbələr. Varşava, Latona. 1992
  • 13. Yanuş Korçak – həyat və əsərləri. Beynəlxalq Elmi Sessiyasından materiallar. Varşava, 12-15 oktyabr 1978. WSiP, 1982
  • 14. Korçakın dialoqları, red. Y. Binçıtska, Varşava, Jak Akademiyasının nəşriyyatı, 1999
  • 15. Levin. A.: Son gələndə... Yanuş Korçak həyatının son illəri, Varşava, WsiP, 1996
  • 16. Levin. A.: Tanınan və tanınmayan Korçak, Varşava, Ezop, 1999
  • 17. Levin A.: Pedaqoji triptix, Varşava, Bizim Kitabxana, 1986
  • 18. Lichten J.: Yanuş Korçak – polyak yəhudisi, İlan, 1983, №4
  • 19. Matıyas B., Yanuş Korçakın təhsil nəzəriyyəsi və təcrübəsinə əsasən uşaqların və gənclərin mədəni fəaliyyəti, Kelsi, WSP 1996
  • 20. Merjan İ. , Yaddan çıxmasın deyə, Varşava, Bizin Kitabxana, 1987
  • 21. Merjan İ., Cənab həkim və xanım Stefa: xatirələr, Varşava, WsiP, 1979
  • 22. Mortkoviç-Olçakova H., Yanuş Korçak, Krakov, Y. Mortkoviç nəşriyyatı, 1949
  • 23. Yanuş Korçakın pedaqoji düşüncələri. Yeni Mənbə, seçmə M. Falkovska, Varşava. Bizim Kitabxana, 1983
  • 24. Neverli İ., Canlı əlaqə,Varşava, Oxuyucu, 1996
  • 25. Neverli İ., 5 avqust tarixində köhnə şəkildən olan oğlan haqqında bağdakı söhbət, Varşava, Oxuyucu, 1984
  • 26. Təhsilin müasir modellərində istifadə olunun Yanuş Korçakın düşüncələrinin əks-sədası, red. M.Yuşçık, Çenstoxova, WSP, 1996
  • 27. Rogovska-Falska, Maria., Tərbiyənin əsasları “ Bizim Ev”. Məlumat xülasəsi. Uşaqlıqdan xatirələr, Varşava, PZWS 1959
  • 28. Rusakovska D., Yanuş Korçak məktəb haqqında. Noqteyi nəzərlər-qiymətlər-təcrübələr. Varşava, IDP, 1978
  • 29. Şlyonzakova A., Yanuş Korçak, Varşava, WSiP, 1978
  • 30. Şlyonzakova A., Yanuş Korçak poeziya əfsanələrində, Varşava, İNTERLİBRO, 1992
  • 31. Şımanska D., Uşaq yüzilliyinə həsr olunmuş simpozium, Himayə və Tərbiyə Məsələləri, 2011, №1
  • 32. Tarnovski Y., Yanuş Korçak bu gün, Varşava : ATK, 1990
  • 33. Tvardovski Y., Yanuş Korçak haqqında, İlan, 1972 nr.6
  • 34. Tvardovski Y., Qara şam ağacı altında söhbətlər, Varşava: Pax, 1999
  • 35. Korçakın dairəsində , Yaşıl dağ, 1993 № 34
  • 36. Korçakın dairəsində, Yaşıl dağ, 1999 №40
  • 37. Korçakın dairəsində, Yaşıl dağ, 1999 № 41
  • 38. Korçakın dairəsində , Yaşıl dağ, 2000 №r 42
  • 39. Voloşın, Stefan, Yanuş Korçak yazıçı kimi. Geniş yayılmış bilik, Varşava, 1982, İBSN 832140300X
  • 40. Voloşın S., Korçak, Varşava, Geniş yayılmış bilik, 1987
  • 41. Vrublevski M., Yanuş Korçak haqqında. Yeni İmkanlar , Moskva 1944, №8
  • 42. Yanuş Korçak haqqında xatirələr, Varşava: Bizim Kitabxana, 1989
  • 43. Yanuş Korçak haqqında xatirələr, seçmələr. Lyudvik Barşçevski, Boleslav Mileviç (giriş İqor Neverli), Varşava, Bizim Kitabxana, 1989
  • 44. JulkevskaV., Sehrbaz, Varşava, Yerli nəşriyyat, 1979
  • 45. Maria Falkovska, Yanuş Korçakın Şəcərəsi , Yəhudi Institutun tarix bülleteni, 1997, №1
  • 46. M. Yavorski, Yanuş Korçak, Varşava, 1973, s.18
  • 47. Korçak Y. Xatirələr, Məktubların seçməsi, 4 cild, 1958
  • 48. Polşa ədəbiyyat akademiyasının məzunu. 1937-1938, Varşava 1939, s.174
  • 49.Daniel Bargelovski: Üç dəfə birinci
  • 50. Neverlı İ.: Canlı əlaqə . Varşava, Oxuyucu, 1966
  • 51. Lewowicki, T., 1994, Janusz Korczak, Prospects:the quarterly review of comparative education (Paris, UNESCO: International Bureau of Education), vol. XXIV, no. 1/2, 1994, p. 37–48
  • 52. Patricia Anne Piziali, 1981, A comparison of Janusz Korczak's concept of the Right of the Child with those of Other Selected Child Advocates, George Washington University (dysertacja)
  • 53. Lifton, B. J. (2003): Who was Janusz Korczak? In J. Korczak, Ghetto diary (pp. vii–xxx). New Haven, CT: Yale University Press.
  • 54. Efron S. 2005, Janusz Korczak - Legacy of a practitioner-research, Journal of teacher education, 56,145-156, DOI:10.1177/0022487104274415
  • 55. Efron Sara Efrat, 2008, Moral education between hope and hopelessness: The legacy of Janusz Korczak, Curriculum Inquiry, 38, 39-62 DOI:10.1111/j.1467-873X.2007.00397.x
  • 56. Valejeva, R. (1996): Korczak theory in the context of the humanistic pedagogy. [w:] A. Cohen, S. Aden, & R. Yatziv (Eds.): Studies in the legacy of Janusz Korczak, 1 (pp. 93–89). Haifa, Israel: University of Haifa Publishing House, The Janusz Korczak Associaion in Israel, and Beit Lochamei Hagetaot.
  • 57. Newerly, I. (1967): Introduction (A. Bidwell & G. Bidwell, Trans.). [In:] M. Wolins (Ed.): Selected works of Janusz Korczak (pp. xvii–xlv). Washington, DC: National Science Foundation.
  • 58. Kohlberg, L. (1981): Education for justice: The vocation of Janusz Korczak. [In:] L. Kohlberg (Ed.): Essays on moral development, Volume 1: The philosophy of moral development (pp. 400–407). San Francisco: Harper and Row.
  • 59. Gadotti, M. (1998): Janusz Korczak as the pioneer of child’s rights. The Sixth International Janusz Korczak Conference. Israel: Kibbutz Lochamei Haghetaot
  • 60. Hatt, B. E. (2005). Pedagogical love in the transactional curriculum. Journal of Curriculum Studies, 37(6), 671–688.
  • 61. Boschki, R., 2005, Re-reading Martin Buber and Janusz Korczak: Fresh impulses toward a relational approach to religious education, Religious education, 100, 114-126 DOI:10.1080/00344080590932391
  • 62. Reiter, S., Asgad, B., Sachs, S. 1990: The implementation of a philosophy in education - Korczak, Janusz educational principles as applied in special education, The British journal of mental subnormality, 1990, 4 -16
  • 63. Korczak, J.: Ghetto diary. New Haven, Conn: Yale University Press, 2003. ISBN 0-300-09742-5.
  • 64. korçak Y.: Gündəlik. Məktubların seçimi, cild 4, 1958.
  • 65. Korçak (film)
  • 66. M. Rudnitski: Yanuş Korçakın son yolu. „Tygodnik Powszechny” 1988 nr 45
  • 67. Szpilman W., Pianoçu
  • 68. Joshua Perlenin Xatirələri
  • 69. Anna Meşkovska, Irena Sendlerovanın uşaqları, WWL MUZA SA, str. 134, wiersz 5-19
  • 70. Korczak, J.: Yanuş Korçak : yeni məbələr (giriş və elmi redaktə Aleksandr levin). Varşava, Conn: Latona, 1992, s. 310.
  • 71. Betty Jean Lifton „The King of Children. A Biography of Janusz Korczak”. New York-Toronto 1988
  • 72. Maria Falkovska „Yanuş Korçalən həyatnının, fəaliyyətinin və yaradıcılığının təqvimi.”. Varşava 1989

Xarici keçidlər

Avqust 02, 2021
yanuş, korçak, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, əslində, henrik, qoldşmit, həmçinin, qoca, həkim, cənab, həkim, kimi, tanınan, iyul, 1878, 1879, ildə, varşavada, avqust, av. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Yanus Korcak eslinde Henrik Qoldsmit 2 hemcinin Qoca Hekim ve ya Cenab Hekim kimi taninan 22 iyul 1878 ve ya 1879 cu ilde Varsavada 5 avqust ve ya 6 avqust 1942 ci ilde Treblinkada alman olum dusergesinde vefat etmisdir hekim pedaqoq yazici publisist ictimai xadim Polsa Ordusunun zabiti Yanus KorcakJanusz KorczakDogum tarixi 22 iyul 1879Dogum yeri Varsava Polsa Vefat tarixi 6 avqust 1947 68 yasinda Vefat yeri Treblinka olum dusergesi Treblinka d Umumi Hokumet 1 Vetendasligi Polsa Rusiya ImperiyasiMilliyyeti PolyakTehsili Varsava Universiteti 1905 Seyyar universitetFealiyyeti hekim pedaqoq yazici publisist ictimai xadim Polsa Ordusunun zabiti Vikianbarda elaqeli mediafayllarYenilik getiren pedaqoq terbiyenin nezeriyye ve tecrubesi haqqinda nesrlerin muellifidir Usaqlarin huquqlarina ve tam huquq beraberliyine dair fealiyyetin mujdecisi idi Usaq evinin direktoru olaraq usaq dostyana mehkemesini teskil etdi Burada usaqlar ozleri terefinden ireli surulmus meseleleri muzakire edirdiler Onlarin hemcinin oz terbiyecilerini de mehkeme qarsisina getirmek imkanlari var idi Gozel insan mesgul oldugu usaq ve genclere inanan intizam hemcinin boyuk mesuliyyet teleb eden en cetin meseleleri bele onlara etibar edecek qeder cesaretli idi Korcak terefinden tesis ve idare olunan Usaq Evini tez tez ziyaret eden meshur Isvecre pedaqoqu Jean Piaget Korcak haqqinda deyirdi Korcak usaqlar terefinden gonderilen materiallar esasinda hazirlanan ve esasen usaq oxucusuna yoneldilen ilk Qisa xulase adli jurnalini yaratmisdir Usaq psixologiyasi ve inkisafi hemcinin terbiye diaqnostikasi sahesinde arasdirmalarinin tesebbusculerinden biri di Butun heyati boyu iki xalqa da mensubiyyetini elan eden polyak yehudisi idi Mundericat 1 Heyati 2 Hekim 3 Pedaqoq 3 1 Noqteyi nezerler 4 Heqiqi qavrayis 5 Usaqlar Evi ve Bizim Ev 6 Yazici publisist radio mexanik 7 II dunya muharibesi getto ve sonuncu mars 8 Sexsiyyet 9 Filmler 10 Istinadlar 11 Hemcinin bax 12 Xarici kecidlerHeyati RedakteKorcak Varsavada polyaklasdirilmis yehudi ailesinde anadan olun Onun atasi huquqsunas Yuzef Qoldsmit 2 1844 1896 ve anasi Sesiliya Qenbitska 1853 4 1920 Yanus Korcakin esl dogum haqqinda sehadetnamesi qalmayib buna gore de dogum tarixi deqiq deyil Lyublindan olan Qoldsmitler ailesi ve Poznanda yasayan Qenbits ailesinden yaranmisdir ulu babasi Mauritsi Qenbitski ve babasi Hers Qoldsmit hekim idiler Yanus Korcakin atasinin ana terefden babalarinin onun qebri tapilmayib mezarlari Varsavada Okopova kucesinde yerlesen yehudi qebiristanliginda yerlesir Qoldsmit ailesinin evvelki yaxsi maddi durumu 90 ci illerin evvelinde birinci defe delilik simptomu ile psixiatriya mualicexanasina dusen atasinin xesteliyi sebebinden agirlasmaga basladi Atasi 26 aprel 1896 ci il tarixinde vefat etdi Onun olumunden sonra Korcak 17 18 yasli sagird olaraq ailesine komek etmek ucun ferdi dersler vermeye basladi Onun anasi Sesiliya Qoldsmit onlarin Varsavadaki menzilinde otaqlari vasiteli icareye verirdi Buraxilis imtahanini Korcak iyirmi yasinda verdi Usaqliqda Korcak coxlu kitab oxuyurdu Iller sonra gettoda yazdigi xatire defterinde qeyd eledi Kitablari oxumaq delicesine sevirem Gozume hec ne gorsenmir ancaq kitabi gorurem 1898 ci ilde Varsavada Imperator Universitetinin Tibb Fakultesinde tehsile basladi 1899 cu ilin yay aylarinda ilk defe xarice Isvecreye yollandi Yeri gelmisken orada Johann Heinrich Pestalozzinin pedaqoji fealiyyeti ve yaradiciligini oyrenirdi Hemin ilin sonlarinda Varsava Xeyriyye Birliyinde fealiyyetine gore qisa muddete hebs olunmusdur Birinci kursu tekrar oxuduguna gore tehsili alti il teskil etdi Onun tehsil aldigi universitetin daimi binasi yox idi muhazireler her defe ayri ayri yerlerde oxunurdu Telebe olaraq yoxsul proletariat ve lumpenproletariat mehellelerinde olan heyati musahide edirdi O hemcinin Le Droit humain Beynelxalq Federasiyasinin Deniz ulduzu adli mason birliyinin uzvu idi Bu Federasiya dini maneelerle bir birinden ayrilan butun insanlari barisdirmaq ve qarsindaki insana hormetin qorunub saxlanmasi ucun yaranib Hekim Redakte1905 ci ilin iyirmi uc mart tarixinde Korcak hekim diplomunu aldi Hemin ilin iyun ayinda o hekim vezifesinde car ordusuna cagirilmisdi o zaman Polsa isgal altinda idi ve rus yapon muharibesinde istirak etmisdir O Harbinada xidmet edirdi Mancuriyada usaqlardan cin dilini oyrenirdi 1906 cu ilin mart ayinin sonlarinda Korcak Varsavaya dondu 1905 1912 ci iller arasinda Berson ve Bauman adina Usaq Xestexanasinda pediatr vezifesinde islemisdi Xestexananin erazisinde yasamaq evezine yerli hekim kimi xestexanada butun gunu novbede isleyib oz vezifelerini fedakarliqla yerine yetirirdi Hekim tecrubesinde seherin proletariat hisselerinden cekinmirdi Yoxsul xestelerden tez tez simvolik mukafat alirdi ve onlara derman ucun pul verirdi Lakin varlilardan yuksek qonorarlar teleb etmekden cekinmirdi bu da onun edebi meshurlugunu asanlasdirirdi 1907 1910 11 ci illerde xaricde tehsilini axira catdirirdi Orada muhazirelere qulaq asir usaq klinikalarinda tecrubesini artirir terbiye ve qeyyumluq muessiselerini ziyaret edirdi Berlinde demek olar ki bir il yasayib 1907 1908 Parisde dord ay 1910 Londonda bir ay olub 1910 ve ya 1911 Iller sonra yazdigi kimi mehz Londonda aile qurmayacagi ve usaqlara ve onlarla bagli meselelere xidmet edeceyi haqqinda qerar verdi O zaman aktiv ictimai fealiyyet gosterirdi Varsava Gigiyena Birliyi ve Yay Dusergeleri Birliyinin YDB uzvu idi 1904 1907 1908 ci illerde YDB terefinden yehudi ve polyak usaqlari ucun teskil olunan dusergelere gedirdi 1906 ci ilde oxucu ve tenqidciler terefinden cox yaxsi qebul olunan Salon usagini nesr edir O zamandan nesrlerine gore elde etdiyi meshurluga gore Varsavada meshur ve teleb olunan pediatr idi 1909 cu ilde Yetimlere yardim adli yehudi cemiyyetin uzvu oldu Bir nece il sonra Korcak sexsi Usaq Evini tesis edib onun mudiri oldu I Dunya muharibesi zamani yeniden car ordusuna cagirilmisdir Esasen Ukraynada diviziya lazaretinin ordinatoru kimi xidmet edirdi 1917 ci ilde hekim isini Kiyev yaxinliginda ukraynali usaq evinde islemek ucun geri cagirilmisdi Iki il bundan evvel Kiyevde qisamuddetli mezuniyyet zamani ictimai ve musteqil xadim hemcinin polyak oglanlari ucun terbiye evinin rehberi olan Mariya Roqovski Falska ile gorusmusdur Rus ordusunda kapitan rutbesi ile herbi xidmeti bitenden sonra 1918 ci ilin iyun ayinda Varsavaya qayitdi Polsanin musteqilliyi qeyd olunandan sonra 11 noyabr 1918 ci il Korcak tez bir zamanda yene de orduya dusdu Bu defe ise dircelen polyak ordusuna seferber olunmusdur Polyak bolsevik muharibesi zamani 1919 1921 Lodz ve Varsavada herbi xestexanalarda hekim xidmetini yerine yetirirdi Ozu yatalaq xesteliyine tutulmusdu Oz isine gore Polsa Ordusunun mayor rutbesini almisdir Pedaqoq RedakteNoqteyi nezerler Redakte Genc vaxtlarinda usaqlarin terbiyesi ile bagli olan meselelerle maraqlanirdi yeni terbiye ideya ve tecrubesi tesiri altinda idi Hemcinin o Con Devey terefinden islenilmis pedaqoji proqressivlik nezeriyyesi ve Dekroli Montessori ve daha da evvelki pedaqoqlar Pestalozzi Spenser Frobelin isleri ile ilhamlanmisdir Tolstoyun pedaqoji konsepsiyasini bilirdi Usaqlarla dialoqun vacibliyini qeyd edirdi Usaqlarin terbiyesi ve pedaqogika movzusunda muhazireler oxuyur ve nesr edirdi Usaqlarla is tecrubesini ilk olaraq repetitor sonra ise ictimai xadim sonradan Usaqlar Evinin mudiri ve Bizim Evin serik yaradicisi kimi elde etmisdir Muharibe arasi muddetinde olkenin muxtelif tehsil ocaqlarinda ders deyirdi yeri gelmisken Dovlet Xususi Pedaqogika Institutu hazirki Mariya Qjeqojevska adina Xususi Pedaqogika Akademiyasi Dovlet Yehudi Muellimler Seminari ve Dovlet Muellimler Institutunda Korcak usaq emansipasiyasinin onun muqedderatini teyin etmesinin ve onun huquqlarina hormetle yanasmanin terefdari idi Korcakin numayendeliklerinde terbiyecilerin ozunuidaresi cercivesinde Korcakin hem boyuk hemde kiciklere qarsi eyni derecede munasibet gosterdiyi demokratiya esaslari tecrubeden kecirilirdi Usaq boyuk kimi tesevvur edir ve basa dusur sadece olaraq boyukde olan tecrube onda yoxdur Usaqlar ucun ve onlar terefinden nesr olunan jurnal onlarin forumu istedadlarin ocagi ve assimilyasiyanin muhum dayagi idi esasen de yehudi ortodoksal ailelerinden olan usaqlar ucun Hekim Korcak ictimaiyyetin asagi tebeqesinden olan usaqlarin yeniden terbiyelenmesi hemcinin kompleks sekilde ve novator himayesi haqqinda danisirdi Usagin yeri evde deyil onun yeri hemyasidlari arasinda oldugunu daim tekrar edirdi Usaqlarin evvelki baxislarini silmelerini ve ictimailesdirme prosesine qosulmaq ve bu sekilde boyuk heyata hazirlanmalari ucun calisirdi Usaqlar ucun qaygisiz lakin vezifeden azad olmaq deyil usaqliq dovrunu temin etmek isteyirdi Onun fikrince usaq verilmis veziyyeti ozu basa dusmeli ve emosional olaraq yasamalidir onu tecrubeden cixartmali netice vermelidir Onlar usaq deyil insandilar Korcak yazirdi Butun mualice ve ya terbiye verdiyi usaqlari sexsen oz usagi kimi qebul edirdi Onun sonraki fealiyyeti bunu tesdiqleyirdi Onun altruist baxislari bir qrup en sevdiyi usaqlari ayirmaga ve onlara xususen yaxsi yanasmaga imkan vermezdi Enenevi aileni ictimai elaqelerin esas elementi kimi qebul etmirdi Onun xristian konservativ ve enenevi yehudi ictimaiyyeti dairesindeki rolunu teqdir etmirdi Korcakin terbiye konsepsiyasinin en esas elementleri Zorakiligin olmamasi yas ve ya icra olunan funksiyadan ireli gelen fiziki verbal zorakiliq Klassik pedaqogika terifini genislendiren boyukler ve usaqlar arasinda terbiyede qarsiliqli elaqe ideyasi Usagin boyuk kimi insan oldugu eqidesi Terbiye prosesinde her usagin individualligini nezere almaq prinsipi Usagin oz ehtiyaclarini arzular ve emosiyalarini daha yaxsi bildiyi inami Buna gore de boyukler qarsisinda fikrini izah etmek huququ oldugu Usagin hormet xebersizlik ve ugursuzluga yalniz qalmaga sexsi fikir ve mulkiyyete huququ oldugunu qebul etmek Usagin inkisaf prosesini cetin is kimi qebul etmek Heqiqi qavrayis RedakteMuasir zamandan Yanus Korcak her yerde pedaqoji cereyanin besaretcisi kimi qebul olunur onun usaqlarin huquqlari haqqinda anlayisi ise muasir muelliflerin coxu ucun istinad noqtesi idi Korcakin fikrince Dunyani deyisdirmek terbiyeni deyisdirmek demekdir Korcakin bu movzuda hec bir sistematik nezeriyye yaratmamasina baxmayaraq o hazirda moral tehsil adlanan ing moral education pedaqoji cereyanin banilerinden biri kimi qebul olunur Onun muasir pedaqoji fikrileri tecrubeye esaslanirdi O oz dovrunun pedaqoji ve psixoloji sahesini yaxsi bilmesine baxmayaraq diktatda doktrinanin eleyhine idi Iqor Neverlenin fikrince Korcak hec bir siyasi ideologiya ve ya tehsil nezeriyyesi ile eynilesmirdi Bunlarin hamisina baxmayaraq Korcaki bir nece sahenin besaretcisi kimi qeyd edirler Kohlbergin fikrince onun Edaletli Usaqlar Cemiyyeti ing Children Just Community Korcakin tecrubesine esaslanib Inandirilir ki Korcakla Paulo Freyrenin mektebde demokratiya ve dialoq nezeriyyesinde oxsarliq var Pedaqoji sevginin ing Pedagogical love terefdarlari oz nezeriyyelerini Korcak terefinden islenilmis muellim telebe munasibetleri modeline esaslanirlar Diger muellifler Korcak ve Martin Buberde dini tehsil cereyanin esaslarini mueyyen etmeye calisirlar Korcakin ideyalari eqli cehetden elil usaqlarin tehsilinde normallasdirma ideologiyasinda istifade olunub Onun usaqlarin terbiyesine yanasmasi muharibeden sonra usaqlar namine heyata kecirilen huquqi tesebbuslere tesir gosterirdi 1959 cu ilden Usaqlar Huquqlari Deklarasiyasinin hazirlanmasinda istirak eden ve 1989 cu ilde BMT nin Umumi Iclasinda qebul olunan Usaq Huquqlari Konvensiyasinin yaranmasinin tesebbuscusu olan Polsa bu tesebbuslerde de istirak edirdi Usaqlar Evi ve Bizim Ev RedakteStefania Vilcinska ile birge Yetim Usaqlara Yardim Cemiyyeti terefinden maliyyelesdirilen Varsavada yehudi usaqlar ucun Kroxmalna 92 unvaninda yerlesen hazirki Yaktorovska 6 kucesi Usaqlar Evini tesis edib ona rehberlik edirdi 1912 ci ilin 7 oktyabr tarixinde Usaqlar Evi fealiyyete basladi Korcak ise onun mudiri oldu Bas terbiyeci Stefaniya Vilcinska 1886 1942 panna pani Stefa idi Korcak usaqlar evine 30 il erzinde rehberlik etdi 1940 ci ilin oktyabr noyabr aylarinin siniginda Usaqlar Evi Xlodna kucesindeki gettoya kocurulmusdu Kocme ile bagli mudaxile zamani Korcak hebs olunmusdur Alman fasistleri onu Pavyakdaki hebsxanada saxlayirdilar lakin bir nece hefteden sonra o girov verenden sonra azadliga buraxilmisdi 1919 cu ilden Korcak Mariya Falska ile birge Varsava yaxinliginda Pruskovda yerlesen 1928 ci ilden ise paytaxt vilayeti Belanada yerlesen polyak usaqlari ucun ikinci Bizim Ev adlanan terbiye internatini tesis etmisdir Falska ile emekdasliq 1936 ci ile kimi davam edirdi Bizim Evde de yenilikci metodlar tetbiq olunurdu 7 14 yasinadek usaqlar ucun nezerde tutulan her iki numayendelik seym mehkeme qezet novbe sistemini notariat ve borc kassasi kimi sexsi idarelerini yaradan ozunuidare cemiyyeti konsepsiyasini realize edirdi Onun terbiye tehsil fealiyyetine gore qerari 1925 ci lin 11 noyabr tarixinde Milli Musteqillik Gunu verilen Korcak Polsanin Dircelis orderinin Zabit Xac Ordeni ile 1926 ci ilde teltif olunmusdur Yazici publisist radio mexanik Redakte26 sentyabr 1896 ci il tarixinde Tikanlar jurnalinda cap olunmusdur Gimnaziyanin telebesi olduguna gore metbuatda resmi olaraq cap oluna bilmezdi mehz buna gore Hen psevdonimi ile sonra ise Hen Rik Hagot Qoca Hekim texelluslerini istifade edirdi Yanas Korcak texellusunu deyisilmis formada Yanus Korcak Y I Krasevskinin Yanas Korcak ve gozel qilincdar xanim haqqinda hekayesinden goturmusdu ve bu texellus onun oz soyadindan daha meshur olmusdur Ilk defe bu psevdonimle 1898 ci ilde oz dord aktli Hansi yol ile dramasini imzalayib ve dramaturgiya musabiqesine gondermisdir Lakin eserin esli itirilib 1898 1901 ci illerde o Her kes ucun qiraetxana jurnalinda derc olunurdu 1900 ci ilden o Yanus Korcak kimi cap olunmaga basladi ve hetta oz sexsi mektublarini bu texellus ile imzalayirdi eyni zamanda basqa texelluslerden de imtina etmirdi Henrik texellusun altinda Tikanlar heftelik satirik jurnali ile emekdasliq edirdi 1901 ci ilden felyetonlar yazmaga basladi 1905 ci ilde Kosalki opalki adli felyeton toplusu ve Kuce usaqlari 1901 romanini Tikanlar jurnalinda derc edilmisdir Korcakin edebi irsi 24 kitab hemcinin muxtelif jurnallarda derc olunmus 1400 den cox metinlerden ibaretdir Lakin onun coxsayli el jurnali senedler ve masin jurnali onlarin arasinda mektublari da qorunublar Onun en muhum pedaqoji isi kimi dord hisseli Usagi nece sevmek lazimdir 1902 Terbiye meqamlari 1924 Birde usaq olsam 1925 Usagin hormete huququ 1929 i Zarafatcil pedaqogika 1939 Usaqlar ucun kitablar arasinda xususi meshurlugu 20 dile tercume olunan Kral Macius Birinci ve Kral Macius ehalisiz adada 1923 hemcinin Balaca Cekin muflusluyu 1924 Heyatin qaydalari 1930 ve Kaytus sehrbaz 1935 elde etmisdiler Oz edebi fealiyyetine gore Korcak 1937 ci ilde Polsa Edebiyyat Akademiyasinin Qizil Akademik Defne celengi ile mukafatlandirilmisdir Ikinci dunya muharibesi zamaninda onun yaranma seraiti ve muellifin muharibe zamaninda tecrube baximindan ehemiyyetli olan xatirat defterini yazmisdir Oz pedaqoji islerinde Korcak o zaman ucun yeni olan uslublardan istifade edirdi Usaqlar ve gencler ucun Qisa xulase qezeti yaratmisdir 1926 1939 Qezet Bizim xulase Varsava heftelik jurnalina elave kimi derc olunurdu Qezetin ilk nomre 9 oktyabr 1926 ci ilde derc olunmusdur ve bu Polsada usaqlar ucun yaranan ilk jurnal idi 1930 cu ilden onun redaktoru ve Korcakin katibi kimi fealiyyet gosteren muharibeden sonra Igor Norvel kimi taninan yazici Yeji Abramov idi Bu jurnal 30 cu illerde antisemitizm qeyri tolerantliq ve irqi seqreqasiyaya baxmayaraq fealiyyet gosterirdi Sonuncu nomre 1 sentyabr 1939 ci ilde derc olunmusdur Qoca Hekim kimi gorkemli pedaqoq radio efirlerinde de cixis edirdi O ozune mexsus terzde kicik dinleyicilere muraciet uslubunu yaratmisdir ve cox sade bir formada ciddi movzulara toxunurdu Yukselen antisemitizm ehval ruhiyyesi ve onunla bagli xaricden olan tezyiq sebebinden 1936 ci ilde hekimin pedaqoji proqramlari efirden cixarilmisdirlar Korcak radio verilislerine iki il sonra qayitmisdir Polsanin Radio dinleyicilerine ise hele dunya muharibesi baslayanda 1939 cu ilin sentyabr ayinin ilk gunlerinde qayitmisdi II dunya muharibesi getto ve sonuncu mars RedakteIkinci dunya muharibesi baslananda Polsa Ordunun zabiti olaraq Korcak konullu olaraq muharibeye yollanmaq istedi lakin yasina gore orduya goturulmemisdi Alman isgali zamaninda Polsanin herbi mundirini taxirdi O hemcinin nasistler terefinden yehudileri ayirmaq ucun tetbiq olunmus David Ulduzunu da taxmaqdan imtina etmisdir O hesab edirdi ki bu remzin bednam olmasi demekdir Heyatinin son aylarini Varsavanin gettosunda kecirtdi Korcakin sonraki bioqrafi Neverli o zamanlarda Korcak ucun seherin ari hissesinden saxta senedleri elde etmek cehd edirdi lakin hekim gettodan cixmaqdan imtina etmisdi Gettoda hele 1939 cu ilde yazmaga basladigi xatire gundeliyini yazmaga yeniden basladi Bundan evvel artiq iki il xatirat defterine hec ne yazmirdi cunki butun enerjisini onun himayesi altinda olan usaqlar Evine ve gettoda olan usaqlara serf edirdi Ilk defe gundelik 1958 ci ilde Varsavada derc olunmusdur Sonuncu qeydler 4 avqust 1942 ci il tarixine dusur 1942 ci ilin 5 ve ya 6 avqust tarixinde seher Balaca Gettonun erazisi SS Ukrayna ve Latviyanin polisleri ile ehate edilmisdi Boyuk aksiya adlanan yeni Varsava gettosunun almanlar terefinden mehv olunmasi zamanin Korcak Usaqlar evinin usaqlarini ve muellimlerini terk etmek istemediyine gore ozunu xilas etmek ucun novbeti bir fursetden imtina etmisdir Gettodan deportasiya olunan gun Korcak oz terbiyecilerini olum dusergelerine geden neqliyatin yerlesen Umschlagplatz meydanina aparmisdi Bu yurusde texminen 200 yaxin sagird ve onlarca muellim istirak etmisdir onlarin arasinda Stefanya Vilcinska da var idi Onlarin sonuncu marsi efsaneye dondu Bu yurus herbi miflerden biri oldu ve her zaman butov ve teferruatlari duzgun olmayan xatirelere sebeb oldu Ne ikonaborcu ne de ki ifsaci olmaq istemirem lakin o zaman bulari nece gorduyum haqqinda danismaliyam Atmosferaya hereketsizlik avtomatizm apatiya girirdi Hec bir gorunen hereket yox idi ki bu Korcakdi gelen fisengler de yox idi bezilerin tesvir etdiyine gore ve yeqin Yudenratin numayendelerinin mudaxilesi de yox idi Korcaka hec kes yaxinlasmadi Hec bir isare yox idi hec kes oxumurdu qururla yuxariya qaldirilan baslar da yox idi Usaqlar Evinin bayragini kiminse apardigi da yadimda deyil lakin bezileri deyirler ki aparirdilar Havada qorxulu ve yorgun sukut var idi Usaqlardan biri Korcakin eteyinden belke de elinden tutmusdur Onlar transda gedirdiler Onlari Umschiag darvazasina kimi getirdim Diger versiyalara gore usaqlar dord nefere ayrilaraq addimlayirdilar ve onlarin terbiyecisi muellif oldugu hekayenin esas qehremani olan Macius I Kralin bayragini aparirdilar Her usagin elinde en sevdiyi oyuncaq ve ya kitab var idi yuruyusun basinda olan usaq skripkada ifa edirdi Ukraynalilar ve SS cilar qirmanclarla vururdular ve yuruyusun rehberliyini onlardan birinin etdiyine baxmayaraq onun yeqin ki usaqlara qarsi simpatiyasi var idi usaqlarin ustunden gulle atirdilar Yanus Korcak oz sagirdleri ile birge Treblinkada olum dusergesinde usaqlarla birge vefat etmisdir 1948 ci ilde olmez Polsanin Dircelisinin Ritsar Xac Ordenini almisdirSexsiyyet RedakteYanus Korcak ozunu Yehudi Polyak hiss edirdi Onun fealiyyeti Polyaklarin ve Yehudilerin yaxinlasmasina yonelmisdir Onun ana dili polyak dili idi ve o bu dilde yaradirdi Qedim yehudi dilini ancaq sionist hereketine qosulduqdan sonra oyrenmeye basladi Polsadaki yehudilerin ekseriyyeti istifade etdiyi muasir yehudi dilini ise alman dilini bildiyine gore bir az basa dusurdu Yalniz 30 cu illerde o yehudilerin milli dircelisi ile maraqlanmaga basladi o zaman genc teskilatlarinin sionist jurnallari ile emekdasliq edirdi ve onlarin seminarlarinda istirak edirdi Hemcinin o zaman hem sexsi heyatinda ve yaradiciliginda bohran kecirdirdi Mueyyen derecede bu bohrandan cixmaga ona 1934 cu ve 1936 ci illerde Felestine seyahetleri komek etdiler Onun yazdigi kimi ora kecmisi derk etmek indiki zamani fikirlesmek ucun destek tapmaq ve geleceye catmaq ucun getmisdir Filmler Redakte Doktor Korcak cenab azaddir alman Sie sind frei Doktor Korczak alman filmi 1975 ci il Alekandr Fordanin rejissorlugu altinda Filmin movzusu Korcakin heyatinin sonuncu illerine haqqindadir ve bas rolda Leo Genn oynayir Korcak polyak filmi 1990 cu ilde Agneska Holland ssenarisi esasinda Andjey Vaydanin rejissorlugu altinda cekilmisdi Bu filmde hekim Korcakin taleyi ve Reidhardt Aksiyasi zamaninda Usaqlar Evinin usaqlarina ve muellimlerine qarsi nasist cinayetlerin fraqmentleri teqdim edilib Korcakin rolunda Voycex Psoniak oynadi Istinadlar Redakte Almaniya Milli Kitabxanasi Berlin Dovlet Kitabxanasi Bavariya Dovlet Kitabxanasi ve b Record 118565397 Umumi tenzimleme nezareti GND 2012 2016 lt a href https wikidata org wiki Track Q27302 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q304037 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q256507 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q170109 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q36578 gt lt a gt 1 2 Yad Vashem 2010 Ceremony Marking 68 Years Since its Murder of plum Korczak and the Children of the Orphanage Yad Vashem The Holocaust Martyrs and Heroes Remembrance Authority Retrieved 27 January 2012 Hemcinin bax RedakteYanus Korcak adina Beynelxalq Edebiyyat Mukafati International Janusz Korczak Association Beynelxalq Yanus Korcak Cemiyyeti Qeydler ve haqqinda olan edebiyyat 1 1 0 1 1 1 2 Yoanna Olcak Roniker Korcak Bioqrafiya Numunesi W A B Varsava 2011 2 Korcak Polsa Komitesini 50 illiyi Materiallar Varsavada 6 ve 7 XII 1996 ci ilde kecirilen tenteneli gorusden elde olunub Varsava Polsa Korcak Komitesi 1996 3 Anolik B Cagirilan yaddas Krakov Ofisina Krakovica 1996 4 Denbnitski K Korcak yaxindan Varsava LSW 1985 5 Falkovska Maria Yanus Korcakin heyat fealiyyet ve yaradiciliq teqvimi Terbiye sistemin esaslari Korcakin seminarlari Bizim Kitabxana Varsava 1989 ISBN 8310091427 6 Falkovska M Stefania Vilcinska 1886 1942 Yetimlerin anasi Varsava Korcakianum 1977 7 Humanistler usaq huquqlari haqqinda Red Y Binciska Krakov Impuls 2000 8 Yakuboski M Yanus Korcak ve onun emelleri Censtoxova WSP 1996 9 Yavorski M Yanus Korcak Varsava Interpress 1977 10 Yanus Korcak Polyak biblioqrafiyasi 1896 1942 Heinsberg Agentur Deick 1985 11 Yanus Korcak Polyak biblioqrafiyasi 1943 1987 Heinsberg Agentur Deick 1987 12 Yanus Korcak gettoda Yeni menbeler Varsava Latona 1992 13 Yanus Korcak heyat ve eserleri Beynelxalq Elmi Sessiyasindan materiallar Varsava 12 15 oktyabr 1978 WSiP 1982 14 Korcakin dialoqlari red Y Bincitska Varsava Jak Akademiyasinin nesriyyati 1999 15 Levin A Son gelende Yanus Korcak heyatinin son illeri Varsava WsiP 1996 16 Levin A Taninan ve taninmayan Korcak Varsava Ezop 1999 17 Levin A Pedaqoji triptix Varsava Bizim Kitabxana 1986 18 Lichten J Yanus Korcak polyak yehudisi Ilan 1983 4 19 Matiyas B Yanus Korcakin tehsil nezeriyyesi ve tecrubesine esasen usaqlarin ve genclerin medeni fealiyyeti Kelsi WSP 1996 20 Merjan I Yaddan cixmasin deye Varsava Bizin Kitabxana 1987 21 Merjan I Cenab hekim ve xanim Stefa xatireler Varsava WsiP 1979 22 Mortkovic Olcakova H Yanus Korcak Krakov Y Mortkovic nesriyyati 1949 23 Yanus Korcakin pedaqoji dusunceleri Yeni Menbe secme M Falkovska Varsava Bizim Kitabxana 1983 24 Neverli I Canli elaqe Varsava Oxuyucu 1996 25 Neverli I 5 avqust tarixinde kohne sekilden olan oglan haqqinda bagdaki sohbet Varsava Oxuyucu 1984 26 Tehsilin muasir modellerinde istifade olunun Yanus Korcakin dusuncelerinin eks sedasi red M Yuscik Censtoxova WSP 1996 27 Rogovska Falska Maria Terbiyenin esaslari Bizim Ev Melumat xulasesi Usaqliqdan xatireler Varsava PZWS 1959 28 Rusakovska D Yanus Korcak mekteb haqqinda Noqteyi nezerler qiymetler tecrubeler Varsava IDP 1978 29 Slyonzakova A Yanus Korcak Varsava WSiP 1978 30 Slyonzakova A Yanus Korcak poeziya efsanelerinde Varsava INTERLIBRO 1992 31 Simanska D Usaq yuzilliyine hesr olunmus simpozium Himaye ve Terbiye Meseleleri 2011 1 32 Tarnovski Y Yanus Korcak bu gun Varsava ATK 1990 33 Tvardovski Y Yanus Korcak haqqinda Ilan 1972 nr 6 34 Tvardovski Y Qara sam agaci altinda sohbetler Varsava Pax 1999 35 Korcakin dairesinde Yasil dag 1993 34 36 Korcakin dairesinde Yasil dag 1999 40 37 Korcakin dairesinde Yasil dag 1999 41 38 Korcakin dairesinde Yasil dag 2000 r 42 39 Volosin Stefan Yanus Korcak yazici kimi Genis yayilmis bilik Varsava 1982 IBSN 832140300X 40 Volosin S Korcak Varsava Genis yayilmis bilik 1987 41 Vrublevski M Yanus Korcak haqqinda Yeni Imkanlar Moskva 1944 8 42 Yanus Korcak haqqinda xatireler Varsava Bizim Kitabxana 1989 43 Yanus Korcak haqqinda xatireler secmeler Lyudvik Barscevski Boleslav Milevic giris Iqor Neverli Varsava Bizim Kitabxana 1989 44 JulkevskaV Sehrbaz Varsava Yerli nesriyyat 1979 45 Maria Falkovska Yanus Korcakin Seceresi Yehudi Institutun tarix bulleteni 1997 1 46 M Yavorski Yanus Korcak Varsava 1973 s 18 47 Korcak Y Xatireler Mektublarin secmesi 4 cild 1958 48 Polsa edebiyyat akademiyasinin mezunu 1937 1938 Varsava 1939 s 174 49 Daniel Bargelovski Uc defe birinci 50 Neverli I Canli elaqe Varsava Oxuyucu 1966 51 Lewowicki T 1994 Janusz Korczak Prospects the quarterly review of comparative education Paris UNESCO International Bureau of Education vol XXIV no 1 2 1994 p 37 48 52 Patricia Anne Piziali 1981 A comparison of Janusz Korczak s concept of the Right of the Child with those of Other Selected Child Advocates George Washington University dysertacja 53 Lifton B J 2003 Who was Janusz Korczak In J Korczak Ghetto diary pp vii xxx New Haven CT Yale University Press 54 Efron S 2005 Janusz Korczak Legacy of a practitioner research Journal of teacher education 56 145 156 DOI 10 1177 0022487104274415 55 Efron Sara Efrat 2008 Moral education between hope and hopelessness The legacy of Janusz Korczak Curriculum Inquiry 38 39 62 DOI 10 1111 j 1467 873X 2007 00397 x 56 Valejeva R 1996 Korczak theory in the context of the humanistic pedagogy w A Cohen S Aden amp R Yatziv Eds Studies in the legacy of Janusz Korczak 1 pp 93 89 Haifa Israel University of Haifa Publishing House The Janusz Korczak Associaion in Israel and Beit Lochamei Hagetaot 57 Newerly I 1967 Introduction A Bidwell amp G Bidwell Trans In M Wolins Ed Selected works of Janusz Korczak pp xvii xlv Washington DC National Science Foundation 58 Kohlberg L 1981 Education for justice The vocation of Janusz Korczak In L Kohlberg Ed Essays on moral development Volume 1 The philosophy of moral development pp 400 407 San Francisco Harper and Row 59 Gadotti M 1998 Janusz Korczak as the pioneer of child s rights The Sixth International Janusz Korczak Conference Israel Kibbutz Lochamei Haghetaot 60 Hatt B E 2005 Pedagogical love in the transactional curriculum Journal of Curriculum Studies 37 6 671 688 61 Boschki R 2005 Re reading Martin Buber and Janusz Korczak Fresh impulses toward a relational approach to religious education Religious education 100 114 126 DOI 10 1080 00344080590932391 62 Reiter S Asgad B Sachs S 1990 The implementation of a philosophy in education Korczak Janusz educational principles as applied in special education The British journal of mental subnormality 1990 4 16 63 Korczak J Ghetto diary New Haven Conn Yale University Press 2003 ISBN 0 300 09742 5 64 korcak Y Gundelik Mektublarin secimi cild 4 1958 65 Korcak film 66 M Rudnitski Yanus Korcakin son yolu Tygodnik Powszechny 1988 nr 45 67 Szpilman W Pianocu 68 Joshua Perlenin Xatireleri 69 Anna Meskovska Irena Sendlerovanin usaqlari WWL MUZA SA str 134 wiersz 5 19 70 Korczak J Yanus Korcak yeni mebeler giris ve elmi redakte Aleksandr levin Varsava Conn Latona 1992 s 310 71 Betty Jean Lifton The King of Children A Biography of Janusz Korczak New York Toronto 1988 72 Maria Falkovska Yanus Korcalen heyatninin fealiyyetinin ve yaradiciliginin teqvimi Varsava 1989Xarici kecidler RedakteYanus Korcak Ilinin Resmi Sehifesi http 2012korczak pl node Arxivlesdirilib 2012 07 05 at the Wayback Machine Yanus Korcak adina Polyak Birliyinin sehifesi http pskorczak org pl Yanus Korcak Communication Center Monarchium ing alman polyak Halina Birenbarium Yanus Korcak haqqinda http www polish heroes org paginas heroes pol html Arxivlesdirilib 2012 01 07 at the Wayback Machine The Janusz Korczak Heritage Association ingilis isv sekil komplekti eserlerin numayisi http fcit usf edu holocaust KORCZAK KORCZAKIANUM SENEDLESME VE TEDQIQAT MERKEZI Varsava Tarix Muzeyinin sobesi polyak ing www korczakianum mhw pl Menbe https az wikipedia org w index php title Yanus Korcak amp oldid 5689461, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.