Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yabanı albalı (lat. Prunus fruticosa) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin gavalı cinsinə aid bitki növü.
| Yabanı albalı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Yabanı albalı | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Arealı
Ukraynada, Moldaviyada, Krım və Qafqazda bitir.
Botaniki xarakteristikası
Hazırda mədəni albalı sortları çox olduğundan yabanı albalı öz əhəmiyyətini itirmişdir. Lakin meşələrdə yabanı formalara çox təsadüf edilir.
Yabanı albalı aprel-mayda çiçəkləyir. Çiçəkləri ağ, ətirli, beşləçəkli və uzun saplaqlıdır. Bir neçə çiçək bir yerdən çətir kimi sallanır. Meyvələri iyun-iyulda yetişir. Forması yumru və ya ürək şəklindədir. Qara, sarı-qırmızı və tünd qırmızı rəngdə olur.
Yabanı albalının tərkibində şəkər, üzvi turşular, karotin, C və P vitaminləri vardır. Çəyirdəyində 30% yağ və 1%-ə qədər efir yağı vardır. Texniki məqsədlər üçün işlədilə bilər. Yarpaqlarında 250 mq% C vitamini vardır.
İstifadəsi
Dadı acıtəhər və bəzən şirin olur. Şirinlər təzə halda yeyilir, eləcə də ondan kompot, şirə, ekstrakt, mürəbbə və başqa məhsullar hazırlanır. Acı gilaslar isə şərab istehsalı üçün yararlıdır. Yabanı albalı külli miqdarda qatran ifraz edir ki, bundan da parçaların boyanmasında istifadə edilir. Albalı şirəsi qidanın yaxşı həzm olunması üçün tətbiq edilir. Xalq təbabətində qəbz olmağa qarşı da istifadə olunur. Oduncağı bərk, sarı-qırmızı rəngdədir. Albalının oduncağından xarrat məmulatı, nazik budaqlarından isə qəlyan çubuqları hazırlanır. Albalı balverən və bəzək bitkisi kimi də əhəmiyyətlidir. 1 hektar çiçəkləyən albalı sahəsindən arılar 36-40 kq bal hasil edə bilirlər.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Cerasus fruticosa (Pall.) Borkh.
Heterotipik sinonimləri
- Cerasus chamaecerasus Loisel.
- Cerasus chamaecerasus var. floribunda Lavallée
- Cerasus chamaecerasus sativa Dierb.
- Cerasus chamaecerasus silvestris Dierb.
- Cerasus chamaecerasus var. umbraculifera Lavallée
- Cerasus fruticosa f. acuta (Borbás) Jáv.
- Cerasus fruticosa f. arborescens Nyár.
- Cerasus fruticosa f. dispar (Beck) S.Ya.Sokolov
- Cerasus fruticosa f. pendula (Dippel) S.Ya.Sokolov
- Cerasus fruticosa f. typica (C.K.Schneid.) S.Ya.Sokolov
- Cerasus fruticosa f. varigata Browicz & Bugała
- Prunus cerasus var. chamaecerasus (Jacq.) Döll
- Prunus chamaecerasus Jacq.
- Prunus chamaecerasus var. dispar Beck
- Prunus chamaecerasus var. elatior Wallr.
- Prunus chamaecerasus var. fruticosa Willd.
- Prunus chamaecerasus pendula Behnsch
- Prunus chamaecerasus var. pygmaea Wallr.
- Prunus chamaecerasus f. salicifolia Zabel
- Prunus chamaecerasus sativa Rchb.
- Prunus fruticosa f. aucta (Borbás) Jáv.
- Prunus fruticosa var. dispar (Beck) C.K.Schneid.
- Prunus fruticosa f. dubia Miyoshi
- Prunus fruticosa f. pendula Dippel
- Prunus fruticosa var. pendula (Dippel) C.K.Schneid.
- Prunus fruticosa var. typica C.K.Schneid.
- Prunus fruticosa subvar. umbelliflora Asch. & Graebn.
- Prunus intermedia Poir.
- Prunus intermedia f. marasca Zabel
- Prunus intermedia f. sativa Zabel
- Prunus intermedia f. semperflorens Zabel
- Prunus pumila var. acuta Borbás
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yabani albali lat Prunus fruticosa bitkiler aleminin gulcicekliler destesinin gulciceyikimiler fesilesinin gavali cinsine aid bitki novu Yabani albaliElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad EvdikotlarKlad Bazal evdikotlarKlad SuperrozidlerKlad RozidlerKlad FabidlerDeste GulciceklilerFesile GulciceyikimilerYarimfesile GavalikimilerTriba Cins GavaliNov Yabani albaliBeynelxalq elmi adiPrunus fruticosa Pall Sekil axtarisiITIS 24779NCBI 151433EOL 301149ArealiUkraynada Moldaviyada Krim ve Qafqazda bitir Botaniki xarakteristikasiHazirda medeni albali sortlari cox oldugundan yabani albali oz ehemiyyetini itirmisdir Lakin meselerde yabani formalara cox tesaduf edilir Yabani albali aprel mayda cicekleyir Cicekleri ag etirli beslecekli ve uzun saplaqlidir Bir nece cicek bir yerden cetir kimi sallanir Meyveleri iyun iyulda yetisir Formasi yumru ve ya urek seklindedir Qara sari qirmizi ve tund qirmizi rengde olur Yabani albalinin terkibinde seker uzvi tursular karotin C ve P vitaminleri vardir Ceyirdeyinde 30 yag ve 1 e qeder efir yagi vardir Texniki meqsedler ucun isledile biler Yarpaqlarinda 250 mq C vitamini vardir IstifadesiDadi aciteher ve bezen sirin olur Sirinler teze halda yeyilir elece de ondan kompot sire ekstrakt murebbe ve basqa mehsullar hazirlanir Aci gilaslar ise serab istehsali ucun yararlidir Yabani albali kulli miqdarda qatran ifraz edir ki bundan da parcalarin boyanmasinda istifade edilir Albali siresi qidanin yaxsi hezm olunmasi ucun tetbiq edilir Xalq tebabetinde qebz olmaga qarsi da istifade olunur Oduncagi berk sari qirmizi rengdedir Albalinin oduncagindan xarrat memulati nazik budaqlarindan ise qelyan cubuqlari hazirlanir Albali balveren ve bezek bitkisi kimi de ehemiyyetlidir 1 hektar cicekleyen albali sahesinden arilar 36 40 kq bal hasil ede bilirler SinonimleriHomotipik sinonimleri Cerasus fruticosa Pall Borkh Heterotipik sinonimleri Cerasus chamaecerasus Loisel Cerasus chamaecerasus var floribunda Lavallee Cerasus chamaecerasus sativa Dierb Cerasus chamaecerasus silvestris Dierb Cerasus chamaecerasus var umbraculifera Lavallee Cerasus fruticosa f acuta Borbas Jav Cerasus fruticosa f arborescens Nyar Cerasus fruticosa f dispar Beck S Ya Sokolov Cerasus fruticosa f pendula Dippel S Ya Sokolov Cerasus fruticosa f typica C K Schneid S Ya Sokolov Cerasus fruticosa f varigata Browicz amp Bugala Prunus cerasus var chamaecerasus Jacq Doll Prunus chamaecerasus Jacq Prunus chamaecerasus var dispar Beck Prunus chamaecerasus var elatior Wallr Prunus chamaecerasus var fruticosa Willd Prunus chamaecerasus pendula Behnsch Prunus chamaecerasus var pygmaea Wallr Prunus chamaecerasus f salicifolia Zabel Prunus chamaecerasus sativa Rchb Prunus fruticosa f aucta Borbas Jav Prunus fruticosa var dispar Beck C K Schneid Prunus fruticosa f dubia Miyoshi Prunus fruticosa f pendula Dippel Prunus fruticosa var pendula Dippel C K Schneid Prunus fruticosa var typica C K Schneid Prunus fruticosa subvar umbelliflora Asch amp Graebn Prunus intermedia Poir Prunus intermedia f marasca Zabel Prunus intermedia f sativa Zabel Prunus intermedia f semperflorens Zabel Prunus pumila var acuta BorbasIstinadlarHemcinin bax